'Tekort Sovjetunie valt veel hoger uit' Golfcrisis jaagt kosten Martinair op Sjatalin schat overheidstekort op 525 miljard Robot moet kernafval onschadelijk maken Bulgarije hervormt 'absurde economie' Van beurs geweerd Wella wil toch notering in Adam 'Voorflesje cola moeten wij kapitalist laatste woord geven Papierwinkel kost bedrijven f 8 miljard Start vanaf f34.390,- ïyyU NEW YORK (Rtr/AP) Het begrotingstekort van de Sovjetunie is veel groter dan het voor 1990 voorspelde bedrag van 60 miljard roebel (volgens de officiële koers ongeveer 210 mil jard gulden). De vooraanstaande econoom uit de Sovjetunie Stanislav Sjatalin. wiens plan voor economische hervorming nu in het brandpunt van de belangstelling staat, verwacht een tekort van 150 miljard roebel (ongeveer 525 miljard gulden). PETTEN (ANP) In de toekomst is het misschien mogelijk om afval van kerncentrales zodanig te be werken dat het niet meer gevaarlijk is, denkt het Energie Onderzoek centrum Nederland (ECN) in Pet ten. Het probleem van het radio-ac tieve afval is de belangrijkste reden dat tot op heden in Nederland en ook elders in de wereld de ontwik keling van kernenergie op een laag pitje staat. Het ECN ziet mogelijkheden ra dioactief afval in de toekomst op nieuw te verwerken, zodat de stra ling zo fors afneemt dat deze niet meer schadelijk is. Na verwerking is het afval dan net zo radio-actief als het uranium, dat oorspronkelijk grondstof voor de kernreactor dien de en dat zo uit de grond wordt ge wonnen. Het onderzoekcentrum dat zich al lange tijd bezig houdt met de ver werking van radioactief afval, hoopt de methode te hebben gevon den voor een schone, veilige en duurzame energievoorziening in de loop van de volgende eeuw. Het ECN bestudeerd nu nu drie metho den als onderdeel voor een onder zoekprogramma ENGINE, dat de industrie-landen minder afhanke lijk moet maken van milieu-vervui lende, dure en dikwijls onzekere energiebronnen zoals olie en steen kool. Dr. H. Gruppelaar, hoofd van de groep Nucleaire Analyse van het ECN, hoopt vooral op de verwer king van de actiniden. Deze zijn als alfastralers berucht om hun hoge schadelijkheid en zouden verwerkt kunnen worden in speciale snelle verbrandingsreactoren. Een andere mogelijkheid is de acteniden te ver splinteren met een protonenver sneller. Een derde en volgens de on derzoeker meest voor de hand lig gende mogelijkheid is de stoffen eerst zoveel mogelijk te verwerken in een thermische ofwel lichtwater- reactor. De radioactieve actiniden verval len heel langzaam. Enkele stoffen hebben een halfwaardetijd van mil joenen jaren. Met de voorgestelde methode moet het volgens Gruppe laar mogelijk zijn deze tot enkele honderden jaren terug te brengen. "Daarmee zou al heel veel gewon nen zijn". Het is niet uitgesloten dat de halveringstijd van de radioactivi teit nog verder omlaag gebracht kan worden. Al in de jaren zeventig zag men in dat nucleaire omzetting van radio actief afval een uitstekende moge lijkheid was voor een veilige ver werking van de restprodukten van kernenergie. De uitvoering ervan zou echter een enorme onderne ming zijn. "Dankzij de ontwikke ling van allerlei nieuwe technolo gieën zijn de mogelijkheden nu aan merkelijk dichterbij gekomen", al dus de ECN-medewerker. De behandeling van stoffen en materialen op afstand is de laatste jaren sterk verbeterd. De nieuwe ro bottechnieken maken het mogelijk een technologie te ontwikkelingen waarmee men de actiniden veilig uit het splijtstofmateriaal kan af scheiden. "Ook heeft men grote vooruitgang gemaakt bij de ontwik keling van deeltjesversnellers, zo dat een goede versplintering ran ac tiniden in zicht komt". Dat heeft de