Glastiiinbouw kan in
Bollenstreek nu al
geen kant meer uit
Pleidooi vervroegd
ontslag ziekenhuis
mmÊKZEsmmt
Massaal windmolens bouwen onverstandige investering
Individuele begeleiding nodig
voor gehandicapte werklozen
WOENSDAG 17 OKTOBER 1990
PAGINA 9
Verbruikersraad EWR pleit voor gratis voorlichting over energiebesparing aan burgers
LEIDEN Bedrijven die advies
vragen over energiebesparende
maatregelen moeten hiervoor beta
len. De voorlichting voor huishou
dens moet (bijna) altijd gratis zijn.
Energiebesparende maatregelen
die goedkoop zijn, maar wel veel
energie besparen, moeten voorrang
krijgen. Op grote schaal bouwen
van windmolens is, gezien de gigan
tische investeringen, onverstandig.
Dat is de reactie van de Verbrui
kersraad van de Energie- en Water
voorziening Rijnland op het milieu
actieplan dat door de EWR is opge
steld. Het plan is een uitvloeisel van
het Nationaal Milieubeleidsplan en
geeft aan op welke manier door
huishoudens en bedrijven energie
kan worden bespaard. Verminde
ring van het broeikaseffect en van
de verzuring is het doel.
De Verbruikersraad toont zich in
zijn reactie positief, maar plaatst
wel de nodige kanttekeningen. In
het milieuplan wordt een enorm
scala aan mogelijke maatregelen
opgesomd. De raad vindt dat eerst
die dingen moeten worden gedaan
die snel en goedkoop veel energie
besparen. Voorbeelden hiervan zijn
gevelisolatie en de invoering op gro
te schaal van spaarlampen.
Slechts een deel van de te nemen
milieumaatregelen levert wat op.
De EWR zal de komende jaren vele
miljoenen guldens moeten investe
ren om het milieu te ontlasten. Dat
betekent dat de verbruikers van
energie en water dat geld moeten
opbrengen. Om een nieuwe
milieutoeslag zo laag mogelijk te
houden, wil de verbruikersraad be
taalde voorlichting voor bedrijven
invoeren.
Windmolenpark
In het milieuplan van de EWR
wordt geopperd dat er een windmo
lenpark voor 22 megaWatt kan wor
den gebouwd, maar dit kost 2,6 mil
joen gulden. De raad vindt het veel
te vroeg om nu al zo'n groot energie
project te beginnen. Het is beter als
de EWR samen met andere distribu
tiebedrijven op kleine schaal erva
ring met windenergie opdoet. De
uitgespaarde 2,6 miljoen gulden
moet worden gebruikt om bij voor
beeld de spaarlampen voor consu
menten goedkoper te maken en om
de gevelisolatie mee te subsidiëren.
De Verbruikersraad dringt in zijn
reactie aan op nader onderzoek van
het effect van maatregelen als een
snellere overschakeling van olie-
naar gasgestookte ketels, de ver
huur van hoogrendementsketels
door de EWR en van uitbreiding
van de voorlichting over binnenkli
maat.
In het milieuplan worden veel
grote projecten besproken en be
oordeeld. De Verbruikersraad be
nadrukt de noodzaak ook naar klei
ne verbeteringen te kijken
Het milieuplan voorziet in inves
teringen tot het jaar 2000. De eerste
jaren zijn 'goedkoper' dan de jaren
erna. De Verbruikersraad vindt dat
de milieutoeslag die geheven gaat
worden, stabiel moet zijn. De eerste
jaren moet er een fonds worden ge
vormd. om de dure jaren mee te be
talen.
Tot slot raadt de raad aan om een
deel van de vergoedingen die de ge
meenten nu krijgen als compensa
tie van de winstuitkeringen, niet
langer aan gemeenten uit te keren.
Dit geld moet worden gebruikt voor
grote energiebesparingsprojecten
zoals maatregelen in zwembaden en
dergelijke.
