Hulp Duitsland en VS voor Sovjetunie Argentijnen hebben alle geloof in politiek verloren KHTtKMIl) KASSA! 1.000/- VOOR U. 'Ondergang bedreigt Joegoslavië Voedsel en medicijnen toegezegd Rapport: milieuprobleem Oostblok kost veel levens OPEN DAGEN KOMPRO bv VRIJDAG 16 NOVEMBER 1990 BONN/WASHINGTON (AFP/Rtr/AP/GPD) - Duitsland gaat door met het sturen van voedselhulp naar de Sovjetunie om de economische en politieke hervormingen in dat land te ondersteunen. Dat heeft bondskanselier Kohl gisteren in een rede voor het parlement gezegd. In de Verenigde Staten worden voorbereidingen getroffen om de Sovjetunie met voedselhulp en medicijnen de winter door te helpen, zo hebben Amerikaanse regerings functionarissen gisteren bekendgemaakt. "Ik zal met president Bush praten over de manier waarop de westerse geïndustrialiseerde landen geza menlijk en effectief de hervormin gen in de landen in Oost-Europa kunnen ondersteunen. Die staten bereiden zich voor op het doorstaan van een moeiljke winter", aldus Ko hl. De bondskanselier ontmoet Bush zondag in zijn woonplaats Og- gersheim. Bonn heeft de Sovjetunie tot nu toe 15 miljard mark (16,5 miljard gulden) financiële hulp verstrekt. In dat verband wees Kohl er op dat Duitsland herhaaldelijk voedsel hulp heeft gegeven. "Daarmee gaan wij door als acute tekorten drei gen". Sovjet-functionarissen hebben gezegd dat zij de komende winter wegens de slechte oogsten en de problemen met de voedseldistribu tie grote moeilijkheden verwach ten. Kohl heeft eerder bij de Eu ropese Gemeenschap en de de groep van zeven belangrijkste in dustriële landen, de G-7, aange drongen op hulp aan de Sovjetunie. De kanselier onderstreepte giste ren dat met de verdragen die zijn land met Polen en de Sovjetunie heeft gesloten definitief een streep is gezet onder de Koude Oorlog en dat over de graven van de slachtof- Nederlander gedood bij ongeluk DC-9 ZÜRICH (AP) - Het vliegtuigonge luk van het DC-9-toestel van Alitalia bij Zürich is waarschijnlijk te wij ten aan een fout van de piloot of een technisch mankement, hebben functionarissen van Alitalia giste ren bekend gemaakt. Onder de 46 omgekomen inzittenden bevond zich een Zürich wonende Nederlan der, van wie de naam nog niet is be kend gemaakt. Volgens de Zwitser se autoriteiten vloog het toestel bij nadering van luchthaven Kloten 300 meter te laag. Mogelijk heeft de piloot zich vergist in de hoogte, of werkte het elektronische navigatie systeem niet goed. fers van geweld een nieuw begin wordt gemaakt. "Ons land heeft geen tegenstan ders, geen vijanden meer. Niemand twijfelt aan de vredeswil van de Duitsers, die hun eenheid vreed zaam en in overleg met alle buurlan den hebben verwezenlijkt", zo merkte Kohl op. Hij benadrukte nog eens dat zon der de Poolse vakbeweging Solida riteit en Gorbatsjovs perestrojka- politiek de Duitse eenwording niet had kunnen worden gerealiseerd. "Gorbatsjov heeft de weg voor onze eenheid vrij gemaakt en wij zijn daar dankbaar voor". Kohl prees het nieuwe begin dat is gemaakt en dat de samenwerking op alle mogelijke gebieden tot ver in de komende eeuw regelt. Hij meld de dat Gorbatsjov heeft gezegd dat perestrojka in eerste instantie een interne Russische aangelegenheid is, maar voegde daaraan toe dat de Russische president ervan over tuigd is dat het proces sneller kan Schutter Moskou had Gorbatsjov willen vermoorden MOSKOU (Rtr/AFP/DPA) - De schutter die vorige week op het Ro de Plein in Moskou tijdens de para de ter gelegenheid van de 73e ver jaardag van de Oktoberrevolutie twee schoten afvuurde, was van plan Sovjet-president Michail Gor batsjov te vermoorden. Het officiële persbureau Tass meldde dat giste- De 38-jarige Alkeksandr Sjmonov uit Leningrad, die