'Grenzen van goddeloze regimes gelden niet Dat zal wel zo'n herriegroep zijn HBHÜ Organisatie van 'Gods smokkelaar' Anne van der Bijl heet voortaan Open Doors Petra Gospelkoor uit Leiden viert twintigjarig bestaan ZATERDAG 10 NOVEMBER 1990 PAGINA 17 Van onze redacteur Wim Schrijver Talloze illegale bijbeltransporten naar het Oostblok door vrijwilligers in speciaal omgebouwde wagens. Of de spectaculaire landing van een schip op een Chinees strand, waardoor in een keer een miljoen bijbels konden worden afgeleverd. Het werk van de stichting Kruistochten spreekt tot de verbeelding. Drijvende kracht achter de bijbelorganisatie is de als 'Brother Andrew' (zijn schuilnaam) wereldberoemd geworden Anne van der Bijl. Vandaag maakt hij op een ontmoetingsdag in Ermelo de nieuwe naam van de jubilerende organisatie bekend: 'Open Doors' (open deuren). Een nadere kennismaking. HARDERWIJK - Hoe vaak hij inmiddels een grens is ge passeerd kan Anne van der Bijl zelfs niet meer bij bena dering vaststellen. Sinds hij in 1955 met een koffer vol traktaatjes ("ik had nauwe lijks nog ruimte voor een tandenborstel") Polen be zocht, was 'Gods smokke laar' voortdurend in die lan den waar de christenen on der druk staan. Voor Van der Bijl gaan al 35 jaar deuren open die voor anderen geslo ten blijven. Een klein autootje achter een slag boom die bezig is zich te openen. Dat is het sprekende symbool van de organisatie, die jarenlang in alle stilte vanuit Ermelo zorgde voor bij belsmokkel naar 'voor het evange lie gesloten landen'. Het wagentje blijkt bij nadere be schouwing een kever, de eerste auto waarmee Van der Bijl allerlei uit hoeken van Oost-Europa opzocht. Als het gaat om contacten met ver volgde christenen in de communis tische landen, dan geldt Van der Bijl als dé pionier. Zijn belevenis sen laten zich vertellen als een span nend jongensboek, zijn beschreven levensverhaal (God's Smuggler) is dan ook een internationale bestsel ler. Heel kort: Anne kwam als jong soldaat tot geloof, terwijl hij ge- wondt in een ziekenhuis in Neder- lands-Indië lag. Terug in Nederland verkondigde hij al snel de Blijde Boodschap in het hartje van Am sterdam. Verder werkte hij geruime tijd in Ringers chocoladefabriek in Leiden, om zo te kunnen evangeli seren onder de 'fabrieksjeugd' die, zo had een dominee hem gezegd, nooit in de kerk zou komen. "Als iemand zegt dat iets niet kan, dan spring ik er meteen bovenop", geeft Van der Bijl een kenmerkende karaktertrek toe. Dat verklaart ook waarom hij als net afgestudeerd stu dentje van een bijbelschool een communistische jeugdconferentie in Polen bezocht. Ook zocht hij de christenen op, en kwam door die ontmoetingen diep onder de indruk van hun lot. Sindsdien heeft hij zich voor zijn verdrukte broeders inge spannen. Van der Bijl vertelt met smaak dat zijn tweede reis in 1955 werd be taald door 'De Waarheid'. Een dele gatie van het communistische blad had een lezing van hem bijgewoond en vond dat hij zich beter op de hoogte moest stellen. "Op die reis heb ik toch wat afgepreekt... Ik ben prompt op de zwarte lijst gekomen, omdat ik op een zondag aan de grobp was