Moskou krijgt volop steun van Duitsland Rios Montt plaatst bom onder verkiezingen Guatemala Italië wil opheffing Gladio Voor hervorming van economie 'De bijbel is gebruikt om apartheid goed te keuren Robinson: van outsider tot president in Ierland Aanhangers Kahane opgepakt op verdenking van moord ZATERDAG 10 NOVEMBER 1990 buitenland: PAGINA 7 RUSTENBURG (AP) - Een groot aantal vooraanstaande leden van de Nederduits Gereformeerde Kerk in Zuid-Afrika heeft zich gisteren aan gesloten bij andere Zuidafrikaanse kerkgenootschappen en de apart heid als een zonde veroordeeld. Dit is na afloop van een conferentie van negentig Zuidafrikaanse kerkge nootschappen bekendgemaakt. De conferentie nam een verkla ring aan waarin ook de rol van de kerk bij de uitvoering van het sys teem van wettelijke rassenschei ding werd veroordeeld. De Neder duits Gereformeerde Kerk, waartoe een overgrote meerderheid van kwaad systeem", zo verklaarden de kerkvertegenwoordigers. De conferentie in de plaats Rus tenburg, zo'n honderd kilometer ten noordwesten van Johannes burg, was de grootste bijeenkomst van christelijke kerken in Zuid- Afrika. Het zogeheten document Rustenburg roept de regering heeft jarenlang gezegd dat de apart- BONN (AFP/Rtr/DPA) - Bondskanselier Helmut Kohl heeft gisteren beloofd Moskou te neÏÏd^Di/menmg ZZfSTgt helpen bij de hervorming van de Sovjet-economie. Hij ging daarmee in op het dringende deeld door verzoek om steun van Sovjet-president Michail Gorbatjov, die eerder op de was aangekomen voor een tweedaags bezoek aan Duitsland. "Vanwege de moeilijkheden die met een pijnlijke overgang gepaard gaan, zijn wij bereid u te helpen", al dus Kohl gisteravond. Gorbatsjov is het eerste staatshoofd dat door het door de Duitse minister verenigde Duitsland is uitgenodigd, Kohl en Gorbatsjov tekenden eer der op de dag een belangrijk ak- koord dat de relatie tussen de twee zal als lid landen voor twintig jaar vastlegt en waarmee een punt wordt gezet ach ter het tijdperk van de Koude Oor log in Europa. Ook geven de twee landen ermee aan dat zij zeer nauw willen samenwerken. Het Verdrag van goed nabuur schap voorziet onder niet-aanvalsverdrag, twee partijen elkaar Gisteren werd ook een 'verdrag >or economische, wetenschappe lijke en technische samenwerking getekend, tevens voor twintig jaar, door de Duitse mi mische zaken, Helmut Haussmann, de Sovjet vice-premier Stepan Sitarjan. "Een verenigd Duitsland de EG de belangrijk ste handelspartner van de Sovjetu- worden", aldus Kohl. mening ïen aantal andere kerk- vaart door te in Bonn genootschappen. "Wij bekennen te hebben gezon digd en geven toe te hebben meege daan aan het afvallige apartheids- te geven geit de samenwerking en de uitwis- systeem, dat heeft geleid tot zulk over enkele kwesties. Hij waar schuwde dat het document nog geen officieel kerkbeleid inluidt omdat daarover de synode moet be slissen. De aanwezigheid van vertegen woordigers van de kerk en de steun voor het document vormden niette min de duidelijkste veroordeling van de apartheid door de kerk tot nu toe. De kerk heeft al enkele jaren geleden gezegd dat de apartheid verkeerd was, maar heeft nog nooit n,land terug te eerder gezegd dat apartheid gelijk de zwarten en een pro- an positieve actie in te zwarten een betere kans staat aan zonde of de eigen deelna me aan het systeem veroordeeld. In het document van Rustenburg wordt de Nederduits Gereformeer- seling tussen de twee landen op het groot lijden", aldus de gemeen- gebied van werkgelegenheid, be roepsopleidingen en sociale zieningen. schappelijke verklaring. "Wij oordelen apartheid in intentie, uit voering en consequenties als een Dominee Pieter Potgieter, hoofd de Kerk niet met name genoemd, van de Nederduits Gereformeerde maar wordt wel