Schaarste wekt vooral
woede in de Sovjetunie
Mislukking GA TT-ronde zou rampzalig zijn
School verwijdert
Jehovah's getuige
REPORTAGE!
Een politiek drama met tal van achterdeurtjes in vele bedrijven
DINSDAG 4 DECEMBER 1990
MOSKOU - "Meneer, er is
hier helemaal niets aan de
hand. Onze kinderen heb
ben goed te eten". Dokter
Maria Rjazantseva kijkt als
of ze het slachtoffer is van
westerse sensatiejournalis-
tiek. "Natuurlijk, een vetpot
is het voor niemand, maar
honger, nee", zegt ze beslist.
Rjazantseva is onderdirectrice
van een kindertehuis in Moskou. Er
verblijven zo'n zeventig kinderen,
in de leeftijd van vier maanden tot
drie jaar. De meesten hebben geen
ouders meer, de baby's zijn vaak
vondelingetjes, soms 'opgevist' in
de omgeving van het tehuis. "Die
slechte gewoonte hadden de Rus
sen ook al voor de revolutie, dat
heeft niets met de situatie nu te ma
ken", zegt een kordate verzorgster
met een besliste stem.
Rjazantseva zegt zeker te weten
dat het met de verzorging in de an
dere kindertehuizen in Moskou niet
slechter is gesteld dan bij haar het
geval is. Ze begrijpt niets van de
verhalen die in de Westduitse pers
zijn verschenen over 'hongerende
weeskinderen in Moskou'. Haar te
huis valt onder het ministerie van
gezondheidszorg, en de bevoorra
ding wordt centraal geregeld.
Enige wolkjes zijn er wel aan de
horizon. De melkleveringen zijn
iets teruggelopen. De dagelijkse
twee bekers 'kefir' (een soort karne
melk) worden waarschijnlijk terug
geschroefd naar één. Maar vlees is
er iedere dag voor de kleinen, even
als fruit en groenten.
Bang
"Ik weet natuurlijk niet wat er in de
winter gebeurt. Maar totnogtoe is
de situatie bij ons beter dan voor ge
wone mensen. De winkels zijn prak
tisch leeg. je moet voor alles uren in
de rij staan. Als ik aan de spannin
gen en de agressie denk, die ik op
straat meemaak, word ik bang. Hoe
zal het gaan als de verzorging nog
slechter wordt, een burgeroorlog
misschien wel", zegt ze.
Bij onze onaangekondigde bin
nenkomst in het tehuis viel meteen
een fiks aantal dozen met keurig in
pakte levensmiddelen op. Kaas,
meel en zoete snoepjes. "Dat is voor
het personeel", meldt de dame die
ons verwelkomt. "Van onze win
kel".
Rjazantseva: "We hebben con
tracten met een paar winkels in de
buurt. We moeten hier de hele dag
bij de kinderen zijn. Dus hebben we
niet de tijd om voor alles in de rij te
gaan staan. Het gaat wat slechter de
laatste tijd, soms vallen er leveran
ties weg, een van de winkels is nu
gesloten". En, na enig aandringen,
"ja, we betalen iets extra's voor onze
spullen".
Het verhaal van de arts in het kin
dertehuis is illustratief voor de
'voedselcrisis' in Moskou. De waren
zijn er, de verzorging in de collectie
ve sector is (nog) geregeld, voor wat
extra geld is (nog) van alles te krij
gen. Naar Nederlandse maatstaven
karig, maar de Sovjets zijn al jaren
niets anders gewend.
Kwaad
Niets aan de hand dus? Wel dege
lijk. Het verhaal over de schaarste in
de Sovjetunie is een politiek drama
in vele bedrijven, met in de hoofd
rollen ruziënde en manipulerende
politici en profiterende mafiosi. De
figuranten komen uit het volk:
kleurloos, arm, gedesillusioneerd
en vooral kwaad, zeer kwaad.
Vijfjaar lang heeft president Gor-
batsjov het perestrojka-evangelie
gepredikt. Goed voor een Nobel
prijs en groot internationaal presti
ge, maar, zegt een Russische vriend
die zich ongelooflijk irriteert over
Gorbatsjovs populariteit in het
Westen, "in eigen land heeft hij al
leen maar ellende gebracht".
