Te veel dotterbehandelingen 'Er ligt geen carrière klaar' AZL draait wellicht zelf op voor half miljoen extra kosten Uitstel rijksweg 11 kost bedrijfsleven miljoenen 'Automobilist direct in portemonnee treffen' Medische technologie vergroot onzekerheden Leidse universiteit: 125 jaar Sanskrit ZATERDAG 13 OKTOBER 1990 REGIO PAGINA 13 Kamer van Koophandel wil snelle aanleg LEIDEN - Het Academisch Ziekenhuis Leiden verwacht dat het dit jaar zo'n 80 dotterbehandelingen meer zal uitvoe ren, dan de 600 waarvoor de verzekeraars van ziektekosten toestemming hebben gegeven. Indien er geen overeen stemming met die verzekeraars wordt bereikt, moet het zie kenhuis de kosten, ongevèer een half miljoen gulden, zelf voor zijn rekening nemen. Halverwege dit jaar kondigde de overschrijding zich al aan. Eind juni waren er al ongeveer veertig patiën ten meer gedotterd dan in feite wa ren toegestaan. Prof.dr. A.V.G. Bruschke, hoofd van de afdeling hartziekten van het AZL, zegt dat er op dit moment geen reden is om aan te nemen dat deze tendens zich niet voortzet. Meestal, zegt hij, zie je te gen het eind van het jaar dat er wat meer aanvragen om zo'n behande ling binnenkomen. Dus zal dat ook nu wel weer gebeuren. Dotteren is. heel simpel gezegd. er zijn ook patiënten bij wie dat niet zo overduidelijk blijkt. "We hebben alle cardiologen in de omgeving vervolgens een brief geschreven met het verzoek twijfelgevallen niet door te sturen. Het had echter geen resultaat want de toestroom van pa tiënten hield onafgebroken aan", al dus de Leidse hoogleraar. Bruschke zegt dat er zelfs is over wogen om dotter-patienten aan te melden voor een open hartoperatie. Van die gedachte kwam men terug, omdat zij weinig zin had. De wacht- miniscuul ballonnetje opblazen |Üst voor patiënten die op een open - hartopertatie wachten is al erg lang. Een andere mógelijkheid, oppert hij, is niet behandelen. "Komt zo ie mand op de wachtlijst dan loopt hij de kans door een hartinfarct te wor den getroffen. En daar bewijs je de gezondheidszorg zeker geen dienst mee". Indammen De toestroom indammen is niet mo gelijk, aldus prof. Bruschke. Maar de kosten zijn hoog. Bezuinigen op cadiologie kan niet meer. Ook al is erover gesproken. Het meest geld wordt aan dotteren uitgegeven. Binnenkort heeft de hoogleraar een gesprek met de directie van het AZL over de ontstane situatie. Vol gens zijn zeggen is de directie van goede wil om het probleem op te lossen. Geld blijft toch het sleutel woord. Bruschke zegt het niet juist te vin- op de plek in een bloedvat van het hart dat ernstig vernauwd is, de zo genaamde kransslagader. Deze va ten voorzien het hart van zuurstof. Raken ze verstopt, dan ontstaat er een hartinfarct. Met het dotteren worden de vernauwde wanden van een kransslagder uit elkaar ge drukt. Als gevolg daarvan kan het bloed er weer vrij doorheen stro men. Op die manier kan een hartin farct worden voorkomen. Zeshonderd Dotterspecialisten krijgen van de ziektekostenverzekeraars elk jaar te horen hoeveel patiënten zij mogen behandelen. Voor het Academisch Ziekenhuis Leiden werd dat aantal voor 1990 op 600 vastgesteld. Het noemen van het aantal is noodzake lijk, omdat de ziekenhuizen met een budget moeten werken. Zeshonderd behandelingen een jaar is echter niet toereikend {jen ziektekostenverzekeraars voor het werkelijke aanbod van pa- opleggen hoeveel patiënten er jaar- tienten dat voor een dottertje in mogen worden gedotterd, om- aanmerking komt, zegt prof. dat zo in de hand wordt gewerkt dat Bruschke. Een probleem waarmee er weer luchtbruggen ontstaan of niet alleen het AZL te kampen