gesteld dat alle ker- Kerk, verklaarde dat zijn kerk het in ken meer hadden moeten doen om grote lijnen met het document eens de apartheid tegen te gaan. "Som- is, maar dat onenigheid bestond migen van ons hebben de bijbel ac tief gebruikt om de apartheid te rechtvaardigen waardoor veel men sen hebben geloofd dat het systeem de zegen van God had". Andere ker ken hebben volgens het document "individuele zaligheid zonder soci ale verandering" gepreekt. Bijna alle vooraanstaande Zuid afrikaanse christenen, zoals aarts bisschop Desmond Tutu en Frank Chikane, leider van de Zuidafri kaanse Raad van Kerken, woonden de conferentie bij. Dominee Willie Jonker, een vooraanstaande Neder duits Gereformeerde theoloog, ver klaarde dat hij had gezondigd en dat hij ook persoonlijke verantwoor ding aanvaardde voor het apart heidssysteem. Chikane roemde het document en zei ook te begrijpen dat de Ne derduits Gereformeerde Kerk aar zelde om het document geheel te steunen. "Ik heb het gevoel dat wij een proces zijn begonnen en ik hoop dat de Nederduits Gerefor meerde Kerk samen met ons verder wil", aldus Chikane. "Ik begrijp dat zij niet meteen kunnen reageren omdat zij eerst met hun leden moe ten overleggen". Van zijn kant wees Gorbatsjov er op dat "niemand voor ons de pro blemen van de perestrojka kan op lossen, maar wij zullen deze beter meer in een en sneller oplossen als wij samen- waarbij de werken met andere landen". verzeke- De bondskanselier vroeg de Sov- aanvaller op geen enkele steunt. De twee leiders onder streepten daarbij ook dat het ver drag tegen niemand is gericht, doe lend op de bezorgdheid van de om liggende Europese landen over de nauwe betrekkingen die de Sov jetunie en het sinds 3 oktober offi cieel verenigde Duitsland aangaan. Precies een jaar nadat de Berlijn- i dat ook in het geval dat de Sov- jetunie wel steun te geven i jetunie of Duitsland zouden worden twee miljoen Volga-Duitsers, af- aangevallen, de andere partij de stammelingen van Duitse emigran ten die zich in de 18de eeuw langs de oevers van de Volga vestigden. De regering in Bonn vreest dat als niets wordt gedaan ter verbetering van de levensomstandigheden van de Volga-Duitsers, deze massaal ge neigd zullen zijn naar Duitsland te emigreren. Het verdrag dat de twee leiders vrijdag tekenden opent mo gelijkheden voor "het behoud van Muur viel, waarmee ook de val hun taal, hun cultuur en hun tradi- het communistische regime in ties", aldus Kohl. Gorbatsjov uitte van zijn kant zijn bezorgdheid over de toenemende anti-Sovjetgevoelens in het oosten van Duitsland, als gevolg van de fer vente "verwerping van alles dat met de laatste jaren van de DDR te ma ken heeft". Hopend dat het slechts om een tijdelijk verschijnsel gaat, riep Gorbatsjov de Duitsers met na me op "begrip te tonen" voor de Sovjet-soldaten die nog in Duits land zijn gelegerd. Het Sovjet-leger moet vóór eind 1994 uit Duitsland zijn teruggetrokken. Behalve het Verdrag voor tmpdp PRAAG (AP) - De Slowaakse pre- nabuurschap, vriendschap de voormalige DDR werd ingeluid, bedankte Kohl Gorbatsjov voor zijn "persoonlijke bijdrage in deze ge lukkige wending in de geschiede nis". De Sovjet-president verklaar de er "trots" op te zijn dat hij heeft kunnen helpen bij "de hereniging van een grote natie". Crisis dreigt in T sjechoslowaldje' President Michail Gorbatsjov praat tijdens zijn verblijf nenwerking en het Verdrag v gewaar- economische samenwerking, kenden de twee partijen ook r Vladimir Meciar heeft de fede rale regering schuwd voor een nationale wanneer de twee afzonderlijke publieken geen grotere eigen be- problemen"'dat%roor' drie jaar voegdheden krijgen, zo heeft de kracht zal zijn. Dit derde verdrag krant Lidove Noviny gisteren ge- meld. Ministers van de Tsjechoslowaak- se