Met nuanceringen hoef je heden
ten dage bij de 'gewone man' niet
aan te komen. In de dagelijkse rij
voor de 'Prodoekti', de levensmicL
delenwinkel, in mijn woonwijk rea
geert men zijn frustraties af. Schel
den op Gorbatsjov, op Ryzjkov, op
de partij, op de hervormers, en voor
al op elkaar, dat lucht tenminste een
beetje op.
Vladimir, chauffeur, overweegt
zijn lidmaatschap van de commu
nistische partij op te zeggen. "Wal
heb ik van hen nog te verwachten?'
Maar hij is ook een beetje bang. "Je
weet nooit wat de gevolgen zijn".
Hij hoeft niet per se het 'kapitalis
me'. "Maar gewoon naar een winkel
gaan en kunnen kopen wat je nodig
hebt, dat moet toch mogelijk zijn?"
De boodschappen worden ge
daan door zijn vrouw. Die werkt
ook, maar kan zich 'vrijmaken'.
Hoeveel uur ze per dag verzuimt
weet hij niet. "Ik denk drie, want
veel is er nog wel, maar je moet
overal veel langer in de rij staan",
meldt hij.
Dat is het cynische van de situa
tie. Het gezin van Viktor heeft het
nog goed. De vrieskist is een paar
dagen geleden geheel gevuld met
vlees. Ook andere levensmiddelen
zijn de afgelopen tijd in grote hoe
veelheden opgeslagen. Hoe dan?
"In de rij en soms aan de achter
kant. Je moet natuurlijk wel een
paar relaties hebben", zegt hij.
Achterdeur
De 'achterkant' is een bron van
voortdurende frustratie. Een paar
dagen lang even bij de achterdeur
van mijn 'Prodoekti' kijken en de
reden is duidelijk. Honderd kippen
in de vriesvakken lijkt veel in een rij
van pakweg dertig mensen. Maar
niet als via de achterdeur, uitgeluid
door bedienend personeel met de
extra roebels knisperend in de
broekzak, de felbegeerde artikelen
geruisloos verdwijnen.
Iedereen kankert op deze 'achter-
deur-cliëntèle', maar wie het geld
heeft grijpt zijn kans. De secretares
se, de bankwerker, maar ook de po
litieagenten, die ik in uniform en
dienstauto zie arriveren.
Het 'defitsit' (tekort) wordt daar
mee voor de kansarmen, de gepen
sioneerden vooral, erg schrijnend.
Soms gaat het om directe levering,
bedoeld voor 'onder-de-toonbank'
van producent naar winkelbedien
de, ook is er sprake van ruilhandel
van fabrieken met staatsboerderij
en ten gerieve van het fabrieksper-
soneel en er wordt duur verkocht op
de 'vrije markt', maar aangeleverd
vanuit de goedkope staatssector.
Iedere krantelezer kan de om
vang van dit probleem inschatten.
De cijfers uit bij voorbeeld het dag
blad 'Arbeiderstribune' spreken
boekdelen. Vermeld worden de
'niet te identificeren produktiever-
liezen' over de eerste negen maan
den van dit jaar, met andere woor
den, produktie die aan de normale
handelskanalen wordt onttrokken.
Bij de Moskouse Vereniging van
Vleesdistributie: 634.000 roebel. Bij
vier Moskouse drankfabrieken: 2,2
miljoen roebel. De zuiveldistribu-
teurs hielden het bescheiden met
123.000 roebel, maar hun collega's
in de groenten- en fruitsector wis
ten beter waar Abraham de mosterd
verkoopt: 20,3 miljoen roebel.
Gewaarschuwd
Domme uitspraken van politici dra
gen ook bij aan plotselinge tekor
ten. Premier Ryzjkov was er deze
zomer een voorbeeld van met zijn
aankondiging van een forse verho
ging van de brood- en meelprijzen
Een hamsterrage volgde, lege
schappen waren het zichtbare re
sultaat.
