Verticaal luieren
ZAJMOZ
'Jij rijk, ik vrijgezellin'
ENKWIJZER
SCHOP
Onze taal
Edinburgh, een slapende wereldstad
ZATERDAG 20 OKTOBER 1990
PAGINA 29
Supporters. De Haagse
voetbalsupporters staan bekend
smmm als dé verbouwers van stadions
men aanhangers van de tegenpar
tij. Daarom wordt elk duel van
O Den Haag beschouwd als risico
wedstrijd. Zo ook in Volendam
waar afgelopen zondag het
X woord bier op de prijslijsten op
het laatste moment werd wegge
stoken.
Daar bleef het echter bij. De Hagenaars
mochten slechts enkele vakken bezet
ten, maar dachten dat zij de beschik
king hadden over een hele tribune. Die
ruimte namen zij ook, omdat geen en
kele agent, laat staan ME'er, er was om
hen tegen te houden. Dat gebeurde pas
toen andere supporters zich hadden ge
meld. Door de confrontatie die daarop
volgde, begon de al eerder verboden en
uitgestelde wedstrijd met twintig mi
nuten vertraging. De tactisch bedoelde
opmerkingen in het programmablad
van Volendam misten daardoor volle
dig hun uitwerking: "We zijn blij met
de komst van de Haagse supporters. Zij
zorgen voor gezelligheid en een Britse
sfeer".
Brits werd het in elk geval. Na afloop
van het duel ergerde voorzitter Schil
der zich aan het geweld van de suppor
ters. Niet alleen van de fans van Den
Haag, maar van alle risico-clubs die "te
gen een gereduceerd tarief öp een com-
bikaart reizen en zo in de watten wor
den gelegd". Schilder wil de supporters
en hun risico spreiden als zijn stadion
volgend jaar is verbouwd. Door echte
bouwvakkers wel te verstaan en niet
door als supporters verldede opstande
lingen. Die kunnen daarna weer in actie
komen, tenzij de politie tegelijk met
hen aan de warming-up begint.
JAN PREENEN
Normvervaging. Even was ik
bang dat de discussie over 'normverva
ging' zou blijven steken in woorden.
Maar ik heb me vergist. Justitie bij
voorbeeld laat niet meer over zich lo
pen. Niet alleen worden de boetes voor
zwartrijden verhoogd tot het bedrag
van 195 gulden, ze laten ook geregeld
zware misdadigers vrij om te laten zien
dat het ze menens is.
De politie kan er ook wat van. Uit alle
hoeken en gaten van Leiden kwamen
deze week agenten die bezig waren met
verkeerscontroles om in te rammen op
tuig dat McDonalds in het centrum wil
de blokkeren. Onder toezicht van de
politie mochten ook willekeurige om
standers er op los meppen. Wanneer
Lubbers had gezien hoe hartverwar
mend de normvervaging zo gezamen
lijk werd aangepakt door politie, om
standers en mensen van een particulie
re bewakingsdienst, had hij nooit ge
zegd dat Nederland 'ziek' was.
Ook de vreemdelingendienst is op z'n
qui vive. Maandagavond heb ik dat zelf
nog kunnen constateren toen ik met
wat anderen op Schiphol aankwam uit
levensgevaarlijk Spanje. We moesten
eerst tussen opgetuigde marechausT
sees doorlopen en werden toen nog
eens beloerd door verdekt opgestelde
agenten in burger die asielzoekers met
een 'flinterdun' verhaal wilden af
schrikken.
Eenmaal buiten trof ik nog een reeks
deels protesterende, deels doodsbange
taxichauffeurs, waarna ik toch geheel
veilig in de auto kon stappen van de-
geen die me had opgewacht. Hij trok op
tot de prettige snelheid van 197 kilome
ter per uur. Daar zouden ze nou ook iets
aan moeten doen, dacht ik nog.
JEROEN DIRKS
Military. Ook zo geschokt door de
dood van dat paard bij die military van
Boekelo, afgelopen zondag? Nee, toch
zeker! In sommige kranten stonden een
dag later niets te raden overlatende fo
to's van levenloze Sultan, die z'n nek
had gebroken. Prachtige propaganda
voor de sport. Realistisch tot en met.
