f
'f'
k Ir
i I>
1!
1
atsfr/f
lUfilfl
E
Raad voor de Kunst wil af van
adviezen over kleine subsidies
Art Blakey, een expressieve slagwerker
Antonia Byatt wint met
'Possession' Bookerprijs
Pianist Jorge Bolet overleden
Jazzmusicus Brookmeyer naar
Rotterdams conservatorium
I Musici verbluffend knap,
maar kleurloos en stoffig
'Dan kwam hij ineens met een roffel, dat je niet kon stoppen"
(OENSDAG 17 OKTOBER 1990
Literaire prijzen
hoger om lezen
te bevorderen
DEN HAAG (ANP) - De minister
van welzijn, volksgezondheid en
cultuur. H. d'Ancona heeft de
Tweede Kamer voorgesteld de
P C. Hooftprijs voor Letterkunde
en de Theo Thijssenprijs voor
kinder- en jeugdliteratuur met in
gang van 1992 te verhogen tot een
bedrag van 125.000 gulden. Een
woordvoerder van het ministerie
heeft dat gisteren bekendge
maakt.
Van dit bedrag is 75.000 gulden
bestemd voor de laureaat zelf, ter
wijl de resterende 50.000 gulden
in overleg met de prijswinnaar
bestemd wordt voor de bevorde
ring van specifiek letterenbeleid.
Daarbij kan volgens het voorstel
gedacht worden aan een boekuit
gave naar aanleiding van het be
kroonde oeuvre of een vertaling
daarvan. Door de prijs op deze
manier toe te kennen wordt er
volgens de minister een direct
verband gelegd tussen literaire
prijzen en het leesbevorderings-
beleid.
Al in mei van dit jaar stelde de
minister in haar letterenbrief
voor de beide literaire prezen van
25.000 gulden tot 100.000 gulden
te verhogen. De Tweede Kamer
fracties van de PvdA, het CDA en
D66 keerden zich in juli tegen een
dergelijke verhoging „zonder
meer". Volgens de fractieverte
genwoordigers moest de toeken
ning van de prijs gekoppeld wor
den aan de leesbevordering.
Voordat de minister met een
definitief voorstel komt zal de
Raad voor de Kunst om advies ge
vraagd worden.
I*.-"
f
AMSTERDAM - 'Het Koekoeksnest' naar het toneelstuk van de Amerikaanse schrijver Ken Kesey. beleefde giste
ren zijn Nederlandse première met Peter Faber en Petra Laseur in de hoofdrollen. (foto amt)
•LA BAULE - De jury van het eerste Internationale Europese Film Festival met in het midden de voorzitter, de
Joegoslaaf Alexander Petrovic (op de grond), poseerde gisteren in het Franse La Baule voor de camera. Onder
anderen Vassili Vassilikos (tweede van links, zittend) en Jacques Deray (naast hem) zullen de films beoordelen.
«foto ANP»
MOUNTAIN VIEW (AP) - Concert
pianist Jorge Bolet, vooral ver
maard vanwege zijn vertolkingen
van werken van Franz Liszt, is giste
ren op 75-jarige leeftijd aan een
hartverlamming overleden.
De in Cuba geboren Bolet woon
de in Californië. Hij overleed in zijn
huis in Mountain View, ongeveer 50
kilometer ten zuiden van San Fran
cisco.
Bolet vergaarde in de jaren '80
veel roem omdat juist toen de ro
mantische werken van Liszt weer
enorm populair werden. Hij gaf in
die jaren gemiddeld ruim 100 con
certen per seizoen. Zijn voorberei
dingen voor een wereldtoernee ter
gelegenheid van zijn 75ste verjaar
dag moest hij eerder dit jaar staken
vanwege problemen met zijn ge
zondheid.
Bolet begon als jongetje van ze
ven met pianolessen. Op zijn twaalf
de ontving hij een studiebeurs voor
het vermaarde Curtis Institute in
Philadelphia, waar hy les kreeg van
grote pianisten als Josef Hofmann
en Davis Saparton. Rudolf Serkm,
Moriz Rosenthal en Leopold Go-
dowsky behoorden eveneens tot
zijn docenten. In de loop der jaren
ontwikkelde hy zich tot een gran
dioos vertolker van het romanti
sche repertoire uit de 19de en begin
20ste eeuw.
