'Terughoudend met
vier dagen werken'
Braziliaanse bedrijven snakken naar zuurstof
Kabinet vreest voor concurrentie buitenland
Kabeljauwvissers: voor
ons doet niemand iets
Hogere gasprijs kost
gezin minimaal f 80
Polen moet 25
miljard steken
in telefoonnet
Bij Philips geen winstuitkering
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1990
ECONOMIE
PAGINA 5
DEN HAAG (ANP) Het kabinet vreest dat het Nederlandse bedrijfsleven minder sterk
staat in de concurrentie met het buitenland als op grote schaal de vierdaagse werkweek
wordt ingevoerd.
IJMUIDEN (GPD) - Nederlandse
vissers die zich bezighouden met
het vissen op rondvis (waar het hele
jaar door op wordt gevist) als kabel
jauw en wijting zijn boos op minis
ter Bukman van landbouw en visse
rij en op de bestuurders van hun be
langenorganisaties die, naar zij zeg
gen, met de minister onder één
hoedje spelen
Als de toegestane kabeljauw
vangst, zoals wordt verwacht,
wordt verlaagd, kan met de be
staande vangstbeperkende maatre
gelen niet meer rendabel worden
gevist. "Het enige alternatief dat
Den Haag ons biedt, is de mogelijk
heid om onze schepen te saneren".
Dat zegt Ruurd Pasterkamp, schip
per van de UK 307 Hiltje Jacoba.
'dat nemen
ren wij er nooit meer wat
dus de boze Urker visserman.
Vervolgens ho- dat nagetrokken. Omstreeks 1
met onze achterban'. Maar dat zeg
gen ze niet. Ze laten zich als bood
schappenjongen gebruiken om ons
te informeren".
Pasterkamp vindt dat de 'zee
dagenregeling' (zij mogen een be
perkt aantal dagen per jaar op zee
zitten) niet past in het huidige sys
teem van de kistenregeling. "We
al- vember lag dat percentage iets bo- mogen per week 80 kisten gul (ka-
i de 60 procent Jaap Tuyp zegt beljauw)
Omdat je
Opgevist?
De vergadering
bedoeld om de problemen te be-
dat hij zich heeft vergist. Dat wil nig moet omspringen met je be-
bij ons niet in. Tuyp had
26 oktober was ken nodig om die vergadering v
te bereiden. Wij mogen dan op
ste plaats is dat de schaarste a
beljauw. Dat sterkt de verwachtin
gen dat het huidige quotum
"Steeds meer begint het erop te
lijken dat Den Haag de kabeljauw
vissers wil opofferen aan de noodza-
i 11.000 ton voor 1991 sterk zal kelijke sanering en dat de
worden verlaagd. "Maar
die geacht worden onze belangen te
Dat is de kern van een brief die gis- economische situatie echter te zor-
teren in het kabginet aan de orde gelijk om een dergelijke verande-
was. Groen Links-kamerlid Rosen-
möller had om een eensluidend ka
binetsstandpunt over de vierdaagse
werkweek gevraagd.
Premier Lubbers zei gisteren na
afloop van de ministerraad dat het
kabinet een eventuele vierdaagse
werkweek niet beschouwt als ar
beidstijdverkorting maar als een
vorm van 'variabilisatie'
werktijd (invoering var
werktijden). Hij vindt overigens dat
de vraag 'wel of geen vierdaagse
werkweek' uitsluitend moet wor
den beantwoord door bedrijven en
instellingen, en niet door de vakbe
weging en de werkgeverscentrales,
laat staan de overheid.
"Het kabinet neemt een princi
pieel terughoudende positie
i de 1.000.000 vrouwen die willen
Volgens hem zijn er nog moge-
lijkheden is om aan bedrijfsbeëindi- het nog niet", zegt Ruurd Paster- behartigen daarin mee gaan. Nie-
ging te ontkomen, terwijl 'Den kamp, "we zitten nog steeds in 1990.
werken aan de slag kan komen als Haag'die niet wil bezien. "Op 26 ok- We zijn nog steeds bezig met ons
de vierdaagse op grote schaal wordt tober hebben we vergaderd in aan- huidige quotum",
ingevoerd. Het beroep op de sociale wezigheid van directeur Draaisma
Eensluidend
Rosenmöller vroeg om een eenslui
dend kabinetsstandpunt nadat was
gebleken dat ministers verschillend
ar- tegen de vierdaagse aankeken. Mi-
;en nister Andriessen zag er niets in,
de terwijl de ministers Kok en Maij-
andere Weggen er minder afwijzend tegen
over stonden. Minister De Vries zat
van meet af aan op het nu in de brief
gekozen standpunt: waar een vier
daagse mogelijk is (bij voorbeeld in
ploegendiensten in de industrie),
bestaat daar geen bezwaar tegen.