Sterven in het harnas, wat wil je nog
meer? De Romeinen zouden ervan ge
smuld hebben.
Geen mooiere sport dan paardesport,
met als summum natuurlijk de mili
tary. Wat is er mooier dan een knol met
een zoutzak van zestig kilo op z'n rug
met doodsangst in de ogen een hinder
nis van twee meter hbog te zien nade- -
ren? En ja, als diezelfde knol zich dan te
pletter valt geeft dat nog meer sport,
spanning en sensatie dan een autocou
reur die met een gang van 200 kilome
ter per uur de baan uit sodemietert. Dat
die wegpiraat daar zelf voor kan kiezen
en een knol niet. een kniesoor die daar
op let. Een ding is zeker: als' de zwaai
lichten van de (dieren)ambulances in
zicht komen, is het moment daar dat we
zeker weten dat er waar voor ons geld
wordt geboden.
Boekelo bracht afgelopen zondag nog
meer dan we in onze stoutste dromen
hadden gehoopt. Nee, er sloeg geen
knol op hol, het was nog véél mooier.
Een belegen hit van 12 jaar brak z'n
nek, genóóóóten hebben we. Hoe be
doelt u. dierenmishandeling? Wat een
geouwehoer, dat beest leefde met z'n 12
jaar al in blessuretijd. Anders had die
hoestbui op vier benen wij liefheb
bers hebben het niet over poten, wij
hebben het over benen naar het
slachthuis gemoeten. Kan er een roem-
lozer einde voor een paard worden be
dacht? Trouwens, het was een ongeluk
je, een incident. Zo stond het toch in
het perscommuniqué. Nou dan! Neem
me niet kwalijk, als Lubbers in de
Tweede Kamer van zijn stoel dondert
gaan we toch ook niet met z'n allen ver
haal halen bij dat hamerstuk van Deet-
man. Sultan is dood, leve de parcours-
bouwer en leve ook de zo in en in be
schaafde organisatoren van Boekelo.
Waar kom je zulke dierenvrienden nog
tegen? Nogmaals, geen mooier leven
dan een leven met een military. Hoe
wel... Nóg mooier zou het natuurlijk
zijn, als zo'n knol op de rug van een
zoutzak van zestig kilo ging zitten. En
laat de blauwe zwaailichten dan maar
komen...
GERARD VAN PUTTEN
Cultuur. Sommige mensen zijn
dol op pizza's, anderen vinden er niets
aan. Zo is het met seks ook'. Het staat in
de folder Verliefd van een protestantse
stichting die meisjes en jongens van 11,
12 en 13 jaar op een 'leuke manier' voor
wil lichten. Er staat ook in dat er een he
leboel manieren zijn om te vrijen: 'in
bed of staande in het fietsenhok'. Een
andere folder, met de heldere titel
Zaadlozing, legt uit dat een meisje 'op
verschillende manieren zwanger kan
raken'. Vult u het verder£elf maar in.
Minister Hirsch Ballin (justitie) heeft
die folders vast niet gelezen. Hij heeft
als vroom katholiek nog leren leven
met het vreselijke vooruitzicht dat je
van masturberen doof wordt ('Spelen
met je piemel hoort er gewoon bij', pro
beert Zaadlozing af te rekenen met dit
sprookje). De minister verbiedt 'anaal,
oraal of vaginaal' contact tussen een 16-
en een 15-jarige (ook al hebben ze alle
bei die folders al lang en breed gelezen,
omdat "het seksueel binnendringen"
bij kinderen jonger dan 16 langdurig
grote psychische schade veroorzaakt.
Alsof ze zich nog iets laten verbieden.
Ik durf te wedden dat de folders van die
protestantse stichting tot stand zijn ge
komen met subsidie van een andere mi
nister, d'Ancona van cultuur. Wie zit er
nu fout? d'Ancona natuurlijk. Zonde
besef is tenslotte de culturele voedings
bodem bij uitstek in Nederland. Had
den Jan Wolkers en Maarten 't Hart ooit
naar de pen gegrepen, als ze hun han
den onder de dekens hadden mogen
houden?
WIM FORTUYN
In tegenstelling tot wat Goethe al
tijd beweerde, moeten we de we
reld rond reizen om te ontdekken
of de hemel overal even blauw is.