dat er in het buitenland speciale kli- heeft. maar alle centra in Nederland - nieken worden geopend. "Zoiets die deze ingreep uitvoeren. In Lei den, aldus prof. Bruschke, is de toe stroom van dotter-patienten lande lijk gezien, niet eens extreem groot. Zo heeft het Academisch Zieken huis Groningen ruim twintig pro cent meer behandelingen verricht dan toebedacht. Het Academisch Ziekenhuis Leiden zit daar met nog geen tien procent, ruimschoots on der. Prof. Bruschke vertelt dat om toch te bezuinigen sommige behan delingen niet werden uitgevoerd. Er zijn patiënten, zegt hij, die duide lijk moeten worden gedotterd, maar doodzonde zijn", reageert hij. "De capaciteit om die ingrepen te doen is in eigen land aanwezig. Je hoeft dus niet naar het buitenland uit te wijken. De situatie nu is totaal anders dan die van enkele jaren ge leden. Toen was er geen capaciteit om open hartoperaties te verrich ten. Ik vind het niet te rechtvaardi gen indien er nu weer luchtbruggen zouden worden geopend. Want pa tiënten die acuut komen, kunnen we ook acuut heipen. Patiënten die bij ons op de wachtlijst staan hoe ven niet langer dan zes weken op de behandeling te wachten". LEIDEN - De aanleg van de oost west verbinding rijksweg 11-west (bij Voorschoten) moet worden ver sneld. Elk jaar dat de weg er niet is kost het bedrijfsleven in de Leidse regio 15 miljoen gulden omdat er moet worden omgereden. Ook aan rijksweg 11-oost bestaat grote be hoefte. De opschorting van de aan leg van deze weg. zoals blijkt uit het Tweede Structuurschema, is niet acceptabel Dat is de mening van de Kamer van Koophandel en fabrieken voor gesneden ke manier het gigantische aantal verkeersbewegingen als gevolg van het woon/werkverkeer kan worden verminderd. Carpooling, bednjfsbussen of de aanleg van een halteplaats voor het openbaar vervoer bieden mogelijk heden. De Grote Polder is een proefproject. Als voor dit industrie gebied een goed werkend vervoers plan kan worden opgesteld, gaat de kamer ook andere gebieden onder zoeken. Berkhout: "Het openbaar ervoer moet meer op maat worden Rijnland. De Kamer heeft de vaste kamercommissie voor verkeer en waterstaat twee brieven gestuurd Daarnaast ijvert de kamer voor een spoorverbinding tussen Alphen aan den Rijn en Schiphol. Samen waarin wordt aangedrongen op mej je kamer van Haarlem wordt snelle aanleg van de twee dwarsver- hiervoor een actieplan uitgewerkt, bindingen. Beide brieven zijn mede De luchthaven heeft al positief gere- ondertekend door een groot aantal ageerd. Directeur Berkhout denkt ondernemersorganisaties uit regio dat de samenwerking tussen de Leiden. twee kamers juist in dit geval de kamer vruchtbaar kan zijn. Tot nu toe ver schuilen de provincie Zuid- en Noord-Holland zich achter eikaars rug". Het derde project behelst een on derzoek naar de mogelijkheden om bij goederenvervoer meer gebruik Directeur Berkhout toonde zich uiterst verbolgen over de vertraging van de aanleg van de snelweg Leiden/Alphen Gepro beerd wordt op korte termijn de ka mercommissie hier een kijkje te la ten nemen. "Dan kunnen - gen ogen de dagelükse files, de Je maken van de binnenvaart Berk- zandlichamen en de al aangelegde h<mt 15 van mening dat een deel van stukken weg zien" Verbetering van de wegenstruc tuur en van het openbaar vervoers net is noodzakelijk om de concur rentiepositie van de Randstad te versterken. De kamer stuurt daar om niet alleen twee brieven. Ook wordt er bij alle denkbare instanties en overheden aangedrongen op de aanleg van een oprit en afrit naar Al phen aan den Rijn in de snelweg Rotterdam/Schiphol. Grote polder Meer tastbaar