ontsnapt en toen in vijf kerken had gepreekt". Immoreel Met de bijbelsmokkel, die uit zijn contacten voortkwam, heeft hij zelf nooit enige moeite gehad. "Het is een verzetsdaad, een bewust niet accepteren van door mensen ge trokken lijnen waardoor een deel van de gemeente van Christus werd afgesloten van een ander deel. Daj* waarschijnlijk uit lafheid, want het is lekker om hier te blijven zitten". Van de christenen wordt in de bij bel gezegd dat zij één lichaam vor men in Jezus. "Als wij dan een grote groep christenen laten vervolgen en wij doen daar niks aan, dan heeft 'dat consequenties voor ons zelf. Wij krijgen geen opwekking in het Wes ten als wij niet zorgen voor de ande re helft. God gaat niet een monster creëren door de ene helft heel groot te laten worden en de andere helft te laten verschrompelen". Van der Bijl: "De opwekkingen daar vonden onder andere plaats omdat wij er naartoe zijn gegaan. Want iemand die zo'n beetje de laatste der Mohicanen is, die geïso leerd is en van zijn regering steeds de leugen te horen krijgt dat het met het christendom is gedaan die zou de moed opgegeven. En als je dan bij zo'n ontmoedigde christen komt is dat voor zo iemand een hele ervaring". "Ik was soms in kerken waar nie mand een bijbel had, soms zelfs ook de predikant niet. Toen ze mijn bij beltje zagen, werd er gevraagd: kan ik ook zo'n bijbel krijgen? En dan zeg ik: ik heb het recht niet om dan twee bijbels te hebben. Dat is im moreel. En zo begon het. En ja, als je één bijbel brengt in zo'n land, dan staan ze in de rij. Er is zo'n honger naar bijbels. Ga dan eens nee zeg gen?" Roemenië De positie van de kerken Open Doors de jaar m het land zelf nog e bidden voor de Sovjetunie' af "Ab- bijbels te laten drukken, na "die soluut", zegt Van der Bijl op de moordpartij op het plein" is de si- vraag of hij de glasnost als gobeds- tuatie zeer verslechterd. Deson- chnstenen daar zijn er in veel geval len veel slechter aan toe, dan de christenen onder het Oostblok is inmiddels danig veran derd. Over de precieze plek van het Kruistochten-kantoor, waar onder Van der Bijl was overigens de eer ste die de nieuwe situatie uitbuitte. Tijdens een internationale mensen rechtenconferentie in Zeeland in 1988, georganiseerd door de beken de zakenman Van Eeghen, bood hij de daar aanwezige adviseur van Gorbatsjov, Boerlatsky, aan een miljoen nieuwe testamenten te le veren als cadeau voor de Russisch- Orthodoxe Kerk, die duizend jaar bestond. Het aanbod werd aangeno- De rol van Open Doors in Oost- Europa nog niet uitgespeeld. Zo be ijvert men zich voor de komst van een bijbelgenootschap in de Sov jetunie en organiseert men trai ningsprogramma's, omdat in veel kerken kader ontbreekt. "Die pro gramma's hebben we al jaren. Eén van de redenen dat de omwenteling in Roemenië zo snel ging, is dat wij alleen al daar 1700 mensen hadden getraind. Al die grote namen daar, die kennen we allemaal". En natuurlijk houden we onze contacten warm, zegt Van der Bijl, die niet echt gerust is op de toe komst van perestrojka. Hoe hoog zijn relaties zitten, mag wel blijken uit het feit dat hij het eerste concept