'Provincie toont geen
visie op de toekomst'
C&A mikpunt actie Schone kleren'
Gif bollentelers zit
in diep grondwater
Ook met genen kun je geen
geniaal nageslacht kweken
'Snellere procedures bij
ontwikkeling Randstad'
Russische psychiaters in Sancta Maria
®uö ilirutos
I VRIJDAG 26 OKTOBER 1990
PAGINA 17
D66: Bestuur doordrenkt van onvervalst provincialisme
DEN HAAG - De oppositiepartijen D66 en Groen Links hebben forse kritiek op de toe
komstvisie van gedeputeerde staten van Zuid-Holland. Behalve deze partijen vinden ook
PvdA en WD dat het provinciaal bestuur tekort schiet door niet in te gaan op de discussie
over de vorming van agglomeratiegemeenten. Dat bleek tijdens de behandeling van de
provinciebegroting voor 1991 die gisteren werd gehouden.
Het grootste manco van de nota is 'overburocratisenng' en 'frustratie'
volgens Schuyer het ontbreken van van besluitvorming,
een visie op de positie van de pro- De WD wil bij voorbeeld dat
vincie. De laatste tijd is de discussie wanneer gemeenten dwarsliggen,
over agglomeraties en vernieuwing de provincie eerder en beter ge-
van het binnenlands bestuur juist bruik maakt van een zogenaamde
zo hoog opgelaaid. Zelf stelde D66, aanwijzing, een middel om lokale
net als de WD. voor om eens te overheden dwingend iets op te leg
denken aan het samenvoegen van gen. Daarnaast zouden de Kroon-
Zuid- en Noord-Holland. procedures versneld kunnen wor-
Ook de liberalen pleitten gisteren den. Voor de langere termijn denkt
De bijdragen van de partijen ston
den vooral in het teken van de on
langs gepresenteerde toekomstvi
sie 'Zuid-Holland naar een nieuw
evenwicht'. Hierin schetsen gede
puteerde staten hoe Zuid-Holland
zich in de toekomst zou moeten ont
wikkelen. Met name D66 had geen
goed woord over voor de 'bescha
mende' nota waarvan de 'nostalgie
naar de 19e eeuw afdruipt' en die
'doordrenkt is van onvervalst pro- voor initiatieven op gebied van dê WD aan de°vorming Van een
Zijn kritiek gold met
de daarbij op de huidige 'verstarde be- zuimd is om besluiten te nemen
sluitvormingsmachines' die veel
vuldig doorkruist worden door ge-
het verleden kan schrijven. "Het is meenschappelijke regelingen, con-
juist de verdienste geweest van die venanten, samenwerkingsverban-
partij". zo meende Schuyer, "om de den en bestuursakkoorden. Van der
misstanden van toen te bestrijden". Goot waarschuwde daarom voor
HAARLEM De overheid zou
bij het maken van vervoersplan
nen voor de Randstad de proce
dures in twee jaar moeten doorlo
pen Dat schrijven commissaris
der koningin Patijn van Zuid-
Holland en zijn Noordhollandse
collega De Wit in het blad ESB.
De discussie over een reorganisa
tie van het binnenlands bestuur
noemen zij 'weinig relevant'.
Voor bedrijven doet het er niet
toe met wie ze te maken krijgen.
Het vakblad Economisch Sta
tistische Berichten wijdt een spe
ciaal nummer aan het 150-jarig
bestaan van de provincies Noord
en Zuid-Holland. In hun artikel
stellen de commissarissen dat de
tijd dringt. De Randstad (Noord-
Holland exlusief het agrarische
noorden, Zuid-Holland en
Utrecht) staat er redelijk voor.
De concurrentie binnen Euro
pa groeit en daar ondervindt bij
voorbeeld Schiphol de gevolgen
van. aldus De Wit en Patijn. Zij
bepleiten een drastische aanpak
van de infra-structuur met een ac
cent op Rotterdam en Schiphol.
Uitbreidingen rond deze main-
ports worden volgens de commis
sarissen gefrustreerd door de be
perkte aandacht die het openbaar
vervoer in het verleden kreeg.
