Helft van bedrijven krijgt
te maken met criminaliteit
Steeds vaker mensen in acute psychische nood
Economie in Randstad lijdt aan 'groen hart
Riagg noemt korter verblijf in inrichting een van de oorzaken
KAMPIOENEN SPORTKWIS
Mannen vaker slachtoffer van misdrijf dan vrouwen
Kabinet beslist vandaag
over reclame lokale omroep
0ub ilirutos
3ER 190) VRIJDAG 30 NOVEMBER 1990
Leidse regio krijgt
■i drie ton als impuls
ïj werkgelegenheid
DEN HAAG De provincie
Zuid-Holland heeft bijna één mil
joen gulden beschikbaar gesteld
om de werkgelegenheid een im
puls te geven. Het geld komt ten
goede aan zeven projecten waar
mee een bêdrag van 11.5 miljoen
gulden is gemoeid. Drie projecten
j in de Leidse regio krijgen geza-
menlijk een kleine 300.000 gul
den.
Het merendeel gaat naar een leerbe
drijf voor tuinbouw en boomteelt in
Waddinxveen, dat 145.000 gulden
krijgt. De provincie verwacht dat de
vraag om vakmensen in deze sector
in de toekomst toeneemt. Het
hoofddoel van het leerbedrijf is om
werkzoekenden (werklozen, bui
tenlanders, vrouwen die weer wil
len gaan werken) te laten kennisma
ken met de tuinbouw en hen erva
ring te laten opdoen in een nage
bootste bedrijfssituatie.
Leiden krijgt 75.000 gulden. De
centrumfunctie van de binnenstad,
aldus de motivatie van de provincie,
staat onder druk. De winkeliers wil
len daarom actie ondernemen door
middel van lokale- en regionale pro
motie. De verwachting is dat dit een
positieve invloed op de werkgele
genheid heeft. Er zijn afspraken ge
maakt dat langdurig werklozen het
eerst aan bod komen.
Tenslotte gaat er 74.500 gulden
naar Alphen aan den Rijn. Dit geld
moet worden aangewend om werk
loze buitenlanders kans op een
baan te bieden. De werkloosheid
onder hen is 'verontrustend', con
stateert de provincie. Het actieplan
van het arbeidsbureau is heel ge
richt: individuele begeleiding van
de werklozen en een persoonlijke
benadering van bedrijven.
LEIDEN Het aantal
dat voor directe psychiatrische
hulp een beroep doet op het team
van de Riagg Zuid-Holland
noord neemt steeds verder toe. In
1988 waren er 972 aanmeldingen,
het jaar erop 1098 en dit jaar
wordt een nog hoger getal ver
wacht. Een derde van de acute
hulpvragen wordt buiten kan
tooruren gedaan. Speciaal voor
hulp in de nachtelijke uren is een
team van negen sociaal-psychia
trisch verpleegkundigen en ne
gen psychiaters geformeerd die
om beurten dienst hebben.
Volgens verpleegkundige I.
Liem en psychiater A. van Helden
van de Regionale Instelling Am
bulante Geestelijke Gezond
heidszorg zijn er twee hoofdoor
zaken aan te wijzen voor de gesta
ge stijging. Enerzijds neemt de
bekendheid van het crisisteam
toe. Steeds meer hulpverleners
(huisartsen, politie, maatschap
pelijk werkers) zijn bekend met
deze tak van het werk van het
Riagg waardoor het aantal door
verwijzingen stijgt.
Absoluut gezien neemt echter
het aantal mensen met acute psy
chiatrische problemen ook toe.
Hiervoor zijn volgens Van Helden
en Liem een aantal oorzaken aan
te wijzen. "De maatschappij indi
vidualiseert. Mensen kunnen
voor hulp minder bij familie of
vrienden terecht. Ook het afbrok
kelen van instituten als de kerk,
vroeger toch een punt van steun,
is een factor. Bovendien laten
partners het sneller afweten om
elkaar te helpen", zegt Van Hel
den.