De kleurverschillen zijn namelijk
aanzienlijk. Gelukkig maar. Als de
nazomer zo irritant lang aanhoudt
in Nederland, kunnen we gewoon
de wijk nemen naar Schotland,
waar de verkoelende en ver
trouwde wind en regen al lang zijn
ingetreden (of eigenlijk niet zijn
weggeweest). Edinburgh, oftewel
Aids Capital. Stad ook van de ver
baal invaliden. "Sorry?".
door Rob van der Zanden
De hoofdstad van Schotland heeft niets
van een wereldstad. Edinburgh heeft
eerder de uitstraling van een groot dorp
met veel monumenten. Met als cultureel
hoogtepunt de jaarlijkse Schotse gerui-
te-lakenfeesten op Edinburgh Castle, het
stralende middelpunt van de stad van
waaruit de indrukwekkende skyline met
de ogen kan worden afgetast. Waarom is
Glasgow eigenlijk culturele hoofdstad
van Europa?
Edinburgh heeft een andere Europese
titel gekregen, begrijp ik. Een bewijs dat
niet alle trends aan de stad voorbij zijn
gegaan. Edinburgh wordt genoemd als
Aids Capital Nergens in Europa schij
nen zoveel aidspatiënten te zijn als hier.
Aidsinburgh? Het mag niet aan het aan
tal slecht onderhouden plees worden af
gelezen (anders was ik snel overtuigd),
dus ik weet het niet. Een verklaring voor
het hoge cijfer is me nooit gegeven. Maar
door jong en oud wordt het me wel inge
fluisterd.
Misschien als een waarschuwing.
Overbodig, want ik beperk me alleen tot
het verticale luieren, het kuieren dus.
Misschien zit deze stad wel vol van de ty
pes die een paar keer per week met het
goede been uit het verkeerde bed stap
pen, maar ik kom hier om één hart te ver
overen. En daar krijg je geen aids van.
Slenteren
Edinburgh is net niet te groot om het met
de benen wagen te coveren. Slenterend
mis je weinig van al het moois en met de
buschauffeur (een metro kent men er ui
teraard niet) ben je vier minuten in ge
sprek, voordat je goed en wel verstaat
hoe je een kaartje koopt, hoe veel het
kost en waar je terechtkomt. Want de
Schotten zijn natuurlijk wel de verbaal
invaliden van het Koninkrijk. Op een
dag moet je gemiddeld 387 keer op vra
gende toon "sorry" zeggen. Want je ver
staat er geen moer van. Zelfs het simpele
one pound weten ze te verkrachten tot
iets wat nog het meest lijkt op "hoppa".
Sorry?
En ze praten zo graag met je. In de pub
zit je amper achter je vaas met donker
bruin gerstenat of er nestelt zich al ie
mand naast je met een onverstaanbaar
gemompel waarop je uiteindelijk maar
gewoon met "yes" antwoordt. De onstui
mige gezelligheid biedt geen plaats voor
een negatieve reactie. "Holland? Do yoü
have pigeons?". Een Schotse duiven
melker denkt dat ik onder in mijn reistas
een duif voor hem heb zitten. De Neder
landse sportduif is kennelijk geliefd hier.
Als je een 'duif op klompen' hebt, kun je
in Schotland niet meer stuk. Volgend
jaar misschien.
De Schotse hooglanden zien en dan
sterven, was me voor de trip meege
deeld. Andersom is moeilijk, maar had
tot een zelfde resultaat geleid. Met regen
en wind zijn de highlands letterlijk niet
om aan te zien. In de ruimte die je foto
toestel inneemt in de reistas had iets veel
nuttigers kunnen zitten (een duif). Dat
besef je pas als je een lange treinreis
langs de westelijke hooglanden achter
Edinburgh Castle, het stralende
middelpunt van een slapende we
reldstad met een hart van steen. The
Heart of Midlothian, ook de plaatse
lijke voetbalclub heet zo. Eens begon
nen als een café-elftal, genieten de
Hearts nu alleen op grond van de
clubnaam al wereldfaam. En ze spe
len met hun hart, ook dat nog.
de rug hebt en vanwege de mist de hoog
ste berg van het land (Ben Nevis, of is het
Ben Nevel?) niet kunt ontwaren, terwijl
je aan zijn voeten staat. Neem tien film
rolletjes mee naar dit prachtige land, het
is één grote Camera Obscura. "Vorige
week had u hier moeten komen, dan had
u kippevel gekregen", zegt een Schot.