vooraanstaande Sov jet-econoom Stanislav Sjatalin gis teren in New York gezegd tijdens een ontmoeting met de financieel- economische commissie van de Verenigde Naties. In een voor dracht over de omschakeling van de Sovjetunie van een plan- naar een markteconomie zei Sjatalin een spoedige devaluatie van de roebel te verwachten. Hij denkt dat de roe bel pas binnen 3 tot 4 jaar inwissel- SOFIA (DPA) Bulgarije wil zijn economie drastisch gaan hervor men. Het maakt daarmee als een van de laatste landen van Oost-Eu ropa een einde aan het oude, cen traal geleide economische systeem. Gisteren stelde regeringsleider An- drej Lukanov het Bulgaarse parle ment op de hoogte van de hervor mingsplannen. De kern wordt gevormd door een sterke vermindering van de over heidssubsidies, vermindering van de overheidsuitgaven, beperking van de inkomensstijging en de ver koop van staatsbedrijven. Verder zal de hoeveelheid geld in omloop worden verkleind, moeten de parti culiere bestedingen aan banden worden gelegd en zal onteigend be zit aan de oorspronkelijke eigena ren worden teruggegeven. Lukanov stelde de volksverte genwoordiging een „sociale schok" in het vooruitzicht. "De levensstan daard kan niet op peil worden ge houden en de werkloosheid zal toe nemen". De hervormingen kunnen niet zonder buitenlandse hulp wor den uitgevoerd en moeten zijn ge baseerd op een solide, wettelijke ba sis. Lukanov heeft de vakbonden gevraagd om gedurende driehon derd dagen niet dwars te liggeh. De regeringsleider verklaarde verder dat er in zijn land "een eco nomie van absurditeiten" bestaat. Tot nu toe dit jaar is de industriële produktie met elf procent afgeno men en zijn de lonen met zeventien procent gestegen. Om de situatie de baas te worden moeten vooral land hervormingen worden uitgevoerd, zodat er agrarische produkten voor de export beschikbaar komen. In de dienstensector en de handel moet direct met privatisering op kleine schaal worden begonnen, aldus Lukanov. Vervuilend Aziatische elektriciteitscentrales en industrieën zijn de meest vervuilen de ter wereld. Een recent onderzoek van de VN toont aan dat in de mees te Aziatische steden de hoeveelheid zwavel-dioxide, stof en roet ver bo ven de veiligheidslimieten uitstijgt. De concentratie koolstof is in de at mosfeer in China en Oost-Azië veel hoger is dan elders in de wereld. Ontslag bij APT Voor ongeveer 80 tot 100 werkne mers van de Haagse vestiging van APT Nederland dreigt ontslag. Dat heeft een woordvoerder van het be drijf gisteren bevestigd. De be drijfsleiding van deze werkmaat schappij van AT&T-Network System International heeft laten weten dat tot het einde van dit jaar 160 arbeidsplaatsen komen te ver vallen. Voor 60 tot 80 mensen ver wacht het bedrijf vervangend werk te vinden of zullen ze door natuur lijk verloop afvloeien. Uitstel De toezichthouder van de in grote problemen verkerende Ierse vlees verwerker Goodman International heeft tot 30 oktober de tijd om het bedrijf te redden. Goodman Inter national heeft bij drieëndertig ban ken, waaronder ABN en Amro, voor f 1,39 miljard aan schulden uitstaan. EG landbouw De Europese Gemeenschap heeft er gisteren niet toe kunnen besluiten een plan voor vermindering van landbouwsubsidies en hervatting van de vastgelopen GATT-bespre- kingen te aanvaarden. Het uitstel, het tweede deze week, betekent dat de EG vrijwel zeker te laat is om nog voorstellen in te leveren voor de 'Uruguay-ronde', de liberalisering van de wereldhandel van de GATT. baar (convertibel) zal worden. Zwarthandel Sovjet-president Michael Gor- batsjov wil paal en perk gaan stellen aan het zwarte economische circuit, dat zich in de Sovjetunie steeds ver der aan