Daardoor ontstonden knelpunten
die nu een regelrechte bedreiging
voor een gezonde ontwikkeling
vormen. Zij bepleiten de komst
van een hoogwaardig net van
openbaar vervoer dat zich kan
meten met de metronetten van
Parijs en Londen.
over de taken van de provincie. Al
leen het CDA is een uitgesproken
tegenstander van de vorming van
bij voorbeeld de agglomeratiege
meenten. Daarbij wordt verwezen
naar het mislukken van het Open
baar Lichaam Rijnmond. "Vier be
stuurslagen bleek te veel van het
goede voor een klein land", aldus
fractievoorzitter M. Kokxhoorn.
CDA ziet meer in het afdwingen van
intergemeentelijke samenwer-
kingsregelingen.
Kritiek kreeg het provinciaal be
stuur ook te verduren over de Veen-
weidegebieden. het deel van het
Groene Hart ten noorden van Lei
den en Alphen aan den Rijn. Met na
me PvdA betreurde dat er niets ge
beurt om dit kwetsbare gebied te
beschermen. De partij drong samen
met het CDA aan op acties om het
natuurgebied voor verdere achter
uitgang te behoeden.
Russische psychiaters in Sancta. Directeur Van der Zanden staat in hei midden met zijn armen om
twee Russische gasten. Uoto Dirk lliiwÉt)
NOORDW1JK Het psychia
trisch ziekenhuis Sancta Maria
in Noordwijk heeft gisteren een
groep psychiaters uit de Sov
jetunie op bezoek gehad. Het
betrof een tegenbezoek, want
enkele maanden geleden maak
ten geneesheer-directeur J.J.
Verhaegen van Sancta Maria en
enige collega's een studiereis
naar Russische instellingen.
"Sancta Maria voelt zich ver
eerd dat vertegenwoordigers
van zulk een groot land als de
USSR haar gasten zijn", zo
heette directeur T.M.J. van der
Zanden de Russen welkom. Hij
ging in zijn toespraakje in op de
rol die de Sovjetunie in de
Tweede Wereldoorlog heeft ge
speeld. waardoor "de harten
van de Nederlanders vervuld
blijven van respect en bewon
dering voor de grootse wijze
waarop het Russische volk dc
agressor tegemoet is getreden
Van der Zanden voegde daar
aan toe: "Ook de recente bijdra
ge van dc Sovjetunie aan de
herschikking van de internatio
nale verhoudingen versult ons
met grote dankbaarheid".
De psychiaters kregen voor
drachten te horen over de aan
pak van dc geestelijke gezond
heidszorg in ons land en de fi
nanciering en organisatie er
van. Het bezoek werd afgeslo
ten met bezoeken aan enkele af
delingen van het ziekenhuis en
ook werd het project Beschut
Wonen van Bavo bezocht.
Directie waarschuwt personeel niet met actievoerders te praten
LEIDEN Zeven organisaties,
die zich inzetten voor dc Derde
Wereld, hebben het kledingbe
drijf C&A als mikpunt gekozen
om aandacht te vragen voor de
slechte werkomstandigheden en
het betalen van hongerloontjes
aan confectie-arbeiders in de ont
wikkelingslanden. De eerste ac
ties staan voor begin november
Utrecht-Hoog Catharijne ge
pland.
Het zevental heeft C&A geko
zen, omdat het concern een deel
van de collectie zou inkopen bij
leveranciers die hun arbeiders
geen menswaardig loon en ar
beidsomstandigheden bieden. Dat
geldt voor Nederland (illegale
ateliers), maar ook voor landen in
het Verre Oosten.
In een brief aan het personeel
ontkent de C&A-directie de aan
tijging met klem. "Wij willen geen
goederen krijgen die illegaal zijn
geproduceerd", legt Michael L.
Brenninkmeijer in het schrijven
uit. "Al onze leveranciers hebben
dat op schrift gekregen. En daar
worden ze ook zo goed mogelijk
op gecontroleerd".
Verder schrijft Brenninkmeijer
dat dit standpunt er niet toe heeft
geleid dat hef zevental geen acties
bij C&A-filialen en kantoren op
touw zet. In een actiekrant, waar
in dit wordt aangekondigd, spre
ken de organisaties over 'schone
kleren' naar het voorbeeld van de
'zuivere koffie-acties'.