Nu trouwens ook wel hoor.
Kinderkopjes
Terug naar Edinburgh. Want daar ligt
toch het eigenlijke reisdoel. In de nachte
lijke uren eenzaam slenteren over de nat
te, glimmende kasseien van de uitgestor
ven old town. Royal Mile, High Street.
Geen hond op straat. Elk moment kan de
Schotse uitvoering van Jack the Ripper
uit een van de steegjes komen (Edin-
brrrr). Het plenst. Maar in plaats van de
pas te versnellen, is het goed even stil te
staan in de buurt van St. Giles' Cathe
dral. Een korte overpeinzing in een van
'kinderkopjes' gemaakt hart. Hier is het.
The Heart of Midlothian.
Een hart van steen, maar toch. Op de
plaats van het gedenkteken in de bestra
ting stond bijna tweehonderd jaar gele
den de Tolbooth, een gevangenis. Deze
nor had de bijnaam 'Heart of Midlo
thian'. (Lothian is de streek waarin Edin
burgh ligt). Na vernieling van het gevang
in 1817 werd op dezelfde plaats in het
wegdek een hart gevormd van stenen en
Sir Walter Scott schreef een roman over
Tolbooth.
Aan het einde van dezelfde eeuw open
de een taverne in Edinburgh haar deuren
met dezelfde naam. De stamgasten van
deze uitspanning besloten enkele jaren
later tot de oprichting van een 'café-elf
tal' dat inmiddels over de hele wereld be
kendheid geniet als de voetbalclub met
de meest tot de verbeelding sprekende
naam The Heart of Midlothian Football
Club FC. Kortweg Hearts. Een club die
de harten steelt van vele voetbalfans bui
ten Schotland, al was het maar vanwege
de naam.
Aan de andere kant van Edinburgh
komt de steen tot leven. In Tynecastle
Park, de thuishaven van Hearts. De voet
ballers dragen op hun paarse shirts een
embleem met een hart. Het is een hart
waarin de klinkers overigens ook zicht
baar zijn. Het veelgebezigde cliché dat de
Britse voetballers nog met hun hart spe
len, is slechts hier op zijn plaats. Hearts
will be Hearts.
Ik heb mijn hart gevonden in Edin
burgh. En verloren.
DOOR JOOP VAN DER HORST
Het afbreken van de woorden aan het ein
de van de regel gaat in de krant wel eens
mis. Omdat kranteregels kort zijn, is er
heel veel gelegenheid voor verkeerde af
brekingen Sommige lezers vinden dat erg
vervelend en regelmatig krijgt de redactie
brieven en telefoontjes als er weer eens
ernstige fouten gemaakt zi|n
Aan al die foute afbrekingen zou best
iets te doen zijn Bijvoorbeeld door mij aan
te stellen om zes dagen per week alle af
brekingen te controleren Saai maar ze
genrijk werk. Een groot nadeel van deze
oplossing is evenwel dat ze nogal duur is.
U zou beslist meer moeten gaan betalen
voor uw krant.
