'Ik accepteer niet dat
ik uit de roulatie ben'
Oud-international Jan Klijnjan na herseninfarct diep in de put
Pieter Huistra (23):
vedette bij Twente,
reserve bij Rangers
WOENSDAG 14 NOVEMBER 1990
PAGINA 23
Ze zagen hem toch al bijna
nooit meer bij het voetballen.
Te veel rottigheid eromheen,
en het spel zelf was meestal
ook niet te genieten. Tennis
beviel hem beter, had hij twin
tig jaar eerder mee moeten be
ginnen. Wie weet wat er dan
nog van geworden was. Nu is
het te laat. Jan Klijnjan (45),
oud-speler van DFC, Sparta,
Sochaux en FC Dordrecht, elf-
voudig international en destijds
- eind jaren zestig-, begin ja
ren zeventig - gezegend met
het hardste schot van Neder
land, werd ruim twee jaar gele
den getroffen door een hersen
infarct en is sindsdien gedeel
telijk verlamd. Zijn linkerarm
kan hij amper nog gebruiken,
en ook uit zijn linkerbeen is de
kracht grotendeels verdwenen.
Het sleept willoos achter hem
aan. Groter evenwel zijn de
mentale problemen waarmee
de lachebek van weleer heeft
af te rekenen. Jan Klijnjan zit
geestelijk in de put.
Om hem te helpen daar uit te
komen, organiseert het be
stuur van Dordrecht '90 een
benefietwedstrijd. Tegenstan
der vanavond is Sochaux, de
club waarvoor de schutter vier
jaar speelde en waaraan hij de
mooiste herinneringen be
waart. Andersom is de waarde
ring kennelijk ook nog groot.
De Fransen komen gratis naar
de Krommedijk.
Klijnjan stelt de geste zeer op
prijs. En dan mogen ze bij
Dordrecht zijn naam met ei
Dat been.
oké. daar ka 11
ik wel mee le
ven, maar die
arm... Ik kan
niks meer. Er zit
geen kracht in,
de controle over
de spieren is
weg. Bij alles
wat ik links wil
doen moet ik
nadenken, niks
gaat vanzelf
schrijven in plaats van met een
ij "bij Sparta wisten ze niet
eens dat ik nog bestond. Laatst
vroeg iemand daar naar mijn
nummer. Jan Klijnjan, zeiden
ze, die is toch dood?"
In Enschede heette hij een vedette te zijn, tegenwoordig gaat Pie- j§
ter Huistra weer door het leven als een veelbelovende linksbuiten.
FC Twente of Glasgow Rangers, het is een wereld van verschil.
"Het is net als opnieuw leren lopen", meent de geboren Fries. Het
neemt niet weg dat de 23-jarige linksbuiten het uitstekend naar
zijn zin heeft bij de Schotse topclub. "Ik heb zes jaar in de eredivi
sie gespeeld en nooit echt iets gewonnen. Ik zit hier nu drie maan
den en ikheb mijn eerste medaille al op zak".
door Jan Dagevos
Huistra: De druk is geweldig groot, maar
dat ervaar ik juist als stimulerend".
In het statige Holiday Inn-hotel van
Glasgow, voor nog een maand de pleis
terplaats van Huistra die daarna zijn ei
gen huis betrekt, maakt de linkerspits
een opgewekte indruk. Hoewel hij op het
moment geen basisplaats heeft bij Glas
gow Rangers, voelt hij zich lekker. Mana
ger Graeme Souness ("die zit hier op een
hogere verdieping. Iedereen kijkt tegen
hem op") hanteert in de competitie met
succes het 4-4-2 systeem en daarin is
geen plaats voor Huistra. Mark Walters
krijgt de voorkeur. "In het begin speel
den we met drie verdedigers, vijf mid
denvelders en twee spitsen. Ik speelde in
die periode 'hangend' op links. Dat ging
een paar keer goed, alleen waren de re
sultaten niet zo geweldig. Daarna heeft
Souness de boel omgegooid en sinds
dien hebben we bijna geen goals meer te
gen gehad in de competitie. Lijkt me lo
gisch dat hij dan aan dit systeem vast
houdt".
En dus komt Huistra voorlopig niet
verder dan wat invalbeurten. Maar zijn
tijd komt nog wel. "Ze hebben in Schot
land vier competitieronden. In de eerste
twee geven de ploegen alles tegen Ran
gers en dan zijn de hard-men nodig, met
wie de tegenstander gesloopt moet wor
den. Als straks de krachten enigszins
weg zijn bij de andere ploegen, komt het
puur op voetbal aan. Dan is het mijn
beurt".
"Ik heb er alle vertrouwen in. Ik weet
van mezelf dat ik mee kan komen. Ik zal
er alleen keihard voor moeten vechten.