Rijnsburg zéér teleurgesteld over nota provincie
DEN HAAG Voor de glastuinbouw in Zuid-Holland ontstaan tot het begin van de vol
gende eeuw geen ruimteproblemen wanneer met mate nieuwe woningen worden ge
bouwd. Voor de kwekers in het noordelijk deel van de provincie, de Bollenstreek, zijn er
evenwel weinig uitbreidingsmogelijkheden als voor het Groene Hart een zeer stringent
beleid wordt gevoerd.
Uitbreiding kan plaatshebben rond
Bleiswijk en in het noorden van de
Hoeksche Waard. Indien de verste
delijking zich echter fors doorzet,
dan is er binnen tien jaar in het zui
delijke deel van Zuid-Holland geen
ruimte meer voor verdere groei van
de glastuinboouw.
Dat staat in de provinciale nota
'Ruimte voor glas?', die gisteren
door gedeputeerde Günther is ge
presenteerd. Volgens de provincie
bestuurder bestaat er voor het noor
delijk deel van Zuid-Holland, het
deel vanaf pakweg Leiden, al een te
kort aan ruimte voor glastuinbouw.
Burgemeester Jonkman van Rijns
burg is niet te spreken over de nota:
"De provincie springt zeer onzorg
vuldig om met de belangen van de
glastuinbouwers", (foto wim Dijkman)
Met name het vasthouden aan het
concept van het Groene Hart, waar
bij veenweide- en natuurgebieden
worden gespaard, lévert voor de
toekomst problemen op. Vandaar
dat in de Bollenstreek al een werk
groep bezig is om ruimte voor glas
tuinbouw te vinden.
In een eerste reactie op het plan
zegt burgemeester Jonkman van
Rijnsburg "er wanhopig van te wor
den" en "er tranen van in de ogen te
krijgen". Vooral de procedure die
de provincie heeft gevoerd rond de
gevraagde 55 hectare grond voor
glastuinbouw in de Bollenstreek.
Rijnsburg heeft zelf geen ruimte
meer in Kloosterschuur. Daarom is
er een werkgroep in het leven geroe
pen om naar geschikte grond in de
Bollenstreek te zoeken. Halverwege
volgende maand komt de werk
groep met een conclusie.
Tranen
Burgemeester Jonkman: "Zoals de
zaken er nu voorstaan lijkt dat niet
meer nodig. Het rapport van de pro
vincie ligt al op tafel alvorens de
werkgroep haar zegje heeft kunnen
doen. Als je bestuurlijk op zo'n ma
nier met elkaar omgaat, ja, dan krijg
ik tranen in de ogen. Waarom? Ie
dereen zegt dat de glastuinbouw en
de bollenteelt een belangrijke poot
voor de economie zijn. Ook voor de
toekomst, kijk maar naar de cijfers.
Natuurlijk, er zijn problemen rond
het milieu. Maar daar wordt best
aan gewerkt".
Jonkman zegt dat hij de ambtena
ren op het provinciehuis hoort zeg
gen dat de glastuinbouw maar naar
Friesland moet verhuizen. "Ik gun
ze best werkgelegenheid, maar je
kunt dat niet zo maar even regelen.
Wat nu allemaal gebeurt, heeft niets
met besturen te maken. Ik heb daar
dan ook geen goed woord voor over.
Teleurgesteld? Ja, dat kun je wel
REGIO - Om gehandicapte werk
lozen aan een baan te helpen, is goe
de persoonsgerichte vóórlichting
en begeleiding nodig. Gehandicap
ten in de regio Zuid-Holland zou
den hierbij hulp en bijstand moeten
krijgen van een door henzelf geko
zen vertrouwenspersoon. Daar
naast zijn contacten van gehandi
capten met toekomstige werkge
vers al tijdens de opleiding van be
lang. Bedrijven moeten bovendien
met extra subsidie worden gestimu
leerd om gehandicapten in dienst te
Dat zijn de belangrijkste conclu
sies in het rapport 'Buitenstaan
ders' van het Provinciaal Overleg
Gehandicaptenbeleid Zuid-Hol
land (POG). Het rapport met de re
sultaten van het project 'verbete
ring scholing-en arbeidsmarktposi
tie van mensen met een lichamelij
ke handicap, in het bijzonder
schoolverlaters', is gisteren aan ge
deputeerde Aalbers van de provin
cie Zuid-Holland aangeboden.