Het 'broodtekort' is intussen
weer weggewerkt. Afgelopen week-
ir wie een paar roebels extra heeft uit
(foto AP)
einde meldde Moskou's onderbur
gemeester Stankevitsj, dat een
melktekort dreigde. De consument
was gewaarschuwd: de voorraden
die er waren werden meteen wegge
kocht.
Normale winkelverkoop wordt
op deze manier een lachertje, de
verrassende aanbiedingen op straat
maken de, naar John le Carré, plas
tic 'Je weet maar nooit' tas een bitte
re noodzaak. In het centrum ontwa
ren we in de straatverkoop Roe
meense tomaten en Zuidameri-
kaanse bananen, een luxe artikel
dat in geen winkel is te vinden.
Op de toegestane 'vrije markten'
is praktisch alles te krijgen, maar te
gen prijzen die ook dokter Rja
zantseva met haar maandsalaris van
250 roebel (een doorsnee loon) niet
kan ophoesten. Vijfendertig roebel
voor een kilo varkensvlees, drie tot
vijf roebel voor een kilo aardappe
len, zestig roebel voor een kilo mooi
rundvlees.
Dus klaagt nu iedereen. Vladimir
Iljin is net op vrije voeten. Vieren
eenhalf jaar gevangenisstraf kreeg
hij voor zakkenrollen. Het was er
kennelijk beter dan in Moskou. Ilj
in: "Ik kan nu alleen bedelen, want
alles is onbetaalbaar. Ja, de commu
nisten die hebben het goed, die heb
ben zo hun eigen kanalen. Ik denk
dat ik maar weer ga stelen".
Süpermarktkassier Boloesjevitsj:
"Het is een nachtmerrie in Moskou,
's Morgens breken ze de boel bijna
af om binnen te komen en zo veel
mogelijk te kopen. Je schrikt van de
vreselijke uitdrukkingen op de ge
zichten van de mensen. Er moet
snel iets gebeuren, dit gaat hele
maal fout". Klant Goerskaja: "Wan
orde, anarchie, dat is wat heerst
hier. Laat de communisten ophou
den met sabotage van de hervor
mingen. Ze spelen, ook op mijn
werk, nog steeds de baas, maar zor
gen alleen goed voor zichzelf'.
De politici, kortom, hebben het ge
daan. "Ik word ziek van hun geou
wehoer", zegt mijn vriend. "We wil
len daden". Een pope uit Tver, lid
van het Russische parlement, ver
geet even zijn geestelijke waardig
heid: "Wij kunnen de mensen niet
te eten geven. Dit parlement is geen
worstfabriek", roept hij woedend
als reactie op 'de stemme des volks'.
"Hervormingen omzetten in deug
delijke wetgeving kost praten en
tijd".
Het buitenland maakt zich ern
stig ongerust over politieke instabi
liteit, snel groeiende sociale onvre
de en tanend gezag van Michael
Gorbatsjov. Echte honger genoeg
op de wereld, skeletjes te over op de
beeldbuis, maar de Sovjetunie is
een kernwapenmacht die het moei
lijk heeft met zichzelf en zodoende
de rest van de wereld voor proble
men kan stellen. En dus komt er
hulp.
Australische boeren bieden 20
miljoen rammen aan, goed voor
honderdduizend ton schapenvlees.
Regeringskrant Izvestia heeft al
vastgesteld dat het om "oude man
netjes" gaat en transport en slacht
van de gift meer gaan kosten dan
gewoon vlees aankopen op de we
reldmarkt.
De Duiters, innig tevreden over
Gorbatsjovs medewerking aan hun
hereniging, willen beter en efficiën
ter voor de dag komen. Kohls eco
nomische adviseur Horst Teltschik
zegt, na gesprekken met de Sovjet
leiding, dat de voedselhulp op de
goede plaatsen terecht zal komen.
"Maar ja, je kunt natuurlijk nooit
verhinderen dat burgers een ca
deautje doorverkopen", voegt hij er
meteen aan toe.
De KGB is ingeschakeld om te
voorkomen dat de maffia met de
hulpgoederen aan de haal gaat.