kreeg van de nieuwe godsdienst wet, met de vraag of juristen er hun oog over wilden laten gaan. "Een belangrijke suggestie heeft men niet opgenomen: godsdienstles op de scholen. De strijd om de jeugd gaat door". Islam In de komende jaren wordt China het prioriteitsland. "De kerken daar staan onder grote druk". Had de dropping van een miljoen bijbels door Open Doors in 1981 het effect dat de regering uit geheimzinnig. Vandaag sluit zichtsverlies toestemming gaf Open Doors gaat de schijnwerper ook meer richten op de positie van de christenen in de moslimlanden. De naamsverandering in Open Doors (overigens al jaren de naam voor de internationale organisatie van Van der Bijl) hangt daarmee sa men. Het begrip Kruistochten ligt zowel voor moslims als joden wat al te gevoelig, realiseert men zich. "Het is geen koerswijziging, maar een verschil in accent", benadrukt Van der Bijl. Men heeft volgens hem niet inge zien dat er in de moslimlanden sinds de komst van het Opec-kartel in 1973, een beweging is ontstaan die er op uit is de wereld te verove ren. Na vele jaren van kolonialisme vindt een emancipatie plaats met de koran in de hand, waarin is voor zegd dat de islam de wereld zal be heersen. "Er wordt gezegd: Allah heeft ons het geld via de olie gege ven en nu is het onze kans". "Er is zo een golf van vervolgin gen van de kerk ontstaan. En dan kom ik weer in actie, want met poli tiek heb ik niks te maken. De bijbel genootschappen gaan dicht, in heel Irak is niet één predikant, in landen als Syrië en Irak zijn de christenen van dertig tot veertig procent, te ruggebracht tot niet meer dan drie procent van de bevolking. Ik zie de kerk in de tang zitten en dan moet ik daar naar toe". Vrienden Open Doors wil de ogen openen voor de geestelijke strijd die daar aan de gang is en opent nu een 'ge bedsfront' voor de kerk in de mos limlanden. In dit geval worden er geen zeven, maar tien jaar voor uit getrokken. "Het is geestelijk een moeilijker gebied dan het commu nisme, dat een holle religie was. De islam is geladen met Godsbesef. De Van der Bijl wil per se niet de westerse christenen een vijands beeld aanpraten. Zelf heeft hij tij dens zijn recente reizen in het Mid den-Oosten ook daar op hoog ni veau contacten aangeknoopt. Ter il lustratie laat hij een paar foto's zien van een trip door Libanon: "Kijk, dit is Jumbatt (Druzenleider, red.), een goeie vriend van me. En hier, Aoun (christelijke generaal, red.), ook één van m'n vriendjes". Vrijblijvende gesprekjes voert hij met dergelijke heren niet. Eerst overhandigt hij een bijbel en de Arabische versie van God's Smug gler. "En dan kun je praten, waarbij ik van mijn hart geen moordkuil maak". "Ik ga ook naar mensen toe waarvan je de naam niet kunt af drukken, want sommige mensen zullen niet begrijpen dat iemand daar ook naar toe moet om te zeg gen: ik wil je vriend zijn, ik wil voor je bidden". Over zijn befaamde contacten zegt Van der Bijl simpel: "Ik ga er gewoon naar toe". Zijn ervaring is dat een goede verhouding met een sleutelfiguur van meer waarde is dan een groot apparaat. Tijdens een reis door Latijns-Amerika hoorde hij