Rangers is een topclub en de concurren
tie is enorm. We verloren in de competi
tie van Dundee United, dat kostte me
meteen mijn basisplaats. De druk is ge
weldig groot, maar dat ervaar ik juist als
stimulerend".
Van enige twijfel valt nog niets te be
speuren. Huistra is ervan overtuigd, dat
hij aan het eind van het vorig s
enig juiste beslissing- genomen heeft.
Twente was een prima club, de eerzuch
tige Fries wilde alleen meer dan spelen in
de subtop. '"Ik was toe aan deze stap. Ik
wilde echt eens iets winnen, dus meer
dan je alleen maar kwalificatie voor Eu
ropees voetbal. Bij Twente zat er niet
meer in, dus toen Rangers zich meldde,
heb ik die kans niet beide handen aange
grepen. En het is niet voor niks geweest.
Twee weken geleden speelden we in de
finale van de League Cup tegen Celtic,
met 62.000 mensen op de tribune. Het
werd na verlengingen 2-1 voor ons. Ik
viel in de 62e minuut in, op een moment
dat we met 1-0 achter stonden en na af
loop kreeg ik mijn eerste medaille. Een
mooi moment".
Het Schotse avontuur kwam voor ve
len als een verrassing. De lichtvoetige
Huistra is immers niet bepaald het type
dat het van fysieke kracht moet hebben.
"Als je in Schotland in het centrum van
de aanval moet spelen, heb je het moei
lijk. De verdedigers kletsen er op een ge
weldige manier in. Op mijn positie valt
het met de hardheid echter reuze mee. Ze
laten je voetballen. Er wordt niet 'vol' op
je achillespezen gemikt. Dat is een open
baring. In mijn eerste wedstrijd kreeg ik
op een gegeven moment een bal aange
speeld, terwijl ik met mijn rug naar de te
genstander stond. Ik sprong op, omdat ik
een aanslag verwachtte, maar die kwam
helemaal niet. Het is altijd fair".
Niet alleen dat maakt zijn verblijf in
Schotland aangenaam. "Ook de sfeer, de
benadering en de wijze van werken spre
ken me enorm aan. Door de week re
laxed en op zaterdag kleunt iedereen er
in. De energie wordt voor de wedstrijd
bewaard. De stelling datje speelt zoals je
traint, doet hier geen opgeld".
De frêle aanvaller hoopte twee seizoe
nen geleden nog op een transfer naar
PSV. De Eindhovense club toonde in die
fase serieuze belangstelling voor Huistra
en was bereid twee miljoen gulden op te
hoesten. FC Twente weigerde echter
mee te werken en het werd stil rond
Huistra. Hij verdween in de anonimiteit,
ook al vanwege een hardnekkige lies
blessure.
"Je hebt je carrière niet altijd in de
hand", stelt hij. "Als Souness morgen te
gen mij zegt, dat hij een club in Engeland
voor me heeft, dan kan ik tegensputteren
wat ik wil, maar dan zal ik toch moeten.
Een speelbal? Ach, dat hoort bij het prof-
bestaan. Alleen de echte vedetten kun
nen dat soort dingen sturen. Ik niet. Nog
niet".
Huistra heeft zijn hart in drie maanden
tijd verpand aan Glasgow Rangers en wil
er in de nabije toekomst het contract
loopt tot en met het seizoen 1991/1992
zijn loopbaan naar een hoger plan tillen.
"De club is hongerig en dat ben ik ook. Ik
wil me hier verder ontwikkelen. De kan
sen liggen er. Rangers strijdt voor alle
prijzen. De club is verschrikkelijk ambi
tieus en wil zich ook internationaal mani
festeren".
Daar gaat nog minimaal een jaar over
heen nu Rangers in de tweede ronde van
het Europa Cup I-toernnooi uitgescha
keld werd door Rode Ster Belgrado,
maar Huistra heeft voorlopig ook andere
doelen. "Mijn eerste zorg is een vaste ba
sisplaats. Als ik die heb kom ik wellicht
weer in beeld voor.het Nederlands elftal.
Ik weet dat Michels zonder vleugelspit
sen speelt, maar als je het centrum van
ballen wilt voorzien, zul je toch iemand
op de zijkanten moeten hebben. Daar ligt
de kracht van Nederland. Dat is in het
verleden meer dan eens bewezen".
In de ambulance, op weg naar het zieken
huis, had hij nog een dolletje gemaakt.
"Rij even langs Streefkerk," had hij de
ziekenbroeder toegeroepen, "ik moet
nog een finale spelen". Jan Klijnjan had
geen idee wat hem was overkomen. Dat
hoorde hij pas later: een herseninfarct,
hij mocht blij zijn dat hij nog leefde.