het verbreiden is in afwach ting van een duidelijke omschake ling van de centrale plan-economie op een vrije markt-economie. In een rede op de slotzitting van het Cen trale Comité (CC) van de Commu nistische Partij zei Gorbatsjov dat hij, met gebruik making van zijn ruime presidentiele bevoegdheden, nog deze week een pakket "harde maatregelen" zal presenteren aan de Opperste Sovjet om het zwarte circuit in te dammen. EG Buitenlandse financiële steun voor economische hervormingen in de Sovjetunie moet zoveel mogelijk worden verstrekt in de vorm van di recte investeringen in de particulie re sector. Dat heeft Europees com missaris Frans Andriessen gisteren verklaard in het Europees Parle ment. De Nederlandse Eurocom missaris, belast met buitenlandse betrekkingen, richtte vooral het oog op particuliere activiteiten in de sectoren grondstoffen, energie en telecommunicatiemiddelen. Vanuit het Europees parlement werd de Europese Commissie ver weten niet snel genoeg te zijn in het verlenen van steun aan de Sovjetu nie. De oogsten gaan verloren, de in frastructuur sukkelt steeds verder achteruit en ondertussen nadert de winter, die voor de bevolking grote ontberingen ^e zien zal geven. Andriessen weerlegde deze kri tiek door erop te wijzen dat de Eu ropese Commissie, het dagelijks be stuur van de Gemeenschap, met de grootst mogelijke snelheid aan een evaluatie van de economische pro blemen van de Sovjetunie was be gonnen en de ene missie na de ande re naar Moskou had gestuurd. Een aardbeving maakte in 1985 honderduizenden Mexicanen dakloos. De zachte 'aardverschuiving' in Oost-Eu ropa holt de economieën in heel Midden- en Zuid-Amerïka uit. (archieffoto) Economische eenheid Amerika komt moeizaam tot stand geïntroduceerde fondsen bleek al na zes maanden dat 33 procent ne- gatief 'scoorde', dat wil zeggen dat de koers achterbleef bij de markt ontwikkeling. Na negen maanden was dat bijna 55 procent en na een jaar ruim 62 procent. Prof. H. G. Eijgenhuijsen. hoogle raar financiering aan de Vrije Uni versiteit (VU), noemt dit teleurstel lende cijfers. Op het symposium 'Investor Relations' van het advies bureau Rematch zei hij woensdag geschrokken te zijn, temeer omdat gerenommeerde banken bij de in troductie van deze fondsen waren betrokken. Kennelijk is vooraf gaande aan de eerste beursnotering in veel gevallen het verwachtings patroon te hoog geweest. "De bank heeft daar mede schuld aan. want die heeft zijn stempel eronder ge zet". De voorbeelden van 'mislukte' in troducties zijn inmiddels legio. Met name de beurskoersen van DAF en Pirelli hebben enorme klappen op gelopen. DAF ging voor 47 gulden naar de beurs en noteert nu. na an derhalf jaar. 22 gulden. Op Pirelli kon voor 54 gulden worden inge schreven, terwijl er nu nog maar 21 gulden voor wordt betaald. DEN HAAG (ANP) Belastingen, sociale verzekeringen en subsidi eregelingen brengen een admini stratieve rompslomp met zich mee die het bedrijfsleven jaarlijks bruto acht miljard gulden kost. Vooral kleine ondernemingen worden zwaar belast door de ambtelijke pa pierwinkel. Tot zegt Allers van de Rijksuni versiteit in Groningen in een van daag bekend geworden onderzoek. Rekening houdend met de fiscale aftrek van administratiekosten en door de belastingdienst verstrekt krediet bedragen de nettolasten on geveer vijf miljard gulden. Doordat de administratieve las ten onevenredig zwaar drukken op kleine ondernemingen verstoren ze de concurrentieverhoudingen. De onderzoeker pleit voor vereenvou diging van wetgeving en uitvoe ringspraktijk om de scheve concur rentie en de hoogte van de admini stratieve kosten terug te dringen. Voor het onderzoek zijn onderne mers