In die krant, schrijft Brennink
meijer, komen ze er recht voor uit
dat C&A als mikpunt is gekozen.
"Iedereen weet dat dc problemen
van slechte betaling en slechte
werkomstandigheden in sommige
ateliers, hier en ver weg, moeten
worden toegeschreven aan het
verschil in welvaart en ontwikke
ling op onze aardbol. Een wereld
probleem dus waaraan een be
drijf niet veel kan veranderen.
Met nadruk stelt Brenninkmeij
er dat de kleding die in de rekken
hangt 'schoon' is: C&A tegen ille
galiteit en uitbuiting is; C&A de
zorg van de actievoerders deelt
over dit onrecht; C&A protesteert
tegen eenzijdige agressieve acties
die de klanten irriteren en het
personeel bij zijn werk hindert.
"Vorm uw eigen mening maar laat
u niet verleiden tot discussies met
de actievoerders in de zaak en
houdt u aan de speciale veilig
heidsinstructies".
NOORDWIJKERHOUT - In opge
pompt grondwater uit het Lange-
veld in Noorwijk zijn op 9 meter
diepte sporen aangetroffen van de
giftige bestrijdingsmiddelen »di-
chloorpropaan en ETU die door bol
lentelers wordt gebruikt. Tot nu toe
zijn deze giftige bestrijdingsmidde
len alleen in ondiep grondwater
aangetroffen. Bij nieuwe metingen
van de provincie Zuid-Holland is
ook een giftige stof gevonden die
nog niet eerder in Nederland is aan
getroffen.
Milieu-gedeputeerde J. van der
Vlist van de provincie Zuid-Hol
land deelde dat vanmiddag mee op
een congres voor bollentelers in
Noordwijkerhout. Daarom wil de
provincie op korte termijn afspra
ken met bollentelers maken over de
aanpak van de milieuproblemen in
de bollensector. Op het congres van
veilingbureau Hobaho met als the
ma bloembollen en milieu, kondig
de Van der Vlist aan dat begin vol
gend jaar overleg plaats heeft tus
sen provincie, de bedrijfstak en an
dere overheden.
Bovendien heeft het Landbouw
Economisch Instituut (LEI) van de
provincie de opdracht gekregen on
derzoek te doen naar de milieube
lasting door mestgebruik en bestrij
dingsmiddelen. Hierbij wordt ook
gekeken naar alternatieven en eco
nomische gevolgen voor de be
drijfstak. De provincie trekt 225.000
gulden extra uit voor het opzetten
van twee proefbedrijven die onder
zoek gaan doen naar milieuvriende
lijke produktiemethoden.
LSVb onderzoekt rol
bestuur bij bezetting
informatiseringsbank
DEN HAAG - Het bestuur van de
Landelijke Studenten Vakbond
(LSVb) wil een commissie instellen
tdie de rol onderzoekt van voorzitter
Giesberts en penningmeester
Kemphorst bij de bezetting van de
Informatiseringsbank in Gronin
gen. Voorlopig zullen beiden niet
optreden als woordvoerder van de
studentenbond. De LSVb heeft dat
g ravood meegedeeld.
Giesberts en Kemphorst behoren
tot de 32 studenten die lokaalvrede
breuk ten laste is gelegd door Justi
tie in Groningen Volgens de Infor
matiseringsbank is bij de bewuste
actie in april van dit jaar voor ruim
vier ton schade aangericht. De bank
wil dat bedrag op de actievoerders
verhalen.
In een persoonlijke verklaring la
ten Giesberts en Kemphorst weten
met medeschuldig te zijn aan de ra
vage die bij de bezetting ontstond.
Ze zeggen de vernielingen ook te
betreuren.
LEIDEN Eerst een bakerpraat
je uit de wereld helpen. Met ge
nen een muzikaal of geniaal nage
slacht creëren, vergeet het maar.
Zo'n 'therapie' - voorzover je dat
een therapie kunt noemen - hoort
thuis in sprookjesland.
Dat is duidelijk taal. Prof.dr.