Psychiatrische ziekenhuizen
ontslaan hun patiënten steeds
sneller. Op zichzelf juichen Van
Helden en Liem dit toe: een te
lang verblijf in een psychiatrisch
ziekenhuis veroorzaakt ver
vreemding van de partner, fami
lie en het werk en drukt boven
dien een stempel op de persoon in
kwestie. Een kortere opname be
tekent echter wel dat de kans op
herhaling van de crisis groter
wordt, zet Liem uiteen.
Nieuw
Van de mensen die acuut psychi
atrische hulp vragen, is slechts de
helft op dat moment al in behan
deling bij een psychiater, psycho
loog, consultatiebureau voor al
cohol en drugs of een van de afde
lingen van het Riagg. Eenderde
van alle cliénten voor acute hulp
is nog nooit eerder met de geeste
lijke gezondheidszorg in contact
geweest.
Bij de meeste mensen die op
een gegeven moment acuut hulp
nodig hebben, kan geen directe
aanleiding worden aangewezen.
Vaak heeft de persoon in kwestie
al wel lange tijd bepaalde proble
men. Opeens breekt er dan iets en
kan de omgeving geen hulp meer
bieden. Familie en vrienden kun
nen het niet langer opbrengen
nachten met de persoon in kwes
tie op te zitten.
Bij sommigen is er sprake van
een psychose, een plotseling op
tredende verwardheid. Dit kan
zich bij voorbeeld uiten in de
Psychiater Van Helden en verpleegkundige Liem: "Mensen kunnen voor hulp minder bij familie of vrienden
terecht. Ook het afbrokkelen van instituten als de kerkvroeger toch een punt van steun, is een factor. Boven
dien laten partners het sneller afweten om elkaar te helpen". (foto Jan Holvast)
vorm van de boel kort en klein
slaan uit angst dat men wordt
achtervolgd. Daarnaast zijn er de
acute en manische depressies die
tot een crisis kunnen leiden.
De groei van het aantal hulp-
aanvragen ligt mede in een toene
mend aantal pogingen tot zelf
moord. Liem vertelt dat er tegen
woordig gemakkelijker over een
zelfmoordpoging kan worden ge
sproken. Gevolg hiervan is tevens
dat zelfmoordpogingen beter dan
vroeger kunnen worden geregi
streerd.
Op dit moment kan de Riagg
Zuid-Holland-noord de vraag om
acute psychiatrische hulp nog
hoewel het instandhouden
van nachtteams wel erg veel tijd
vraagt. De achttien leden van dit
team draaien normaliter overdag
dienst, maar compenseren als ze
een nacht hebben gewerkt. Dat
betekent dat er overdag minder
mankracht is voor de toch al over
volle afsprakenlijst van het
Riagg.
Van Helden en Liem vinden de
aanwezigheid van een crisisteam
op elk uur van de dag en de nacht
een groot goed. De groei van het
aantal hulpvragen als gevolg van
de toenemende bekendheid zal
op een gegeven moment stoppen.
De toename als gevolg van de
werkelijke groei van het aantal
mensen met problemen, lijkt
vooralsnog niet te stoppen.
Van alle acute gevallen is 37
procent in de leeftijd van 30 tot 44
jaar. Het beginnen van een nieu
we levensfase, die van het zelf
standig wonen en zijn, is in deze
leeftijdscatageorie een belangrij
ke oorzaak van problemen. De
kleinste groep hulpvragers (17
procent) is ouder dan 60 jaar. De
mentie is binnen deze groep een
belangrijke oorzaak. Juist binnen
deze groep verwachten de twee
Riagg-medewerkers een belang
rijke groei. De verpleeghuizen
hebben plaatsgebrek waardoor er
steeds meer oudere dementeren
de bejaarden, of beter gezegd hun
familie of kennissen, voor hulp
zullen aankloppen.
de ver-
5 Dag
zijn op
fij
te
uillenj
i wet]
ing dé
voor
egen-
eente
Een
zijn
KATWIJK De jeugdafdeling van de voetbal
vereniging uit Hillegom is winnaar van de elfde
Sportkwis van Leiden en regio geworden. Tweede
werd tennisvereniging Vogelenzang uit die
plaatsderde de reddingsbrigade uit Katwijk,
vierde De Algemene, een Leidse korfbalvereni
ging en vijfde T.C. Casino, tennisvereniging Uit
Noord wijk.