met een geweer met een afgezaagde loop op een af stand van slechts 46 meter van Gor batsjov stond, trof geen doel. Vol gens ooggetuigen schoot hij in de lucht. Na het incident verklaarde hij tegenover de politie dat hij Gor batsjov wilde vermoorden. Volgens een KGB-inspecteur had Sjmonov een briefje in zijn jaszak waarop stond dat hij zich meer dan twee jaar lang heeft voorbereid op de moord. worden voltrokken indien het bui tenland de Russen met raad en daad bijstaat. BELGRADO (AP) - De Joegoslavi sche premier Markovic heeft ervoor gewaarschuwd dat zijn land desin tegratie of de dictatuur te wachten staat wanneer de ruziemakende re- Van onze correspondent Henk Dam WASHINGTON - De verontreini ging van water, lucht en bodem in Oost-Europa en de Sovjetunie be kort het leven van grote groepen mensen en vertraagt de economi sche vooruitgang in die landen. Dat staat in een rapport van de gezag hebbende Amerikaanse milieu-or ganisatie Worldwatch Instituut. Het rapport, de eerste uitgebreide studie over de milieu- problemen in het gehele Oostblok, concludeert dat zich nergens ter wereld zoveel schadelijke stoffen in het milieu be vinden als in Oost-Europa en de Sovjetunie. En de verontreiniging blijft niet beperkt tot het Oostblok zelf. Via water en lucht wordt een deel van de verontreiniging ook naar West en Noord-Europa geëxporteerd, al dus de gisteren openbaar gemaakte studie. Wat de economische schade van de milieuverontreiniging in de Oostblok-landen betreft: in Polen kost de milieuschade aan gezond- publieken niet instemmen met zijn economische en politieke hervor mingen. Markovic zei gisteren in een toespraak voor het parlement dat de crisis in Joegoslavië al zoda- heid, landbouw, bosbouw en ge bouwen elk jaar een bedrag dat neerkomt op tien tot twintig pro cent van het bruto nationaal pro- dukt (bnp). In de Sovjetunie gaat nu elf procent van het bnp op aan de kosten voor de behandeling van ge zondheidsproblemen die het gevolg zijn van milieuvervuiling. Verontreiniging kost verder veel mensenlevens. In de meest veront reinigde streken van Tsjechoslowa- kije en het vroegere Oost-Duitsland bijvoorbeeld is de levensverwach ting vijf jaar korter dan in schonere streken in die landen, aldus het rap port. Er zijn vijf redenen waarom juist in het Oostblok de milieuproble men zo ernstig zijn, zo wordt vastge steld. Om te beginnen is dat het massale gebruik van bruinkool, nige proporties heeft aangenomen dat het bestaan van het land ter dis cussie staat. De hervormingen die Markovic voorstaat, zoals privatiseren van de economie, versoepelen van import- beperkingen en aanmoedigen van buitenlandse investeringen, heb ben de woede gewekt bij de ortho doxe leiders in de communistische deelrepubliek Servië. De door de deelregering gecontroleerde pers in de grootste republiek van het land beschuldigt Markovic ervan een westerse agent te zijn die erop uit zou zijn Joegoslavië te veranderen in een "bananenrepubliek". De niet-communistische deelre- geringen in de westelijke republie ken Slovenië en Kroatië willen Joe goslavië veranderen in een los sa menwerkingsverband van bijna on afhankelijke staten. De inwoners van Slovenië zullen zich volgens het persbureau Tanjug in januari in een referendum over een mogelijke af scheiding van Joegoslavië moeten uitspreken. Slovenië en Krotatië maken zich zorgen om de vasthou- denheid waarmee Markovic, een technocratische Kroaat, probeert Joegoslavië als federatie bij elkaar te houden. waarbij voor het milieu schadelijke zwaveldioxide vrijkomt. Voor de eenwording was bijvoor beeld Oost-Duitsland voor wat z'n energievoorziening betreft voor 72 procent afhankelijk van bruinkool. En alleen al éën enkele bruinkool verbruikende