federale regering slaagden er donderdag niet in duidelijke afspra ken in een wet vast te leggen die de republieken Tsjechië en Slowakije meer bevoegdheden moet verlenen. In plaats daarvan besloten zij tot ROME/BRUSSEL (Rtr/AFP/AP) - Oorlog en zou in het geval van een Italië heeft de NAVO gevraagd de Sovjetbezetting guerrilla-aanvallen geheimzinnige anti-communisti- moeten uitvoeren. DUBLIN (Rtr/DPA) - De linkse ad vocaat Mary Robinson (46) is de nieuwe president van Ierland. Gis teren werd officieel bekendge maakt dat zij de presidentsverkie zingen van woensdag heeft gewon nen. Robinson wordt daarmee het eerste vrouwelijke staatshoofd van Ierland. Uit de definitieve uitslag van de verkiezingen blijkt na een tweede telling van de stemmen dat Ro binson 86.000 stemmen meer be haalde dan haar voornaamste ri vaal, de ontslagen Brian Lenihan. Robinson kreeg 817.830 stemmen (52,8 procent) en versloeg daarmee de ontslagen minister Brian Leni han die er 731.237 (47,2 procent) be haalde. De nieuwe president ver klaarde in een reactie dat "dit een grote dag is voor de vrouwen van Ierland". De overwinning van Robinson is een van de grootste electorale ver rassingen in de historie van de Ierse republiek. Haar zege markeert de opkomst van de linkse partijen en laat de beide partijen die de Ierse politiek de afgelopen jaren bepaal den, de rechtse Fianna Fail van Le nihan en de centrum-rechtse Fine Gael van Alan Dukes, in grote ver warring achter. die de campagne weigering de zaak duidelijk op pa pier te zetten, zal een diepe tekenen waar we zeer rr van zullen herstellen" aldus Meciar Tel" Av"iv"opgëpakt.*De'dri'rwó'rdcn i interview met de krant. Voor dit weekeinde staat een ont moeting i de premier Tsjechoslowa- Verdrag ter regeling van sociale sche organisatie Gladio op te hef- Premier Giulio Andreotti zei gis- fen. De organisatie is opgericht tij- teren dat zijn regering de NAVÖfor- dens het hoogtepunt van de Koude meel heeft gevraagd te bekijken of Gladio (Italiaanse voor zwaard) nu nog wel nodig is. Volgens de Itali aanse communistische partij (PCI) en anderen zijn leden van Gladio mogelijk betrokken bij terroristi sche bomaanslagen met het doel Italië te destabiliseren en zo te ver hinderen dat de PCI aan de macht kwam. Andreotti deed zijn uitlatingen parlementszitting waar werd gesproken over geruchten dat leden van Gladio medeverantwoor- de onopgeloste reeks bomaanslagen die tussen 1969 en 1984 het leven hebben ge- Volgens de principe-overeenkomst. "Deze JERUZALEM (AP) - De Israëli- sche politie heeft gisteren drie aan hangers van de vermoorde extre mistische rabbijn Meir Kahane Bratislava^gepland tus- deze week op twee oudere Palestij- v,,,,- op Westoever, zo deelden kije, Marian Calfa, en de premiers zegsmannen r van de deelrepublieken. Hoogst- Een van de waarschijnlijk onderbreekt presi- terkleinzoon dent Vaclav Havel zijn vakantie de ontmoeting bij te wonen. .3-- -"jij.'ik- k.-jf'.-'-l -V- v'1 Sri Lanka Een vliegtuig van de Srilankaanse luchtmacht heeft gisteren twee bommen gegooid op het pas her opende ziekenhuis in de noordelij ke stad Jaffna, waardoor vijf bur gers gewond zijn geraakt. Dat heeft het Internationale Rode Kruis be kendgemaakt. Aanval Israëlische paratroepers en infante risten hebben, gesteund door tanks, gisteren een aanval uitgevoerd op bases van de shi'itische moslimmi litie Hezbollah in het zuiden van Li banon. Volgens het leger werden de bases door de Hezbollah gebruikt om aanvalsacties te lanceren. Over eventuele slachtoffers onder de He- zbollah-leden werd niets gemeld. Nicaragua Het Nicaraguaanse leger heeft zijn troepensterkte dit jaar terugge bracht van 96.000 manschappen naar 33.000. Vóór december worden nog eens 5000 man ontslagen. De vermindering van het aantal