Vice-premier Sitarjan is verant
woordelijk gesteld voor de controle
op de distributie. Maar eindeloos
bellen met 'het apparaat' levert
geen duidelijkheid op over hoe de
opvang van de hulpgoederen nu
precies wordt geregeld en wie ver
antwoordelijk is voor wat. Ook col
lega-correspondenten doen die er
varing op.
Pakjes shag
Chauffeur Vladimir heeft verno
men dat Nederland op 15 december
via de VARA-televisie "Rusland
gaat redden". "Jullie zijn een goed
volk", zegt hij, "als er ook maar een
fractie van die hulp bij de juiste
mensen, de bejaarden, de vluchte
lingen, de werklozen, terechtkomt
kan je spreken van een geslaagde
actie".
Maar sceptisch is hij ook. Als ik
hem vertel van de Nederlandse ta
baksfabrikant Douwe Egberts, die
250.000 pakjes shag op de Moskouse
markt gaat lanceren, moet hij la
chen. Dat verandert niet na mijn
toevoeging, dat de opbrengst na af
trek van kosten naar een onderafde
ling van het Kinderfonds gaat.
"Luister", zegt hij. "Dit is een si-
garettenbon, goed voor tien pakjes
per maand tegen staatsprijs, zeg
maar 30 kopeken per pakje. Als ik
de betere merken op vertoon van
deze bon tegen staatsprijs wil ko
pen, zijn ze niet voorradig. Maar als
ik de verkoper vervolgens vraag of
ik diezelfde sigaretten tegen de
'vrije prijs' kan kopen en drie of vier
roebel per pakje betaal, kan ik zo
een slof krijgen. Kijk, dat is de Sov
jetunie".
Ir. Aart de Zeeuw begrijpt koppigheid EG over landbouw niet
DEN HAAG/BRUSSEL - "Ik
hoop dat men zo verstandig is de
zaak niet te laten ontploffen. Als ze
er deze week niet uitkomen, dan is
het beter de onderhandelingen nog
even te rekken. Een mislukking zou
rampzalig zijn. Maar de kloof tussen
de voorstellen die nu op tafel liggen
is erg diep".
Dat zegt ir. Aart de Zeeuw, de
voorzitter van de landbouwgroep
van de GATT, de wereldwijde orga
nisatie voor handel en tarieven.
Sinds gisteren zijn in Brussel de mi
nisters van handel van de ruim hon
derd GATT-landen bijeen voor on
derhandelingen over hei. vrijmaken
van de wereldhandel.
De Zeeuw (66), gepensioneerd
topambtenaar van het ministerie
van landbouw, ziet deze GATT-ron-
de somber in. De Europese Ge
meenschap en de Verenigde Staten
staan nog steeds lijnrecht tegenover
elkaar op het punt van de verlaging
van de landbouwsubsidies. Die
kwestie zal de onderhandelingen
domineren. Zonder overeenstem
ming over de landbouwsubsidies
zullen ook op andere GATT-terrei-
nen geen akkoorden mogelijk zijn.
Vooral de Amerikanen hebben een
landbouwakkoord een absolute
voorwaarde genoemd.
"Als de zaak ontploft dan leidt dat
tot handelsoorlogen, dan worden
nergens nieuwe markten geopend,
dan wordt ook de handel in dien
sten en industriële produkten niet
vrijer. Het zal zelfs effect hebben op
de politieke relatie tussen de grote
blokken", voorspelt De Zeeuw.
De EG is in Brussel de gebeten
hond. De twaalf kwamen eerst te
laat met hun voorstellen, en boven
dien gingen die lang niet zo ver als
de rest van de wereld graag had ge
zien. Dè EG-landen willen de inter
ne landbouwsubsidies over de pe
riode 1986-1996 met niet meer dan
30 procent verminderen. De Ameri
kanen eisen een vermindering met
75 procent vanaf 1990, en worden
daarin gesteund door de andere
landbouwlanden en vrijwel de hele
derde wereld.