elektriciteitscentrale in Boxberg, Oost-Duitsland, geeft per jaar meer zure regen veroorza kende zwaveldioxide af dan heel Noorwegen en Denemarken samen, zo schrijft het Worldwatch Insti tuut. Een tweede reden voor de ernst van de milieuproblemen is, dat tot voor kort vaak domweg de techniek en de politieke wil ontbraken om verontreiniging in de hand te hou den. De economieën van de betrok ken landen zijn verder sinds de oor- BUKAREST (Rtr/AP) - Honderd duizenden Roemenen zijn gisteren de straat opgegaan om te proteste ren tegen het regerende Nationaal Front (NSF). Het gaat om de groot ste betogingen sinds de december- revolutie, waarbij dictator Nicolea Ceausescu ten val kwam. In zeker tien steden protesteer den Roemenen tegen de grote prijs stijgingen en e autoritaire wijze van regeren van het Fron. De betogin gen, voornamelijk gericht tegen president Ion Iliescu en premier Pe- tre Roman, markeren een belangrij ke wijziging in de publieke opinie sinds de grote verkiezingsoverwin ning van het NSF afgelopen mei. Tot de massabetogingen was op geroepen door de Burger Alliantie, een onlangs opgerichte oppositie groepering, en arbeiders in de stad Brasov, die drie jaar geleden al te gen Ceausescu in opstand kwamen. In Bukarest waren naar schatting 100.000 mensen op de been en in Brasov zeker 20.000. Veel Roemenen beschuldigen Iliescu ervan dat hij functionarissen van het Ceausecu-regime hun pos ten heeft laten behouden. Verder menen zij dat regeringsleden van Servië ondermijnde de hervor mingsplannen van Markovic door in oktober uit de gemeenschappelij ke markt te stappen en invoerrech ten te eisen voor goederen uit Slove nië en Kroatië. Deze republieken die de onafhankelijkheid nastreven, hebben onlangs hun grondwet ver anderd waardoor het mogelijk wordt zich af te scheiden van de huidige federatie. Die bestaat nu nog uit zes deelrepublieken en twee provincies. Markovic verklaarde dat het "on grondwettige beleid" van Slovenië, Kroatië en Servië bijdraagt tot het verhogen van de politieke spannin gen, maar vooral een bedreiging vormt voor het voortbestaan van het land. "We moeten ons realiseren dat wij door het buitenland worden beschouwd als het belangrijkste crisisgebied in Europa. Buitenland se leiders menen dat wij op de drempel staan van een breuk en een burgeroorlog", aldus de premier. Hij zei dat alleen een verenigd en democratisch Joegoslavië accepta bel is voor een Europese samenwer king op politiek en economisch ge bied. PAGINA 7 log op zware industrie gericht ge weest, en de overheid in de Oost blok-landen hoefde tot voor kort geen verantwoording aan het pu bliek af te leggen. Tenslotte, aldus het rapport, wordt de grote verontreiniging in de Oostblok-landen ook veroor zaakt door de omstandigheid dat in die landen zo weinig efficiënt ge bruik van energie wordt gemaakt. Ze gebruiken vijftig tot honderd procent meer energie dan de VS om één dollar bnp te produceren. Het rapport geeft tal van schok kende voorbeelden waaruit de om vang van het milieuprobleem blijkt. Zo blijkt dat de helft van het drink water in Tsjechoslokwaije en 18 procent van het drinkwater in de Sovjetunie niet voldoet aan interna tionale gezondheidsnormen. In Hongarije drinken 300.000 mensen water uit flessen, omdat de lokale bronnen door pesticiden zijn vergif tigd. Verder is 82 procent van de Pool se bossen beschadigd door veront reiniging, 78 procent van de Bul gaarse en 73 procent van de Tsjechi sche bossen. het Front voor Nationale Redding nog steeds communistische idealen koesteren. Iliescu en zijn regering bezweren echter dat zij hun com munistische verleden achter zich hebben gelaten. Na zijn verkiezingswinst in mei beloofde Iliescu geleidelijke her vormingen