De vakcentrale FNV heeft weinig
waardering voor het standpunt van
het kabinet. De stelling dat een vier-
dus Lubbers. Als het hier en daar daagse werkweek de concurrentie-
zekerheid zal daardoor afnemen e
de inkomsten uit belastingen
premies worden groter.
"Jaap Tuyp, die de vergadering
i de directie Visserijen. Öp alle leidde, vertelde dat dat quotum
mand komt in Den Haag op
ze visserijbelangen. Dat geldt ook
voor voorzitter Johan Nooitgedacht
van de Nederlandse Vissersbond.
Als er in Den Haag iets wordt beslo
ten, zouden Tuyp en Nooitgedacht
moeten zeggen 'dat bespreken wij
schikbare zeedagen, ben je erg be
perkt in de mogelijkheden om je ei
gen kwantum op te vissen. Vroeger
ging je er 's avonds nog wel eens uit.
Dat doe je niet. omdat de dag voor
die avond wordt meegeteld als een
zeedag. Ook het opstomen van een
plek waar gul zit naar een plek waar
de wijting zich ophoudt, neemt
vaak kostbare zeedagentijd in be
slag. Wij moeten van die hele zee
dagenregeling af. Als het quotum
voor het nieuwe jaar wordt vermin
derd, moeten we naar een maan-
dquotum. Dat is ook gezegd op de
vergadering. Draaisma zou het mee
nemen. Niets meer van gehoord".
vierdaagse werkweek komt,
vindt Lubbers dat dat in bedrijven
zou moeten zijn waar veel werk te
doen is dat anders door overwerk of
extra ploegendiensten moet wor
den opgevangen.
Sociale partners kunnen uiter
aard in vrije onderhandelingen be
sluiten of ze de vierdaagse invoeren
waar dat wel doelmatig is. De vier
daagse is een van de speerpunten
van het FNV-cao-beleid voor vol
gende jaren. Het kabinet vindt de
Heroriëntering
helpt 20 direct
aan nieuwe baan
DEN HAAG (ANP) - In de eerste
helft van dit jaar werden van elke
honderd werklozen die werden op
geroepen voor een heroriënterings-
gesprek, er 22 direct aan een betaal
de baan geholpen. In 1989 waren dat
er nog maar vijftien en in het jaar
daarvoor acht op de honderd. Mi
nister De Vries van sociale zaken en
werkgelegenheid schrijft dat in ant
woord op vragen van het kamerlid
De Leeuw (CDA).
In het eerste halfjaar van 1990
werd in 56 procent van de gevallen
een actieplan opgesteld om werklo
zen meer kansen te geven op de ar
beidsmarkt. Bij zes procent was
geen bijzondere actie noodzakelijk;
de werkloze hoefde niet te worden
bijgespijkerd maar kon niet onmid
dellijk aan een betaalde baan wor
den geholpen. In 1989 werden onge
veer 80.000 heroriënteringsgesprek-
ken met werklozen gevoerd.
positie van het bedrijfsleven 2
dreigen, gaat volgens FNV-woord-
voerder P. van Tongeren niet op.
"In onze discussienota wordt dui
delijk gesteld dat de vierdaagse
werkweek moet worden betaald uit
de economische groei. Bovendien
pleiten we niet voor een verkorting
van de bedrijfstijd, maar van de
werkweek voor de individuele
werknemer. We vermogen dus niet
in te zien wat de bedreigingen voor
de concurrentiepositie zijn", aldus
Van Tongeren.
Het kabinet gaat volgens hem ook
voorbij aan de positieve gevolgen
van een vierdaagse werkweek. De
FNV verwacht dat een flink deel
van de ongeveer 400.000 werklozen
Economie kort
Lucht tussen
Ahrend en BT
niet opgeklaard
AMSTERDAM (ANP) - De
lucht is nog steeds niet opge
klaard tussen kantoorartikelen
leverancier Ahrend en het pa
pier- en grafische toeleverings
concern Bührmann-Tetterode.