In 1937 maakte hij zijn debuut als
professioneel pianist in New York.
Toen de Tweede Wereldoorlog uit
brak ging hij in dienst in het Cu
baanse leger. Later sloot hy zich aan
bij het Amerikaanse leger. Na de
oorlog pakte hy zyn muzikale carri
ère weer op. In de jaren 1970-1977
doceerde hij aan de Indiana Univer
sity; van 1977 tot 1986 was hij hoofd
van de afdeling piano op het Curtis
Institute.
Bolet heeft negen werken voor
piano van Liszt op plaat opgeno
men, alsmede stukken van Brahms,
Grieg. Rachmaninoff. Schumann,
Tchaikovsky en Debussy.
DEN HAAG (GPD) - De hui
dige subsidiëring van kortlo
pende projecten door het
ministerie van wvc en de
Raad voor de Kunst is on
doorzichtig en traag. Advise
ring over en verdeling van
kunstsubsidies voor projec
ten als manifestaties, festi
vals en activiteiten moetEN
daarom worden verbeterd
door overheveling van die
taak naar speciale fondsen
of instellingen. Het beleid
van dergelijke voorzienin
gen moet eens in de vier jaar
worden getoetst door de
Raad voor de Kunst.
Dit bepleit de Raad voor de Kunst
in de beleidsadviesnota 'De bomen
en het bos' die zyn nieuwe voorzit
ter, oud-minister mr. Job de Ruiter,
gisteren aanbood aan minister
D'Ancona van wvc. Het beleidsad
vies loopt vooruit op de discussie
nota over ondermeer de beoorde-
lingssystematiek en projectsubsi
dies die het ministerie dit najaar wil
uitbrengen.
De Raad wil met het advies in
gaan op kritiek uit de kunstwereld
op de verdeling van de geldstroom
voor culturele projecten.
Terugdringing van de bureaucra
tie en een grotere invloed van de
kunstwereld bij de subsidiëring van
kortlopende projecten is hard no
dig. De laatste jaren zun de benodig-
de formaliteiten by subsidie-aan
vragen toegenomen. Dit leidt er on
dermeer toe dat beslissingen vaak
meer dan een jaar op zich laten
wachten. In sommige gevallen
werd de beslissing over toekenning
van geldelijke steun pas bekend na
dat de gebeurtenis al lang achter de
rug was. Juist voor ad hoe-activitei
ten kan zo n ingewikkelde en tydro-
Bovendien is er een duidelijk ver
schil bij de beoordeling van kortlo
pende subsidies in vergelijking tot
meerjarige susidies. Aanvragen om
geldelijke steun by concrete projec
ten, subsidies aan individuele kun
stenaars, publikaties en manifesta
ties vragen immers vooral om een
beoordeling op artistieke grond
slag. Dat kan dan ook het beste ge
beuren door deskundigen uit de
kunstensector.
Slechts de specifiek beleidsmati
ge afwegingen, die vooral gemaakt
worden bij beoordeling van meer
ingrijpende subsidies, behoren tot
de taak van de politiek. „Zo", me
nen de samenstellers van de nota-
„ontstaat aan de ene kant concen
tratie op de bomen, en kan aan de
andere zijde de volle aandacht wor
den besteed aan de pracht van het
bos"
In de nota worden enkele belang
rijke suggesties gedaan met betrek
king tot de beoogde vereenvoudi
ging. Binnen de theatersector zou
den theaterwerkplaatsen, gezel
schappen en theatervoorzieningen
een belangrijke rol by projectsubsi
dienng moeten gaan vervullen Alle
podiumkunsten, dus ook muziek en
dans. zouden in een projectenfonds
moeten worden ondergebracht
Het budget voor manifestaties in
de sector beeldende kunst zou on
der de verantwoordelykheid van
gemeenten en provincies geplaatst
moeten worden, omdat deze activi
teiten meestal van regionale beteke
nis zyn, zo meent de Raad
ROTTERDAM (GPD) - De vermaar
de Amerikaanse jazzmusicus en ar
rangeur Bob Brookmeyer is aange
steld als artistiek leider van de Lich
te Muziekopleidingen van het Rot
terdams Conservatorium. Brook
meyer begint zyn werkzaamheden
op 1 november. Dit heeft John
Floore, algemeen directeur van de
Hogeschool voor Muziek en Thea
ter Rotterdam, bekend gemaakt
Brookmeyer werd m de jaren vijf
tig wereldberoemd als ventieltrom
bonist in het kwartet van bariton
saxofonist Gerry Mulligan als op
volger van Chet Baker. Later speel
de hij ook in andere formaties van
Mulligan en was verder samen met
tal van andere 'grootheden' (Jimmy
Giuffre, Jimm Hall, Clark Terry,
Stan Getz, etc.) op concerten en pla
ten te beluisteren. Hij was te zien in
de film 'Jazz on a Summer's Day'
Er werden hem in de loop van zyn
carrière tal van onderscheidingen
toegekend.