en sociale bescherming. De afgelopen maand zette de rege ring vaart in de hervormingen door te snijden in de kredieten en subsi dies voor de falende staatsindustrie. De prijzen voor kleding, meubilair en sommige voedselprodukten wer den op 1 november verdubbeld of zelfs verdrievoudigd. De regering kondigde gisteroch tend aan dat zij haar starre loonbe- leid zal versoepelen. Minister Zam- fir (arbeid en sociale zaken) zei op een persconferentie dat er een nieuw systeem komt waarbij werk nemers de mogelijkheid krijgen om met overheidsbedrijven te onder handelen over de hoogte van hun salaris. Conservatieven maken meer kans met Heseltine LONDEN (AP) - De Britse Con- servatieve Partij zou tijdens ver kiezingen met Heseltine aan zienlijk beter scoren dan met de huidige partijvoorzitter en pre mier Thatcher. Als Heseltine Thatcher opvolgt, behalen de conservatieven tien procent meer dan de kandidaat van La bour. Blijft Thatcher aan het be wind, dan blijven de conserva tieven op de tweede plaats staan, zoals nu al zestien maan den het geval is. Dat blijkt uit een onderzoek waarvan het re sultaat vandaag bekend is ge maakt. Verkiezingen kunnen op elk moment door de premier wor den uitgeschreven, maar moe ten op zijn laatst halverwege 1992 worden gehouden. Het door de krant The Times gepu bliceerde onderzoek voorspelde dat de Conservatieve Partij met Heseltine aan het hoofd 49 pro cent van de stemmen zou krij gen, tegen 39 procent voor La bour. De Liberaal-Democraten krijgen in het onderzoek 7 pro cent. Onder Thatcher zouden de conservatieven 41 procent ha len, Labour 45 procent en de Li beraal-Democraten 10 procent. Heseltine, die in 1986 als mi nister van defensie aftrad in ver band met een omstreden steun operatie voor het helikopterbe drijf Westland, neemt het dins dag tegen Thatcher op in een ge heime stemming onder de 372 conservatieve Lagerhuisleden. ADVERTENTIE AKTIE VAN IMPORTEUR KOMPRO EN TH. STRIK TIJDENS OPEN DAGEN, "GiTNÓDiGiNG^T^ 19 en 20 november 9.00 21.30 uur. Kompro Office Equipment Uniwell, een unieke en betrouwbare lijn kasregis ters, staat tijdens de open dagen centraal. Als u dan een Uniwell System 3 Super koopt, krijgt u maar liefst f 1.000.- RETOUR VOOR UW OUDE KASSA! Verder kunt u kennis maken met Selex copiers, Printex papiervernietigers en Citizen kantoorapparaten (calculators, faxen, databan ken en vertalers). CITIZEN H l'nitvrqiia OFFICE EQUIPMENT Morsweg55d/e,2312AB Leiden.Tel.:071-120004 Uniwell System 3 S alphanumeriek, 24 groepen, 241 artikeltelwerken. 16 letters tekst artikelomschrijving. Prijs:/ 2.895,- excl. btw en aflever/instruktiekosten. Ook te huur. THLSTftlK Voor kassa's MOSKOU - Een dakloze vrouw in Moskou campeert al drie maanden voor het Rossia Hotel in de Sovjet-hoofd stad, uit protest tegen de regering. (folo AFP) Premier Markovic waarschuwt republieken Frankrijk De twee grootste Franse scholieren organisaties eisen dat de regering onmiddellijk nog eens 3,5 miljard franc (ruim 1,15 miljard gulden) ex tra uittrekt voor verbetering van het onderwijs. Warschaupact Een functionaris van liti Hongaarse ministerie van buitenlandse zaken heeft gisteren verklaard dat het Warschaupact in juli 1991 wordt op geheven als militair bondgenoot schap. Polen/EG Polen zal als premier Mazowiecki president wordt, voor het eind van de eeuw toetreden tot de EG, terwijl binnen drie jaar de helft van alle staatsbedrijven wordt geprivati seerd. Hij wil ook dat volgend jaar alle Sovjet-troepen uit Polen ver trekken. Palestijnen De meeste Palestijnen in de door Is raël bezette gebieden hebben giste ren de tweede Palestijnse 'onafhan kelijkheidsdag' gedwongen thuis doorgebracht. Het leger had grote delen van de bezette gebieden tot