dat in Nicaragua in het kader van een alfabetiseringscampagne de kerken monddood zouden worden gemaakt. Een middagje praten le verde op dat de kerken juist de kans kregen om de nieuwe lezers een pakketje stichtelijke lektuur te overhandigen. "Het ging nooit gepland. De ene stap leidde tot de andere en ik greep gewoon mijn kansen". Hoewel hij toegeeft dat de eerste jaren vooral gestempeld werden door eenzaam heid en armoede, beëindigt hij het gesprek jongensachtig enthousiast: "Het christendom is opwindend, aantrekkelijk, met veel afwisseling. Het is mooi om de Here God te die nen. Het is leuk man!" LEIDEN Niks ten nadele ge zegd van andere koren, maar het Petra Gospelkoor moet er niet aan denken een optreden lang in het gelid te staan met de tekst voor de borst. Het Leidse koor heeft gekozen voor 'mu- ziek-theater', compleet met een grote lichtinstallatie. "Ons doel is niet een show neer te zetten, maar om een extra dimensie aan de boodschap te geven", vertelt Rob Gijbels. Het bekende gospelkoor viert van daag zijn twintigjarig bestaan en wel met een feestelijk optreden in de Stadsgehoorzaal. Het zal een he le happening worden, want bestaat de groep normaal gesproken uit on geveer dertig personen (koor, band en technici), dit keer doen in totaal zo'n 150 mensen mee. Naast dan sers, een mime-speler, de band No Fake en enkele solisten, is er ook een grote groep oud-leden. Het is dat het om praktische rede nen (kinderen bijvoorbeeld) soms niet anders kan, maar "de mensen vinden het heel moeilijk om van het koor af te gaan", weet Alet Venema. De vele optredens en de wekelijkse repetities op de vrijdagavonden scheppen een nauwe band. Toetse nist Marko van der Beek: "Het is niet alleen de vrijdag, ook op andere avonden zoeken de mensen elkaar op". De wortels van het koor liggen in de tijd dat in ons land schoorvoe tend het pad van de gospelmuziek werd betreden. Het Petra Gospel koor, genoemd naar de gerefor- mingsvolle stukken en daarbij kun je met licht heel mooie dingen doen". Het jongste programma is 'Job', een indringende musical, die in sa menwerking met de NCRV speciaal voor het Petra Gospelkoor werd ge maakt. Het koor won met 'Job' een Zilveren Duif-Award, een prijs die de Gospel Music Association Hol land eens in de twee jaar toekent. "Dat was op zich een grote verras sing en ook wel een stuk erkenning. Het was toch wel een grote gok om zo'n programma aan te pakken". Medelijden Zelf ondergaan de koorleden hun musicals steeds weer. "Iedere keer beleef je het weer anders", vindt Alet. Marko: "Je merkt aan de ge zichten van de mensen ook dat je met iets heel dramatisch bezig bent. Met 'Job' bijvoorbeeld, dan zie je gewoon het medelijden". De koorleden zijn stuk voor stuk zeer gemotiveerd. Dat moet ook wel, want het koor moet minimaal drie weekenden in de maand in de schijnwerpers. "Veel zondagen la den we zo rond twee uur in en ko men we pas na elf uur terug. En als we aan een ochtenddienst meewer ken dan moetje om half zeven op", zegt Marko. Iedereen doet het ech ter graag. Het enthousiasme van de mensen van het Petra Gospelkoor gaat zelfs zo ver, dat ze iedere