Ondanks de ruim 51 procent van
de certificaten van aandelen die
BT van Ahrend in handen heeft,
zijn de onderlinge contacten op
een dood spoor beland.
Ahrend-bestuursvoorzitter
Koenders is ervan overtuigd dat
BT niet meer aan een overne
ming van zijn bedrijf denkt: "De
soep wordt schijnbaar niet zo
heet gegeten. De bal ligt nog
steeds bij BT". Koenders heeft
ook een tip voor BT-bestuurs-
voorzitter R. van Oordt: "Ze
moeten zich maar eens gaan af
vragen of ze niet een oplossing
moeten gaan zoeken door dat
pakket door te sluizen".
Bij Bührmann heerst over de
Ahrend-zaak een diepe stilte.
Van Oordt heeft niets te zeggen,
verklaart een woordvoerster
van BT desgevraagd. "We heb
ben niets te melden en we hopen
dat er een goede oplossing
wordt gevonden".
GEZOND
OP REIS
SCHIPHOL -
De tax-free
shops op de
luchthaven heb-
bèn er een nieuw
hebbedingetje
bij dat van nut
kan zijn in de
tropen: een ge
zondheidspak
ket. Wat ver
koopster Nico-
lette de Nijs hier
laat zien bevat
voor 39 gulden
een infuus, ste
riele injectie
naalden, hand
schoenen en vr-
band. Reizigers
zouden daar
mee beter tegen
aids en hepatitis
beschermd op
reis gaan.
(foto AP)
DEN HAAG (ANP) - De gasprijs- meter gas gaat dan ongeveer twee
verhoging met gemiddeld 2,4 cent kwartjes kosten, inclusief btw.
per kubieke meter per 1 januari be- De Vegin wijst op mogelijke prijs-
tekent voor een doorsnee gezin met verschillen van bedrijf tot bedrijf,
een gasverbruik van 2300 kubieke gezien de eigen kostenstructuur
meter een lastenverzwaring tussen van elk gasbedrijf. Ook de milieu-
de 80 en 100 gulden per jaar. Dat acties vinden per bedrijf plaats,
heeft de Vegin, de vereniging
gasbedrijven, gisteren bekendge
maakt.
De lastenverhoging zal nog wat
hoger uitvallen door brandstofhef
fing en een bedrag voor energie-;
waardoor de milieutoeslag ook kan
verschillen.
De verhoging van de gasprijs, die
maandag al door minister An
driessen in de Kamer werd bekend
gemaakt. is voor het grootste deel
ties van gasbedrijven. Een kubieke het gevolg van de ontwikkeling van
de gasolieprijs waaraan de kleinver-
bruikersprijs is gekoppeld.
Het effect van de stijging van de
olieprijs gedurende de referentiepe
riode van mei tot en met oktober
werkt voor 2,4 cent door in de in
koopprijs van de gasbedrijven.
Daarmee is ondanks de fors geste
gen olieprijzen door de crisis in de
Golf de maximaal mogelijke verho
ging van de inkoopprijs met drie
cent niet bereikt.
Bovenop de 2,4 cent komt nog
WARSCHAU (Rtr) - Het pnmitie- een halve cent brandstofheffing en
ve telefoonnet in Polen wordt de ko- een halve cent toeslag die de gasbe-
mende tien jaar ingrijpend gemo- drijven hun klanten in rekening
derniseerd. Dat gaat 15 miljard dol- brengen om milieu-acties (onder
1 ,oc 1 1 ""W j op het gebied van energiebe-
sparing) te betalen.
Zeeman aast op
ontwerp voor afschaf- n j
staatsmonopolie is al in l6Xtl6lD6CilllI
bij het parlement. In J
EINDHOVEN (ANP) -
De werknemers van Phi
lips in Nederland krijgen
over 1990 geen winstuit
kering. Dat is het directe
gevolg van de beslissing
van de Raad van Bestuur
om de aandeelhouders
vergadering voor te stel
len over 1990 geen divi-
dent uit te keren. Dat
stond gisteren in het per
soneelsblad van Philips.