troe pen tot 28.000 man vormt een onder deel.van het vredesplan in Middën- Amerika. Wezen President Joseph Momoh van Sier ra Leone weigert 160 wezen uit Li beria als vluchteling toé te laten. De president beschuldigde gisteren de Verenigde Staten ervan niets te doen voor de duizenden Liberiaan se vluchtelingen in zijn land. De Belgische tak van Artsen Zonder Grenzen had Momoh gevraagd de wezen op te nemen, die momenteel verblijven in het SOS-kinderdorp in Monrovia, de hoofdstad van Li beria. Nepal In Nepal heeft koning Birendra gis teren de nieuwe grondwet onderte kend, waarmee hij afstand doet van de absolute macht en een constitu tioneel staatshoofd met vooral cere moniële bevoegdheden wordt. De grondwet werd door de koning on dertekend tijdens een plechtigheid in het koninklijk paleis. de drie mannen is de ach- Leon Trotski, een van de leiders van de Russische Re volutie. De Israëliërs zijn lid van de militante racistische Kach-bewe- ging. De moord op de twee Palestij- nen werd gepleegd enkele uren na dat Kahane - de oprichter van de Kach-beweging - in New York was doodgeschoten. In de Gazastrook is gisteren een 25-jarige Palestijn om het leven ge bracht die werd verdacht van colla boratie met de Israëlische autoritei ten. De man werd gewurgd. Tot dusverre zijn al 269 Palestijnen we gens vermeende collaboratie door mede-Palestijnen om het leven ge bracht. Ondertussen hielden de politie en het leger in Jeruzalem Palestijnen tegen die op weg waren naar het tijdens vrijdagsgebed in de Al Aqsa mos kee op de Tempelberg. Dit gebeur de om eventuele verdere botsingen delijk zijn tussen Palestijnen en joden in Jeru zalem te voorkomen. Israëliërs wer den niet tegengehouden en moch- kost ten de Klaagmuur bezoeken. Extra Italiaanse premier werd het net- eenheden van de politie hielden de werk waartoe Gladio behoort, Gladio overwegen de groepering te ontbinden. Gladio zou overbodig het presidentschap als volslagen zijn geworden door de ineenstor- buitenstaander inging, versloeg de ting van het communisme in Oost- geoliede verkiezingsmachine van Europa. de Fianna Fail met haar pleidooi Intussen komen steeds meer voor de gelijkstelling van vrouwen commentaren los over Gladio. In en de liberalisering van de strenge Lissabon meldde een radiostation Ierse wetten inzake echtscheiding, gisteren dat cellen van de geheime homoseksualiteit en abortus, organisatie in de jaren vijftig in Por- Robinson, moeder van drie kin- tugal de rechtse dictatuur van Anto- deren, werd in 1944 in een bemid- nio Oliveira Salazar actief verdedig- deld artsengezin geboren. Zij ging den. In Griekenland liet de minister naar privé-scholen in Ierland en Pa- van defensie Yannis Vervitsiotis rijs en studeerde onder meer aan de weten dat commando's van Gladio beroemde Amerikaanse hebben samengewerkt met de CIA. teit van Harvard. Op haar 25ste zij de jongste vrouwelijke professor in de rechten in Ierland. De nieuwe Ierse president heeft duidelijk stelling genomen in de strijd tussen protestanten en katho lieken in Noord-Ierland. Zo stapte zij in 1985 uit de Labourparty omdat zij het niet eens was met de Brits- Ierse overeenkomst over de Noor- dierse kwestie die volgens haar na delig is voor de protestanten. Als president moet zij de vorming van het beleid overlaten aan de re gering, maar algemeen wordt ver- f-premier wacht dat zij haar bevoegdheden tot het uiterste zal gebruiken om haar kruistocht voor de burgerrechten voort te zetten. De nederlaag van Lenihan, die als favoriet de verkiezingen inging, kan een ernstige bedreiging vormen voor de toekomst van zijn naaste vertrouweling premier Charles Haughey. Lenihans kansen op het presi dentsschap kelderden toen een paar weken geleden bekend werd dat hij tijdens een regeringscrisis in 