zomer drie we ken lang in groepen 's avonds bol len inpakken, om zo de onkosten wat te bestrijden. "Je kunt niet voor niks even voor een optreden naar de gevangenis in Leeuwarden", stelt Rob nuchter vast. Alet: "Wat ons be zielt? Ja, dat moet je gewoon erva- LEIDEN: Herv. Gem. Hoogl. kerk 11.45 oecu menische studentendienst; Marekerk 10 en 5 ds Smaling: Maranathak. (L. Morsweg) 10 ds Rooze; Oecumenische geloofsgemeenschap De Regenboog (Merenwijk) 10 ds Alblas en pastoor V Well; Bethlehemkerk (Driftstr.) zie Petrakerk, Bevrijdingsk. (Montgomerystr.) 10 ds Bakker, 5 kand Vd Broeke; Vredesk. (Burg- gravenl.) 10 ds Nauta; Waalse kerk (Breestr.) 10 30 pasteur Ribs, 'Stevenshof' (rk kerk Haagse Schouw) 11 ds Dekker-Keiler ha. Acad. Ziekenhuis 10 pater V Haasteren en ds V Beinum. Diakonessenhuis elke za 10.30 rk. dienst, en 10.30 ds Keuning Noordwljk. Ende geest zie Oegstgeest. Geref. Kerk Vredeskerk zie herv. gem.; Petrak. (Surinamestr.) 10 ds V Hunnik open deurdienst; Oude Vest 10 ds Riet veld; Maranathak. zie herv. gem.; Bevrijdingsk zie herv. gem.; verzorgingstehuis Groenhoven 10 Verdoom; Merenwijk zie hen/, gemeente. Geref. K Vrijg. (Herengr.) 10 en 5 ds Verkade. Chr. Geref. K (Steenschuur) 10 ds Den Her tog, 5 ds Aarnoudse Rozenburg. Geref. Gem. (zie onder Leiderdorp). Geref. Gem in Ned. (Bethlehemkerk Driftstr.) 11.30 en 5.30. Evang.-Luth.'Gem. (Hoogl. Kerkgr.) 10.15 ds Akerboom-Roelofs Nijmegen Doopsgez.-Re- monstr. Gem. (Lokhorstk Pieterskerkstr.) 10 ds Vos-Wiegand. Baptistengemeente (aula 'Nieuweroord'. Rijnsburgerweg 124) 10 ds Ag- tereek Evang. Gemeenschap (Middelstegr 3) 9 en 10.30 ev Piet. Evangeliecentrum-Pink- sterbew. (Bethlehemskerk Lammermarkt) 10 ev Zijlstra. Pinkstergem. (O Vest 13) 10 ev Tan. Leger des Heils (hoek Ves- testr./Groenesteeg) 10 en 4.30. Nieuw-Apost. Kerk (H. Rijnd. 24): 9.30 en 4. wo 8. De Chris tengemeenschap (Vestestraat 49) 10.15. Ze vendedag-adventisten ('De Ontmoeting'. Noordhofland V.schoten)elke za 10 tot 11 bij belstudie, 11 tot 12 predikatie. Christelijke We tenschap (Steensch 6110.30. Kerk van J. Chr v d Heiligen der L. Dagen (Brahmsl10.11 en 12 Oud-Kath. K. (Zoeterw.singel) 10. behalve 2e weekeinde van de maand za 7. Rooms-Ka- th. K. Haagweg za 7, zo 10.30; Herensingel za 7, zo 9.30 en 11Rijndijk (Stevenshof) za 7. zo 9 30; Steenschuur za 7. zo 8 30. 10. 11.30. 6 en 7 (lof), Boshuizerkade za 7. zo 10; Lammen- schansweg za 7, 10; Haarl.straat za 7. zo 10 30 en 12.15; Merenwijk zie herv gem., H Rijndijk (zie Zoeterwoude) ABBENES: Herv. Gem. 9.30 ds Roodenberg. AARLANDERVEEN: Herv. Gem. 10ds Panne- koek, 7 ds De Graaff. Geref. Kerk 9.45 ds Vd Hagen Leidschendam, 6.30 ds Schoep Gouda. ALPHEN AAN DEN RIJN: Herv. Gem. Ad- ventskerk 10 ds Jonkman, 6.30 ds 't Hooft; Kruiskerk 10 hr Goedhart; Opstandingskerk 10 ds. 't Hooft, 6.30 drs Santing; G. Herderkerk 10 ~.30dsOmmering, De Brc Mulder; Driehoorne 7 ds. Moll, Oudshoornse kerk 10 ds V Rossum Voorburg; Sionskerk (Meteoorlaan) 9.30 ds Ouwendijk, 6.30 ds Goossens Waddinxveen. Geref. Kerk Mar.kerk 10 ds Vree Weesp. 6.30 ds Wilschut; Salv.kerk 10 ds Wilschut, 6.30 zie Opstand, kerk. Geref K. Vrijg. (school Bospark, Beatrixl. 