De winstuitkering, die
in mei wordt uitbetaald,
■is in de cao vastgelegd
voor de ruim 50.000 werk
nemers. De afgelopen ja
ren bedroeg de winstuit
kering steeds ruim 6 pro
cent van het inkomen.
Globaal betekent dit een
besparing van zeker 120
miljoen gulden.
Philips wil met ingang
van 1991 de halfgeleiders
activiteiten onderbren
gen in een nieuwe pro-
duktdivisie 'Semicon
ductors'. Dat wordt een
afsplitsing van de be
staande divisie Compo
nents, zo heeft een woord
voerder van Philips mee
gedeeld.
De afsplitsing is nodig,
aldus de zegsman, om be
ter te kunnen inspelen op
snel veranderende om
standigheden in een con
currerende markt. Bij de
huidige divisie Compo
nents werken wereldwijd
75.000 mensqn. Ongeveer
tweederde daarvan blijft
werkzaam bij Compo
nents. De divisie Semi
conductors zal emplooi
bieden aan de overige
werknemers, aldus de
zegsman van Philips.
Bij de centrale onder-
steunings- en stafdien
sten in Nederland, waar
ongeveer 800 mensen
werken, worden mogelij
ke gevolgen voor het aan
tal arbeidsplaatsen niet
uitgesloten, aldus de
zegsman. Hoeveel banen
door deze ingreep moge
lijk verdwijnen valt vol
gens hem nu nog niet te
zeggen.
In Nederland gaan de
vestigingen in Nijmegen
lar (25 miljard gulden) kosten. Het
staatstelecommunicatiebedrijf ver
liest zijn monopolie, behalve bij in
ternationale gesprekken en de tele
graafdienst, en krijgt te maken met
zowel binnenlandse als buitenland
se concurrentie.
Een wetsontwerp voor afschaf
fing
behandeling bij het parlement.
Polen zijn op het ogenblik per 100 ALPHEN AAN DEN RIJN (ANP)
inwoners slechts 3,8 telefoons. Dat De Zeeman Groep in Alphen aan
moeten er over tien jaar dertig zijn. den Rijn en Turkenburg Textiel in
De ongeveer 7000 dorpen die nu nog Amstelveen zijn onderhandelingen
geen enkele telefoon hebben zullen begonnen over overneming van de
al binnen twee jaar op het net wor- aandelen van laatstgenoemde. Zee
den aangesloten. Waar het enorme man (kleding en textiel voor de
bedrag van 15 miljard dollar van- huishoudbranche) exploiteert 430
daan moet komen maakte minister winkels in Nederland, Duitsland en
Slezak niet duidelijk. België en heeft 3200 medewerkers.
De gebrekkige infrastructuur op Bij Turkenburg werken 120 mensen
het gebied van de telecommunica- verspreid over 18 filialen in Utrecht
(3.000 werknemers), het
grootste deel van Stads
kanaal (800 van de 1.000
werknemers) en een labo
ratorium in Eindhoven
(100 werknemers) naar de
nieuwe produktdivisie,
alsmede de de proeffa
briek (500 werknemers in
Eindhoven die speciaal is
gebouwd voor het mega- internVtïon^telëfonëren'Ts
jaar len een nachtmerrie, de fax-machi-
5 staan nog in de kinderschoenen
mobilofoons zijn er niet.
1 Noord-Holland.
Olieprijs omlaag
De prijzen van ruwe olie zijn giste
ren vrij sterk gedaald bij gebrek aan
verontrustend nieuws over de Golf
crisis. Op de termijnmarkt in New
York ging de notering van de toon
aangevende oliesoort West Texas
'FC.?S*tot Geldnood en faillissementen door inflatie-politiek Collor
Wall Street
De Newyorkse effectenbeurs is gis
teren flink hoger gesloten. De Dow
Jones-index van dertig industriële
aandelen steeg met 44,80 punten tot
2.488,61, een winst van ruim 1,8 pro
cent.
Holec Projects
Holec Projects wil tussen nu en
eind 1993 flink groeien. De omzet
moet verdubbelen van 90 naar 180
miljoen gulden. Het personeelsbe
stand zal toenemen van 430 mensen
naar ongeveer 600. De organisatie
structuur zal flink moeten worden
aangepast. Een adviesaanvraag
over dit Strategisch Plan ligt sinds
enkele dagen bij de ondernemings
raad.