1982 de aftredende president Pa trick Hillery onder druk heeft gezet om geen parlementsverkiezingen uit te schrijven zodat Fianna Fail- leider Haughey tot premier zou kunnen worden benoemd. Lenihan ontkende de hele zaak in eerste in stantie maar gaf later toe dat hij hierover met Hillery had gespro ken. Haughey moest vervolgens afge lopen maand Lenihan wel als vice- premier ontslaan om zijn coalitie regering te redden. Zijn positie wordt nu echter alsnog bedreigd als de onvrede binnen zijn Fianna Fail- partij uitgroeit tot openlijke muite- ADVERTENTIE wacht bij de Tempelberg keeën. De Al Aqsa moskee Haram es-Shariff moskee zijn heili ge plaatsen voor Arabieren. Als ge volg van de veiligheidsmaatregelen namen slechts 7.500 Palestijnen deel aan het vrijdaggebed, veel min der dan normaal. Palestijnen op de Westoever kre gen het bevel niet buiten hun eigen stad te reizen, uitgezonderd de twee grootste steden Bethlehem en Rammallah. In de Gazastrook werd een uitgaansverbod ingesteld dat 150.000 Palestijnen aan hun huizen bindt. Zowel op de Westoever als in de Gazastrook hielden Palestijnen een algemene staking om de 36ste maand van de opstand te herden ken. leid door een comité dat sinds 1951 de zetelt in het hoofdkwartier van het Opperbevel van de Geallieerde strijdkrachten in Europa, thans ge vestigd in Mons in België. Het NAVO-netwerk is oorspron kelijk opgericht als een guerrilla-or ganisatie waarvan de Italiaanse tak vooral werkte in het noorden van Italië. Sinds de oprichting zijn er in totaal 622 mensen lid van geweest. Volgens Andreotti heeft de orga nisatie op een gegeven moment haar rol gewijzigd en werden de le den getraind om belangrijke mili tairen, politici, wetenschappers en technici uit door de vijand bezet ge bied te smokkelen in oorlogstijd. De Belgische minister van defen sie Guy Coeme heeft gisteren in Brussel gezegd dat de leiders van KERSTMIS IN ENGELBERTHA HOEVE Op eerste en tweede kerstdag genieten van een schitterend exclusief zesgangen diner samengesteld en bereid door top-chefkok Jaap Maijenburg. U kunt kiezen uit rustige pianomuziek of een voortreffelijke band ter begeleiding Voor inlichtingen en reserveringen: zesgangen kerstdiner. Etigelbertha Hoeve Hoge Morsweg 140 - 2332 HN Leiden rij. Ook het leiderschap van Alan Du kes van de Fine Gael wankelt vol gens waarnemers, nu kandidaat Austin Currie niet verder kwam dan een magere derde plaats. Blauwzuur in rivier in Witrusland MOSKOU (AFP) - De Daugava, die door de Sovjet-deelrepublieken Witrusland en Letland stroomt, is ernstig met blauwzuur vervuild als gevolg van een ongeluk in een che mische fabriek in het Witrussische Novopolotsk. Dat heeft het onaf hankelijke Baltische persbureau BNS gisteren bekendgemaakt. Volgens BNS zijn op 3 november bij het ongeluk grote hoeveelheden blauwzuur in de rivier terechtgeko men. De oorzaak van het ongeluk is niet bekend. De vervuiling van de Daugava heeft de autoriteiten van de Letse stad Daugavpils ertoe gedwongen de inname van drinkwater uit de ri vier te stakerr. GUATEMALA-STAD (IPS/GPD) - Al twee weken gonst het van ge ruchten'over een op handen zijnde staatsgreep in Guatemala waar morgen presidentsverkiezingen worden gehouden. Een staatsgreep is tot nog toe uitgebleven, maar de politieke spanning in het land is in middels ten top gestegen. Een van de oorzaken van de span ning is de eis van het Front voor Na tionale Eenheid (FUN) de verkie zingen bij voorbaat ongeldig te ver klaren. De kandidaat van het FUN, de voormalige militaire machtheb ber generaal Efraim Rios Montt, is van de verkiezingen uitgesloten. Rios Montt kwam in 1982 door een staatsgreep aan de macht en regeer de hetj land tot 1983. Toen de overi gens populaire generaal zich dit jaar officieel meldde als presidentskan