Langlaufen in 't hartje
van de Russische taiga
ONTDEK DE SOVJET-UNIE MET OAD
Uw garantie voor een
geslaagde vakantie!
Piste-politie verklaart
'rauwdouwers' de oorlog
Altijd skiën op nieuw materiaal
DAT BEGINT BIJ
De voormalige jachthutten in het hartje van de Siberische taiga zijn nu ingericht voor toeristen.
beslagen autoramen. Dichter en
dichter wordt het woud. Het lijkt
een wonder dat de chauffeur zijn
wagen op het bijna niet te
onderscheiden pad houdt en er
bovendien in slaagt zijn
bestemming te vinden. Als hij
eindelijk halt houdt, wordt dat
laatste dan ook even in twijfel
getrokken.
Beren
Daar sta je dan met je koffers. Heel
klein, heel nietig midden in de
Siberische taiga. Niets dan
duisternis en de angstige
wetenschap dat er in deze bossen
nog beren leven. Praktisch op de
tast schuivelen we tussen de bomen
door achter elkaar aan een soort
trap af. Af en toe is het spoor zoek en
lopen we tot ons middel vast in de
sneeuw. Boven ons prikt een
onwaarschijnlijk heldere
sterrenhemel tussen de
boomtoppen door.
Eindelijk beneden ontwaren we
enkele houten blokhutten. Een
deur zwaait open. Licht en warmte
absorberen de duisternis. De
vervreemding maakt definitief
plaats voor een zekere opluchting.
Dit is Siberie, althans het Siberië
zoals er thuis geen voorstelling van
te maken was.
Twee slaaphutten, een keuken- en
eethut, een sauna en een piepklein
hutje dat als toilet dienst doet. Dit is
het domein van Raisa, een klein,
winterhard vrouwtje. Eens
gebruikten Raisa en haar
echtgenoot de hutten als basiskamp
voor jaagtochten die dagen
achtereen duurden. Vele beren,
sabeldieren en eekhoorns
overleefden een ontmoeting met
het jagerspaar niet. De jacht kwam
ten einde toen de man van Raisa
ging werken voor Intourist. Het
basiskamp werd door de Russische
toeristische organisatie ontdekt en
met behulp van het echtpaar
geschikt gemaakt voor toeristen.
Ondanks het middernachtelijk uur
serveert Raisa een vorstelijke
warme maaltijd met koolsoep en vis
uit het Batsker stuwmeer. Urenlang
moet ze boven het primitieve
houtvuur bezig zijn geweest om
haar gasten zo te kunnen onthalen.
Een ritueel dat zij 's ochtends vroeg
voor het ontbijt herhaalt.
De nacht wordt doorgebracht op
een soort bedkist die ruimte biedt
aan meerdere slapers naast elkaar.
Buiten is het kwik gezakt tot ruim
twintig graden onder nul. De
houtkachels in de slaaphutten
drijven de temperatuur tot
tropische hoogte op. Badend in het
zweet komt er weinig van slapen.
De gedachten aan een sanitair
uitstapje naar de op enige afstand
gelegen wc-hut versterkt de
benauwde uurtjes. Al stijgt de nood
tot aan de lippen, een wandeling
naar dat kleine blokhutje door dat
donkere bos, waar in gedachten
achter iedere boom een beer op de
loer ligt, moet koste wat het kost
worden voorkomen.
Als de dageraad de duisternis
verdrongen heeft, wacht de
winterse taiga op ontdekking. In de
winter kunnen de gasten, die
moeten houden van een wat
avontuur en activiteit in hun
vakantie, wandeltochten maken
door de hoge sneeuw en langlaufen
op de dichtgevroren rivier de Kova.
Met een beetje mazzel treffen zij
daar de visser Valentin
Alexandravich Afanasjev. Sinds hij
gepensioneerd is, brengt hij 's
winters een paar maanden door in
de taiga. Met de jacht en vissen
scharrelt hij er zijn kostje bij elkaar.
Vissen in een bevroren rivier is een
kunst op zich, zo bewijst de
zestigjarige Valentin. Grote ronde
gaten boort hij in het zeventig
centimeter dikke ijs en hangt er dan
zijn fuiken in. Languit gestrekt op
zijn buik inspecteert hij na verloop
van tijd de vangst. Ondertussen
vertellen hij en Raisa honderd uit
over de wonderen van het woud en
het harde leven in Siberië.
Respect voor de natuur en liefde
voor het land dat voor het vrijgeven
van zijn schatten zo'n hoge tol
vraagt, spreekt uit hun woorden.