zijn drie projecten die de kamer onder handen heeft geno men. Het gigantisch aantal kilome- het containervervoer met binnen schepen mogelijk moet zyn. Beke ken wordt aan welke eisen de bin nenvaart moet voldoen om een al ternatief voor het wegvervoer te kunnen vinden. Positief oordeel over Riagg's UTRECHT (ANP) - Mensen die we gens psychische problemen een be roep doen op de Regionale Instel lingen voor Ambulante Geestelijke ters dat in de Randstad wordt verre- Gezondheidszorg (Riagg's) zijn den. is niet alleen het gevolg van de overwegend tevreden over de hulp- grofmazige wegenstructuur waar- verlening. De wachttijden voor een door veel kilometers worden omge- eerste gesprek en de eigenlijke be reden. Ook het woon/werkverkeer handeling laten echter wel te wen- veroorzaakt veel overlast. sen over. Prof. Bruschke: 'Tegen het eind van het jaar meestal meer vraag om dotterbehaneling' (foto Lork Zuydrrooi Om dat aandeel van het verkeer zo veel mogelijk in te perken wordt in het industriegebied de Grote Pol der in Zoeterv. oude een onderzoek gedaan naar de herkomst van de mensen die er werken. Eind dit jaar moet dit onderzoek zijn afgerond. Vervolgens wordt bekeken op wel- BEDRIJF - Bednjfsblindheid maakt het moeilijk het eigen bedrijf kritisch te bekijken. Ondernemers die een dergelijk onderzoek willen doen, kunnen baat hebben bij het 'Bekijk zelf uw bedrijf. Het werkje (12,50 gulden) is verkrygbaar bij de Kamer van Koophandel. Hogere accijns en parkeertarieven bepleit leiden - - De pyisnene ontwik- O J r kelingen in de nr automobilist betaalt weliswaar veel, maar veroorzaakt ook hoge kosten kelingen in de medische technolo gie hebben parallellen met die in de sterrenkunde. We kunnen steeds meer zien en ontdekken en leren steeds meer hoe weinig we eigenlijk weten". Met deze constatering haakte de Amsterdamse prof. medische psy chologie, dr. L.J. Krol, gisteren in op het thema 'De prijs van de voor uitgang' van het congres van de Ko ninklijke Nederlandsche Maat- Artsencongres in Leiden LEIDEN/UTRECHT - Automobi- Instituut voor Onderzoek listen zijn alleen bereid de auto te la- heidsuitgaven concludeerde vorig ten staan als de accijns op benzine Jaar a^ dat de automobilist zo n tien wordt verhoogd. Andere maatrege len zoals tolheffing of een spitsvig- net, leiden hooguit tot spreiding gaven door de overheid en bijko- van het verkeer over de dag. Dat is mende kosten als gevolg van scha- positief voor de bereikbaarheid van de aan milieu en volksgezondheid, steden in de spits, maar heeft geen gunstig effect op het milieu. de samenleving", stelt hij. Het ^er Ge- meer bewust van de vele onzeker- neeskunde (KNMG). Het congres heden in de geneeskunde, aldus van deze artsenorganisatie wordt Krol. "De verleiding van de geavan- gehouden in het Academiegebouw ceerde diagnostiek is groot, zeker- trouwen ook geschaad doordat pa- van de universiteit heid lijkt steeds een test verder te tienten tengevolge van de techni- Krol zei dat met de ontwikkeling liggen". Aan de andere kant wekt de sche ontwikkelingen te maken krij- van nieuwe diagnostische metho- technologie by de leek volgens hem gen met allerlei verschillende des- te hoge verwachtingen. Krol zei dat kundigen. Ze kunnen zo tot een artsen hun zekerheid steeds dreigen te zoeken in de technologie. miljard gulden opbrengt, maar 14 tot 19 miljard 'kost' aan directe uit- den en therapeutische (maar zelden genezende) middelen steeds duide- Dat zei prof. dr. H. Udo de Haes, duurder te maken en aldus te ont- maatregelen om het autorijden hpwiizpn rlnnrrlor to malmn or* alrJuc to rtnt. Dit blijkt uit