Een filmster in het Val d'Anniviers I Grimentz in kort
a i/oNK De latten op.... de sneeuw in!!!
A
Kunstsneeuwkanon niet het beste alternatief voor 'schneemangel'
O
si
sr
VONK REIZEN: GRENZELOOS GOED.
h
m
VRIJDAG 26 OKTOBER 1990 VF
Het plaatsje heeft iets van een
filmster. Mooi, bekend, maar
moeilijk bereikbaar, 's
Zomers, als de hitte trillend
van het warme asfalt slaat,
mag de vedette van de
Walliscr toeristenindustrie
zich dag na dag schurken in de
belangstelling van duizenden
per touringcar aangevoerde
bezoekers. Zeker nadat zij een
jaar of wat terug werd
uitgeroepen tot het mooiste
dorp van Furopa. Maar 's
winters, als de over de gevels
golvende make-up van
bloedrode geraniums, plaats
heeft moeten maken voor het
blote bruine hout van
stokoude huisjes, dan lijkt het
of Grimentz niet meer
bestaat. Verborgen als het ligt
aan het einde van een diep.
donker dal. Dat dikwijls nog
tot aan de rand toe vol
snzeeuwt ook.
Door
Rob van den Dobbelsteen
Het Val d'Anniviers wordt gezien
als een van de mooiste dalen van
Zwitserland. Niet in het minst door
de spectaculaire weg die zich vanuit
Sierre in brutale bochten via
Vissoie naar Grimentz wringt.
Adembenemende vergezichten,
kostelijke dorpjes vol houten
huisjes en daar waar het dal lijkt op
te houden altijd weer die
reusachtige, dik besneeuwde top
van de 4375 meter hoge Dent
Elanche.
De toerist ontdekte het dal pas laat.
Ver na de Tweede Wereldoorlog.
Toen de aanleg van het Lac de
Moiry, het stuwmeer bij Grimentz.
het verbreden van de oude weg
noodzakelijk maakte. Toen pas
konden touringcars de meeste
bochten in een enkele draai maken;
toen pas durfden ook onervaren
chauffeurs hun auto's naar boven te
Ongenaakbaar
Tenminste, in de zomer, 's Winters
heeft het Val d' Anniviers voor veel
automobilisten blijkbaar nog steeds
iets ongenaakbaars. Hoe is het
anders te verklaren dat dorpjes als
Grimentz, een r
r en charmanter dorpje vind je nauwelijks.
Saint Luc. Chandolin en Grimentz
als wintersportplaats nauwelijks
enige naam hebben. Natuurlijk.
Crans Montana schittert aan de
overkant. Verbier en Haute Nendaz
liggen om de hoek en Zermatt
pronkt een paar dalletjes verderop
met z'n machtige Matterhorn. Met
andere woorden: Net het museum.
Waar je al vlug over 'Het Straatje'
van Vermeer heen kijkt als een zaal
verderop 'De Nachtwacht' van
Rembrandt lokt.
Maar daarom is 'Het Straatje' niet
minder aardig dan 'De
Nachtwacht'. Zoals Grimentz niet
minder aardig is dan Haute Nendaz.
Of mischien wel veel aardiger. Het
is maar watje wensen zijn. Op het
gebied van ski-mogelijkheden moet
Grimentz het afleggen tegen het
gigantische gebied van de Quatre
Vallées waarvan Haute Nendaz zo
ongeveer de navel vormt. Maar als
plaats..? Mooier, charmanter en
aantrekkelijker dorp vind je
nauwelijks. En intiemer ook niet.
Misschien datje Grimentz - zowel
het dorp als het skigebied - met dat
woord nog het beste kunt
omschrijven: Intiem. Sfeer is er in
het zich door het oude gedeelte
krommende dorpstraatje; sfeer is er
ook op de vriendelijke hellingen
waarover zo'n zestig kilometer aan
afdalingen is aangelegd. Zeker in
het voorjaar als de zon ruimschoots
over de top van de Dent Blanche
zeilt. Iets waarin zi j in december en
januari maar nauwelijks slaagt.
Sneeuw (rul en knarsend onder de
ski's) ligt er dan voldoende op de
bergen rondom Grimentz. Zelfs op
een moment - zoals in de afgelopen
AFSTAND AMSTERDAM - GRIMENTZ (via Frankfurt. Karlsruhe.
Basel. Bern. Vevey, Martignv en Sierre): 1050 kilometer.
HOOGTE - 1570-2900 meter.
AANTAL BEDDEN - 3700.
LIFTINSTALLATIES - 1 gondelbaan, 1 stoeltjeslift, 7 sleepliften.
WACHTTIJDEN - Nauwelijks.
TOTAAL AANTAL KILOMETER AFDALING - 60.