Daarom heb ik een veel goedkopere op
lossing bedacht gewoon zelf even doen
Het kost u hooguit tien minuten per dag. 1
is leerzaam werk. u bespaart zich veel er
gernis en de krant kan goedkoop blijven
Maar u moet het natuurlijk wel goed doen,
want als u fouten maakt zijn we per saldo
nog niks opgeschoten
De algemene regel is tamelijk eenvou
dig. Afbreken gebeurt tussen twee klin
kers: draei-ing flu-or. na-iet wanneer er
maar een medeklinker tussen staat, dan
gaat die naar het volgende woorddeel be
ter. lo-pen. li-chaam (ch telt als een me
deklinker). wanneer er twee medeklinker^
tussen staan, gaat de eerste naar het voor
afgaande deel en de tweede naar het vol
gende deel gees-ten, har-lig. bes-te. kon-
in-gen (ng telt als twee medeklinkers),
wanneer er meer dan twee medeklinkers
tussen staan, gaan er zo veel mogelijk
naar het volgende deel; dat wil zeggen zo
veel als we goed uit kunnen spreken ek
ster. em-stig. erw-ten, arts-en
Tot zo ver de algemene regel Bij sa
mengestelde en afgeleide woorden moet
het soms anders Samenstellingen wor
den afgebroken tussen de samenstellende
delen kwaad-aardig (en niet kwaa-daar-
dig. zoals de algemene regel ervan zou
maken) Bij afleidingen mag altijd afgebro
ken worden na het voorvoegsel en ook
voor de achtervoegsels -aarden -achtigon
achtervoegsels d»e met een medeklinker
beginnen her-ademen, taf-aard, zenuw
achtig. konink-lijk. Maar het is dan wel no
dig dat u weet wat afleidingen en samen
stellingen zijn. Is voortaan een samenge
steld woord? Volgens de algemene regel
zouden we er voor-faan van maken Maar
omdat het een samenstelling is. dient het
toch als voort-aan afgebroken te worden
Misschien vindt u de kwestie knap inge
wikkeld worden Dat zou me mets verba
zen, want ook ik moet er bij het schrijven
secuur mijn gedachten bij houden. En we
zijn er nog lang nietl Dit is nog maar het be
gin. We mogen namelijk ook met afbreken
voor of na een* tussen twee klinkers exa
men mag, maar niet ex-amen of e-xamen.
Wel ex-cuus en ex-tase, maar hier staat de
dan ook niet tussen twee klinkers in
Woorden als vtaatje. strootje, cafeetje en
skietje zijn ook speciaal wanneer deze af
gebroken worden, schrijven wq het eerste
gedeelte weer net zoals bij het losse
woord Dat wordt dus vla-tje, stro-t/e. ca-
fe-tje en ski-tje.
Voor woorden van buitenlandse her
komst gelden trouwens vaak andere re
gels. Programma breken we af na pro om
dat dat een voorvoegsel is. maar prognose
wordt meestal tot prog-nose Bioscoop is
van huis uit een soort samenstelling en
zou daarom afgebroken moeten worden
als bio-scoop maar op grond van de uit
spraak moet het toch zijn bios-coop Inte
ressant is nu goed afgebroken maar het
bevat hetzelfde woorddeel als inter-euro-
pees. We zouden ook ook nog moeten
spreken over a-bnkoos (niet ab-rikoos) en
over a-dres (niet ad-ros) maar ik stop er
mee. Het valt allemaal wel uit te leggen en
te verklaren, maar daarvoor heb ik min
stens zeven afleveringen van deze rubnek
nodig Gelukkig kunt u het ook overlaten
aan de computer van de krant. Die is niet
feilloos, maar het verveelt hem nooit
Mijn grootste zorg is ondertussen dat er
in deze tekst geen onverwachte verras
sende afbrekingen zullen opduiken, waar
door er niets meer van te begrijpen vak
Een getrouwde man op zakenreis in een
andere stad ging op een avond in het
park voor zijn hotel een wandeling ma
ken. Op een bepaald moment hoorde hij
een stem zachtjes zeggen: "Neem mij mee.
ik ben betoverd, alleen jij kan de betove
ring verbreken". De man draaide zich
om en zag dat de stem toebehoorde aan
een kikvors die op het pad achter hem zat.
Hij besloot het dier mee te nemen naar
zijn hotelkamer en in zijn bed. Toen hij
de volgende morgen wakker werd, zag
hij dat er naast hem een welgevormde
jonge vrouw lag te slapen. Het maffe was
alleen dat zijn vrouw van het verhaal
geen woord geloofde.
Gek genoeg bevat het verhaal, op een
bepaalde manier bekeken, toch een die
pere waarheid. Die waarheid is dat veel
oudere mannen die zich voor korte oj
voor langere tijd aan een jonge vrouw
verslingeren, de meest fantastische ver
halen kunnen verzinnen, waarvan de
strekking vrijwel altijd de volgende is: ik
kon het ook niet helpen, ik was er hele
maal niet op uit, het heeft ook mij min oj
meer overvallen.