geënqueteerd in het hele land. MEXICO-STAD De komende dagen kunnen van doorslaggeven de betekenis zijn voor de economi sche toekomst van Latijns Ameri ka. Vandaag en morgen komen in de Venezolaanse hoofdstad Caracas de presidenten bijeen van zeven van de belangrijkste landen uit de regio, onder wie de leiders van de lokale supermachten Mexico en Brazilië. De economische eenwor ding van de regio is het belangrijk ste agendapunt. De club, die naast Mexico en Bra- zilië wordt gevormd door Vene zuela, Colombia, Argentinië, Peru en Uruguay zal tijdens de top in Ca racas waarschijnlijk worden uitge breid met Chili, Ecuador en Bolivia. Ook Paraguay staat te popelen om te worden toegelaten. Mocht ook dat gebeuren, dan zijn alle leden van de tot nu toe onwerkbare Aladi vertegenwoordigd, de al bijna 20 jaar oude Latijnsamerikaanse ge meenschap voor economische inte gratie. Maar de tijden zijn veranderd. De Latijnsamerikaanse landen zijn bang dat ze tussen wal en schip zul len raken als gevolg van de recente ontwikkelingen in Oost-Europa. Dat gebied is immers veel aantrek kelijker geworden voor de meeste Westerse investeerders. Pool Het lonken naar Latijns Amerika uit voorgaande jaren was voor de Westerse inversteerders in veel ge vallen niet meer dan een bittere noodzaak bij het zoeken naar nieu we afzetgebieden. Liever met een nog van enthousiasme blakende Tsjech of Pool rond de tafel dan met een corrupte regeringsfuncionans uit Latijns Amerika die zelf ook niet weet wat er morgen in zijn land kan gebeuren. De stimulans voor Latijns Ameri ka komt dan ook niet uit Europa. Afgelopen juni lanceerde de Ameri kaanse president George Bush het plan om met al zijn zuiderburen een vrij handelsakkoord te onderteke nen. Dat zogenoemde 'Initiatief voor de Amerika's' zou rond het jaar 2000. moeten uitmonden een kom pleet vrije handelszone van Alaska tot Patagonië. Maar Bush heeft ook de nodige ei sen gesteld. Augustin Cueva, een socioloog uit Ecuador: "De econo mische hulp die Bush belooft, in eerste instantie niet meer dan 100 miljoen dollar, betekent slechts 25 dollarcent voor elk van de 400 mil joen inwoners van Latijns-Amerika. Ofwel één flesje cola per persoon". "In ruil daarvoor", vervolgt Cue- va, "worden onze regeringen ver plicht tot een neoliberale politiek; een economisch stelsel waarbinnen de meest kapitaalkrachtigen het laatste woord hebben. Dat kan wel licht werken in landen met een hoge ontwikkelingsgraad, waar de pu blieke opninie uiteindelijk toch haar eigen grenzen trekt. Maar wat voor gevolgen zal het hebben voor Latijns-Amerika, waar de grootste delen van de bevolkingen dagelijks honger leiden en zelf geen woord hebben in te brengen"? Onderdaan Cueva waarschuwt ook tegen het feit dat Bush tot vrijhandelszones wil komen middels verdragen tus sen de Verenigde Staten en elk land apart. "Dat dreigen opnieuw onder handelingen te worden waarbij de almachtige, de Verenigde Staten, zijn onderdaan vertrapt", vreest hij. Ook de meeste Latijnsamerikaan se regeerders zijn bang voor een dergelijke gang van zaken. Vandaar de koortsachtige pogingen om snel tot een onderlinge integratie te ko men. Het streven is om een geza menlijk uitgangspunt te hebben voordat er straks met Bush moet worden onderhandeld. Maar ook al erkent iedereen de noodzaak van de te nemen stappen, concrete afspra ken daarover blijven moeilijk. Ech te economische samenwerking kan nog jaren duren. Mexico, na Brazilië de tweede economische grootmacht van La tijns Amerika, is in ieder geval niet bereid om te wachten tot het zover is. "Wij kunnen onze economie niet nog verder laten afzakken. Nu de kans er is, moeten we hem grijpen", aldus het argument