Maar volgens De Zeeuw gaat het
niet zozeer om de cijfertjes, die bo
vendien in de praktijk toch al min
der ver uiteen blijken te liggen. Be
langrijker is het openen van de ei
gen markten voor produkten uit an
dere landen, het verlagen van de ex
portsteun en het afschaffen van
grensbelemmeringen en invoerhef
fingen. Op die punten zijn de me
ningsverschillen nog veel groter.
De cijfers worden alleen als aflei
dingsmanoeuvre gebruikt.
Vooral de kwantitatieve invoer
beperkingen moeten weg. Die moe
ten vervangen worden door invoer
tarieven, die daarna langzaam kun
nen worden afgebroken. "De invoer
moet kunnen groeien". Er zullen
dan voor nog maar een heel beperkt
Aart de Zeeuw: "Het is dom om op
het gebied van de landbouw niets te
willen en daarmee andere dingen te
blokkeren waarmee je veel meer
kunt binnenhalen.
(foto ANP)
aantal artikelen invoerbeperkingen
mogen overblijven.
Heffingen
"Als de subsidies omlaag gaan,
maar op die andere terreinen ge
beurt niets, dan hebben we nog
niets bereikt", aldus De Zeeuw.
Vooral de EG heeft op het punt van
het openen van de eigen markten te
weinig te bieden, zegt hij. De EG
blijft haar landbouwmarkt afscher
men ten gunste van haar eigen boe
ren.
Ook het voornemen van de EG
om heffingen te leggen op uit vooral
de VS en Thailand ingevoerde
graanvervangende produkten (voor
veevoer) stuit op fel verzet. Dit voor
al op Franse wens opgenomen punt
noemt De Zeeuw "een heet hang
ijzer van de eerste orde", omdat het
om puur protectionisme gaat.
Ook wil de EG geen cijfers noe
men voor verlaging van concurren
tie-vervalsen de exportsubsidies.
Men zegt slechts dat die vanzelf zul
len dalen als de interne steun daalt,
maar dat vindt ook De Zeeuw niet
genoeg. Bovendien hebben de EG-
ministers van landbouw enkele we
ken geleden in hun moeizaam be
reikte akkoord over de subsidies dit
punt alweer afgezwakt.
De Zeeuw begrijpt de opstelling
van de EG-landen niet goed. De
twaalf hebben immers bij een
GATT-akkoord veel te winnen. "Als
er geen akkoord komt, dan krijgt de
EG zelf ook geen toegang tot andere
markten. Zo zou de export van zui
vel naar de VS voor de EG toch heel
belangrijk kunnen worden".
Ook vragen we van de Japanners
steeds dat zij hun afgeschermde
markt openen, maar dat gebeurt na
tuurlijk niet als de EG er zelf niets
tegenover stelt. En dan spreken we
nog niet eens over het uitbreiden
van de handel in industrieproduk-
ten en het vrijmaken van het dien
stenverkeer, meent de Zeeuw. Alle
maal zaken waar de EG behoorlijk
aan verdienen kan.
"Ik vind het dom om op het ge
bied van de landbouw niets te wil
len en daarmee andere dingen te
blokkeren waarmee je veel meer
kunt binnenhalen", zegt De Zeeuw.
En dat terwijl landbouwprodukten
slechts acht procent van de EG-ex-
port voor hun rekening nemen, ter
wijl het dienstenverkeer (banken,
verzekeringen, toerisme) 25 procent
en de handel in industrieprodukten
60 procent omvat. Vooral Frankrijk
en Duitsland weigeren echter de
subsidies voor de boeren aan te pak
ken. -
Volgens De Zeeuw zullen ook de
Amerikanen overigens water in de
wijn moeten doen om de GATT-
ronde te laten slagen. "Geen enkel
van de voorstellen is reëel, het zijn
allemaal onderhandelingsvoorstel-
len. Maar de grote vraag is nu of de
afstand niet te groot geworden is.
Het gaat om de politieke bereidheid
van de EG, niet om technische za
ken. Als de EG zegt: we zijn bereid
om onze exportsubsidies te verla
gen, onze markten open te gooien
en de invoerheffingen ter discussie
te stellen, dan is een principe-ak
koord mogelijk en kunnen we er
uitkomen".