de voorlopige resul taten van een landelijk onderzoek waaraan ruim tweeduizend clienten van 10 van de 59 Riagg's hebben meegewerkt. Het onderzoek is uit gevoerd door het Nederlands cen trum voor geestelijke volksgezond heid. Gemiddeld genomen is 70 pro cent van de clienten positief over de instellingen. Bijna 20 procent is in meer of mindere mate negatief, ter wijl ruim 10 procent van de onder vraagden geen eenduidig oordeel heeft. De Riagg's scoren hoog wat be treft persoonlijke benadering, het serieus nemen van clienten en de in zet van de hulpverleners. Eenderde Musaph waarschuwde tegen de van de ondervraagden vindt de naamloosheid door de frequente wachttijden te lang, vooral bij de wisseling van hulpverlener, bij psychotherapie en de jeugdzorg, voorbeeld jn grote poliklinieken Waarnemend NVAGG-voorzitter B De daarbij optredende onzeker- Samsom noemt dat percentage heid bij patient en arts staat een ver- zorgwekkend' Hij verbindt daar trouwensband in de weg aan de conclusie dat de overheid Volgens prof. dr. R. van Schilf- meer geld moet uittrekken voor de gaarde (heelkunde. Groningen) zijn R,agg's. die te maken hebben met de toegenomen onderzoeks- en be- een 'groeiende hulpvraag' Voor handelingsmogelijkheden niet op 1991 is geen toeneming van het bud- alle terreinen gepaard gegaan met get van de RIAGG's voorzien een herkenbare verbetering van de resultaten. "De lasten lijken vaak zwaarder te zijn dan de winst", zei hy. De medische zorg dreigt daarbij in het gedrang te komen door een zijdige gerichtheid op medisch- technologische aspekten. Volgens Van SchUfgaarde nopen de ontwik kelingen tot een openbare discussie over de mate waarin en de manier waarop nieuwe verworvenheden worden toegepast. directeur van het Centrum voor Milieukunde in Leiden, vandaag op het symposium 'Beweging of Stil- moedigen. Daarbij zijn het volgens hem vooral de 'variabele kosten', de kosten die elke keer weer komen stand' in Utrecht. Alleen ingrijpen- zoals van benzine, die omhoog moe de maatregelen leiden er volgens ten. Het verhogen van de aanschaf- zieningen voor openbaar vervoer en wordt geredeneerd: de vaste kosten fiets is op zichzelf volstrekt onvol doende om het autogebruik af te remmen", aldus Udo de Haes. Udo de Haes verwacht wat dat be treft zelfs meer van carpooling dan van openbaar vervoer. Hij wijst op een enquête van de Vereniging Milieudefensie waaruit bleek dat 'slechts' 19 procent van de automo bilisten "eventueel" bereid is met de bus of de trein naar het werk te gaan. Dertig procent daarentegen gaf te kennen samen in één auto naar het werk te willen reizen. "Bij een goed gecoördineerde aanpak blijkt in de Verenigde Staten tot on- gevëer veertig procent van de werk nemers van een bedrijf in een car pool te kunnen gaan deelnemen", aldus de Leidse hoogleraar. Volksgezondheid Voorop staat echter dat automobi listen in de portemonnee moeten worden getroffen. Udo de Haes be strijdt het "veel gehoorde argu ment" dat ze nu al duur uit zijn. "De Vele prominenten op begrafenis Gerritsen WASSENAAR (ANP) - Onder gro- te publieke belangstelling is giste ren de oud-verzetsstrijder Teengs Gerritsen (82) in Wassenaar begra ven. De herdenkingsdienst werd bijgewoond door onder anderen prins Willem-Alexander, minister Van den Broek van buitenlandse za ken. zijn kampgenoot uit Latzwei- ler B.C.J.M. van Lanschot, de schei dende Duitse ambassadeur Otto von der Gablenz en de schrijver Harry Mulisch. zijn al betaald, nu moeten we ze er uit zien te halen". Naast de al ingevoerde aftopping van de belastingaftrek voor reiskos ten, is het vooral accijnsverhoging