van de Mexi caanse president Carlos Salinas de Gortari. AMSTERDAM (ANP) - Het West- duitse cosmeticaconcern Wella streeft nog steeds naar notering aan de Amsterdamse effectenbeurs. Volgens algemeen-directeur H. Fontein van de bank Albert de Bary, die de plaatsing van Wella be geleidt, voeren zijn bank en de Am sterdamse effectenbeurs al enige tijd gesprekken over de plaatsing. Daarmee kreeg Wella de twijfel achtige eer het eerste buitenlandse bedrijf te zijn dat niet werd toegela ten. Volgens de effectenbeurs, die zich baseerde op een nieuw regle ment over beschermingsmaatrege len, had Wella teveel beschermings constructies opgetrokken. Wella maakte eind juni bekend introductieplannen te hebben voor een notering op de officiële markt van de Amsterdamse effectenbeurs. Het beursbestuur weigerde echter Wella toe te laten op het koersen- bord, omdat het Westduitse bedrijf uitsluitend niet-stemgerechtigde aandelen naar de beursvloer wilde brengen. "We hebben het er moeilijk mee. Het zijn inderdaad geen stemge rechtigde aandelen, maar de stuk ken zijn toch genoteerd op andere Europese beurzen. Juisi nu is er in Europa een steeds groter stroming aan het ontstaan om, als aandelen zijn geaccepteerd op een Europese beurs, ze ook toe te laten op de an dere beurzen", verklaart hij. De aandelen zouden in Amster dam via het ASAS-systeem verhan deld moeten worden. De stukken zijn voor zeventig procent in han den van de familie Stoher. Het res terende gedeelte is naar de markt gebracht als preferente aandelen zonder enig stemrecht. Het West duitse bedrijf is genoteerd op de grootste Westduitse beurs, Frank furt, en verder op de Zwitserse beurzen van Basel, Zurich en Gene ve. Jonge fondsen Vooral voor jonge beursfondsen is het gevaar van wegzakkende koer sen groot, omdat er veel te weinig informatie over de gang van zaken wordt verschaft. Van 65 op de beurs 'Niet ingrijpen op valutamarkt' FRANKFURT (KRF/DPA/ANP) De president van de Bundesbank, Karl Otto Pohl, is fel t^gen interventies van de centrale banken op de internatio nale valutamarkten. Dat zou de geloofwaardigheid van de centrale banken schaden en daarmee ook de de stabiliteit van de economie. De baas van de Duitse centrale bank is tevreden over de koersverhou- dingen, ondanks schommelingen als gevolg van de Golfcrisis, de toetre ding van het pond tot het Europese wisselmechanisme en de problemen van de Verenigde Staten. De bankier zei verder dat de centrale banken voorafgaand aan de Duitse hereniging niet hebben gesproken over inter venties ter ondersteuning van de lage dollarkoers. "Ik zie er momenteel ook geen aanleiding toe". Regionaal opererende auto lease maatschappij wenst samenwerking met JONGE AKTIEVE ADVOKAAT t.b.v. incasso en procedures. Tel. inf. Ine 18.00 uur) 079-410196 Beurs Moskou krijgt hulp VS MOSKOU (Rtr) - De effecten beurs van New York gaat hel pen bij de inrichting van op wes terse leest geschoeide financiële markten in de Sovjetunie. De overeenkomst voorziet in gere geld overleg, het uitwisselen van informatie en deskundigen en opleidingen. Sovjet-president Gorbatsjov heeft het bestuur van de effec tenbeurs gevraagd om te blijven helpen bij de vorming van een markteconomie in zijn land. Moskou heeft ook contact met de beurzen van Londen en Pa rijs. Chartermaatschappij moet 100 gulden per passagier toeleggen De Alfa 75 geeft u, net als elke Alfa Romeo, meer voor minder. Meer techniek, meer vermogen, meer rijplezier. Meer extra's ook; inclusief een zeer scherpe (lease) pnjs. Maak bij ons de proefrit die naar meer smaakt Een kopje koffie is bij ons standaard. 