afgesloten militair gebied ver klaard. Berlijn De Groenen in Berlijn zijn gisteren na de geweldadige krakersrellen de afgelopen dagen Uit het stadsbe stuur gestapt. De Groenen zijn zeer verontwaardigd over de grootscha lige inzet van politie. BUENOS AIRES - Op tien sep tember van dit jaar werd de 17-jari- ge MariaSoledad Morales dood aan getroffen in een buitenwijk van de stad Catamarca in Noord-Argenti- nië. Haar lichaam was zwaar ver minkt. Haar ouders deden onmid dellijk aangifte bij de politie. Maar de reactie op het bureau bevreemd de hen. "De agenten deden alle mo gelijke moeite om sporen die kon den leiden tot de arrestatie van de moordenaars onder de tafel te ve gen", verklaarde de vader van het meisje na afloop. Daarna gebeurde iets opmerke lijks. Catamarca kwam in bewe ging. De bevolking ging massaal de straat op. Aan de eerste stille tocht die klasgenoten van Maria Soledad vier dagen na de begrafenis organi seerden, deden 2000 scholieren mee. Een week later demonstreer den 20.000 man en de keer daarna liepen er 30.000 mensen, een kwart van de inwoners van de stad, zwij gend door het centrum. Gisteren ging de bevolking voor de achtste keer massaal de straat op. In Catamarca zijn de demonstra ties allereerst gericht tegen de op zettelijk lakse houding van politie en justitie. Deze proberen de ver moedelijke moordenaars, zonen uit de beste families in de stad, voor vervolging te behoeden. Maar de protesten zijn tegelijkertijd een aan klacht tegen de corruptie en het machtsmisbruik van de gouverneur en zijn clan. In Catamarca, de hoofdstad van de gelijknamige provincie, maakt één familie sinds generaties de dienst uit. Alle strategische en goed verdienende baantjes worden ver deeld onder vrienden en aanhang. Iedereen is het zat, maar weinigen durven hun stem te verheffen, want 'wiens brood men eet, diens woord men spreekt'. Van de 240.000 inwo ners van de provincie hebben er naar men schat 50.000 een ambtena renbaan en krijgen nog eens 13.000 een uitkering. De inwoners van Catamarca zijn niet de enigen die de afgelopen we ken de straat op gingen. Begin deze We kunnen de vakbond begraven BUENOS AIRES De Argentijnen hebben niet alleen het geloof in politici, maar ook in de vakbond verloren. Gisteren kwamen bij een na tionale protestdag, georganiseerd door de CGT, de algemene vak- bondsfederatie in Argentinië, niet meer dan tienduizend man opdra ven. "We kunnen de vakbond in Latijns Amerika begraven", zei een commentator naderhand, want de CGT is namelijk de best georgani seerde vakbond op het continent. Het protest w.' s bedoeld tegen het beleid van president Menem, die, net als in andere Latijnsamerikaanse landen, een neo-liberale economische politiek voert. week meldde het Argentijnse dag blad Clarin dat er alleen in de maand oktober al 64 demonstraties in het hele land zijn geweest. In to taal brachten die bijna een miljoen mensen op de been; meer dan drie procent van de bevolking. Verschil Nu is Argentinië een land met een demonstratietraditie. In vergelij king met andere Latijnsamerikanen zijn Argentijnen zeer politiek be wust en gemakkelijk te mobilise ren. Er wordt met overgave en nard- nekkig gedemonstreerd; als het moet dagelijks. De dagelijks demonstraties van de 'dwaze moeders' van het Plaza de Mayo, die opheldering wilden over het lot van vermiste familieleden, bleken een machtig wapen tegen het militaire regime. In de jaren daarna wist ex-president Raul Alf- onsin een rebellie van het leger te bezweren doordat de bevolking van de hoofdstad met vlaggen en span doeken uitliep om hun steun aan de burgerregering te betuigen. Maar er is in jaren niet meer zo veel gedemonstreerd. Sinds de mili tairen in 1984 het veld ruimden, was