Tressy Ebbers: "Mijn geweten vind ik belangrijker dan school". jroto
Leerlinge blijft weg bij kerstviering
CUIJK (GPD) - De 17-jarige
Jehovah's getuige Tressy Eb
bers uit Cuijk wordt van de
Katholieke Scholengemeen
schap 't Hoogvelt in Boxmeer
verwijderd, omdat zij niet aan
de kerstviering op de school
en een aantal bijbehorende
voorbereidende lessen wil
deelnemen. De school zegt
dat zij net als de andere leer
lingen alle lessen moet vol
gen.
Volgens Ebbers is de viering in
strijd met haar geloof: "Kerstmis
is van oorsprong een heidens
feest. Dat kan je in elke encyclo
pedie vinden. Het staat helemaal
niet vast dat Jezus Christus op 25
december is geboren. Door aan de
viering op school deel te nemen,
zou ik iets doen dat niet overeen
komt met mijn geweten. En mijn
geweten vind ik belangrijker dan
school. Als de school meent dat ik
weg moet, is dat jammer, maar ik
kan er niks aan doen". Haar moe
der steunt haar: "We zoeken nu
een andere school waar ons ge
loof geen probleem is".
Het conflict met de school in
Boxmeer loopt sinds september
en is gisteren tot een uitbarsting
gekomen. In september besloot
Tressy Ebbers lessen dramati
sche expressie en muziek niet
langer te volgen, omdat tijdens
deze lessen de voorbereiding van
de kerstviering aan de orde komt.
De afgelopen maanden hebben
de school en de leerling een aan
tal malen om de tafel gezeten in
een poging een compromis te be
reiken. Gistermiddag vond een
laatste gesprek plaats, waarbij
bleek dat beide partijen op hun
standpunt blijven staan.
Tressy Ebbers zegt nooit eerder
dit soort problemen te hebben ge
had. "Op andere scholen kon ik er
altijd over praten en mocht ik an
dere lessen volgen. Dat heb ik nu
ook voorgesteld, maar dat is afge
wezen. Ik ken geen andere Jeho
vah's Getuigen die van school
moesten wegens hun geloof. In
Brabant zijn nu eenmaal veel ka
tholieke scholen dus zo makke
lijk is het niet om een school te
kiezen".
Directeur F. van Lierop van de
school voor middelbaar beroeps
onderwijs 't Hoogvelt zegt dat
voor Tressy Ebbers geen uitzon
dering kan worden gemaakt: "Al
le leerlingen moeten alle lessen
volgen. Dat staat in het schoolre
glement en daar kunnen we geen
uitzondering op maken. Tressy
mist nu een aantal lessen die deel
uitmaken van het examenpakket.
Op deze manier kan ze niet eens
examen doen. Wij hebben respect
voor het geloof van onze leerlin
gen, maar hieraan kunnen we niet
meewerken".
Volgens een woordvoerster van
het ministerie van onderwijs in
Zoetermeer kan en zal de onder
wijsinspectie niets tegen de
school in Boxmeer ondernemen:
"Het meisje is niet meer leerplich
tig. Formeel wordt zij van school
verwijderd omdat zij niet aan de
reglementen van de school vol
doet. Haar geloof heeft er formeel
niets mee te maken. Ze wist waar
ze aan begon toen ze naar die
school ging".
Vredesconferentie
kerken in Baghdad
FRANKFURT (EPD) - De ker-
ken in Irak en enkele andere Ara
bische landen zijn gisteren in
Baghdad bijeengekomen voor
een driedaagse vredesconferen
tie. Naast de vraag hoe zij een oor
log kunnen voorkomen, staan het
handelsembargo tegen Irak en de
Palestijnse kwestie op de agenda.
Aan de conferentie doen in ie
der geval de orthodoxe, rooms-
katholieke en anglicaanse kerken
mee, zo deelden Duitse vredesac
tivisten bij hun terugkeer uit Irak
mee. Het is de bedoeling dat de
kerken morgen een gezamenlijke
slotverklaring opstellen.