Het POG heeft onderzoek gedaan
naar arbeidsmogelijkheden voor
'buitenstaanders'gehandicapte
schoolverlaters die nog nooit een
baan hebben gehad of gehandicap
ten die al langere tijd geen contact
meer hebben met hun vorige werk
gever. Deze groep heeft veel proble-
Zwartboek over plannen
studiefinanciering
DEN HAAG - De plannen om op de
studiefinanciering te bezuinigen
hebben afzonderlijk al ernstige ge
volgen. Worden die gevolgen opge
teld, dan blijkt echter pas goed hoe
schadelijk de voornemens van mi
nister Ritzen (Onderwijs) zijn. Dat
schrijft de Landelijke Studenten
Vakbond (LSVb) in een zwartboek
dat gistermiddag is aangeboden aan
de vaste commissie voor Onderwijs
van de Tweede Kamer.
men bij het vinden van werk. Het
project richtte zich vooral op de re
gio Leiden en de Duin- en Bollen
streek.
Uit het onderzoek bleek dat een
groot knelpunt voor gehandicapten
de lange wachttijden zijn voordat
speciale aanpassingen op het werk
en de opleidingen worden doorge
voerd. Die lange wachttijden geven
gehandicapten geen gelijke kansen
bij scholing en arbeid: de plek
wordt al snel door anderen bezet.
De toegankelijkheid en bruikbaar
heid van gebouwen en voorzienin
gen voor gehandicapten moet daar
om snel worden verbeterd.
Het POG stelt voor in de regio's
Zuid-Holland speciale contactper
sonen of projectleiders aan te wij
zen die contacten leggen met ge
handicapten en hen informeren
over de mogelijkheden om aan
werk te komen. Speciale informa
tiedagen over de mogelijkheden
van scholing en arbeid en het vor
men van sollicitatieclubjes kunnen
helpen bij het vinden van een baan.
Gehandicapten moeten 'zelfhulp
groepen' vormen die uiteindelijk
gebruik gaan maken van de voorzie
ningen en regelingen voor scholing
en het opdoen van werkervaring.
Het POG vindt dat bedrijven ex
tra loonkosten-subsidie zouden
moeten krijgen als zij gehandicap
ten in dienst nemen. Een quotum
verplichting in de Wet Arbeid Ge
handicapte Werknemers (WAGW)
om een minimum aantal gehandi
capten in dienst te nemen, is vol
gens het POG een absolute nood
zaak. Vorige week keerde premier
Lubbers zich tegen het opleggen
van de plicht aan werkgevers om
vaste hoeveelheden gehandicapten
in dienst te nemen of te houden.
Lubbers vindt dat eerst moet wor
den afgewacht wat de afspraken
over de aanpak van arbeidsonge
schiktheid opleveren die het kabi
net met de vakbonden heeft ge
maakt tijdens het Najaarsoverleg.
zeggen. De provincie springt zeer
onzorgvuldig om met de belangen
van de glastuinbouwers. En daar
heb ik grote moeite mee. Er is een
ratjetoe van gemaakt. Zo doe je
geen recht aan de belangen van een
groep hardwerkende mensen".
In de nota zegt gedeputeerde
Günther dat er een en speciaal be
leid moet worden ontwikkeld voor
de boomteelt in Boskoop. In deze
sector neemt de behoefte aan ge
bruik van glas toe en er moet reke
ning worden gehouden met groei
van het aantal vierkante meters
glas. Voor het Venengebied is be
langrijk de vraag in welke mate
straks wordt vastgehouden aan het
Groene Hart. Op dit moment wil ie
dereen dit open gebied echter be
schermen.