Zulke mannen kunnen zich sinds kort
gesteund voelen door de resultaten van
een onderzoek dat een groep wetenschap
pers. die zich verkopen onder de titel van
sociobiologen, heeft uitgevoerd. Sociobio-
Iogen zijn mensen die geloven dat de ma
nier waarop wij de samenleving inrich
ten en waarop we relaties met anderen
aangaan in sterk mate biologisch be
paald is. Dat wil zeggen, dat we aan veel
van onze eigenaardigheden niet veel
kunnen doen. want ze zitten nou eenmaal
in de aard van ons beestje. Dat zou ook
gelden, althans volgens dat onderzoek,
voor de wijze waarop wij onze levens
partners uitzoeken. Als een man een con
tactadvertentie plaatst met de tekst: 'Ik
ben een accountant van begin veertig, op
zoek naar een aantrekkelijke meid wier
jeugd op mijn gelouterde ziel een vitalise-
rende uitwerking zal hebben. Gaarne fo
to bijsluiten', dan zou hij niks anders
doen dan zijn natuur hem ingeeft.
Dat geldt ook voor de vrouw die con
tact zoekt met een oproep als: 'Als jij ach
ter in de dertig en rijk bent, dan ben je
misschien wel de prins die mij mag ont
voeren naar zijn weelderige paleis'. Met
andere woorden: zowel de voorkeur van
de man voor een vrouw met een jong en
mooi uiterlijk als de voorkeur van de
vrouw voor een man met een vette porte-
monnaie zou biologisch bepaald zijn.
Hoe, zo vraag je je af, komen die sociobio
logen daarbij0
Een deel van het antwoord kunnen we
volgens hen vinden in het feit dat niet al
leen in Amsterdam of in New York maar
overal op deze wereld vrouwen de 'porte-
monnaie voorkeur' en mannen de 'li
chaamsvoorkeur' blijken te hebben. In 33
landen werd aan mannen en vrouwen, in-
totaal meer dan 10.000, gevraagd aan te
geven door welke kenmerken ze zich bij
de keuze van een fhuwelijks)partner la
ten leiden. De ondervraagden konden
van elk van 18 eigenschappen aangeven
hoe belangrijk ze die vonden in een part
ner. Behalve uiterlijk en financiële wel
stand kwamen op de lijst ook eigenschap
pen voor als geloof, interesses, karakter
en opleiding.
In 32 van de 33 landen bleken vrouwen
aanzienlijk meer belang te hechten aan
de financiële vooruitzichten van een toe
komstige partner dan mannen. Ook ble
ken vrouwen, veel meer dan mannen, eer
zucht en ijver (de 'hard werken'-instel
ling) belangrijke eigenschappen in een
partner te vinden. Maar als het op uiter
lijk .aankomt. waren mannen minstens
zo kieskeurig. In alle landen bleken man
nen bij het kiezen van een partner uiter
lijk schoon veel belangrijker te vinden
dan vrouwen deden.
Die verschillen in voorkeur tussen
mannen en vrouwen worden door de so
ciobiologen als volgt verklaard. De dier
soorten op deze aarde zijn zo geprogram
meerd dat alles dat bijdraagt tot voort
planting en instandhouding van de
door René Diekstra
hoogleraar psychologie te Leiden
soort, positieve gevoelens oproept en
daarom wordt nagestreefd. Elk soort, ook
de menselijke, kent twee typen van indi
viduen: een type met veel kleine ge
slachtscellen (mannen) en een type met
weinig grote geslachtscellen (vrouwen).
Om bij de voortplanting maximaal suc
ces te hebban, zal een man daarom zoveel
mogelijk vrouwen willen bevruchten als
maar mogelijk is; hij let meer op kwanti
teit dan op kwaliteit. Een vrouw daaren
tegen moet zich richten op kwaliteit en
niet op kwantiteit. Met maar een beperkt
aantal bevruchtingskansen tot haar be
schikking, is haar meest effectieve voort-
plantingsstrategie het uitkiezen van een
man die zoveel mogelijk de zekerheid
biedt dat haar weinige nazaten zich in
derdaad voorspoedig kunnen ontwikke
len.
Maar m de loop der tijden hebben zo
wel mannen als vrouwen in vrijwel alle
culturen de nodige problemen ontmoet
bij, het uitvoeren van hun voortplan-
tingsplannen. Mannen hebben vaak te
kampen gehad met een beperkte beschik
baarheid van vruchtbare vrouwen.