De bijeenkomst wordt georga
niseerd door de Chaldese Kerk,
die in Irak ongeveer 300.000 leden
telt. De kerk is verbonden met het
Vaticaan.
Kerken verbaasd
over snoeien van
gebouwensubsidie
LEIDSCHENDAM - Het Inter-
kekrelijk Contact in Overheidsza
ken (CIO) heeft bij minister D'An-
cona van WVC protest aangete
kend tegen de voorgenomen kor
ting van 8 miljoen gulden op sub
sidies voor de restauratie van mo
numentale kerkgebouwen. De
bezuiniging heeft grote verbazing
bij het CIO gewekt.
De kerken zijn vooral verbaasd
omdat D'Ancona in mei nog
schreef dat 130 miljoen gulden
nodig was voor het inhalen van de
achterstand in restauratie en on
derhoud. Haar voorganger Brink
man had dit extra bedrag in 1989
beschikbaar gesteld voor de pe
riode 1990-1995. Secretaris-gene
raal H. A. de Boer van WVC onder
streepte onlangs nog het belang
hiervan.
De bezuining op de 130 miljoen
komt des te harder aan, aldus het
CIO, omdat uit de aanvragen
blijkt dat in werkelijkheid 360
miljoen gulden nodig is om tege
moet te komen aan 'de restaura
tiebehoefte' van ruim duizend
monumentale kerkgebouwen.
Het CIO, waarbij 18 kerkge
nootschappen zijn aangesloten,
vraagt de minister dringend de
bezuiniging ongedaan te maken.
Bij landelijke kerkelijke instan
ties en plaatselijke kerkbeheer-
ders zijn "inmiddels zodanige
verwachtingen gewekt dat het ge
hele bedrag van 130 miljoen zou
worden aangewend, dat het nu
bezwaarlijk is hierop terug te ko-
Boot op zondag. Bewoners van
het orthodox-calvinistische Brit
se eiland Harris zijn hevig ge
schokt door het voornemen van
veerbootmaatschappij Calmac
om ook 's zondag op het eiland te
varen. De vissers hebben al ge
dreigd de haven te blokkeren als
het werkelijk zo ver komt. De
23.390 inwoners van het eiland,
dat tot de Hebriden behoort, zijn
bijna allen lid van de twee calvi
nistische kerken, de Free Church
of Scotland en de Free Presbyte
rian Church.
Volgens een opiniepeiling zou
70 procent van de bevolking te
gen de zondagsdienst van de
veerboot zijn. Twee jaar geleden
trok Calfnac zijn plannen in nadat
de bevolking massaal had gepro
testeerd. Wellicht acht de maat
schappij haar kansen nu groter,
omdat dezelfde peiling heeft aan
getoond dat van de jongeren van
18 tot 24 jaar een krappe meerder
heid van 50,3 procent geen be
zwaar heeft tegen de omstreden
zondagsdienst. De predikanten
van het eiland spreken evenwel
duidelijke taal. "Weerzinwek
kend" zegt dominee John Macle-
od. En: "Een ontheiliging van al
les wat ons lief op het eiland is".
Collega Alex Murdo Macleod
vreest voor de definitieve teloor
gang van de dag des Heren op het
eiland.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: benoemd tot bij
stand bijstand in het pastoraat te Over-
dinkel G. van Asselt Klazienaveen-
Zwartemeer; aangenomen naar Willi-
ge-Langerak P.J. Krijgsman kand.
Ridderkerk; bedankt voor Geertrui-
denberg Made en Oud-Drimmelen M.
de Boer Middelburg.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar IJsselmonde-Grafhorst drs.
A.J.J. Noord Kesteren.
Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Bunschoten-W. H.G. Gunnink
Schildwolde; bedankt voor Spaken-
burg-Z. C. van der Leest Harlingen.
Christelijke Geref. Kerken: bedankt
voor Eemdijk A.K. Wallet Sliedrecht.
Evangelische Lutherse Kerk: beroe
pen te Hilversum drs. A.C. Verwaal
Amsterdam; aangenomen naar Zaan
dam mw. drs. G.F. Rohrmoser Almere
en Lelystad.