Waarschuwing
De verwachting van Günther dat
wellicht geen ruimtetekort ontstaat
in Zuid-Holland voor de glastuin
bouw, staat haaks op de schattingen
van het bedrijfsleven. De kwekers
waarschuwen dat wanneer er niets
gebeurt, er grote tekorten gaan ont
staan en dat dat ten koste gaat van
deze sector.
Günther gaf gisteren aan dat de
provincie er veel aan gelegen is om
de glastuinbouw voor Zuid-Holland
te behouden. Zij wees daarbij op de
grote economische betekenis van
de tuinbouw. De glastuinbouw
neemt slechts 4 procent van de
grondoppervlakte in gebruik maar
neemt daarmee 64 procent van de
agrarische opbrengst in de provin
cie voor haar rekening. Daarnaast
zijn er in de tuinbouw net zoveel
mensen aan het werk als in de me
taal- en elektronische industrie bij
elkaar.
Een van de plaatsen waar naar
Günther glassector in geconcen
treerde vorm wil overplaatsen is de
Hoekse Waard en de Zuidplaspol-
der. Daarnaast wil ze voor de lange
termijn, na 2005, afwachten wat de
studie naar de kustlokatie gaat ople
veren. Er zijn plannen om de kust
tussen Scheveningen en Hoek van
Holland uit te breiden.
AZL krijgt computergestuurde
buispostinstallatie van 4 Ion
LEIDEN Het Academisch
Ziekenhuis Leiden krijgt een
computergestuurde dubbellijns
buispostinstallatie met een to
tale lengte van 4 kilometer. Via
dit transportsysteem kunnen
supersnel bloedmonsters en
dergelijke voor onderzoek naar
de laboratoria worden ge
stuurd.
Nu nog moet altijd zieken
huispersoneel klaar staan om de
monsters weg te brengen.
Straks zal dat niet meer nodig
zijn. In de nieuwbouw wordt
gelijk rekening gehouden met
de aanleg van het interne trans
portsysteem. in het hoofdge
bouw zal het systeem ook wor
den aangelegd, wat nog wel het
nodige breekwerk tot gevolg zal
hebben. De totale kosten wor
den op een miljoen gulden ge
raamd. In 1993 moet het gereed
zijn.
Utrecht en Amsterdam geïn
stalleerd, maar die van het AZL
is het grootst. Er komen op 52
plaatsen stations, vanwaar pa
tronen met monsters kunnen
worden verstuurd. Het systeem
kan tijdens de piekuren 600 pa
tronen per uur verwerken. In
totaal krijgt men de beschik
king over 265 patronen.
Vooral in de operatiekamers,
de poliklinieken, intensive care
en de verpleegafdelingcn van
het AZL worden veel (bloed
monsters genomen. Vaak gaat
het om spoedonderzoeken en
dan is snelheid geboden. Het
systeem is dubbellijns: de uit
slagen van het onderzoek kun
nen weer even snel worden te
ruggestuurd. Verder wordt als
groot voordeel gezien dat het
systeem vanzelfsprekend dag
en nacht, zeven dagen per week.
te gebruiken is. Problemen met
grote drukte, vakantie of ziekte
doen zich niet meer voor.
ADVERTENTIE
winter-cotton
Bewegwijzering van
recreatiegebieden
wordt duidelijker
DEN HAAG - Dc provincie
Zuid-Holland gaat vanaf 1991
de bewegwijzering van natuur-
en recreatiegebieden vernieu
wen. Op dit ogenblik verschilt
de bewegwijzering van ge
meente tot gemeente en ontbre
ken deze aanwijzingen soms in
zijn geheel.
Er komt straks één systeem
van borden die het de recreant
makkelijk moet maken om de
weg te vinden naar bepaalde
voorzieningen. Dit s>«Ucem
moet leiden tot veilige routes
van stedelijke naar recreatie
gebieden. In de stedelijke ge
bieden komen standaard pane
len met daarop informatie over
recreatievoorzieningen en -ge
bieden.
De provinice wil hiervoor
jaarlijks 50.000 gulden ter be
schikking stellen. Binnenkort
wordt vanuit Rotterdam-zuid
naar de recreatiegebieden
Oude Maas en het Zuidelijke
Randpark een proefproject be
gonnen met dit nieuwe systeem.