die soelaas moet bieden Udo de Haes voelt veel voor het voorstel LEIDEN De belangstelling om van de stichting Natuur en Milieu full time Sanskrit te studeren is wat om de accijns op een liter benzine magertjes. Hooguit tien nieuwe stu- met een kwartje te verhogen en die- denten stromen er jaarlijks in. En sel met twaalf cent per liter. Voor dat valt toch wel tegen. Vijfstuden- lpg zou accijns moeten worden in- ten meer zou het bestaan van de gesteld van 22 cent per liter. vakgroep écht rechtvaardigen. De Met die verhogingen blijft Neder- leerstoel Sanskrit is er nog wel. land ook binnen de voorstellen, die Maar de Leidse universiteit ont- de Europese Commissie eerder beert al vier jaar lang een hoogle- heeft gedaan om de benzineprijzen raar. Mogelijk niet zo lang meer. De in heel Europa gelijk te trekken bij commissie 'Kleine letteren' gaat na het wegvallen van de binnengren- of de vakgroepen Sanskrit van Lei zen in 1992. Udo de Haes geeft toe den en Utrecht mogelijk kunnen sa- dat problemen voor pomphouders menvloeien. Leiden houdt in dat ge- bij de grens als de accijnsverhoging val de leerstoel. De hoogleraar ver- al voor het wegvallen van de bin- huist van Utrecht naar de Sleutel- nengrenzen wordt ingevoerd. Maar stad. Het advies over dat samen- "wat het zwaarst is ook het zwaarst gaan wordt in februari verwacht, moet wegen", stelt hij De leerstoel Sanskrit in Leiden is oud. Al 125 jaar. Vandaag is er uitge- Parkeren breid bij stilgestaan. Stilgestaan bij Udo de Haes wil ook de andere 'va- het feit dat Hendrik Kern in oktober riabele kosten' omhoog hebben. 1865 de eerste leerstoel 'beklom'. Parkeren in de (binnen)stad moet Daaraan ging het nodige gemopper veel duurder worden, omdat de au- vooraf. Tot zelfs in het parlement tomobilist dat elke keer direct toe. Tenslotte hadden bijna alle Eu- voelt; "elke dag contant geld in de ropese landen een leerstoel Sans- meter". Voorkomen moet worden krit. Alleen Sparye, Griekenland en dat wordt uitgeweken naar gratis Nederland niet. Kern, die leraar in parkeerterreinen in de buurt. het buitenland was, werd op gezag "Te vaak komt het nu nog voor van de minister teruggeroepen' en dat randgemeenten ruim parkeer- vervolgens als hoogleraar aange- gelegenheid bieden aan kantoor- en steld. bedrijfsvestigingen, waardoor de wat js Sanskrit? De vertaling van centrumgemeente in de concurren- ^et woord in het Nederlands is sa- tieslag rond de bedrijfsvestigingen mengesteld. Dr. D. Kolff, docent van de Vereniging van Vrienden maar weer toegeeft op zijn parkeer- meuwe geschiedenis van Zuid- van het Instituut Kern "Het is éen beleid", aldus de Leidse prof. Hij Azië, vertelt dat Sanskrit de oudst van de grote beschavingen die meer denkt aan een "landelijke parkeer- bewaarde taal buiten Europa is. De dan 3000 jaar in de geschiedenis te- regeling" om dat te voorkomen. ruggaat In India wordt er steeds be- schap in Nederland' by indologen wust op teruggegrepen. Die enorme maar vooral leken waren ruim ver- rijkdom wordt er gekoesterd. Op tegenwoordigd hetzelfde niveau heb je drie bescha vingen met een klassieke traditie: dc Chinese. Indische en Euorpese. Vragen over leven en dood werden Sanskrit, kunstgeschiedenis, 3000 jaar terug in India ook al aan de moderne geschiedenis, moderne In- orde gesteld' dische talen en Boeddhologie en In dische wijsbegeerte Dr Kolff "Er is een tijd geweest dat veel mensen Taalkundig is Sanskrit heel bij- tijn, bij voorbeeld, kent zes naam- museum, bij vallen. Sanskrit acht. Hier, in Ne- hebben ook derland, kennen we enkel- en meeri oorbeeld. Maar wy ensen aan diploma tieke