De afgelopen maanden zijn de voorronden in Lei
den en regio gespeeld: ruim 65 verenigingen de
den mee. Tijdens de finale waren gisteren in Kat
wijk vijfhonderd luidruchtige sporters van ze
ventien verenigingen, in de leeftijd van 10 tot 12
jaar, aanwezig om hun favorieten aan te moedi
gen.
DEN HAAG - Bijna de helft
van de bedrijven in Neder
land wordt getroffen door
een of andere vorm van cri
minaliteit. In 1988 werd 42
procent van de bedrijven er
mee geconfronteerd, vorig
jaar lag dit percentage nog
hoger. Gemiddeld wordt een
bedrijfsvestiging in één jaar
acht keer met criminaliteit
geconfronteerd. Bij onge
veer eentiende van de be
drijven zijn de eigen werk
nemers de daders. Met name
bedrijven in de autobranche,
de detailhandel, de horeca
en de zakelijke dienstverle
ning vallen ten prooi aan cri
minelen.
Een en ander blijkt uit een onder
zoek van de directie criminaliteits
preventie van het ministerie van
justitie naar de ontwikkeling van de
criminaliteit in de periode 1980-
1989.
Uit het rapport blijkt dat de ster
ke groei van het totaal aantal geval
len van criminaliteit van het begin
van de jaren tachtig, het laatste jaar
lijkt te zijn afgevlakt. In 1988 wer
den 16,6 miljoen misdrijven gericht
tegen burgers en bedrijven ge
pleegd met een totale schadebedrag
van 8,4 miljard gulden. De bedrij
ven namen hiervan 8,9 miljoen mis
drijven met een schadebedrag van
vier miljard gulden voor hun reke
ning. Omdat pas sedert vorig jaar
deze cijfers worden bijgehouden, is
niets te zeggen over een groei of af
name van deze criminaliteit. De be
drijven zelf hebben het idee dat het
aantal misdrijven nog steeds toe
neemt.
Bij de misdrijven jegens burgers
blijkt het aantal fietsdiefstallen nog
steeds te groeien, maar het aantal
woninginbraken en inbraken uit
auto's stabiliseert zich min of meer.
Ondanks de verminderde groei van
de criminaliteit zijn de Nederlan
ders zich in de jaren tachtig steeds
onveiliger gaan voelen. Het percen
tage misdrijven, dat wordt opgehel
derd, is er de laatste jaren ook niet
beter op geworden. Van alle bij de
politie geregistreerde misdrijven
(een deel van het totaal aantal)
wordt nu 22 procent opgelost. Tien
jaar geleden werd de helft van het
aantal geregistreerde misdrijven
opgelost.
Slachtoffer
De kans slachtoffer te worden van
een misdrijf is sterk afhankelijk van
leeftijd, geslacht en woonplaats. In
het algemeen worden jongeren va
ker slachtoffer dan ouderen. Met
name bij het aantal fietsdiefstallen
en bedreiging delven jongeren veel
vaker dan ouderen het onderspit.
In tegenstelling tot wat veel
wordt gedacht, zijn mannen vaker
slachtoffer dan vrouwen. Ongehuw
de en gescheiden mensen lopen
meer kans slachtoffer te worden
dan gehuwden en weduwen. Vol
gens de onderzoekers ligt hieraan
de levenswijze van gescheiden' en
ongehuwden ten grondslag.