'Alfa 751.6 IE, 48 mnd, 17.000 km., f 990 - per maand. Albatros vliegt voor u. SCHIPHOL (GPD) - De-charter- luchtvaartmaatschappij Martinair vreest voor dit jaar een forse winst daling door de gestegen brandstof prijzen. Martinair gaat de buikriem strak aanhalen, omdat de kosten de pan uitrijzen. De brandstoftoesla gen op vliegvakanties zijn bij lange na niet genoeg om de extra kosten door de Golfcrisis te dekken. Dat zei president-directeur Mar tin Schroder gisteren op Schiphol. Schroder rekende voor dat bijvoor beeld de toeslag van 114 gulden op een bestemming als Toronto eigen lijk 279 gulden moet zijn. De brand stofprijs is immers sinds de vast stelling van de olietoeslagen verder gestegen. Om te voorkomen dat passagiers door buitensporige tariefsverhogin gen worden afgeschrikt, wil Marti nair de toeslag op de lange afstan den niet verder verhogen. Op be stemmingen rond de Middellandse Zee komt medio november een tweede toeslag, die overigens de werkelijke kosten evenmin dekt. Hoewel Schroder niet venvacht dat Martinair dit boekjaar in de rode cijfers duikt, zal de winst van vorig jaar (53 miljoen voor belastingen) op zijn minst worden gehalveerd. Het zijn vooral de brandstofprijzen en de hoge verzekeringspremies die de luchtvaart parten spelen. Een deel van de extra kosten wordt doorberekend aan de passagier in de vorm van olietoeslagen. De hoogte van de toeslag is afhankelijk van de bestemming. "De toeslagen zijn echter niet toereikend oin de extra kosten op te vangen", aldus Schroder. Schroder wil hiermee de geruch ten ontzenuwen als zouden de char termaatschappijen misbruik ma ken van de hoge olieprijzen. Hij be nadrukte dat er tot 1 april geen nieu we toeslagen worden berekend. Campagne om werkloze te laten lassen ROTTERDAM (GPD) - Met een hernieuwd offensief willen de ar beidsbureaus in het Rijnmondge bied verhinderen dat metaalbedrij ven arbeidskrachten uit het buiten land inhuren of koppelbazen in schakelen. Onder het motto 'De me taal, maak er werk van!' start van daag een uitgebreide wervingscam pagne om werkzoekenden te inte resseren voor een baan in de metaal of elektrotechniek. Het arbeidstekort in deze be drijfstak leidt tot een jaarlijks terug kerend verzoek van werkgeverszij de om geschoold personeel (lassers en pijpfitters) uit het buitenland te mogen aantrekken. Het ministerie van sociale zaken heeft dat tot nog toe geweigerd, met als belangrijkste argument dat eerst moet worden ge probeerd Nederlandse werklozen in te schakelen. Finnair is de eerste Europese luchtvaartmaatschappij, die zijn nieuwe toestel MD-11 bij McDonnel Douglas uit de hangar zag rollen. uot« af» Zou Martinair dat wel doen. dan zou de gemiddelde stoelpnjs dit win terseizoen zo'n honderd gulden ho ger uitvallen. Martinair verwacht eind deze muand reeds zeventien miljoen gul den extra aan brandstof te hebben uitgegeven Volgens Schroder is een structurele tariefsverhoging van enkele tientjes per stoel vol gend zomerseizoen onontkoom baar. Die verhoging staat los van nieuwe olietoeslagen na 1 april. Martinair wil de hoge kosten te lijf gaan door een betere benutting van zijn vliegtuigcapacitoit. In het bedrijf zelf zal de buikriem strak worden aangehaald. Vacatures wor den niet langer opgevuld. Transavia Transavia Airlines mag van 1 no vember af een lijndienst beginnen op Tenenfe. Alle andere aanvragen van Transavia, Martinair en Air Hol land om op 23 bestemmingen lijn diensten uit te voeren zijn door de minister Maij-Weggen (verkeer en waterstaat) afgewezen of aangehou den. Volgens het ministerie van Verkeer en Waterstaat bieden de buidift ifrprakan blnnwi dt EG vooralsnog geen ruimte voorde toe kenning van de andere aanvragen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5