Vrouwen hebben raak te maken gehad
met beperkte middelen van bestaan (nog
altijd geldt in deze wereld dat er meer ar
moede is onder volwassen vrouwen dan
onder volwassen mannen). Het gevolg ij
geweest dat mannen bij het zoeken naar
vooral zijn afgegaan op uiterlijk. Want
uiterlijke verschijning is een goede indi
catie voor de leeftijd van de vrouw - en
dat is vaak weer een indicatie voor de
kans om gezonde kinderen ter wereld te
brengen.
Vrouwen spelen het spel wat anders.
Zij zijn vooral op de uitkijk naar man
nen die hun kinderen de nodige middelen
van bestaan kunnen verschaffen. In onze
hedendaagse cultuur vertaalt zich dat in
financiële welstand, in portemonnaie-
dikte dus.
Als we mogen aannemen dat deze theo
rie inderdaad hout snijdt de resulta
ten van het onderzoek suggereren dat in
elk geval - dan betekent dat bijvoor
beeld dat het aan de haak slaan van
vruchtbare groene blaadjes door oude
welgestelde bokken niet anders is dan een
'natuurlijke' zaak. Het betekent ook dat
we ons niet langer hoeven te verbazen
over het feit dat een knappe jonge vrouw,
zonder het gevoel te hebben dat ze iets in
levert, in de huwelijksboot stapt met een
ouwe maar rijke lelijkerd. Niks vader-
complexen of geldzucht, maar gewoon de
onbewuste werking van natuurlijke se-
éctieprocessen. Het feit dat veel mannen
altijd maar de neiging hebben hun voort-
plantingsportefeuille gespreid te willen
beleggen in plaats van alles in een enkel
fonds te steken, moeten we aldus eveneens
op rekening van de evolutie schrijven
Daarmee is alle gelazer en ellende die als
gevolg van die mannelijke strategie in
veel relaties ontstaat, gereduceerd tot
niet meer dan een onvermijdelijk gevolg
van een natuurlijk gegeven.
Er zijn sociobiologen die menen, dat
het grote aantal scheidingen tegenwoor
dig het gevolg u van het feit dat vrouwen
vanwege eigen baan of uitkering voor
hun bestaanszekerheid minder afhanke
lijk zijn van mannen dan vroeger. De
man kan nu weggaan zonder bang te
hoeven zijn dat zijn nageslacht verkom
mert, de vrouw kan de man laten gaan
omdat ze zelf de noodzakelijke middelen
van bestaan voor haar kroost tvel bijcl-
kaar kan schrapen. Vandaar dat steeds
meer vrouiven er geen been in zouden
zien om zonder vaste relatie toch een kind
te krijgen en op te voeden.
Het feit dat veel vrouwen zo tussen hun
vijf-en-dertigste en zestigste - de pe
riode waarin hun vruchtbaarheid ver
mindert of verdurijnt worden inge
ruild, zou dus ook geen zaak meer zijn om
dramatisch over te doen. De natuur teil
het blijkbaar zo.
Maar voor we met z'n allen onze
schuinsmarcheerderij gaan vergoelijken
door met evolutietheorieën fe gaan
zwaaien, is het misschien toch goed even
bij het volgende stil te staan Het feit dat
bepaalde neigingen hun wortels hebben
m onze evolutie of biologie, betekent hele
maal nog niet dat ze dus goed of wense
lijk zijn De natuur brengt tal van dingen
voort die voor ons lichaam schadelijk of
giftig zijn.
De evolutie heeft ons ook met tal van ge
drag sneiging en opgescheept, die voor on
ze relaties met elkaar schadelijk of i*er-
gftigend kunnen zijn Maar ze heeft ons
ook met het x*ermogen, de flexibiliteit, uit
gerust om die neigingen in te tomen om
als we dat tenminste willen, de schade te
beperken. Dat wil niet zeggen dat dat al
tijd gemakkelijk is. Maar onmogelijk ia
het niet en daarom zijn excuses als 'ik
kon het niet helpen' altijd maar de helft
van de waarheid. Misschien goed om
even aan te denken all u all man de vol
gende week weer achter een vrouw aan
rijdt met op haar bumper een sticker met
de tekst "Als jij rijk bent. ben tic vrijge
zellin".