het betrekkelijk rustig. "Het woord democratie leek een oplossing voor alle problemen", concludeerde een journalist vorige week. Maar de droom kwam niet uit. "Argentinië krijgt nu de volksopstand, die links in de jaren '70 wilde en die rechts toen vreesde". Toch is er een duidelijk verschil met de sfeer van de jaren '70, met zijn stadsguerrilla, politieke ontvoe ringen en 'vuile oorlog'. De protes ten hebben dit keer weinig met Menem ideologie te maken en gaan over heel verschillende dingen. Studenten eisen beter onderwijs, vakbonden willen meer salaris, in Buenos Aires protesteren bewoners tegen de privatisering van de bota nische tuin, in de noordelijke pro vincie Jujuy eisten de bewoners (me( succes) het ontslag van de gou verneur. De provincie gaat ten gron de aan financieel wanbeheer. Het overheidspersoneel heeft sinds april geen salaris ontvangen en alle ambtenaren, inclusief de vuilnisop haaldienst, zijn drie maanden in sta king gegaan. Corruptie De demonstratie van gisteren aanvankelijk tegen de privatiserin gen en het economisch beleid van de regering zijn, maar de vakbon den, die de afgelopen jaren flink aan aanzien inboetten, verzetten de ba kens op het allerlaatste moment. De spandoeken werden minder poli tiek, en met leuzen als 'Wij eisen een leven' en 'Wij eisen sociale recht vaardigheid en beter onderwijs', hoopten zij meer volk op de been te krijgen. Hoe weinig sprake er is van een politiek gekleurde opstand, maak ten protesten in Chacabuco en Pilor duidelijk. In Chacabuco lieten win keliers de rolluiken neer uit protest tegen de vrijlating van twee perso nen die 15 jaar geleden hun politie ke leider vermoordden. Dé bewo ners van Pilor, een gehucht in de re gio Buenos Aires, betuigden mas saal hun steun aan een politieagent die dieven en overvallers martelde. De agent is in Pilor een held, omdat hij ervoor zorgde dat de straten weer 'veilig' werden. Als er één lijn te ontdekken is in de demonstraties, is het er een van algemeen onbehagen en wantrou wen tegen de politici en de gevestig de orde. De economische recessie, de stijgende prijzen en de dreigende massaontslagen bij de overheid voeden het onbehagen. De "Verlos ser', president Carlos Menem, be loofde de armen vorig jaar tijdens zijn campagne een beter bestaan. Maar zijn neo-liberale politiek heeft het tegenovergestelde effect. Het vertrouwen in politici en overheidsdienaren is nihil. De cor ruptie neemt hand over hand toe. Deze week bleek dat een partij van 600 kilo cocaïne, die jaren geleden in beslag werd genomen, mogelijk niet zoals gepland voor het oog van de Argentijnse pers kan worden vernietigd. De sleutel van de kluis waarin de zakken liggen is zoek. De suggestie is duidelijk: de functiona ris van de Centrale Bank die de sleutel zou moeten hebben, heeft misschien zelf met zijn vingers in het witte poeder gezeten. Volgens Jesus Rodriguez, een parlementariër van de oppositie en oud-minister van economische za- ken, geloven burgers niet meer in politici omdat dezen de werkelijke behoeften van hun kiezers negeren. Een recent onderzoek lijkt hem ge lijk te geven. Uit een opiniepeiling over martelen, gehouden naar aan leiding van de affaire met de politie agent in Pilor, blijkt dat, een op de drie Argentijnen vindt dat de politie martelen (bij de wet verboden) als methode mocht gebruiken in de strijd tegen de misdaad. Met name veel hoog opgeleiden bleken deze mening toegedaan. Volgens de sociologe Silvina Wal- ger bevestigt de uitslag het groei end ongeloof in de rechtsorde van de jonge democratie. Het komt erop neer dat "de helft van de Argentij nen gelooft dat criminelen alleen met criminelen te bestrijden zijn".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7