diensten en ontwikkelingslan- Prof. Hendrik Kern gekiekt door de bekende Leidse foto graaf J. Goedeljee. oudste vormen dateren uit 1200 tot 1000 voor Christus. Kleine groepjes spreken de 'samengestelde taal' nog. Ene Panini. die een studie van de gesproken talen in Noord-India maakte, veegde alles bij elkaar en 'componeerde' daar één taal van het Sanskrit dus. Het was de taal die aan het hof werd gesproken. De be volking sprak het zogenaamde Prakrit. Geschiedenis Over het waarom van Sanskrit zegt drs. Hanneke 't Hart, secretaresse je bedoelt ook werkelijk twee, dan Hart eraan toe, "maar er zijn moge- heb je een andere taalvorm dan lykheden waarin je je kunt ontwik wanneer je zegt wy Nederlanders, kelen" Kortom, de taal is enorm rijk aan Dr. Kolff zegt dat Sanskrit geen vormen" soft vak is. "Je leert je hersens ge- De Leidse universiteit heeft een bruiken. je kunt teksten ontleden, byzondere naam op het terrein van Kortom, je kunt zeer nauwkeurig men langzaam maar zeker haar de Leidse universiteit van prof. Kern. oudste wortels van de taal. Daar Hij was, vertelt Hanneke t Hart. van werkt Leiden aan. Er kan zelfs iets 1865 tot 1903 hoogleraar maar liefst worden gezegd over de wortels van 38 jaar lang Zyn leerling en opvol- de taal die Europese volkeren zo'n ger prof. Vogel vernoemde het insti- 9000 jaar geleden hebben gespro- tuut naar zyn leermeester. "Het was ken. een bijzondere man", weet me- Honderd vijfentwintig jaar Sans- vrouw 't Hart uit overlevering. Toen knt in Leiden. Hoewel er niet zo hy op z'n tachtigste met een gebro- veel studenten zyn was de belang- ken heup in het ziekenhuis beland- stelling vandaag groot Heel groot de. leerde hy in lie paar weken dat zelfs. Zo'n vierhonderd mensen hij er was opg« omen, 'even' een woonden de lezingen rond het the- taal Eerder hac hij daarvoor geen ma 'Het aandeel van de Sanskrit- kans gezien om r tijd voor vrij te studie tn kunst, cultuur en weten- maken - In een onzer dagbladen wordt eene nette vrouw gevraagd om dne koeien te melken, te was- schen. te styven en te mangelen Dé4r mag, naar de ..Maasbode" doet opmerken, de Vereeniging tot bescherming der dieren wel eens handelend optreden' Hoe men Gladiolus-bloemen in de winter hebben kan. - Uit Amerika wordt bencht dat, om tydig in de winter Gladiolus in bloem te hebben, de bollen van de soorten, die men wenscht te vervroegen, in het begin van Fe bruari in potten moeten worden geplant; deze zullen ongeveer in het begin van Mei bloeien. De bollen laat men dan m de potten, die gedurende den zomer op eene koele plaats worden gezet, langzaam rijp worden. 01 imhfl begin van September weder met broeien aan te vangen By eene behoorlijke behandeling zullen zich tegen Kerstmis de bloemen geheel ontwikkeld kunnen hebben, wenscht men een lateren bloei, dan moeten de planten wat minder warm wor den gesteld of met broeien wat later worden aangevangen. Gla diolus Brenchleynsis en meer andere vaneteiten worden ge zegd op deze wyze zeer ver vroegd te kunnen worden. (Weekblad voor Bloemencul tuur) Vijfentwintig jaar geleden - Twee bejaarde vrouwen, de 81- jarige mevrouw M Hansen en haar vriendin de 77-iange me vrouw E dc Reuter, die bij haar vriendin in dc Sun namestraat 2 tweehoog in Amsterdam op be zoek was. zyn gisteren door ko lendampvergiftiging om 't leven gekomen. De 20-jarige by me vrouw Hansen inwonende stu dent H. Mintjes vond bij zyn thuiskomst tegen 12 uur beide vrouwen levenloos aan Doordat de kachelpyp niet voldoende in het rookkanaal sloot had zich de kolendamp in dt kamer ver spreid.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 13