De liefde voor een dooie diender
Nederlandse Schildpadden Vereniging groeit langzaam maar zeker
ZATERDAG 10 NOVEMBER 1990
HHSiHi
PAGINA 25
Van het concert des levens kent
vanzelfsprekend niemand het pro
gram. Desoqdanks is het niet ge
waagd te voorspellen dat de Neder
landse Schildpadden Vereniging
een korter bestaan beschoren zal
zijn dan door de bank genomen een
nu levend, in volledige welstand
verkerend dier. Het leven onder de
beschutting van een natuurlijk
schild is er een van een lange adem,
het kruipt letterlijk en figuurlijk
naar een sterfdag op hoge leeftijd.
"De reuzenschildpad kan zelfs 150
tot 180 jaar worden", weet Henk
Zwartepoorte. Ook de pas benoem
de secretaris moet het eerlijk ge
zegd nog zien of de NSV het zo lang
zal uithouden en Zwartepoorte zegt
dat meer uit realisme dan uit een
zwartgallige levensovertuiging.
In elk geval zitten er nu vijftien
verenigingsjaren op. De laatste tien
jaar beheerde de Voorschotense
mevrouw Van Kampen naar volle
tevredenheid het secretariaat.
Drukke privé-beslommeringen
noopten haar ertoe deze tijdroven
de baan over te dragen aan Rotter
dammer Zwartepoorte, van beroep
reptielenverzorger in diergaarde
Blijdorp.
Dreiging
De Nederlandse Schildpadden Ver
eniging. De vereningsnaam duidt er
al op dat intern de schildpadden be
langrijker worden gevonden dan de
contributiebetalers zelf, anders zou
destijds de club wel zijn gedoopt tot
Nederlandse Schildpadhouders
Vereniging. Of iets dergelijks. "Ik
ken de statuten niet uit het hoofd",
zegt Zwartepoorte, "maar de schild
pad in de breedste zin staat bij ons
voorop".
Een flauw vermoeden in die rich
ting bestond al. Gemeten naar men
selijke maatstaven mag de schild
pad bijna het eeuwige leven heb
ben, in het wild gaat er vandaag de-
dag geen dag voorbij zonder de na
drukkelijke dreiging van een onna
tuurlijke vijand. Inderdaad wordt
daarmee de mens bedoeld, in het
bijzonder de kappers van oerwoud-
bossen en de louche handelaren in
reptielen.
Het behoud van de natifurlijke
woonomgeving in het algemeen en
de bescherming van de schildpad in
het bijzonder; daarop vooral richt
ten de schildpadliefhebbers zich.
De doelstelling werd van zo veel be
lang geacht dat de schildpadlief
hebbers onder de leden van de lan
delijke reptielhoudersvereniging
Lacesta ("de geslachtsnaam van
een hagedis") zich in 1975 af
scheidden. Nog altijd is er binnen
de club een stroming die ijvert voor
de instandhouding van het leefmil
ieu van de schildpad, maar tegen
door louter economische motieven
gedreven bomenkappers, regen
woudvernietigers en handelaars in
reptielen is het moeilijk opboksen.
"Zeker met een paar honderd men
sen begin je natuurlijk weinig", zegt
Zwartepoorte. "Het probleem zal
wereldwijd aangepakt moeten wor-
Kweek
Hij zegt het te betreuren dat de Die
renbescherming en zijn vereniging
tot dusver niet nader tot elkaar zijn
gekomen, gekant als dierenbe
schermers nu eenmaal zijn tegen
het houden van dieren in gevangen
schap. Maar een dier in gevangen
schap is nog altijd beter dan hele
maal geen dier, is de opvatting van
Zwartepoorte. Om te voorkomen
dat de schildpad verdwijnt, pro
beert hij de leden in het land via het
om de twee maanden verschijnende
orgaan 'De Schildpad' warm te ma
ken voor de kweek en de verbre
ding van een gevangenschapspopu-
latie. Voortplanting van soorten be
werkstelligen in verenigingsver
band, waardoor de vermaledijde
handel op den duur een langzame
dood kan sterven.
"Wat is er logischer dan de bezit
ter van een mannetje in contact te
brengen met de bezitter van een
vrouwtje? Van lieverlee beginnen
steeds meer leden in te zien dat het
voortbestaan van de soorten het
beste kan worden gegarandeerd
door te fokken met reeds in gevan
genschap levende dieren".