Betoging Rome
Naar schatting 200.000 metaalarbei
ders uit heel Italië zijn gisteren in de
hoofdstad Rome de straat opgegaan
om te betogen voor meer loon en
nieuwe arbeidsvoorwaarden. In
drie grote kolonnes marcheerden
de in vooral in het blauw geklede
demonstranten naar het St. Giovan
ni Plein aan de rand van het cen
trum.
wordt gesloten.
Bestuurder M. Hiet-
kamp van de Industrie-
en Voedingsbond CNV is
ingenomen met de orga
nisatiewijziging. "Op
deze manier kan Philips
VEB trommelt
Minister Slezak verklaarde giste- nnilflPr^ MlTYnPTl OTÏ
n dat er vanuit het buitenland gro-
r vanuit het buitenland gro
te belangstelling is voor het opzet-
mobilofoonnet
aandacht* besteden schatting 200.000 gebruikers. gaat oncjer haar leden de
kwetsbar" erotaJ",ernat'°?a|e bedr'Jven len voor eerr juridische
hebben offertes ingediend.
ADVERTENTIE
RIO DE JANEIRO Donkere
wolken pakken zich samen boven
Brazilië. Ondanks drastische mone
taire maatregelen slaagt de regering
van president Fernando Collor er
niet in de inflatie onder controle te
krijgen. Het aantal faillissementen
is verdrievoudigd. En wat deskun
digen zorgen baart: het zijn niet de
minste die weggezwiept worden in
de stormen van het economisch
plan.
Eind vorige maand vroeg de wa
renhuisketen Casas Pernambuca-
nas in Rio de Janeiro surséance van
betaling aan. De klap kwam hard
aan. Casas Pernambucanas, een
soort Blokker, zijn een begrip in
Brazilië. Het bedrijf bestaat meer
dan zeventig jaar, telt driehonderd
filialen in Rio. Vorig jaar nog werd
de firma onderscheiden vanwege
zijn voorbeeldig beleid.
In dezelfde week klopte sinaasap
pelsapfabrikant Citro Pectina, een
van de grootste ter wereld, bij de
rechtbank aan. De belangrijkste ca-
cao-exporteur volgde enkele dagen
later. In de trieste rij volgde 's lands
grootste buizenfabrikant en een
grote verzekeringsmaatschappij.
"We staan aan de poort van de hel",
kopte een weekblad. "De recessie
komt eerder en harder dan ver
wacht", concludeerde
tator.
Rente
De Braziliaanse regering die in
maart dit jaar aantrad, heeft haar be
staan opgehangen aan de strijd te
gen de geldontwaarding. De huidi
ge recessie heeft alles te maken met
haar recept om de inflatie, op het
moment van de machtsovername
80 procent per maand, onder con
trole te krijgen.
De Braziliaanse economie
DEN HAAG (ANP) - De Vereni
ging van Effectenbezitters (VEB)
pei-
juridische actie tegen
Philips. De belangenvereniging wil
daarmee beleggers mobiliseren die
financiële schade hebben geleden
omdat zij 'flippen' kochten naar
aanleiding van optimistische gelui
den tijdens de jaarvergadering. Als
zich voldoende gedupeerde aan
deelhouders melden, dan over
weegt de VEB een réchtzaak.
De actie van de VEB volgt op de
schikking die het elektronicabedrijf
onlangs met Amerikaanse Philips-
laagste omzet in twintig jaar. Er is aandeelhouders heeft getroffen,
nauwelijks handel. Een warenhuis Om hoge juridische kosten en groot
is overgegaan tot een superuitver- beslag op het management te voor
koop. De supermarktketen Pao de komen kocht Philips de rechtzaak
Acucar, de Albert Heijn van Brazi- af met een schikking van 9,25 mil-
lië, zag geen andere uitweg dan haar joen dollar.