Blij? Twee jaar later moet hij erom la
chen. Schamper, niet van harte. Want
echt lachen, zoals vroeger in zijn Sparta-
tijd, is hij allang verleerd. "Ik heb geen
plezier meer in het leven," verzucht de
Dordtenaar. "Omdat ik zo niet wil zijn.
Wees blij datje nog wat kunt doen, zeg
gen ze dan, je had ook in een rolstoel
kunnen zitten. Maar ben ik nu dan zo
veel beter uit? Nee, ze hebben makkelijk
praten allemaal, maar als je ermee moet
leven..."
In de tennishal in Papendrecht. waar
zijn vrouw de scepter zwaait, zit Jan
Klijnjan aan de bar. Een snelle groet, een
krachtige hand, tot zover niets bijzon
ders. Anders wordt het als een rustiger
hoekje wordt opgezocht. Het linkerbeen,
destijds bijna net zo gevreesd als het
machtige rechter, sleept willoos achter
hem aan. Nee, de aftrap kan hij niet
doen, woensdag. "Op gras lopen lukt he
lemaal niet, dan ga ik door m'n enkel".
Hij heeft het verhaal inmiddels al zo
vaak verteld, dat het er vrij emotieloos
uit komt. Van die gewonnen halve finale
tijdens dat tennistoernooi in Streefkerk.
Van het belletje naar zijn vrouw, dat hij
die avond niet kon komen werken omdat
hij zich niet lekker voelde ("Je hebt zeker
lekker aan het bier gezeten, zei ze nog").
Van de dokter die eerst aan hyperventila
tie dacht, en van de grap, die hij nog
maakte toen Mary 's avonds zei dat zijn
hele gezicht scheef zat. Zo'n kop had hij
nu eenmaal, al jaren.
Maar de andere dag kon hij zijn bed
niet meer uitkomen en liet de gewaar
schuwde arts in allerijl 'n ambulance
aanrukken. De finale te Streefkerk werd
een strijd op leven en dood in een zieken
huisbed. Hij won, dat wel, maar het was
een overwinning die hem bitter weinig
vreugde verschafte.
Wending
Van de ene op de andere dag nam het le
ven van Jan Klijnjan een treurige wen
ding. Tot die 28e augustus 1988 leidde de
Dordtenaar een druk, maar tamelijk zor
geloos bestaan als beheerder van de ten
nishal in Papendrecht, zijn geboorte
plaats. Vergeten waren de perikelen
rond zijn sportshop in Dordt, de bijna-
rechtszaak en het faillissement dat erop
volgde. "Het was hard werken, van 's
morgens vroeg tot 's avonds laat. Zomer
en winter, het hele jaar door. Een beetje
stresserig zo nu en dan, maar hartstikke
leuk. Mary en ik waren er in no time weer
helemaal bovenop. Seintjes? Nee, nooit
iets van gemerkt. Het gebeurde ge-
Een 'bonkje bloed', dat wie weet
door Loet van Schellebeek
al jaren door zijn lichaam zwierf, blok
keerde de toevoer naar de hersenen.
"Het had ook bij m'n hart kunnen gebeu
ren. Had ik hier misschien niet meer ge
zeten. Later hoorde ik dat m'n bloeddruk
veel te hoog was. Nooit iets van gemerkt.
Ja, hoe gaat dat? Als voetballer word je
regelmatig gekeurd. Maar ik ben gestopt
op m'n 33e en als je dan nergens last van
hebt. ga je gewoon niet meer. Zou je ei
genlijk wel moeten doen. Maar dan nog
kun je het krijgen, hoor. Al ben je kern
gezond".
Opgeruimd van karakter als hij was,
zette Klijnjan (43 toen) zich vrij snel over
de 'dreun' heen. Dat had alles te maken
met het genezingsproces, dat aanvanke
lijk voorspoedig verliep. Al na een
maand mocht hij het ziekenhuis verla
ten, omdat hij weer redelijk kon lopen en
voegt hij er smalend aan toe "zelf
naar de wc kon gaan". En geholpen door
therapie, driemaal daags, keerden in de
maanden die volgden de functies in de
linkerhelft van zijn lichaam langzaam
maar zeker terug. "Dat gaat goed zo,
dacht ik, nog even en je bent weer boven
Jan".
Geen garantie
Inmiddels weet hij wel beter. Na een
maand of acht zag de therapeut geen re
sultaat meer. "En dan is het gauw over",
weet Jan Klijnjan. "Drie keer werd twee
keer, daarna één keer en op een gegeven
moment hoefde ik niet meer te komen.