De vermogensdelicten worden
het meest gepleegd in sterk verste
delijkte regio's. Met name het aantal
fietsdiefstallen en in iets mindere
mate het aantal woninginbraken en
autokraken neemt toe naarmate er
meer mensen per vierkante kilome
ter worden. De forensengemeenten
scoren hoger dan op grond van hun
urbanisatiegraad zou worden ver
wacht. Het gevaar voor vernieling is
op het platteland net zo groot als in
de stad.
Weer actie leraren
voor hoger salaris
NOORDWIJK/REGIO - Jonge le
raren van scholengemeenschap
Northgo in Noordwijk en het
Ashram Collége in Alphen aan den
Rijn doen vandaag mee aan de actie
van Na-hossers in Zoetermeer. De
rectoren van deze scholen zeggen
geen grote problemen van de actie
te ondervinden.
Na-hossers zijn jonge leraren die
na het zogeheten hos-akkoord van
1985 zijn aangesteld. Zij verdienen
daardoor veel minder dan hun col
lega's die vóór 1985 in dienst kwa-
De Na-hossers hebben vandaag
bij het ministerie van onderwijs in
Zoetermeer gedemonstreerd. De
groep kijkt achterstallig onderwijs
na op de stoep van het departement.
De jonge leraren willen op deze wij
ze protesteren tegen de geringe sa
larisverhoging die staatsecretaris J.
Wallage (onderwijs) hen onlangs in
het vooruitzicht heeft gesteld.
De kinderen van scholengemeen
schap de Northgo in Noordwijk
gaan vandaag gewoon naar school.
Rector R.J. Olieroock: "Collega-le
raren en ouderraad zijn solidair met
de actie. De tien leraren die achter
blijven, vangen bij ons de kinderen
op".
Rector A.A.H. Maurice van het
Alphense Ashram College had van
morgen nog geen overzicht van de
situatie. "Enkele na-hossers zijn
naar Zoetermeer. De kinderen heb
ben in dat geval vrij. Daarmee tref
fen zij de kinderen, terwijl zij er niks
mee te maken hebben".
LEIDEN/HILVERSUM - De minis
terraad neemt vandaag de beslis
sing of regionale en lokale omroe
pen reclame mogen uitzenden. Als
het plan van WVC-minister 'd Anco-
na doorgaat, wordt de reclame vol
gend jaar ingevoerd. Wel zullen de
lokale en regionale omroepen aan
bepaalde voorwaarden moeten vol
doen.
P. van der Sanden van het Com
missariaat voor de Media vindt dat
ook de lokale omroepen zich moe
ten houden aan de bepalingen van
de Mediawet. Zij mogen dus niet
dienstbaar zijn aan het maken van
winst door derden.
Van der Sanden wijst op de nood
zaak overeenkomsten met plaatse
lijke uitgevers te sluiten. Als de om
roepen de mogelijkheid krijgen om
reclame uit te zenden, kunnen de
uitgevers in een zwakkere positie
raken. Daarom wil de minister dat
uitgevers en omroepen met elkaar
samenwerken. De overheid wil zich
er zo min mogelijk mee bemoeien.
De reclame bij regionale en lokale
omroepen wordt aan dezelfde re
gels verbonden als die van het pu
blieke bestel. Zij moeten dus net zo
werken als de STER. Dat betekent
dat maximaal zes procent van de to
tale zendtijd reclame mag zijn. De
reclame mag de programma's niet
onderbreken en mag ook niet op
zondag worden uitgezonden.
Uit cijfers die gisteren bekend
zijn geworden, blijkt dat het aantal
lokale omroepen in ohs land explo
sief groeit. In 1982 waren nog maar
acht lokale omroepen actief. Op dit
moment zijn er 254 stations actief
die 320 gemeenten bedienen. De
verwachting is dat binnenkort het
aantal stations de 350 zal passeren.
In Hilversum is gisteren de Stich
ting Nederlands Fonds voor de Lo
kale Omroep gepresenteerd. Dit
fonds is bedoeld voor financiële on
dersteuning van de lokale omroe
pen.