Maar sinds 1977 verbiedt de Be
dreigde Diersoorten Wet het ongeli
miteerd houden van schildpadden.
Vereist is een vergunning van het
ministerie van landbouw. In princi
pe vindt de secretaris van de NSV
het een goede zaak dat er een drem
pel is opgeworpen. "Dat de import
beperkt wordt, is niet meer dan te
recht. Met goed fatsoen kun je het
niet meer maken orh nog meer die
ren uit het wild te halen".
Tienduizenden soorten zijn er
volgens Zwartepoorte al vernietigd
door wat hij een levendige handel in
schildpadden noemt. Veel van die
geïmporteerde dieren zijn veroor
deeld tot een voortijdig levensein
de, want eten doen ze niet of nauwe
lijks. "De grote soorten doen er een
jaar over om dood te gaan, zo lang
De Nederlandse Schildpadden Vereniging doet niet meteen een gezelschap van snelle jongens en meiden vermoeden. Eerder gaat de gedachte uit naar
zéér bezadigde types die, zoals de verenigingsnaam al aangeeft, niet zichzelf maar hun levende have op de eerste plaats stellen. In werkelijkheid hebben
zowat alle denkbare karakters zich erin verenigd; zij die de rust in eigen persoon zijn, maar ook personen die de grootste moeite hebben om in hun vrije tijd
te ontkomen aan de stress van een jachtige baan. Eén eigenschap hebben ze gemeen, de voor buitenstaanders soms onbegrijpelijke liefde voor de
schildpad. Voor menigeen het toppunt van inertie, traagheid, de dooie diender onder de levende wezens. "Ze fascineren door hun onverstoorbaarheid, ze
gaan recht op hun doel af, ook al zit daar iets hardleers in".
door Gerard van Putten
Secretaris Henk
Zwartepoorte: "Er
zijn bij ons mensen
met een jachtige
baan die een rust
punt in huis vin
den dank zij wat
wel eens een levend
schilderij wordt
genoemd". (foto
iels van der Hoeven)
kunnen ze teren op hun reserves.
Handelaars weten dat, maken daar
van misbruik. Door ze geen etén te
geven drukken ze de hoge kosten
van de luchtvracht. Vaak is het niet
veel meer dan een schild en wat vel
dat te koop wordt aangeboden".
Helemaal ondervangen kun je die
handel natuurlijk niet, zoveel realist
is ook Zwartepoorte wel. Er zijn nu
eenmaal mensen die vanuit een
hang naar exclusiviteit blijven vra
gen om bijvoorbeeld dwergschild
padden die alleen in Zuid-Afrika
voorkomen en daar het land niet uit
mogen. Clandestien gebeurt dat
toch, en het gebeurt dat ze voor dui
zend gulden per stuk van de hand
gaan. Daarbij komt dan ook nog dat
je geregeld te maken hebt met arme
landen. En daar zijn douaniers die
wel eens een dier het land uit laten
smokkelen, zonder dat daarvoor
een exportvergunning is verstrekt.
Enkele onder de tafel geschoven
bankbiljetten zijn dan voldoende
om de dierenhandel 'vlotjes' te laten
verlopen.
Nerveuze types
Anders dan wellicht valt te ver
wachten zijn lang niet alle schild
padliefhebbers kalme, bedachtza
me, nooit haast hebbende types. Als
secretaris Zwartepoorte mag wor
den geloofd zijn er ook nerveuze ty
pes bij, die dank zij hun hobby eni
ge rust in hun bestaan proberen aan
te brengen. "Er zijn bij ons mensen
met een jachtige baan die een rust
punt in huis vinden dank zij wat wel
eens een levend schilderij wordt ge
noemd".
De vereniging verenigt allerlei
karakters, benadrukt de secretaris,
maar wel hebben de leden met el
kaar gemeen dat ze schildpadsoep
niet door hun strot kunnen krijgen.
Zwartepoorte bijvoorbeeld is dan
wel teruggekomen van een vegeta
rische levenswijze, schildpadsoep
hoeft geen ober hem voor te schote
len. Dat hij zich op z'n tijd weer een
sudderlapje veroorlooft, heeft alles
te maken met zijn opvatting dat ve
getarisme op termijn op praktische
bezwaren stuit. Althans, zo heeft hij
het ervaren. Wie geen vlees eet,
moet vijf keer zo veel plantaardig
voedsel eten om net zo aan z'n trek
ken te komen als de carnivoor, de
vleeseter. Zou iedereen nu een ve
getarisch bestaan gaan leiden, dan
zag de wereld er binnen de kortste
keren uit als één grote landbouwak-
ker en dat is, vindt Zwartepoorte,
toch ook geen prettig vooruitzicht.