4) 9.30 ds Arnold, 2 30 ds Simpelaar. Ned. Geref. Kerk (school Willemstr.) 9.30 ds Waagmeester. 4.30 ds Janssens Chr Geref Kerk (Grijpen- (Molenwerfstr. 1) 10 ev Harland, 6.30 ds Koek koek. Bapt.gem. Noord (school Kalkovenw 62) 10 hr Sussenbach, 6.30 hr V Keulen. Volle- evang gem. ('De Ark'. Pr Hendrikstr. 54) 10 hr Visser. Bapt gem. Ichthus (aula mavo H. Dun- antweg 1) 10 hr Hunink, 6.03 hr Slagter. Pink stergem 'Het Licht' (A. v Burenlaan 15) 10. Christengemeente 'De Hoeksteen' (geb 'Bet hel'. hoek Emmalaan) 10 hr Veldhuis Bodegra ven. Leger des H. (Zonneweg 3) 10 en 7 (laatste zondag van de maand 5 u"). Remonstr Gem. (Van Mandersloostr. 36) geen dienst. Rk Kerk Bonifaciusk. za 7. zo 9 45 en 11.30; Pi- usk za 7. zo 9 en 10.30; De Bron za 7. zo 9.30 BENTHUIZEN: Herv Gem 9.30 ds Hoek. 6 drs Exalto Geref./Herv. Gem. (geb. 'De Hoek steen'. Schweitzerstr.-Bernhardstr.) 10 drs Vd Sar. Geref. Gem. 9.30 en 6 .kerk 10 ds Hamoen De Meern, 6.30 ds Vroegindeweij Voorthuizen; Bethl.kerk (Nieu- werbrug) 10 ds Abma, 6.30 ds Jonkman Al phen. Geref. Kerk 10 ds Elderman, 7.30 ds Zoutman. Geref. K, Vrijg. (Ichthusk.) 9.30 en 4.30 ds Simpelaar. Geref. Gem. (Stationsweg 17) 10 en 6.30. Evang.-Luth. Gem. geen opga- BOSKOOP Herv. Gem Dorpskerk 9.30 dr Haitsma, 6.30 Gert van den Bos jeugddienst; De Stek 9.30 ds De Jong. Geref. Kerk 9.30 ds V 't Hoff, 6.30 ds De Jong Chr. Geref. Kerk 9 30 ds Oosting, 5 ds Hogenbirk Sassenheim. Geref. Gem. 9.30, 3 ds Bac. woe 7.30 ds Kal lenberg. Volle Evang.gemeente 'Bethel' (Burg. Colijnstr. 83) geen opgave. 5 ds Vd Woude V Kerk dorp za 7. zo 10 en 11.30; Anker za 7. zo 11Rijndijk zo 9.30. HILLEGOM: Herv. Gem. 10 ds Rothfusz. Ge ref Kerk ('Hoeksteen') 10 ds Hofland. De Ark 7 ds V Langenvelde. Chr Geref. Kerk 10 ds V At- ten Aalsmeer. 5 ds V Langevelde. Christen Ge meente (P. Breughellaan 36) 10 hr Korf ha. Rk 11Jozefk. Kerk: Mart. 10 HOOGMADE Herv Gem. 10. Rk Kerk za 7.2 ds Hovius; Pniëlk. 9.30 ds Volk, 6 ds Chris Maranathakerk (Rijnsoever) 10 10 ds Stam, 6 ds Volk Overduin 2.15 hr Bergman. Herv. Gem. 'De Rank' (Helmbergweg 10) 10 ds V Veen Wassenaar. Geref. Kerk Vr.kerk 10 ds Vd Horst, 5 ds Mink; Triumfatork. 10 ds Mink, 5 ds Wolthuis Heemstede. Geref. K. Vrijg. 9.30 en 5.30 ds Heida. Ned. Geref. K. (aula Beste- vaer-mavo) 10 en 7 ds Zwarts. Chr, Geref. K. 10 en 5. Vrije Chr. Geref. Gem. (Unizaal) 10 en 5 ds Vd Beid. Geref. Gem. (Remisestr.) 10 en 5. Geref. Gem, in Ned. (Louwestr.) 10 en 5. Volle-evang.gem. (Voorstr. 48) 9.45. Onafh. baptistengem. (Ambachtsweg 2) 10 ds Visser. Soefi (Zuidduinweg) elke 1 ds Huisman Hazerswoude. LEIDERDORP: Herv. Gem. en Geref. Kerk Dorpsk. 10 ds Doesburg, 3 ds Bovenberg dienst met gehandicapten, 6.30 ds Doesburg; Scheppingsk. 10 ds De Leeuw. Leythenrode 10.30 pater Poelma. Elis.-ziekenhuis 10 rector Vijftigschild. Geref Gemeente Leiden eo (kerk- geb. Hoofdstr. 73) 10 en 4.30 ds Boogaard. Bapt.gem. (wijkgeb. Zijlkw.) 10 hr Salverda Dongen. Rk Kerk za 7, zo 10 en 11.30 LISSE Herv. Gem. Dorpskerk 10. Pauluskerk 10en 7. Geref. Kerk 10drsVMidden. Geref. K. Vrijg. (Prmsessestr. 