Voorzitter Th. Heisterkamp vindt
dat de financiering van lokale om
roepen in ons land een mengeling
moet zijn van reclame-inkomsten
en kijk- en luistergelden. Financie
ring via subsidies van de gemeen
ten vindt hij te gevaarlijk. "Eén be
zuinigingsronde en de lokale om
roep is weg".
Het fonds start met een bedrag
van ongeveer 500.000 gulden, dat
door onder meer beleggingen moet
uitgroeien tot een miljoen gulden.
Jaarlijks wil het fonds nog minstens
vijf ton extra krijgen door sponso
ring, schenkingen en een bijdrage
van de overheid. Het Japanse be
drijf Sony is bereid de eerste bijdra
ge van 200.000 gulden te leveren.
Kamer van Koophandel is bang de boot te missen in Europa 1992:
Van onze redacteur
Meindert van der Kaay
HILLEGOM - De economie in de
Randstad lijdt onder de Groene Hart-
doctrine. Dat zei voorzitter R.B. van
Waveren van de Kamer van Koophandel
voor Rijnland gisteren tijdens een
symposium over de toekomst van de
Randstad. De vraag stond centraal of dit
gebied economisch kan bloeien of straks
in een Europa zonder grenzen afglijdt naar
tweederangs niveau.
Volgens Van Waveren moet men
ophouden het Groene Hart heilig te
verklaren. Alleen dan kan straks tegen de
andere Europese centra worden
opgebokst. Dat de Kamer niet veel op
heeft met het Groene Hart is een bekend
verhaal. Toch kwam hij hiermee weer voor
de dag, ondanks het feit dat de politieke
partijen juist het tegendeel voorstaan en
de 'binnentuin van de Randstad' groen
willen houden. Van Waveren hield
gisteren koppig vast aan de stelling dat het
Groene Hart-beleid falliet is.
En in zekere zin heeft hij gelijk. Studies
van de Kamer van Koophandel maar ook
van milieubeweging, toonden aan dat de
laatste jaren juist in het groene gebied
tussen de grote steden Amsterdam,
Rotterdam, Utrecht en Den Haag is
gebouwd. Maar waar anderen, zoals
minister Alders en provincie Zuid-
Holland concludeerden dat het beleid dan
dus stringenter moet worden aangehaald,
meent Van Waveren dat alles op de helling
kan.
Door het niet gebruiken van het
middengebied ontstaan er te lange
ringverbindingen, terwijl met enkele
goede dwarsverbindingen heel veel
kilometers bespaard kunnen worden. Dat
de Randstad te vol is, is volgens de
voorzitter vnan de Kamer van Koophandel
dan ook onzin. "Er is ruimte genoeg, maar
dan moetje niet zo halsstarrig blijven
vasthouden aan het dogma van het Groene
Hart".
Vindt Van Waveren dat er nog asfalt in de
Randstad bij kan komen, Nederland
Distributieland denkt daarentegen dat er
aan de wildgroei van transportlijnen een
eind moet komen. 'Grenzen aan de groei'
zo stelt woordvoerder Kuiper van de
organisatie waarin vervoerders en
overheid op zoek zijn naar een zo optimaal
transport.
Nederland is zeker niet het enige land dat
is gestopt met de ongebreidelde aanleg
van wegen, meent Kuiper. De verwachting
is echter tevens dat internationaal
handelsverkeer nog verder zal toenemen.
"Als we niets doen dreigen we in
verwerking Van goederen te stikken",
aldus Kuiper.
Kuiper hield gisteren een vurig pleidooi
van intermodaal vervoer. Er van uitgaande
dat de ruimte beperkt is en er niet meer
wegen bij komen, is het zaak zo efficiënt
mogelijk daarmee om te gaan. Een van de
mogeljkheden daartoe is het op grote
schaal op elkaar laten aansluiten van
transportsystemen. Een bekend
voorbeeld daarvan is het
containervervoer, met het voordeel dat
praktisch geen tijd verspeeld wordt bij het
overslaan.