LIGGING VAN DE SKIPISTES - Overwegend oostelijke richting.
MOEILIJKHEIDSGRAAD - Overwegend gemiddeld, hier en daar
moeilijk.
KINDEROPVANG - Ja. Er is ook een habysit-dienst in de avondu-
LANGLAl FMOGELIJKHEDEN - Gering. Totale lengte van loi
pen: 22 kilometer.
VERDERE SPORTIEVE ONTSPANNING - Overdekt zwembad.
ijshockeybaaD. rodelbaan.
Toegang gratis voor skipashouders.
PRIJSPEIL - Kop koffie: 2,20 Zw. frs. Skipas voor zes dagen: 138
Zw. frs. Huur appartement voor een week: 700 Zw. frs.
AVONDVERTIEr - Rustig. Er is een drukbezochte discotheek iets
buiten het dorp. In Grimentz zelf zijn meerdere restaurants en
hars.
TAAL - Frans en Duits.
BIJZONDERHEDEN - Skipassen die drie of meer dagen geldig
zijn. geven ook toegang tot liften in de andere skigebieden van het
Val d'Anniviers (Zinal, St. Luc/Chandolin en Vereorin). De skibus.
die door het hele dal rijdt, is gratis. Automobilisten wordt aangera
den sneeuwkettingen mee te nemen.
NADERE INLICHTINGEN - Office du Tourisme. CH-3961 Gri
mentz. telefoon 09 - 41.27.65.14.93 of het Zwitsers Nationaal Ver
keersbureau. Koningsplein 11, 1000 HA Amsterdam, telefoon (fol-
derlijn) 020 - 222.036
winter - dat in Crans Montana alle
liften stilstaan. Maar als je nou net
van zon houdt...
Schitterend hemelding
Februari, maart, april, dan moetje
in Grimentz zijn. Als 'dat
schitterende hemelding' (Toon
Hermans) van 's ochtends vroeg tot
's avonds laat schijnt. Als de
beginners met zwabberende knieen
vanaf de vriendelijke 2780 meter
hoge Roe d'OrzivaJ naar beneden
schuifelen, de cracks zich
opgewonden kwetterend naar de
2900 meter hoge Pointe de Lona
laten slepen (vanwaar een kanjer
van een buckle-piste zich pardoes
op het dertienhonderd meter lager
gelegen Grimentz laat vallen) en de
snowboarders zich bij Tsarvaz
joelend in de half-pipe storten. Dat
toch vooral niemand denke dat
Grimentz een skigebied van nul en
generlei waarde heeft.
Alleen is dat. en daarover kan
Jacques Berset zich mateloos
ergeren, nog maar tot zo weinigen
doorgedrongen. Berset kwam drie
jaar geleden naar Grimentz. Een
stap waarover men zich in het
Zwitserse toeristenwereldje nogal
verbaasde. Berset toch, stond op
het punt toe te treden tot het clubje
lieden dat de lakens uitdeelt bij
Swissair, de prestigieuze Zwitserse
luchtvaartmaatschappij. "Waarom
naar Grimentz?", vroeg een
verslaggever van een Zwitsers
vakblad destijds. Berset: "Ik hou
van uitdagingen en wat dat betreft
li jkt Grimentz me leuker. Er valt
geweldig veel te doen".
Bibberend
De sterk verouderde infrastructuur
opknappen onder meer. Zo werd de
oude stoeltjeslift waarmee je vooral
rondom de donkere dagen van
Kerstmis bibberend van de kou
naar knooppunt Bendola werd
gehesen, vervangen door een
ultramoderne, pijlsnelle
gondelbaan met 'bakjes' waarin
tien skiërs tegelijk plaats kunnen
nemen. En - is de rostvaste
overtuiging van Berset - binnenkort
staat er ook een gezellige knijp in
het skigebied. Iets waaraan het tot
nu toe inderdaad schort. Bij mooi
weer stuurt de voor niets en
niemand opzij gaande directeur nog
wel eens een Pistegerat met
alcoholische versnaperingen naar
boven. Maar het blijft behelpen.
Wat je van het
samenwerkingsverband van de
wintersportdorpen in het Val
d'Anniviers niet kunt zeggen.
Plegen de diverse VW's elkaar
elders nog wel eens te vuur en te
zwaard te bestrijden; tussen
Grimentz. Vereorin, Saint
Luc/Chandolin en Zinal bestaat
sinds kort een innige coöperatie.
Resultaat: iedereen die in het dal
een skipas koopt voor drie of meer
dagen kan in alle, betrekkelijk dicht
op elkaar gelegen skigebieden
terecht en wordt er met de
'Navette', de skibus, nog gratis en in
hoogstens twintig minuten, naar
toe gebracht ook. Ruim
tweehonderd kilometer aan
afdalingen voor circa
honderdvijfenzeventig gulden per
week. Er zijn waarachtig wel
kleinere en tegelijk duurdere
skigebieden te bedenken.