Komt tot uiting in de verhalen van
alle inwoners van dit ongerepte,
inmense gebied ten oosten van de
Oeral. Om hier te kunnen
overleven, moetje Siberie haten en
beminnen. Een tweestrijd die nog
het duidelijkst doorklinkt in de
liederen van deze streek. Liederen,
zoals Wladimir ze zingt.
Sneeuwreizen naar Siberië zijn
opgenomen in de wintergidsen van
touroperator OAD. Voor
informatie: alle bij de ANVR
aangesloten reisbureaus.
Toen de skiliftmaatschappijen van
het Zwitserse Zermatt in januari
1987 besloten een piste-politie in te
stellen, ging er een storm van
verwontwaardiging door de Alpen.
Het moest nu toch niet nog gekker
worden, was zo ongeveer het
commentaar, en de sneren waren
niet van de lucht. Echt iets voor
Zwitsers. Ben je met vakantie, stuif
je met een flink vaartje vanaf de
Kleine Matterhorn naar beneden,
word je gesnapt door een radar-
apparaat van de wakkere piste-
politie van Zermatt. "Bon voor
meneer. U ging negen kilometer te
hard".
Zover zijn ze in Zermatt natuurlijk
niet gegaan. Dat was ook helemaal
niet de bedoeling. De 35 agenten
werden uitsluitend en alleen
aangetrokken om de
levensgevaarlijke capriolen van de
'ski-rowdies', zoals de
rauwdouwers op lange latten in
Zwitserland worden genoemd, aan
banden te leggen.
Met succes. Peter Zahnd, directeur
van de liftmaatschappij Schwarzsee
- Klein Matterhorn AG: "Vroeger
werden we door de rowdies niet
ernstig genomen. Als ze een
ongeluk hadden veroorzaakt,
gingen ze rustig verder, omdat we
niet het recht hadden hun de skipas
af te nemen. Dat kan nu omdat de
piste-politie officieel is beedigd
wel".
Gevolg: het aantal door
wildebrassen veroorzaakte
ongelukken is op de pisten boven
Zermatt flink afgenomen en
daarmee de aanklachten die tegen
de liftmaatschappijen werden
ingediend. Ook is er in de drie jaar.
dat de piste-politie van Zermatt
bestaat, aanmerkelijk minder geld
uitgegeven voor reddingsacties met
bijvoorbeeld helicopters. Zahnd:
"Dat scheelt aan het eind van het
financiële jaar nog flink wat. Niet
zelden namelijk, draaiden wij voor
die kosten op".
Imago
Of de piste-politie zijn geld terug
verdient, is moeilijk te achterhalen.
"Maar", zegt Zahnd, "we krijgen nu
ook minder vorderingen van
derden. En misschien komen er wel
meer mensen bij ons skiën omdat
het hier veiliger is, wie zal het
zeggen. Ik ben er in elk geval van
overtuigd dat de Zermatter piste-
politie ons imago eerder goed doet
dan schaadt, zoals de kritkasters
altijd hebben geroepen".
Toch is Zermatt nog altijd het enige
wintersportdorp dat een piste-
politie heeft. Nergens anders in de
Alpen namelijk, heeft men het
voorbeeld van het gerenommeerde
vakantie-oord gevolgd.
WV-directeur Amade Perrig:
"Moeten zij weten, dat is hun
verantwoording. Wij hebben de
Afgelopen winterseizoen is in Zwitserland een nieuw skiverhuursys-
teem geïntroduceerd: Swiss Rent a Ski. Ruim dertig geselecteerde
sportzaken bieden via dit systeem het nieuwste topmateriaal aan van
de bekendste merken. Het assortiment (voor alpine, langlauf en snow-
boarder), wordt elk jaar geheel vernieuwd en is er voor volwassenen en
kinderen. Een complete skiset kost voor 6 dagen Zwf.168. De Swiss
Rent a Ski-folder met alle gegevens kan worden aangevraagd bij de fol-
derlijn van het Zwitsers Verkeersbureau: 020 - 22 20 36.
ervaring dat onze gasten heel
gelukkig zijn met het optreden van
de piste-politie. Veel mensen
hebben ons er zelfs mee
gefeliciteerd. En ik heb het idee dat
de rowdies zelf het ook niet echt
vervelend vinden als ze door een
van onze mensen tot de orde
worden geroepen. Ze reageren er in
elk geval meestal vriendelijk op en
luisteren naar wat wordt gezegd".