1) 10.45 en 4.30 ds Geer- sing Ned. Geref. Kerk (Salvatori) 10.45 ds Smouter Rijswijk, 5 ds Baartman Chr. Geref. Kerk 10 en 4.30 dsV Dijken. Geref. Gem. 10 en Tanis. Evangeliegemeente (Heereweg 52a) 9.30 hr Spaargaren ha. Rk Kerk: Agatha- kerk za 7. zo 10 en 11.30; Poelpolder za 7, zo 10.30; Mariakerk za 7. zo 9 en 10.15. Engel- OUD-ADE Rk Kerk ds Slofstra. 'Sole Mio' 9 ds Kuiper. Evang. trum 'De Ark' (picképl. 1geen opgave. Ned. Prot. Bond (aula O.Zeew.) geen dienst. Rk Kerk Zee za 7, zo 10.30; Binnen za 7, zo 9.30 NOORDWIJKERHOUT Dorpsk. 10 ds Schol- te; De Zilk geen dienst. Rk Kerk Victork. za 7. zo 9 en 11Jozefk. za 7. zo 9 en 10.30; De Zilk za 7. zo 10.30. OEGSTGEEST: Herv Gem. Groene of Will- kerk 10 ds Kooman; Pauluskerk 10 ds Boer; Gemeentecentrum (Lijtw.) 10.30 drs Roos Lei den. Geref. Kerk 10 ds De Bruin. Geref Kerk Vrijg. (aula Dr. Schilderschool) 9.30 ds Feen- stra, 4.45 ds Hoogendoorn. Ned. Geref. Kerk (Gem.centrum) 8.45 en 4 ds Janse. Van Wijc- kerslooth 4 ds Vegter. Endegeest 10 ds Friede- rich. Volle-evangeliegem. (Gem.centrum) 4. Rk Kerk Will.kerk za 7. zo 9 en 10.30. RIJNSATERWOUDE Herv Gem. (diensten in chr geref kerk) 10.30 ds Vd Hoeven, 7 ds Ro denberg. Chr. Geref. K. 8.45, 2 ds Beekhuis NIEUW-VENNEP: Herv. Gem. 9.30 prof Graaf land Gouda, 7 ds Stam Katwijk. Geref. Kerk 9.30 en 4.30 ds Kraan ha. Chr. Geref. Kerk 9.30 en 4.30. Rk Kerk za 7, zo 10. NOORDWIJK: Herv. Gem. Grote of St. Jer- oensk. (Binnen) 10 ds Vd Lee, 5 ds Boer Bent huizen, 7 ds Vd Lee; Hoofdstr. (Zee) 10 ds Windig Leiderdorp; De Rank (Golfbaan) 10 ds Vd Bergh. Geref. Kerk Buurtkerk (Hoofdstr.) 10 RIJNSBURG: Herv. Gem. Laurentiuskerk 9.30 ds Sloof, 5 ds V Niel; Bethelkerk 9.30 ds V Niel. Geref. Kerk Petrakerk 9.30 ds Cziria, 5 ds Rib- berink; Immanuelkerk 9 en 10.30 ds Ribberink, 5 ds Verschoor; Maranathakerk 9.30 ds Ver schoor, 5 ds Cziria. Geref. Kerk Vrijg. 10 en 5.15 ds Grutter. Chr. Geref. K. 9.30 en 5 prof Velema Apeldoorn. Evang. Christengem. (aula RIJPWETERING Rk Kerk z Geref. Kerk 10 ds Biewinga, 7 kerk. Chr. Geref. K. 10 en 5 ds Hogenbirk. Ned. Prot. Bond (Jul.laan 17) 10.30 ds Cossee Rk Kerk za 7, zo 9.30 en 11. TÉR AAR: Herv Gem. 9.30 ds Wagter. 6.30ds Vd Hoeven Geref Kerk 9.30 ds Moet Woerden. 6.30 ds Den Heeten Hoofddorp Rk Kerk Aardam za 7. zo 9 en 12; kerk Langeraar VALKENBURG Herv Gem 10 prof Vd Beek. 6.30 dr Vermeulen. Geref. Kerk 10 drs Pad mos. 6.30 prof Vd Beek Geref. K. Vrijg. 9 30.4 Engeland (British school in The Netherlands, J v. Hooflaan 3) 10.15 anglicaanse dienst Aula- basisgemeenschap (in 'Onderdak') geen op- WADDINXVEEN: Herv. Gem. Brugk. 9.30 ds Goossen, 5 ds Verspeij Goudriaan, Hoeksteen 9.30 ds Visser Katwijk, 6.30 ds Schipaan- boord; Bethelk. 9.30 ds Schipaanboord, 5 drs De Koeijer Wilms; Rehoboth-school 9.30 ds Kunz; Imm.kerk 10 ds V Houwelingen, 5 ds Hulst. Geref. Kerk Kruisk. 