Van kostenbesparing geen sprake
HAZERSWOUDE De natuur is van slag af door het zachte weer van de
laatste tijd. Appelbomen langs de Vierheemskinderenweg in Hazerswou-
de-Rijndijk laten alweer bloesem zien. (foto Wim Dijkman)
LEIDEN Patiënten die zijn ge
opereerd aan een liesbreuk, blinde
darm of spataderen, kunnen ver
vroegd uit het ziekenhuis worden
ontslagen. Nadelige gevolgen heeft
dat niet voor de patient. Het eerder
naar huis sturen van patiënten le
vert echter geen besparing op. De
eerstelijnszorg (huisarts, kruis
werk) wordt duurder. Die kosten
overtreffen de besparing van het
ziekenhuis.
Dat stelt van mevrouw M.A.A.
Swinkels die morgen aan de Leidse
universiteit van Leiden promoveert
op het proefschrift 'Eerder thuis-
Beter af?' Swinkels volgde driejaar
lang patiënten die vergelijkbare
operaties ondergingen. De ene
groep werd eerder uit het zieken
huis ontslagen dan de groep die de
traditionele tijd in het ziekenhuis
Hulp vrouwen
niet makkelijk
in te bouwen in
bestaande Riagg
RIJSWIJK - Hulpverlening aan
vrouwen is niet makkelijk in te bou
wen in een reguliere, professionele
instelling als een Regionale Instel
ling voor Ambulante Geestelijke
Gezondheidszorg (Riagg). Dat komt
onder meer doordat er vrij zelfstan
dige professionals werken. Die toch
zeer noodzakelijke integratie
brengt een enorme cultuurverande
ring met zich mee die geen enkel ni
veau van de Riagg-organisatie on
aangetast laat.
Dat staat in een verslag van het
eerste onderzoek naar de integratie
van vrouwenhulpverlening in de
Riaggs dat is uitgevoerd door de
overkoepelende organisatie van
Riaggs, de Nvagg. Het rapport 'Cul
tuurverandering op maat' is giste
ren in Rijswijk gepresenteerd.
De Nvagg riep in 1986 als eerste
koepelorganisatie in de gezond
heidszorg een Project Vrouwen
hulpverlening in het leven, gesubsi
dieerd door het ministerie van
WVC. Sindsdien is het aanbod van
speciale hulpverleningsgroepen in
de 57 Riaggs bijna verdubbeld tot
272.
De speciale hulpverleningsgroe
pen zijn bedoeld voor vrouwen en
meisjes met bij voorbeeld eetversla-
vingsproblemen, depressies en pro
blemen na seksueel misbruik.
Uit het onderzoek blijkt dat
steeds meer Riaggs medewerksters
aanstellen die de invoering van spe
ciale vrouwenhulpverlening in hun
organisatie moeten begeleiden.
Het rapport wil de Riaggs aange
ven hoe het niet moet. maar ook hoe
het wel kan. De richtlijnen zijn niet
algemeen geldend elke Riagg kent
een eigen structuur.
Hof: 12 jaar cel voor
Leimuidenaar voor
moord Van der Valk
LEEUWARDEN (ANP) - Het ge-
rechtshof van Leeuwarden heeft
gisteren een 34-jange Leimuidenaar
tot twaalf jaar gevangenisstraf voor
zijn aandeel in de moord op var
kenshouder Lieuwe van der Valk
(61) uit Exmorra in ?>iesland. De
procureur-generaal had zestien jaar
geeist.
Twee medeplichtigen van 21 en
34 jaar kregen iedereen gevangenis
straf van zes jaar Tegen hen was
acht jaar geeist. De drie daders wer
den schuldig bevonden aan diefstal
met geweldpleging, vrijheidsbero
ving en doodslag.