Niet in uniform
Toch werd de afgelopen winter,
alleen al tussen Kerstmis en
nieuwjaar, zes skiërs de liftpas
afgenomen. Zahnd: "Die maakten
het, als ik op de verhalen van de
agenten afga, echt te bont. Vier van
hen hebben overigens twee dagen
later hun pas weer terug gekregen.
Die competentie heb ik. Als ik
vermoed, dat ze zich verder rustig
zullen houden, mogen ze weer
skiën. Maar onze politiemensen
houden dan wel een extra oogje in
het zeil".
Politiemensen die overigens niet
geüniformeerd zijn. Alois Perren,
een van de agenten: "Dat wilden we
niet. Dat zou veel te aggresief
overkomen. We hebben tenslotte
met vakantieganers te maken en die
willen in hun vrije tijd niet
voortdurend geconfronteerd
worden met uniformen en petten.
Wi j maken ons bekend via een
indentificatie-kaart. Dat is ruim
voldoende gebleken".
I PAGINA 10 VRIJDAG 26 OKTOBER 1990'
Wladimir zingt. Treurige liederen
die uit het diepste van zijn ziel
lijken te komen. De lijnen in zijn
gezicht vertellen het verhaal van
een leven dat weinig mededogen
heeft gekend. In de starende ogen
weerspiegelen droevige
herinneringen. Een lichaam dat
kreunt onder het gewicht van de
accordeon, waaraan hij de melodie
ontworstelt. Wiegende bewegingen
van zi jn armen onderstrepen de
melancholie die dat zingende
eenzame hoopje mens op het randje
van het bed uitstraalt.
door
Mirjam vanTwisk
Hls hij stopt is dat om nog een
rondje 'kruidenthee' te schenken.
Zi jn 'medicijn vooralle kwalen'
noemt hij het zwarte vocht dat staat
te prutteien in een ketel op de
kachel. De troostrijke werking zal
zijn oorsprong niet primair vinden
in de kruiden, maar heeft
waarschijnlijk meer te maken met
de alcohol die niet bepaald naast het
geestrijke vocht heeft gestaan.
Wladimir geeft. Deelt alles wat hij
heeft mal zijn niauwavriëndan uit
Holland. Zijn emoties, zijn muziek,
zijn thee, zijn warmte en zijn 'huis',
een stookhok in een hoekje van de
kelder van Hotel Baikal in
Listwjanka. Uit zijn schamele
boekenbezit schenkt hij spontaan
een exemplaar weg als hij verneemt
dat één van zijn gasten jarig is. 'Viel
Gluck und Gesundheitluidtzijn
opdracht op het voorblad van de
beduimelde Russische
dichtbundel. Niet de inhoud
daarvan, want die zal voor de
ontvanger wel altijd onbekend
blijven, maar het gebaar maakt de
gift zo waardevol. Een gekoesterd
klcinnood dat onuitwisbare
indrukken symboliseert.
Eerder die dag leerden wij Wladimir
kennen. Of, beter gezegd, hij
klampte ons groepje aan en week
vanaf dat moment nauwelijks meer
van onze zijde, in vloeiend Duits
stelde hij zich voor als de
langlaufleraar, vroeg ons het hemd
van het lijf en ratelde vervolgens
aan één stuk door terwijl hij
ongevraagd meeliep voor een
verkennende wandeling langs de
rand van het dichtgevroren
Baikalmeer.
Nog wat onwennig met onze
aanwezigheid op deze plek, midden
in het hart van Moedertje Rusland,
slenteren we langs de onmetelijke
ijsvlakte. Zeshonderd kilometer
lang, op sommige plaatsen meer
dan anderhalve kilomter diep en
voor de wetenschappers nog steeds
een wonder van evolutie. Midden
op het meer bewegen zich kleine
stipjes voort. Gemotoriseerde
streckbewoners die van de
dichtgevroren toestand van het
Baikalmeer gebruik maken om in
I t-n rill e- te li|n van A naar B te
komen. Slechts heel zacht klinkt
het geluid van hun knetterende
motortjes. Kleine bromvliegen in
een groots ij/ig decor van sneeuw
en bergen dat overgoten wordt met
zachtroze strijklicht van de
ondergaande zon.
Dc houten nedezetting Listwjanka,
op een uurtje rijden van Irkoetsk
lijkt uitgestorven. Op een paar
spelende kinderen na. doet het dorp
de naam Siberie. het Slapende
Land, eer aan. Dik ingepakt
stappen we voort door de kniehoge
sneeuw. Wladimir. gehuld in
traningspak. wollen muts en
Misschien gaan we in de jaren negentig wel wintersporten in Siberië. Of komt Mars dichterbij.