De afgelopen tien jaar is Brook
meyer zich steeds meer gaan toeleg
gen op componeren, arrangeren, di
rigeren en lesgeven. Ook Neder
landse formaties - het Nederlands
Blazers Ensemble - voerden compo
sities van hem uit
Brookmeyer wil, naast zijn werk
op het Rotterdams Conservator!
um. een International Rotterdam
School for New Music oprichten
Zo'n school zou een aanvulling
moeten worden op nationale en in
ternationale muziekvakinstituten
Graficus Dirk van Gelder overleden
DEN HAAG - In zijn geboorteplaats
Scheveningen is maandag op 83-ja-
nge leeflyd de tekenaar en graficus
Dirk van Gelder overleden
Van Gelder was lid van de Raad
voor de Kunst, gaf vanaf 1952 tot
aan zyn pensionering in 1972 les aan
de Koninklyke Academie van Beel
dende Kunsten m Den Haag en pu
bliceerde in 1976 een monografie
van de Franse graficus Rudolphe
Bresdin (1822-1885) Van Gelder
ontwierp ook postzegels VOOf dl
PTT en in 1953 won hij met zijn ont
werp voor een zegel een internatio
nale prijsvraag van de Verenigde
Naties
Van Gelder, die in zyn jeugd wel
tekenlessen volgde maar als grafi
cus autodidact was, had altijd veel
belangstelling voor de natuur en in
het byzonder voor de flora. In het
begin van de jaren dertig bestudeer
de hy met name landschappen op
Texel en in Italië (Toscane en Sici
he)
In 1938 vestigde hy zich in Verre,
waar hy 25 jaar zou blyven wonen
cn werken. Van Gelder begon in die
jaren steeds meer gebruik te maken
van de houtgravure Veel bekend
heid kreeg hij door zyn illustratie
van De Mei van Gorter in opdracht
van de bibliofiele stichung De
Roos.
Antonia Byatt met het winnende
boek. «foto AP»
Lingusprys, die haar een bedrag
van 73.000 gulden opleverde.
De schrijfster zei dat zij het idee
voor het boek al in 1972 had. Zij
deed er twee jaar over de roman te
schrijven.
LONDEN (Reuter/AP) - De 56-jari-
ie Britse schrijfster Antonia Byatt
heeft gisteren met haar roman „Pos
session" de Bookerprijs gewonnen.
Aan deze grootste Britse literaire
prijs is een geldbedrag van 20.000
pond verbonden, ongeveer 70.000
gulden.
De vijfkoppige jury stelde giste
ren bij de uitreiking in haar rapport
ilat Byatts roman er als beste van de
s finalisten was uitgesprongen,
aar ook het niveau van de vijf an
dere inzendingen - The Gate of An
gels van Penelope Fitzgerald, die in
1979 al eens een Bookerprijs won,
Knongst Women van de Ier John
cGahern, Solomon Gursky Was
Here van de in Canada geboren
(Jordecai Richler, Lies of Silence
van Brian Moore en An Awful Big
Adventure van Beryl Brainbndge -
«varen volgens het juryrapport van
een „buitengewoon hoge" kwali
teit.
In Possession, haar vijfde roman,
beschrijft Byatt hoe twee studenten
tich een beeld vormen van twee
denkbeeldige Victoriaanse dichters
aan de hand van brieven en reizen,
waarbij de invloed van het verleden
op het heden het centrale thema is.