J.J.P. van de Kamp sluit zo'n ma
nipulatie van de genen uit. De
hoogleraar klinische genetica aan
de Rijksuniversiteit van Leiden
schrijft in het boekje 'Erfelijkheid
in de geneeskunde' wèl, dat de
tijd niet ver weg meer is dat de
vrucht al in de eerste dagen van
de zwangerschap kan worden on
derzocht op erfelijke afwijkingen.
Nu kan dat op z'n vroegst pas na
tien weken.
In het boekwerkje wordt tien
jaar klinische genetica in Leiden
onder de loep genomen. Oud-mi
nister Gardeniers van Volksge
zondheid nam aan het einde van
de middag het eerste exemplaar
in ontvangst na een dag waarin
aandachtig bij de klinische gene
tica werd stilgestaan.
Vooral in de beginjaren nam
het aantal aanvragen voor erfe
lijkheidsadvies snel toe. Het sta
biliseerde na 1985 tussen de 450
en 500 verzoeken per jaar. Het
Klinisch Genetisch Centrum in
Leiden registreerde dat drie
kwart van de aanvragen uit Zuid-
Holland afkomstig was. Kinder
artsen, neurologen, internisten en
gynaecologen waren de belang
rijkste verwijzers. Overigens
neemt het aantal bekende.erfelij
ke afwijkingen nog altijd toe: in
1966 waren er nog maar 1000 be
kend, in 1980 3000 en nu al 5000.
DNA-onderzoek
Eén van de meest voorkomende
redenen om genetisch advies te
vragen is bij mentale retardatie
(vertraagde ontwikkeling). Onge
veer eenderde van de verzoeken
heeft op dit probleem betrekking.
Ook DNA-onderzoek bij ziekten
van het centrale zenuwstelsel
(Chorea van Huntington), de
spierziekte van Duchenne en bij
bloederziekte (haemofilie) vor
men een belangrijk® groep. Door
het beschikbaar komen van be
trouwbare informatie kan de^e
mensen zekerheid worden gege
ven over hun genetische status,
wat hun toekomst is en of nako
melingen eenzelfde lgt te wach
ten staat.
Van de Kamp "Erfelijkheid is
levenslang want de ziekten écht
genezen kan praktisch niet. Bo
vendien dreigt het gevaar dat de
Tien jaar Klinisch Genetisch Centrum Leiden
aandoening wordt doorgegeven
Vragen die altijd worden gesteld
zijn: Waarom.' Hoe komt het en
heb ik iets fout gedaan? Mensen
kunnen daar ontzettend mee be
zig zijn. Wat is de betekenis van
de ziekte en waar moeten ze bang
voor zijn. Er komen erfelijke kwa
len voor die al kunnen worden
vastgesteld alvorens men er last
van krijgt. Het geven van voor
lichting is van groot belang. Laat
het duidelijk zijn we geven zoda
nige informatie dat mensen zelf
een afgewogen beslissing kunnen
nemen".
Prof. Van de Kamp vertelt dat
de mensen nu een keuze kunnen
maken terwijl ze vroeger alles
over zich heen moesten laten ko
men. Nu is het mogelijk om een
gezin op te bouwen maar ernstige
risico's te vermijden door in het
begin van de zwangerschap on
derzoek te laten doen of er moge
lijk sprake is van erfelijke afwij
kingen.