Zinnen uit een radioreclame van een bekende computerfirma. Het bedrijf hoopt de consument
er van te overtuigen dat ontwikkelingen sneller gaan dan we kunnen bevroeden. Met de
aanschaf van zo'n computer volg je de veranderingen in ieder geval op de voet. Of niet, want met
zijn reclame slaat het bedrijf de plank toch wel een beetje mis. Wintersporten in Siberië is
namelijk geen toekomstdroom, maar werkelijkheid. Vanuit Nederland worden sneeuwreizen
naar Siberië georganiseerd. Langlaufen in het hartje van het Russische oerbos (de taiga) of een
avontuurlijk verblijf in een houten blokhut bij een temparatuur van minstens twintig graden
onder nul. Het kan...ook zonder computer.
Wintersport in Siberie geen droom maar werkelijkheid
Valentin controleert zijn netten.
langlaufschoenen lijkt de kou niet
te voelen. Hij kwettert vrolijk door.
Ondertussen lijkt het moeilijk een
antwoord te vinden op de vraag
waarom het landschap hier
eigenlijk een beetje tegenvalt. Is het
omdat er van tevoren helemaal geen
voorstelling te maken was van
Siberië? Het water, de bergen en de
bossen wijken weinig af van het
bekende en is daarom wellicht wat
teleurstellend.
Vervreemding is er wel als we 's
avonds, goed doorvoed met vis uit
het Baikalmeer, gevolg geven aan
de klemmende uitnodiging van
Wladimir. Als we, gezeten op
gammele houten krukken in zijn
stookhok, onthaald worden op
zoveel warmte en gastvrijheid.
Maar naast vervreemding is er ook
wat schaamte over onze rijkdom.
Wladimir lijkt er niet echt mee te
zitten. De volgende ochtend staat
hij ons stralend op te wachten voor
een langlauftocht door de taiga, het
Russische oerbos. Dat bos hier aan
de westkant van het Baikalmeer is
licht en vriendelijk; een open
berkenbos. Met moeite binden we
de ski's onder. Een soort plastic
plankjes met daarop een binding
die in het Westen alleen nog in het
museum te vinden zijn. Russische
makelij, verkoopprijs slechts
enkele guldens zo blijkt in de
winkels van het nabij gelegen
Irkoetsk.
Oervorm
Door het bos is provisorisch een
loipe aangelegd. Het spoor ziet eruit
alsof Wladimir die 's ochtends in
alle vroegte zelf getrokken heeft.
Het traject van een aantal
kilometers kost de nodige
zweetdruppels en ploeterpartijen in
de hoge sneeuw. Langlaufen in
Siberie heeft weinig te maken met
het geciviliseerde winterse
vermaak in de Alpenlanden. Dit is
wintersport in zijn oervorm.
In de Siberische taiga geen jolige
uitspanningen, waar tijdens de
tocht even halt gehouden kan
worden. Daarvoor in de plaats
bieden de Russen een minstens zo
aantrekkelijk alternatief in de vorm
van een picknick. Bij vele graden
onder nul lijkt dat geen lólletje,
maar dat is het wel. Een kampvuur,
heerlijke hapjes en wodka zorgen
daarvoor.
Langlaufen langs de oevers van het
Baikalmeer. Het is een bijzondere
ervaring, maar het 'echte werk'
komt pas na een korte vlucht naar
het noordelijker gelegen Bratsk.
Een soort terrein-(vracht)wagen
wacht voor een rit van
viereneenhalf uur op hobbelige
wegen en over door de sneeuw bijna
onbegaanbare bospaden. Zij voeren
diep de taiga in. Het laatste dorp
van de bewoonde wereld butst
voorbij. Houten huizen langs een
kruis van brede rechte wegen.
Ruimtelijke ordening op z'n
simpelst, zoals het Westen die nog
slechts kent uit Amerikaanse
Westerns.
Opgeslokt door de onmetelijke
dennenwouden. In de diepe
duisternis van het bos bij nacht
flitsen ontelbare stammen langs de
Kom langs en vraag naar de fjciale
O AD-Sov jet-U me reisfolder.
Diverse mogelijkheden voor een ski
vakantie in de Sovjet-Unie.
LEIOEN Vismarkt 1
LEIDEN Stevensbloem 45
Tel 071 149041
Tel. 071 -316031
LEIDERDORP Wmkelhol 10 Tel 071 - 412251
VOORSCHOTEN - Treubplein 1 Tel 01717 - 8960
13 december speciüe^m-en dia^
avond in de sta sgedansgroep.
aerobe.
Kaarten bij onze reisbureau s.