didaat, stuitte hij op de kiesraad. Deze beriep zich op een artikel in de grondwet dat personen die betrok ken zijn geweest bij een staatsgreep verbiedt zich kandidaat te stellen voor het presidentschap. Officieren Rios Montt heeft steeds gezegd geen rol te hebben gespeeld bij de staatsgreep van 23 maart 1982 tegen generaal Romeo Lucas, de toenma lige dictator. Er bestaat echter wei nig twijfel over dat de groep van zo genoemde 'jonge' officieren duide lijk heel wat anders voor ogen stond toen zij Rios Montt destijds uitno digden de leiding van het land op zich te nemen. Want in plaats van de gepretendeerde versoepeling kwam het tot een ongekend schrik bewind. Guatemalaanse mensenrechten organisaties beweren dat in een paar maanden meer dan vierhon derd boerendorpen van de aardbo dem zijn verdwenen. Het totale aan tal doden in de anderhalf jaar dat Rios Montt aan de macht was, wordt op 15.000 geschat. Bovendien worden meer dan 1000 mensen ver mist. 'Uitstel' Volgens de secretaris-generaal van het FUN, Gabriel Giron, wordt door de uitsluiting "een groot gedeelte van de kiezers van hun kandidaat beroofd". Daarom moeten volgens Giron de verkiezingen worden uit gesteld en moet Rios Montt alsnog de kans krijgen zich in te schrijven als kandidaat. Ook dit verzoek is door de kiesraad afgewezen. Rios Montt heeft nu zijn aanhangers op geroepen blanco te stemmen, of een ongeldige stem uit te brengen op zijn naam. Onzekerheid bestaat ook nog steeds over de gezondheidstoe stand van de presidentskandidaat van de regerende christendemocra tische partij (DC), Alfonso Cabrera. Cabrera werd twee weken geleden getroffen door een acute ontsteking van de alvleesklier en verkeerde vo rige week enige tijd in levensge vaar. In het geval dat Cabrera zou overlijden, zou zijn partij volgens het Guatemalaanse kiessysteem zo wel voor de presidentsverkiezingen als voor de parlementsverkiezingen die tegelijk worden gehouden, zijn uitgesloten. De ziekte van Cabrera is een extra tegenvaller voor de christen-demo cratische president Vinicio. Cerezo, omdat opiniepeilingen uitwijzen dat zijn partij op de derde plaats zal eindigen, na de Nationale Centru munie (UCN) van de zakenman Jor ge Carpio en de Partij voor de Natio nale Vooruitgang van de ex-burge meester van Guatemala-Stad, Al- varo Arzu. Maar dezelfde opiniepei lingen wijzen ook uit dat veertig procent van de kiezers niet weet op wie moet worden gestemd, terwijl vijftien procent al zeker weet dat niet te gaan stemmen. Zwak Waarnemers menen dat het ondui delijke politieke panorama ertoe bijdraagt dat de democratie bij de kiezers aan geloofwaardigheid in boet, waardoor de opkomst morgen zeer laag kan uitvallen. De regering die bij dergelijke verkiezingen uit de bus komt rollen, is per definitie zwak en kan moeilijk doorgaan "de wil van het volk", zo me- Nieuw voor Guatemala is het feit dat een vrouw kandidaat is voor de functie van vice-president. Het is de sociaal-democratische Aracely Conde de Pais. Zij vertegenwoor digt samen met presidentskandi daat Rene de Leon het Nationale Oppositie Front (FNO) bestaande uit sociaal-democraten en dissiden te christen-democraten. Donderdag arriveerde in Guate mala een delegatie van het Ameri kaanse Nationale Democratische Instituut voor Internationale Aan gelegenheden (NDI), die toezicht houdt op een eerlijk verloop van de verkiezingen. De delegatie wordt aangevoerd door de voormalige Amerikaanse gouverneur Bruce Babbit en bestaat verder uit parle mentariërs, politieke voorlieden en verkiezingsexperts uit Europa, Afrika en het westelijk halfrond. De twee kandidaten die bij de ver kiezingen van morgen de meeste stemmen halen, gaan door naar de tweede ronde op 6 januari.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7