Bloedprik
Er zijn ontwikkelingen gaande,
aldus prof. Van de Kamp. waar
door met een eenvoudige bloed
prik bij de moeder informatie
wordt verkregen, waarvoor nu
nog een vruchtwaterpunctie of
vlokkentest nodig is. En er gloren
wellicht mogelijkheden voor een
doeltreffende behandeling. Nog
vaag en onzeker, maar vroeg op
sporen kan de weg naar vroeg in
grijpen openen. Geneesmiddelen
op basis van DNA. constateert
Van de Kamp. zijn al volop in ont
wikkeling en deels toepasbaar
Zonder twijfel liggen nieuwe the
rapieën in het verschiet Gene
zing van erfelijke ziekten door
transplantatie van weefsels of or
ganen waarin het gen-defect is
hersteld, lijkt bijna zeker in de
toekomst mogelijk. Dat niet alle
erfelijke ziekten op deze manier
te herstellen zijn. is even zeker
Prof. Van de Kamp over gen
therapie: "Een structuurfoutje
zou je eruit kunnen knippen en
vervangen door een nieuw stukje
gen. Maar dan praat je wel over
verre toekomst. Dat foutje her
stellen is tot nu toe niet gelukt. En
dan heb je het over een cel die vrij
gemakkelnk te vervangen is"
Het syndroom van Down -
mongooltje - is een defect m het
erfelijkheidsmatenaaL Het is
vroegtijdig op te sporen. Komt er
een tijd dat er geen mongooltjes
meer worden geboren'' Prof Van
de Kamp vraagt zich daarbij af
wat men nastreeft en welke maat
schappelijke pnjs men daarvoor
wil betalen In principe bestaat
die mogelijkheid, maar dan moet
elke zwangerschap worden ge
controleerd "Je kunt je afvragen
in hoeverre dat wenselijk is. Al is
het alleen maar dat je van elke
zwangerschap een medisch ge
beuren maakt Het afbreken van
een zwangerschap is wel geaccep
teerd. maar dat wil nog niet zeg
gen dat het gemakkelijk is. Wat te
denken van zeer gewenste zwan
gerschappen? We kunnen steeds
vaker helpen, maar de keerzijde is
wel dat mensen in toenemende
mate voor moeilijke beslissingen
komen te staan".
Evenwicht
Er is evenwicht nodig bij wat kan
en wat moet. Toch heerst er ook
enige ongerustheid by prof. Van
de Kamp. Over die schaduwzijde
zegt hij "DNA-onderzoek fee ft
ons de mogelijkheid om erfelijke
ziekten vast te stellen die zich pas
op latere leeftijd manifesteren.
Het vroegtijdig weten dat ernstig
lijden te wachten staat is weinig
aangenaam Ook kan kennis van
onvermijdbaar onheil gemakke
lijk leiden tot uitsluiting. Uitslui
ting van werk, uitsluiting van hy
potheek en verzekeringen, uit
sluiting zelfs van het sociale ver
keer De andere kant van de me
daille is dat een ziekte met zeker
heid wordt uitgesloten En dat
geeft weer een enorme bevrij
ding"
Over klinische genetica en con
currentie zegt Van de Kamp "Je
mag zeggen dat gezonde concur
rentie erg stimulerend kan zijn.
Globaal genomen is er in Neder
land wel een goede samenwer
king. Er ts aandacht voor maat
schappelijke en psychosociale
consequenties voor wat we doen
De wetenschapper zit niet meer
in een ivoren torentje Er wordt
veel nagedacht over de vraag wat
we ermee kunnen, moeten en hoe
je de nieuwe ontwikkeling aan de
mens ten goede kunt laten ko
men".
NS zet bussen in
bij spitsdrukte
door o\ -kaart
UTRECHT - Dc Nederlandse
Spoorwegen willen bussen inzetten
voor studenten met een openbaar
vervoer-j aar kaart als onderwijsin
stellingen niet bereid zijn hun aan
vangstijden aan te passen. Gisteren
liet Minister Ritzen van onderwijs
weten dat veel onderwijsinstellin
gen hun lestijden nog niet hebben
aangepast ondanks een verzoek
daartoe van de NS
Bij de invoering van de ov-kaart
op 1 januari verwacht de NS extra
drukte in de spits van reizende stu
denten Daarom moest 70 procent
van de instellingen voor 8 oktober
laten weten of ze bereid waren hun
aanvangstijden een half uur te ver
vroegen of te verlaten. Veel instel
lingen hebben niet gereageerd op
dat verzoek.
Een NS-woordvoerder sluit niet
uit dat er een beroep zal worden ge
daan op het streekvervoer als blijkt
dat de gesprekken met de onder
wijsinstellingen de komende we
ken onvoldoende opleveren "Wij
streven naar maatwerk en dat blijkt
moeilijk te leveren. Dat maatwerk
kan een busregeling als sluitstuk
hebben". De streekvervoerders
hebben aangekondigd in dat geval
wel meer geld te willen. Volgens het
contract met de minister ontvangen
zij 163 miljoen gulden, de NS ont
vangt 242 miljoen.