"Maar schildpadsoep, nogmaals,
dat eet ik beslist niet".
De liefde voor flora en fauna werd
hem bijgebracht door zijn oma. Hij
verzamelde in zijn jeugd natuur
plaatjes en had een aquarium in
huis. Maar Stoffel de Schildpad
kroop grotendeels aan zijn aan
dacht voorbij, waar menige leeftijd
genoot indertijd juist door de legen
darische Fabeltjeskrantfiguur werd
aangemoedigd een schildpad in
huis te nemen. Of er toen bovenma
tig veel 'Stoffels' van eigenaar zijn
verwisseld, durft Zwartepoorte ove
rigens niet te zeggen. "Het zou best
kunnen, hoor. Het komische is dat
verreweg de meeste schildpadden
van een jaar of vijftien die als over
bodig aan Blijdorp worden afge
staan Stoffel heten".
Zijn interesse voor de schildpad
werd pas op latere datum gewekt.
Bij diergaarde Blijdorp had Zwarte
poorte altijd al willen werken, en
dan vooral bij de vissen. Maar he
laas, daar was geen plaats, hij werd
ingedeeld bij de vogels. Na verloop
van tijd kwam zijn overplaatsing
naar de reptielen af. En langzaam
aan raakte hij "om de een of andere
reden" erdoor gepakt, nu dertien
jaar geleden.
Verwacht overigens weinig terug,
voor liefdevolle verzorging. Er is
louter sprake van eenrichtingver
keer, is de ervaring van Zwarte
poorte. Schildpadden staan nu een
maal laag op de trap van ontwikke
ling, verduidelijkt hij.
Dooie diender
- De secretaris van de Nederlandse
Schildpadden Vereniging is de eer
ste om toe te geven dat het altijd
weer moeilijk is om anderen uit te
leggen waarom deze reptielen hem,
en uiteraard ook de andere leden, zo
fascineren. Uiteindelijk is de schild
pad het levende symbool van traag
heid, van inertie. Ook voor heel wat
dierenliefhebbers is de schildpad
de dooie diender onder de levende
wezens.
Maar toch, er zijn van die mensen
die hun ogen vrijwel geen ogenblik
van het schildpaddenverblijf kun
nen afhouden. Vraag hun niet waar
om, zelf weten ze ook dikwijls geen
bevredigend antwoord te verzin
nen. "De aaibaarheidsfactor is nul
komma nul", geeft Zwartepoorte
zelf aan. Niettemin is er een Ameri
kaan, ene Bill McCord, die zich er
op laat voorstaan 'heel' Australië en
'heel' Japan in huis te hebben. Dat
wil zeggen de complete collecties
van de in die landen voorkomende
soorten. En natuurlijk is er ook die
Duitse kennis van Zwartepoorte,
ergens in de buurt van Mannheim
woont hij. Een ietwat excentriek
persoon, die zich tegenwoordig laat
aanspreken met doctor, al schijnt
geen mens precies te weten waar de
man voor heeft doorgeleefd.
Uit eigen waarneming kan Zwar
tepoorte ervan getuigen dat zijn
Duitse kennis een kleine driedui
zend schildpadden houdt in teiltjes.
Tot op het toilet aan toe, heeft hij ze.
"Als je daar op de pot zit, dan zie je
al die schildpadbekkies op je ge
richt. Inderdaad, dat is een gekke
gewaarwording".
Wat hem aantrekt is de onver
stoorbaarheid waarmee schildpad
den hun weg zoeken. "Al zit daar
ook iets doms in. Ze gaan namelijk
recht op hun doel, op hun eten af.
En of daar nu een berg zand van an
derhalve meter tussen zit, ze blijven
ertegenop kruipen, terwijl ze ge-
HÜ
woon dm die berg zand zouden kun
nen gaan".