Do eerste winter - het was die van
'87/'88 - haalden ze hun schouders
op. Zo iets was tenslotte meer
voorgekomen. Maar op die 'groene
winter' van '87/'88 volgden twee
winters waarop zo mogelijk nog
minder meeuw viel. Alpendorpen
in zak en as. Niet dat het ski-
toerisme echt terugliep.
Merkwaardigerwijs viel er hier en
daar zelfs nog een plus te noteren.
Maar toen voi Ig (aarde aklweiden
pas in februari enigszins
volsneeuwden begonnen
Alpenzonen zich echt echter de
oien te krabben.
Gekrab dat zich vertaalde in
plannen die ertoe moesten leiden
dat de wintersporter zich niet zou
vervelen op momenten dat de liften
wegens 'Schneemangel' buiten
werking moesten worden gesteld.
De meest voor de hand liggende
gedachte was uiteraard het
opstellen van
kunstsneeuwkanonnen, maar
afdoende - zo weet iedereen die
ooit dacht gebruik te kunnen
maken van dit lapmiddel zijn
dergelijke upparaten geenszins.
Het grootste manco is zonder enige
twijfel dat ze pas functioneren als
dt temperatuur t«>i drie naden
onder nul is gezakt. Daarbij maken
se,als walnaalUk m werking
kunnen worden gesteld, nog eens
ern hels kabaal en produceren ze
een goedje dat onder skiërs niet
direct populair is. Er ronkt
inderdaad pure sneeuw uit de
reusachtige spuitbussen, jawel,
maar de samenstelling van het witte
surrogaat is van dien aard dat het al
snel verandert in klinkklaar ijs.
Tenslotte is daar ook nog eens het
milieu-aspect. Hele gevechten
vinden er plaats tussen de bazen
van de lift-ondernemingen en de
Groenen die vooral bezwaar maken
tegen de aantasting van het
landschap. Kunstsneeuw blijft
langer liggen dan normale sneeuw
met als gevolg dat de bergflora zich
in het voorjaar niet op normale
wijze ontwikkelt. Ook zouden de
kanonnen veel te veel stroom
gebruiken en voeren de Groenen de
'onnatuurlijkheid' van
kunstsneeuw als argument aan.
Terroristen
'Alternatieve terroristen' noemen
de liftondernemers hun
opponenten. Ze beleggen (immer in
geschreeuw en getier eindigende)
vergaderingen waarop zij de
Groenen proberen uit te leggen dat
ze het bij het verkeerde eind
hebben, maar hebben daarmee
bitter weinig succes. Weliswaar is
het aantal sneeuwkanonnen in de
Alpen de laatste jaren sterk
uitgebreid (het kan overigens nog
altijd niet halen bij de batterij die
bijvoorbeeld in Killington - USA is
opgesteld) maar toch lang niet in die
mate die de 'Bergbahnen' zich
hadden voorgesteld.
Dus moesten er nog andere
alternatieven voor sneeuwloze
winters worden gezocht. Een mooie
'slecht weer voorziening' leek de
zogeheten All Terrain Bike (ATB),
maar als nu iets anti-milieu is dan
zijn het wel deze bonkige
crossfietsen.
De gevolgen waren dan ook
desastreus. De ATB'ers. niet in het
minst geremd door milieu
activisten (die begrepen pas wat er
gebeurde, toen het kwaad al was
geschied), daverden door bos en
beemd en riepen bij thuiskomst dat
ze zich totaal niet hadden verveeld
ondanks het feit dat ze de ski's niet
onder de schoenen hadden kunnen
clippen. Dat zal dit jaar anders zijn,
hebben de Groenen al krijgshaftig
beloofd. Marnix Victor, van het
Nederlandse Alpenplatform: "We
gaan de mensen duidelijk maken
dat ze hun verantwoording moeten
kennen ten opzichte van het milieu.
Want iemand die dat doet gaat niet
op een terreinfiets door de bergen
crossen als er geen sneeuw ligt. Het
is funest voor de vegetatie".
Blind
Maar wat dan° Dr. Andreas Braun.
directeur van de Tirol Werbung in
Oostenrijk, ziet wel mogelijkheden.