hoofdkantoor, een wolkenkrabber
in Sao Paulo, te verkopen en het
de n,euwe ei6enaar Ministerie kan
De hoge rentevoet heeft de bedrij- 1 1 *1
ven op voet van oorlog met de Bra- taiiei elektrOniSCll
ziliaanse regering gebracht. De be
drijven vinden de regering te rigide vprhiprlpn
en willen meer 'zuurstof oftewel UCUUCll VCIUieUt:ll
meer geld in de roulatie. Zij waar- UA - ,AT.TO,
schuwen voor een keten van faillis- ^^N (ANP) De kans is
sementen en zelfs voedseltekorten. P°°lBovag-plan om twee
Maar de regering op haar beurt kwaft]es te rekenen voor het elek-
zegt dat ondernemers weglopen jroniSu e.n J tankstations
voor een kapitalisme 'met risico's do°r £et, ™mistenë van Economi-
en concurrentie'. De hoge rente sche Zaken ™°Sdt verbodem Het
dwingt de bedrijven efficiënt te ministerie wil binnen tien dagen
worden, hun voorraden in te krim- van. Bovag informatie over de
pen en met minder winst genoegen za om te kunnen kijken of het al-
te nemen. Zij voorspelt dat de hoge Semeen belang »n het geding is.
rente het kaf van het koren zal D°or. z0collectieve afspraak
scheiden. Alleen gezonde bedrijven verdwijnt de mogelijkheid voor
overleven deze recessie. - popmhouders om onderling te con-
Om de bedrijven tot. prijs veria- curreren en dat zou strijdig kunnen
gingen te dwingen, heeft de rege- zVn met
ring nu een orgineel wapen ingezet. dm8>ng.
Ze roept met zoveel woorden op tot ma8-maa
een consumentenboycot. Iedere
avond opnieuw in een soort recla-
1 "Brazilië staat voor de poort van de hel". De 'Blokker van Brazilië' in de problemen.
geen gelijke tred gehouden met de
produktie van goederen. De rege
ring voert nu een krap geldpolitiek
en onttrekt cruzeiros aan de circula
tie. Als er minder geld in omloop
komt en de Brazilianen minder con
sumeren, gaan de prijzen vanzelf deed overlopen,
dalen, aldus de achterliggende ge-
dachte.
Maar het betekent ook dat geld le-
1 steeds duurder wordt. De reële
draagt nu 150 procent op jaarbasis.
worden overspoeld met
Wie een auto óf een huis wilde ko- vragen. Sommige ondernemingen blijkt
pen, kan het vergeten. Alle bedrij- leveren uitsluitend nog goederen jes 1S schreeuwend duur.
als er vooraf wordt betaald. De slotscène spreekt voor zich.
Superuitverkoop Het s'.achtoffer Yan. de. pnizenca
die de afgelopen weken beta-
ljngsuitstel aanvroegen noemen de
hoge rente de druppel die de emmer
Directeur Mededinging van Eco
nomische Zaken drs. H. de Ruijter
heeft uit de berichten rond het Bo
vag-plan de indruk gekregen dat
hier sprake is van een afspraak die
een mededingingsregeling inhoudt
mtÊKM in de zin van de Wet economische
tevergeefse zoektocht. Al- mededinging. Hij wijst de Bovag er
in brief op dat een dergelijke afps-
raak binnen een maand na het tot
stanc* komen dient te worden aan-
roussel staat glimlachend in de keu- gcmeld^bij het mmisterie t
mespot. "Heeft u zich al laten
gpd) ten teSen inflatie?" vraagt een stem.
Vervolgens volgt een geheime ca
mera een dame die winkel na win
kel afloopt op zoek naar een betaal
bare elektrische vruchtenpers. Het
1 perst met de hand haar si- nomische zaken. De Ruijter vindt
Wie aan geld wil komen, moet crea- ken t
De banken reageerden onmiddel- tief zijn. Uitgifte van aandelen, een naasappels üiï.~Zijr koopt*niet.' Zij de materie van zodanig gewicht dat
lijk. Zij scherpten hun voorwaarden geijkte wijze voor bedrijven om ka- heeft zich laten inenten tegen infla- de Bovag op grond van de wet
Ad- pitaal te vergaren, biedt geen soe- tie. "Voor de gezondheid van Brazi- vraagt hem binnen tien dagen te in
de laas meer. De Braziliaanse beurzen ijë". Maar Brazilië is nog lang niet f°rmeren over de aard, inhoud 1
oververhit en de geldvoorraad had rente (na aftrek van de inflatie) be- financiële gezondheid van bedrij- noteerden de afgelopen week hun gezond.
achtergronden
deze zaak.