Onderschat
Schildpadden houden is een onder
schatte bezigheid. Je zou de men
sen de kost moeten geven die den
ken dat een schildpad onderhouden
een kwestie is van het geregeld ver
strekken van een struik andijvie,
een slablaadje en een tomaat. "Nee,
het is niet dat beetje groenvoer. Ga
eerst maar eens een paar goeie boe
ken over schildpadden lezen, zeg ik
altijd maar. En als ze dan kennisne
men van de beperkingen die kleven
aan deze liefhebberij, dan valt het
gros al af'.
Een schildpad over de huiska
mervloer laten kruipen, het oogt
misschien aardig, maar het is funest
voor het beest zelf. Het door centra
le verwarming of open haard opge
warmde klimaat mag de bewoners
dan weldadig aandoen, van oor
sprong tropische schildpadsoorten
hebben het vlak boven vloerbedek
king, plavuizen of parket knap
koud. Er zijn dieren die daardoor
chronisch verkouden zijn. Er zijn er
ook die bij gebrek aan hard voedsel
een papegaaienbek krijgen. Schild
padden hebben vitaminen en mine
ralen nodig.
De soort die van origine in de
woestijn hoort, moet in geen geval
elke dag een bak met water worden
voorgezet. Dan is het bovendien
nog van belang te weten dat schild
padden worden lastig gevallen door
teken en parasieten, zodat ze voort
durend verzorging behoeven. Re
genwoudschildpadden moeten zich
niet verplaatsen in-een verblijf met
een zandbodem en woestijnschild
padden weer niet op een drassige
bodem. Ten slotte is het goed te we
ten dat rotanschildpadden in staat
zijn een vinger van een kinderhand
af te bijten en aligatorschildpadden
kunnen zelfs bij volwassenen de
vingers afhappen. Niet uit agressie,
maar omdat ze voedsel vermoeden.
Het zijn allemaal zaken die bij een
schildpad horen en waarvan de ver
zorger op de hoogte zou moeten
zijn. Maar de praktijk wijst meer
dan eens uit dat teleurstelling kan
leiden tot een brute wijze van af
stand doen. Kleinere soorten, weet
Zwartepoorte, worden geregeld
door toiletten gespoeld. En in heel
wat Nederlandse singels zwemmen
waterschildpadjes rond.
"Het leukste is natuurlijk dat de
schildpadden zich gaan voortplan
ten. Zeker als je ze in slechte condi
tie thuis hebt gekregen. Maar
schildpadden gaan niet zomaar
over tot paren, daar moetje wel wat
voor doen. Een vrouwtje en een.
mannetje laten zich niet meteen bij
elkaar zetten, het klimaat is heel be
langrijk. Tropische soorten bijvoor
beeld leven in een cyclus van twaalf
om twaalf, die zijn twaalf uur wak
ker en die slapen twaalf uur. Soor
ten, afkomstig van het zuidelijk
halfrond blijven het daar bestaande
ritme aanhouden. Dat wil zeggen
dat ze hier 's zomers de neiging heb
ben hun winterslaap te gaan hou
den. Een van de grootste problemen
voor bezitters van die dieren is op
warme zomerdagen het verblijf van
de schildpadden koel houden".
Advies
De secretaris van de Nederlandse
Schildpadden Vereniging zegt uren
over schildpadden te kunnen pra
ten en zegt ook bereid te zijn om ie
dereen terzake van advies te dienen.
Maar iedere houder van een schild
pad als lid van de vereniging in
schrijven, nee, dat is een andere
zaak. Er moet ten minste het ver
moeden bestaan dat de persoon in
kwestie streeft naar continuïteit in
de hobby. Er dat is vrijwel zeker
niet het geval als het gaat om de
houdsters van Moorse landschild-
padjes. Als de secetaris van de NSV
op z'n woord mag worden geloofd
hebben obers in Marokko er een
handje van zo'n diertje cadeau te
doen aan vrouwen met wie ze, laten
we zeggen enige vriendschappelij
ke omgang hebben gehad. "Als er
sprake is van een herinnering aan
een vakantieliefde volstaan we met
het geven van voorlichting en ad
vies over de verzorging van het dier,
als daarom wordt gevraagd".
De Nederlandse Schildpadden
Vereniging telt nu tussen de 450 en
500 leden. Zwartepoorte: "We groei
en gestaag. Langzaam maar zeker".
En zo hoort het natuurlijk ook, als
het gaat om een vereniging die in de
breedste zin de belangen van
schildpadden behartigt.
iHMia