10,15 ds Bongers, 5 ds Vd Waal Gouda; Ontm.kerk 9.30 ds De Moor. Geref. K Vrijg (Kruiskerk) 8 30 en 2.45 ds Hoogendoorn. Chr. Afgesch. Gem. 10 en 5 WASSENAAR: Herv. Gcm. Dorpsk 10 ds Vd Woude SoW-dienst, 4.30 ds Bouw Ede, Kie- vietk. ('Samen op weg') 10 ds Visser ha. Mes- siask. geen dienst; Dorpscentrum 9.30 drs Dekker Rotterdam. Geref. Kerk Zijllaan zie herv kerk, 5 ds Vd Lugt Koudekerk. Ned Prot. Bond (Kerkdam) 10 30 ds Fockema Andreae. RK Kerk Jozef za 7. zo 9.30 en 11Will, za 7. zo 9.30 en 11GH za 6. zo 10.30. WOUBRUGGE: Herv Gem. 9.30 ds V t Hof. 6 30 ds Markus Broek op Langedi|k, Geref Kerk 9.30 da Attema-Roojen Leiderdorp, 6 30 hr Broek Oegstgee6t Ned Prot Bond (De Wijk, Schoolstr 20) geen dienst. Rk Kerk zo 10.30. ZEVENHOVEN: Herv Gem. 9.30 ds De Haan, 7 ds V Doorn. Geref Kerk 9.30 hr Schreuder, 7 ds Terpstra Rijnsburg. ZOETERWOUDE Hen/. Gem. 10 ds Wolt- haus. Rk Kerk St. Jan za 7.30. zo 9 30; Chr Dienaark. zo 10. Meerburgkerk H. Rijndi|k za 7. Salv- KATWIJK AAN ZEE: Hen/ Gem. N. Kerk 10 ds kade) 9.30 ds V Wier Kampen, 4.30 ds V Koot- en Delft. Hulp en Heil-kerk ('Schakenbos'. Leidschendam) geen opgave. Geref. Kerk 10 en 7 ds De Zwart. Geref K Vrijg. (Bachlaan) 9 en 4.30 ds Geersing Rk Kerk Laur.kerk za 7, zo 11.30; M. Godskerk. za 7. zo 10. Kerk van ZWAMMERDAM Herv. Gem. 6.30 zie geref kerk. Geref Kerk 10 ds Zijl Oude en Nieuwe Wetering. 6.30 ds Dubbeldam Remonstr Gem. 10 (dienst in Boskoop) ds Thieme- beelden, dat het ook anderen aan spreekt". De groep besloot de rollen om te draaien en zelf Nederlandstalige programma's samen te stellen en daarmee het land in te gaan. "Daar mee vervulden we een voortrek kersrol", gelooft Rob. Overigens werden de kerkdiensten niet vaar wel gezegd. "Er zijn niet zoveel fes tivals in een jaar, maar wel 52 zonda gen", is de simpele verklaring van Marko. Voor de kerken was het wel "Met deze aanpak balanceer je voortdurend op de grens van wat mensen in de kerk nog net accepta bel achten", zegt Rob. "Toen we voor de eerste keer met onze dikke pa (Engelse afkorting voor geluids installatie, red.) in de kerk kwamen, rolden de ogen van de koster uit z'n kassen". Dat is een enkele keer nog zo: "Soms zie je de mensen in de kerk denken: de halve kerk ligt overhoop, dat zal wel weer zo'n her riegroep zijn". Met die professionele apparatuur wil het koor juist bereiken dat het geluid kwalitatief goed is. Een forse lichtinstallatie hoort ook bij de vas te uitrusting. De boodschap wint daardoor aan kracht. Als voorbeeld wordt 'Hosanna' genoemd, de musi cal die speciaal rond Pasen wordt gebracht. "Daarin zitten veel stem- Het Petra Gos pelkoor houdt er niet van in het gelid te staan met de tekst voor de borst, «otoprj meerde kerk waar het pril begon met een kerstnachtdienst, is uitge groeid tot een vereniging met een oecumenische bezetting. "En we komen overal: van het Leger des Heils tot evangelische groepen", al dus Rob. "Dat is een rijke ervaring, je stapt zo maar over kerkgrenzen heen". Het koor heeft zich na een kleine tien jaar bewust ontworsteld aan het toen populaire circ uit van spe ciale jeugddiensten. De bijdrage van het koor moest de jongeren naar de kerk krijgen. Marko: "We konden zelf niets uitdragen, we wa ren gewoon versiering". Rob: "We hebben er toen met elkaar heel be wust voor gekozen om aspecten uit ons eigen geloofsleven zó te ver-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 17