Volgens het ministerie van onder
wijs is van een mogelijk uitstel van
dc trcinkaart fMfl filkl Hl I
overleg met de scholen wordt geïn
tensiveerd". aldus een woordvoer
der Ritzen heeft toegezegd dat hij
de Kamer uiterlijk 1 december zal
inlichten over de bereikte resulta
ten
Zwakzinnigenzorg
vraagt kabinet
500 miljoen extra
UTRECHT - De noodzakelijke
kwaliteitsverbetering in de zorg
voor verstandelijk gehandicapten
kost 500 miljoen gulden Dat is 20
procent meer dan het huidige jaar
budget van de inrichtingen. Voor
zitter A. Krol van de sectie zwakzin
nigenzorg van de Nationale Zieken
huisraad becijferde dit vandaag in
Utrecht op de ledenvergadering
van de sectie.
Om het gewenste kwaliteitsni
veau te bereiken zal er voor iedere
gehandicapte voldoende dagbeste
ding moeten zijn. moet dc gr oeps
grootte worden teruggebracht tot
maximaal acht bewoners en moe
ten er per groep minimaal twee per
soneelsleden zijn.
De afgelopen twee jaar is er voor
deze zorg 49 miljoen gulden extra
beschikbaar gesteld. "Op die ma
nier duurt het tot 2010 voordat wij
kunnen spreken van een kwalitatie
ve zorg", aldus Krol. Hu vindt dat
de overheid meer haast moet ma
ken, ook al omdat het kabinet kwa
liteitsverbetering voor de gehandi
capten- en bejaardenzorg tot
topprioriteit heeft verklaard
Ook kleinschaligheid kost extra
geld. Krol noemde in dit verband
het bouwen en exploiteren van bui
tenhuizen en het opdelen van grote
inrichtingen in twee of meer kleine
re voorzieningen
Hij zwaaide staatssecretaris Si
mons lof toe omdat hij vanwege het
probleem van de wachtlijsten ruim
1500 extra plaatsen heeft toegezegd
Daarmee komt de uitbreiding die
nu in voorbereiding is op 3400 plaat
sen Bovendien mogen de inrichtin
gen boven hun erkende capaciteit
dne procent meer bewoners opne-
26 oktober 1990
Honderd jaar geleden stond er
in de krant
- Door de politie alhier u. een
procesverbaal opgemaakt tegen
een persoon en diens vrouw. die
een brugwachter hebben uitge
scholden. omdat hij een man be
keurd had wegens eene politie-
overtredmg; - alsmede legen
eene 68-jange baker, die zich tn
haren dienst aan diefstal van
poederen had schuldig gemaakt.
- Een aantal Hollandse he vu-
schersschepen zijn thans met
goed gevolg aan het vtsschen op
de kusten, per etmaal worden 25
tot 50 kantjes per schip gevan
gen
- Sedert verscheidene dagen
waren twee 12-jarxge Antwerpe
naars spoorloos uit de stad hun
ner inwoning verdwenen. Den
22sten dezer kwam daar echter
een brief aan uit Portugal, wel
ke aan het licht bracht dat de
twee tn de knlenbergplaat* t>an
een te Lissabon binnengelopen
schip gevonden waren, unarm
zij Ie Antwerpen, ixtorzien van
mondvoorraad, gekropen wa
ren De jongens zullen naar huis
terug gezonden worden
Vijfentwintig jaar geleden
Geen fietsen langs gevels
In tegenstelling met het Colle
ge was de heer Den Dubbelden
(PvdA) niet wvrtuigd van het
gevaar rond de halte nabij De
Korenbeurs, toegegeven dat de
doorstroming van het verkeer
u*l eens te wensen overlaat Z t
is dit mede een gevolg van hef
feit, dat de autobussen vaak ge
hinderd worden om langs de
bushalte op de Botermarkt te
stoppen. Het plaatsen van een
hek langs het trottoir bij C en A.
en een verbod om rijwielen langs
de gevels van de Botermarkt te
plaatsen zouden eveneens de
verkeerssituatie ten goede ko
men.