Nu revalideer ik in m'n eentje, 's mor
gens bij het opstaan. Wassen, scheren en
aankleden kost me minstens een half
Hij blijft hopen dat het gevoel in zijn
linkerarm ooit nog eens terugkeert, maar
niemand die hem die garantie durft te ge
ven. "Dat been, oké, daar kan ik wel mee
leven, maar die arm... Ik kan niks meer.
Er zit geen kracht in, de controle over de
spieren is weg. Bij alles wat ik links wil
doen moet ik nadenken, niks gaat van
zelf. Normaal komen er seintjes uit de
hersenen naar de spieren, bij mij niet
meer. Ik probeer het nog weieens -en
soms lukt er ook wel eens iets, maar niet
veel. Vlees snijden wordt al moeilijk,
schrijven lukt helemaal niet en omdat
m'n stembanden aangetast zijn geweest,
kan ik niet eens meer zingen ook".
Nu heeft hij daar de laatste tijd toch
weinig behoefte aan. Wie Jan Klijnjan
nog van vroeger kent, van DFC, Sparta,
of Club 66, wie zich zijn gulle lach herin
nert, zijn grappen en grollen, die weet
niet wat hem overkomt als zijn pad nu
dat van de Dordtenaar zou kruisen. Want
de vrolijke Frans van vroeger zit vrese
lijk in de put.
"Ik accepteer het niet. dat is het pro
bleem. Ik kan me er niet bij neerleggen
dat ik uit de roulatie ben. Kon ik die arm
nou nog maar gebruiken, dan had ik
Mary kunnen helpen achter de bar. Nu
zit ik hele dagen voor de tv. naar tennis te
kijken op Eurosport. Vroeger hield ik het
thuis niet uit, ik was altijd weg. Maar ik
heb nergens meer zin in, voel me nergens
op m'n gemak. Niet dat ik me schaam
voor m'n handicap, waarom zou ik? Ik zit
gewoon in een dal, of nee op een ei
land. Op een eiland waar ik niet kan doen
en laten wat ik wil".
Zorgen
Mary komt erbij zitten, de moeder van
zijn kinderen: Patrick van 21, Maryjan
van vijftien. De zorgen zijn haar aan te
zien. "Ik ben momenteel niet de makke
lijkste thuis", realiseert de heer des hui
zes zich. "Je weet hoe dat gaat: je rea
geert je frustraties af op je vrouw en kin
deren, je gaat lopen commanderen,
wordt boos om de kleinste dingen en als
je niet uitkijkt, giert het een of twee keer
per dag behoorlijk uit de klauw. Daarom
lopen we nu met z'n allen bij de psychia
ter om er weer 'n beetje lijn in te krij
gen".
Als de fotograaf hem even meetroont
naar een 'leuke' achtergrond biedt dat
Mary Klijnjan de gelegenheid haar licht
te laten schijnen over de situatie. "Jan",
zegt ze. "is heel beschermd opgevoed
Eerst door zijn moeder, en later ben ik er
in feite mee doorgegaan. Problemen zijn
hem eigenlijk altijd bespaard gebleven.
Maar nu is hem iets overkomen, waar
niemand hem tegen kon beschermen.
Dat moet hij helemaal zelf oplossen en
daar heeft-ie het verschrikkelijk moeilijk
"Hij zou het zichzelf al een heel stuk
makkelijker maken als hij het zou accep
teren. Dan zou hij ook veel meer kunnen
dan hij nu denkt dat-ie kan. Want kun
nen is voor een groot deel gewoon willen.
Als je toch ziet wat die gehandicapte
sporters presteren..."
Een enkele keer gaat Jan Klijnjan wel
eens zwemmen, en tennissen doet hij
ook nog nu en dan. "Alleen dubbelen,
een single lukt niet meer. En ze moeten
de bal niet te ver van me vandaan slaan,
want dan haal ik 'm natuurlijk niet". Vol
gens de artsen kan hij voor 70 percent
functioneren. "Gewoon als mens dan,
hè. Als ik me bedenk wat ik vroeger alle
maal kon, dan is het voor mijn gevoel
nog geen kwart. Maar zo moet je niet
denken natuurlijk". Fietsen en autorij
den kan hij nog wel. "Ik ben gelukkig
niet afhankelijk, nee".
Vijf dokters
Alleen, hij is wel een beetje met zichzelf
bezig. Een beetje veel, beseft hijzelf ook
wel. "Ik loop, geloof ik, bij wel vijf dok
ters momenteel, van de huisarts tot de
psychiater. Ze doen stuk voor stuk ver
schrikkelijk hun best, maar geen van al
len kunnen ze me echt helpen. Ik zal het
toch zelf moeten doen. Ik zal moeten ac
cepteren dat ik zo ben. Vergangen, ver-
gessen, voruber. jawel. Maar ermee leven
valt niet mee".