Op 11 november vorig jaar braken
de veroordeelden in bij Van der
Valk. Van der Valk werd mishan
deld en in de kofferbak van dc auto
meegenomen. Op de Afsluitdijk bij
Breezanddtjk werd hij in de Wad
denzee gegooid. Het slachtoffer
kwam door verdrinking om het le
ven.
werd verpleegd. Zo kon worden na
gegaan welk effect het beleid van de
overheid zou hebben om de eerste
lijn te versterken.
Swinkels deed haar onderzoek bij
een groep van ruim zestig patiën
ten. Bijna de helft koos voor ver
vroegd ontslag, de rest wilde liever
traditioneel worden behandeld. Op
vallend veel mannen bevonden zich
in deze groep. Volgens Swinkels lij
ken mannen eerder geneigd te pro
fiteren van de hotelfunctie van het
ziekenhuis om 'thuis' te ontzien.
Vrouwen willen zo snel mogelijk
naar huis. Hun voorkeur was ver
vroegd ontslag.
De meerderheid van de patiënten
die eerder werd ontslagen was te
vreden over de nazorg thuis. Huis
arts, kruiswerk en gezinsleden wa
ren daar nauw bij betrokken. De
huiselijke bezigheden namen ze
eerder op en gingen sneller aan het
werk dan de patiënten die de 'nor
male' duur in het ziekenhuis verble
ven. Vervroegd naar huis gaan is
overigens wel aan voorwaarden ge
bonden: er moet hulp van familiele
den aanwezig zijn en er moeten goe
de afspraken met huisarts en kruis
werk worden gemaakt. Swinkels
pleit ervoor om na te gaan in hoe
verre het mogelijk is om verpleeg
huizen in te schakelen bij herstel na
een operatie.
De huisarts kon voor particulier
verzekerde patiënten visites en con
sulten declareren. De kruisvereni
gingen konden alleen een bedrag
aan lidmaatschapsgelden innen
voor zover het nieuwe leden betrof.
Voor hen kwam vervroegd ontslag
neer op een extra aanslag op de be
schikbare middelen. Door verkor
ting van de opnameduur werd het
ziekenhuis geconfronteerd met een
netto-vermindering van de beschik
bare middelen.
Out) flimius
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Sedert Zondag is Londen in
mist gewikkeld. Zoodal overdag
in kantoren kunstlicht moest
worden gebezigd. Het verkeer op
de Theems ondervond veel be
lemmering en op i>ersehetdene
havenboothjnen werd de dienst
gestaakt. Een zware mist hangt
over het Kanaalvandaar dc
grote vertraging in het vervoer
van post en reizigers
- Ondanks het fraaie weder is
ook te Parijs de influenza weder
opgetreden. Overdag schijnt de
zon en is de lucht warm en zacht.
Maar 's nachts en 's morgens
vroeg is er veel muf en is het zeer
koud. Vermoedelijk is het weder
verschijnen der ziekte daaraan
te wijten
- Terwijl de jeugdige koning Alf
onso te San-Sebastian een rij
toer deed in een door tu*e
muilezels getrokken tvagen. wer
den deze dieren plotseling
schuw, ten gevolge waarvan het
rijtuig omviel. De koning bleef
evenwel ongedeerd.
Vijfentwintig jaar geleden
- Acht maanden voor antisemiet
Een onderwijzer in de Hongaar
se plaats Peroencswny is tot acht
maanden gevangenisstraf ver
oordeeld omdat hy schoolkinde
ren van tien jaar het lied „Het
bloed van Etzter Solomosy"
heeft geleerd. Dit lied beschrijft
hoe Joden 83 jaar geleden in een
nabij dorp een Christenmeisje
vermoordden om haar bloed te
gebruiken voor ritueel brood In
werkelijkheid is dejtijds vastge
steld dat het meisje zelfmoord
heeft gepleegd. Er had toen reeds
een pogrom plaatsgevonden,
maar de leiders daarvan wer
den berecht
Pnnsc Margriet is vandaag
haar werk als verpleegster m het
ziekenhuis De Lichtenberg in
Amersfoort begonnen. De in
structie met de pop Kareltje gaf
aanleiding tot grote hilariteit
bij haar mede leerling-verpleeg-
sters.