Nederland Distributieland staat een
netwerk voor ogen van transportregio's en
daarbij moet de overheid een belangrijke
rol spelen. Gedacht wordt aan
knooppunten en overslagplaatsen die
bepaalde regio's kunnen bedienen. Waar
die precies moeten komen kan onderwerp
van een uitgebreide studie zijn. Zo is er
geen versnippering van steeds schaarser
wordende transportmiddelen en kan de
tijd die gemoeid is met bet verwerken van
de vracht tot een minimum worden
beperkt. Gevolg is minder filevorming.
Volgens Kuiper zijn er nu te veel op
zichzelf staande regionale initiatieven. Er
is geen enkele samenwerking te
ontdekken en dat is weggooien van geld
en ruimte. Behalve in Nederland moet het
intermodale vervoersysteem ook in
Europa ingevoerd worden, zo stelde
gisteren Kuiper.
Een visie die evenzeer rekening hield met
het Groene Hart was afkomstig van Den
Dunnen, directeur-generaal bij het
ministerie van volkshuisvesting,
ruimtelijke ordening en milieu.. Hij stelde
dat dit gebied vanwege natuur en recreatie
onmisbaar is temidden van de grote
agglomeraties. "Waarom moeten altijd
buitenlanders ons wijzen op het unieke
karakter van het Groene Hart?" zo vroeg
hij zich af.
Dat Den Dunnen het Groene Hart
verdedigt, is niet zo verrassend gezien de
inhoud van de onlangs door zijn baas
(minister Alders) gepresenteerde Vierde
Nota Extra waarin een beeld wordt
gegeven van Nederland in het jaar 2015. In
deze nota wordt juist de nadruk gelegd op
het beschermen van het Groene Hart en
dat de uitbreidingen in de stedenring moet
plaats hebben.
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Een gedeelte van het Monniken
dammergat is reeds met
grondijs bezet, waardoor de
overtocht naar het eiland Mar
ken eenigszins bemoeilijkt
wordt. Uit Zwolle wordt van 27
Nov. gemeld: De raderstoomboot
van de Zwolsche Stoomboot
maatschappij, welke hedenmor
gen van Amsterdam vertrok, is
hedenmorgen te 5 uren alhier
aangekomen; de kapitein Hol
lander rapporteert dat er reeds
veel ijs op de Zuiderzee, was. De
stadsgrachten alhier zijn alle
dichtgevroren; hedenmiddag
liepen er al eenige jongens over,
terwijl men op de ondergeloopen
landen heden reeds schaatsen
rijdt. Het Zwartewater voor de
brug bij Hasselt ligt dicht en de
stoombootdiensten tusschen
Zwolle, Genemuiden, Meppel,
Assen en Blokzijl zijn gestaakt,
de Blokzijler boot kwam wel he-
dennamiddag hier aan, maar
kan niet meer vertrekken. In
Drente zijn de kleine kanalen en
wijken met eene dikke ijskorst
bedekt. Het turfvervoer is ge
staakt. Uit Deventer wordt ge
meld, dat wegens de ingevallen
vorst de scheepvaart op het ka
naal naar Almeloo is gestaakt.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Mr. Pieter van Vollenhoven
straalde toen hij vanochtend de
faculteitskamer in het Leidse
Academiegebouw verliet: hij
was geslaagd voor het laatste
deel doctoraal Nederlands recht,
waarmee thaxis voorlopig zijn
studie is afgesloten. Onder de e
kelen die van het examen op de
hoogte waren en die naar
Academie waren gekomen
hem geluk te wensen, bevonden
zich Koningin Juliana, de beide
ouders van de gelukkige, diens
verloofde Prinses Margriet,
voorts Prinses Christina en de
broer van Pieter en diens echtge
note.