Byatt werd eerder deze maand
ëoor hetzelfde boek al in Ierland on
derscheiden met de Irish Times-Air
Concert door I Musici di Roma. Solisten:
Maria Teresa Garatti (davecimbel) en Fe-
derico Agostini (viool). Programma: werken
van Handel, Bach, Mozart en Vivaldi. Ge
hoord: 16/10 in De Vereeniging, Nijmegen.
Korle tournee door Nederland.
NIJMEGEN - 'Groot authentiek'
heet de Nijmeegse serie die gis
teravond door I Musici geopend
werd. Dat moet een vergissing
zijn. Want van het gerenommeer
de Italiaanse ensemble kan veel
gezegd worden, maar niet dat het
oorspronkelijk musiceert en zich
in zijn vertolkingen laat voortstu
wen door de frisse wind die de
laatste jaren door barokland heeft
gewaaid.
I Musici - de toevoeging 'di Ro
ma' is gedurende het bijna veer
tigjarige bestaan een overbodige
geworden - spelen hoe dan ook
verbluffend. Verbluffend homo
geen en (individueel) virtuoos,
maar ook saai en kleurloos. De elf
heren en één dame spelen zoals ze
verleden jaar in een Venetiaanse
videoclip geafficheerd werden;
snel en smetteloos, maar even
stoffig als de stad zelf.
Vivaldi's 'Vier Jaargetijden'
werden bij die gelegenheid maar
weer eens gepromoot en ook ty-
dens deze korte Nederlandse
tournee staan de eerste vier con
certen uit de reeks 'II Cimento
dell'armonia e dell'invenzione'
('Toetssteen voor welluidendheid
en vindingrijkheid') centraal. Een
door het ensemble noodzakelijk
geachte herneming, nadat aan
voerder Pina Carmirelli drie jaar
geleden werd vervangen door de
nieuwe solist Federico Agostini.
I Musici is met deze concerten,
die dus twee maal voor Philips
werden vastgelegd, in de loop der
jaren vergroeid geraakt. Normaal
leidt dat tot verdieping, maar I
Musici zijn in hun eigen interpre
tatie zo vastgeroest, dat van enige
spontaniteit geen sprake meer
kan zijn. En in die routinematig
heid schuilt paradoxaal genoeg
tevens de kracht van het ensem-
blespel: het volstrekte gebrek aan
avontuur en durf garandeert een
perfecte harmonie, die kennelyk
belangrijker wordt geacht dan
muzikale spanning. Erg knap al
lemaal, maar zo stoffig dat de vol
le Vereeniging een uur lang hoes
tend zat toe te luisteren.
In de opmaat voor Vivaldi's na
tuurschilderingen bewezen I Mu
sici tevens hun angst voor pro
grammatische oorspronkelijk
heid met Handels Concerto Gros-
so op. 6 nr. 9, het Clavecimbelcon-
cert in g BWV1058 van J.S. Bach -
de vioolversie in a blijft veel
mooier! - en het Divertimento in
B van Mozart. Nijmegen keek en
luisterde er naar, reageerde geest
driftig op de prestaties maar ap-
plaudiseerde onbewust uitslui
tend voor de tijdloze muziek en
de 120 snelle vingers.
TOM RUIJFROK
SCHILDERSPRIJS - Minister d'Ancona van wvc heeft in Den Haag de
Nationale Schildersprijs 1990 uitgereikt aan het Haagse renovatieproject
'Daal en Berg'.
Volgens de juiy is het project zeer geslaagd. „De aanpassingen aan de
woningen uit de jaren dertig maken het complex tot een zeer geslaagde re
novatie, waarbij het hedendaagse Kleurenconcept het complex volledig
heeft bevrijd van zijn sombere naargeestigheid", aldus het juryrapport.
De prijs, een kunstobject van Marte Röling, werd in 1987 ingesteld door
het Bedrijfschap Schildersbedrijf namens 5.200 Nederlandse schildersbe
drijven.