Als een van de weinige mensen 'uit
het vak' geeft hij onmiddellijk toe
datje het met sneeuwkanonnen en
ATB's niet redt "wantje moet wel
blind zijn als je niet ziet dat we met
de natuur in een gevaarlijke periode
zijn beland". Braun constateert een
"zekere onbalans tussen belasting
en economisch rendement van de
Alpen". De Oostenrijker: "Zelfs als
straks de sneeuw weer volop gaat
vallen en dat gebeurt, daarvan
ben ik overtuigd dan moeten we
niet opnieuw de fout maken om op
ons achterste te gaan zitten. We
dienen volop te blijven zoeken naar
alternatieven. Wandelen,
gezondheidstoerisme,
paragliding... De scheiding tussen
zomer en winter moet zoveel
mogelijk worden weggehaald. We
moeten ons concentreren op het
jaar-rond-toerisme".
Iets waarmee men in het Zwitserse
Leysin (vlak bi j het Meer van
Genève) al duchtig in de weer is.
Toen het ook bij Nederlandse skiërs
gereputeerde dorpje, dat toch vrij
hoog in de Alpen ligt, voor het
tweede achtereenvolgende jaar
hardhandig werd geconfronteerd
met pisten die maar nauwelijks wit
wilden worden, zocht men contact
met de organisatie 'New Sporting
Club'. Of die er misschien iets voor
voelden een overdekte tennisbaan
in Leysin neer te zetten.
haalbaarheidsonderzoek kwam,
ondanks het feit dat Leysin al kon
beschikken over een kanjer van een
ijshal, en leverde een positief
resultaat op. Het bleef zelfs niet bij
een tennishal alleen. Deze winter al
werd het schitterende, bijna
Olympisch aandoende
sportcomplex van New Sporting
geopend: een groot zwembad,
meerdere tennisbanen, drie
squashbanen en zelfs een aantal
puttingholes voor golfers die ook in
de winter aan hun vormvastheid
willen Schaven.
Het voorbeeld van Leysin, dat op
het hoogtste punt in het skigebied
en passant ook nog een enorm
draai-restaurant neerplantte (VVV-
directeur Pierre Starobinski: "Ik
durf te zeggen dat we nu op alles
zijn voorbereid en dat onze gasten
zich nooit hoeven te vervelen") is
ogenblikkelijk gevolgd door het
even verderop gelegen Villars. De
directeur van het Office du
Tourisme aldaar, Robert Michel:
"Sneeuw blijft onvervangbaar,
maar ik zie zo'n sportcomplex als
het beste alternatief datje kunt
bedenken.."
Leysin
Dure grap
'New Sporting Club', waarin onder
meer de voormalige ski-ster Erika
Hess en haar man Jacques
Reymond participeren, hebben
inmiddels meerdere verzoeken
De wintersportdorpen moeten tegenwoordig meer bieden dan goede pis
tes alleen. De jeugd meer ander sneeuw-amusement in de vorm van snow
boards, rodeln enz maar ook als er geen sneeuw ligt wil oud en jong zich
kunnen vermaken.
ontvangen van wintersportdorpen
een complex a la Leysin te bouwen.
Het is reeds zo goed als zeker dat er
in Verbier iets dergelijks zal komen
nu dat van Leysin al in de eerste de
beste winter zo'n succes was.
Jacques Raymond: "Het is een vrij
dure grap natuurli jk en renderen
doet zo'n voorziening nooit
helemaal. Zowel Leysin als Villars
moet geld op de exploitatie
toeleggen. Maar dat wordt graag
gedaan. Je biedt als dorpje gast
tenslotte zoveel meer".
Matige sneeuwomstandigheden. Er
wordt in de Alpen meer en meer
rekening mee gehouden. Teh
faveure van de gast die er nu
eenmaal de smoor in heeft als hij
met z'n ziel onder z'n arm moet
lopen. Eerdergenoemde Pierre
Starobinski: "Waar ik alleen bang
voor ben, is dat we met z'n allen
maar raak gaan investeren. Als het
ene dorp een grote overdekte
tennishal wil, dan wil het dorp even
verderop dat ook. In overleg met de
overheid dienen al die nieuwe
voorzieningen wel op elkaar te
worden afgestemd. Anders
belanden we van de regen in de
drup".
reis- en passageburo
terweeweg 82 - 2341 ct oegstgeest
fli*> -3
Nog even en dan is 't weer zover! Suizende afdalingen en prachtige vergezichten.
Warme spieren en koude neuzen... eenzame sneeuwtoppen en oergezellige Keilers:
de wintersportvakantie! Voelt u ze al, de sneeuwkriebels?!
WINTERSPORT-VAKANTIES NAAR IEDERS WENS!!!!
VONK REIZEN Staat in de reisbranche al vele jaren bekend als de kwaliteits
touroperator, met gespecialiseerde reizen naar PORTUGAL en SPANJE.
Echter ook voor wintersportreizen kunt U bij ons terecht. Bel op of kom eens
langs. Wij helpen U er graag bij!
071-173494
1