Van onze correspodcnt
Ton Ouwehand
ENSCHEDE - De gisteren overle
den Art Blakey behoorde samen
met Max Roach en de inmiddels
overleden Kenny Clarke, Elvin Jo
nes en Buddy Rich tot de toonaan
gevende slagwerkers van de moder
ne jazz. Voor zijn baanbrekend
werk als slagwerker, als toonzetter
voor een nieuwe manier van drum
men en als ontdekker van nieuw
jazztalent kreeg Art Blakey vorig
jaar op het North Sea Jazz Festival
een 'Bird Award' uitgereikt.
Vanaf 1954 tot vlak voor zijn dood
was Blakey de leider van de Jazz-
messengers, een formatie waar tal
van befaamde jazzmusici hun carri
ère begonnen, onder wie Bennie
Golson, Hank Mobley, Woody
Shaw, Wayne Shorter, Johnny Grif
fin, Lee Morgan, Kenny Dorham,
Horace Silver, Freddie Hubbard en
Junior Cook. Maar ook de jazzmusi
ci die het gezicht van deze tijd bepa
len, als de gebroeders Wynton en
Branford Marsalis, Bobby Watson,
Keith Jarrett. Chuck Mangione, Te
rence Blanchard, Mulgrew Miller
en Phillip Harper hebben een flink
deel van het vak in de Jazzmessen-
gers van Art Blakey geleerd.
Composities als 'The
Bluesmarch', 'Moanin', 'Along Ca
me Betty', die tot het standaardre
pertoire van de moderne jazzmusi
cus zijn gaan behoren, onstonden in
de band van Blakey.
Roffel
Blakey benaderde het drumstel op
een heel expressieve manier. Van
zijn stijl, die was gebaseerd op een
enorme drive met schynbaar uit het
niets opduikende accenten en plot
selinge roffels, ging voor de solisten
een enorm inspirerende werking
uit. Blakey zag kans om de polyrit
miek van de bebop en de swing naar
de hardbop uit te dragen. Tenor
saxofonist Johnny Griffin zei ooit:
'Als tijdens een solo de inspiratie
een beetje aan het wegebben is,
komt hij ineens met zo'n roffel alsof
hij zeggen wil: je kunt nou niet stop
pen!'
Art Blakey 'werd op 11 oktober
1919 geboren in Pittsburgh,
Pennsylvania. Hij begon zijn muzi
kale carrière als pianist. Hij beland-
Art Blakey:
van zijn drive
ging een
inspirerende
werking uit.
(foto ANP)
de achter het slagwerk toen de
drummer van het orkest plotseling
ziek werd. De nieuwe pianist werd
overigens Erroll Garner. Op jeugdi
ge leeftijd combineerde Blakey zijn
muzikale activiteiten met een baan
in een staalfabriek. Vanaf 1939 kon
hij geheel van de muziek leven toen
hy in de band van Fletcher Hender
son terecht kwam. Daarna volgden
dienstverbanden bij Mary Lou Wil
liams, Billy Eckstine, Lucky Millen-
Toen Blakey daama in 1954 zyn
Jazzmessengers oprichtte, werd hij
bij een zeer groot publiek populair.
De groep maakte door de jaren heen
in steeds wisselende samenstellin
gen vele plaatopnamen. Ook wer
den talloze tournees over de hele
wereld ondernomen. In '58 zyn de
Jazzmessengers te horen in de suc
cesfilm Des Femmes Disparaissent
van regisseur Edouard Molinaro.
In het begin van de jaren '70 wer
den de Jazzmessengers-activiteiten
even op een laag pitje gezet door
een tour die Art Blakey onder de
naam 'Giants of Jazz' maakte met
collega-musici Dizzy Gillespie, Son
ny Stitt en Thelonious Monk
De laatste jaren hadden de con
certen van Art Blakey and the Jazz
messengers een wisselend niveau.
Omdat de aan suikerziekte lijdende
Blakey ook problemen met zyn ge
hoor had. was het voor hem moei-
lyk om de verrichtingen van zyn
bandleden goed te volgen. Hy over
woog een trommelvlies-operatie
Op het afgelopen North Sea Jazz
Festival was Blakey voor het laatst
in ons land te horen. Van de daarop
volgende tournee naar Japan keer
de de slagwerker ziek terug
