'Geen concurrent van Leids festival'
Werk vormgever Schuitema
op expositie in Wassenaar
Talent onder aankomende cabaretiers meldt zich in Groningen
Tournee Flairck in trek
Veel belangstelling voor
tentoonstelling Joan Miró
'Boeken moeten, want
Annie heeft het gezegd'
'Academie voor muziek' begint volgend jaar
KUNST
Flairck met oud-colega's op tournee.
Van onze correspondent Jacques d'Aneona
GRONINGEN - Een breed samengestelde jury gaat het
Groninger Studenten Cabaret Festival, dat van 18 tot en
met 20 oktober plaatsvindt in de Oosterpoort in Groningen,
beoordelen. Natascha Emanuels (ooit leidster van het Vrou
wencabaret, tegenwoordig vooral coach en begeleidster
van talenten op festivals), de cabaretière Doris Baaten, Pe
ter Mulder (directeur van het ACC, de schouwburg van Am
stelveen), Evert de Vries (groep Heren Op Zicht en theater
producent bij Gimmick) en Berry Tunderman (voormalig
recensent van het dagblad Trouw) belasten zich met deze
taak.
Het wordt het vierde festival, drastisch gewijzigd van op
zet in vergelijking met de vorige jaargangen. Er is nu sprake
van twee voorronde-avonden op 18 en 19 oktober, gevolgd
door een finale voor de besfen op zaterdag 20 oktober.
Monumentenzorg
niet bezuinigen
DEN HAAG (ANP) - De Raad voor
het Cultuurbeheer wijst de bezuini
ging van minister D'Aneona van
cultuur op de monumentenzorg af.
De raad schaart zich daarmee in een
lange reeks van verontwaardigden.
De minister wil haar bijdrage
voor de monumentenzorg aan het
Stadsvernieuwingsfonds van 26
naar 13 miljoen gulden verlagen. De
Raad snapt niet hoe een minister
die een Deltaplan voor het Cultuur
behoud aan het maken is, tegelij
kertijd zoiets tegendraads kan
doen.
D'Aneona breekt een consistente
en effectieve «samenwerking met
het ministerie van volkshuisvesting
en ruimtelijke ordening af, moppert
de Raad verder. Ze maakt het de
monumentenzorg onmogelijk nog
een bijdrage te leveren aan de ver
betering van de gebouwde omge
ving. De grote inspanningen om de
monumentenzorg uit zijn geïsoleer
de positie te halen en het verbrede,
gedecentraliseerde monumenten
beleid inhoud te geven, worden vol
gens de Raad teniet gedaan.
Het bestuur van de stichting legt er
de nadruk op dat er geen sprake van
is dat 'Groningen' concurrentie
voert met de festivals van Leiden,
Rotterdam en Amsterdam. „Het is
anders. Dit concours is typisch al
leen voor deelnemers uit de studen
tensfeer bedoeld. We willen een
open podium zijn voor aankomen
de cabaretiers, met als voorwaarde
dat ze student zijn aan een hbo- of
wo-instelling."
Op de openingsavonden komen
de acht geselecteerde kandidaat-so
listen en groepen aan bod. Uit dat
pakket worden er drie aangewezen
voor de beslissende slotavond.
Voor de winnaar staat een bedrag
van 2.500 gulden op-het spel, verder
is er een persoonlijkheidsprijs en
het publiek mag ook een favoriet
aanwijzen.
Pieter van Empelen (componist,
pianist en tékstdichter van het ver
maarde, inmiddels overleden caba
ret Don Quishocking) begeleidt de
geselecteerde deelnemers in een
aantal workshops.
Een van hen is Mark Boode. Hij is
23, geboren in Voorburg en tegen
woordig Amsterdammer, na een
Bolswardse en een Bossche perio
de. Op het gymnasium in Rijswijk
wist hij al dat hij het toneel op wil
de. Daar heeft hij van alles voor ge
daan. Op zijn zeventiende kwam hij
Mark Boode: levensmiddelentechnoloog en cabaretier.
met zijn eerste cabaretprogramma, op de Toneelschool en de Akademie
Daarna maakte hij er nog drie en hij voor Kleinkunst.
liep diverse audities af, onder meer „Maar het werd niks. De ene keer
kreeg ik te horen dat ik er als acht
tienjarige nog niet aan toe was en bij
een volgende gelegenheid gaf men
me te verstaan dat ik te eigenwijs
was. Dus zat er niets anders op dan
een studie te beginnen om iets ach
ter de hand te hebben". Dat lukte.
Boode is nu ingenieur in de levens
middelen-technologie. Zo'n vak
studeer je in Den Bosch.
Twee weken geleden ging hij, be
geleid door de pianist Geert Bremer
in première in het Haagse theater
Diligentia met zijn nieuwste solo
programma 'Aap op sokken'.
Leids debuut
Mark Boode deed vorig jaar mee
aan het Leids Cabaretfestival, maar
hij bracht het niet tot de finale
avond. Hij liet zich niet ontmoedi
gen en bleef werken aan zijn officië
le debuut.
Over de coaching voor het Stu
denten Cabaret Festival van Gro
ningen is hij tevreden. „Hoewel, het
is alleen redelijk weinig, die drie
keer twee uren. Daarnaast word ik
begeleid door Alexandra Polak die
me regisseert en ik heb ook contac
ten met professionals als Bert Klun-
der, George Groot en Rob van de
Meeberg. Iedereen helpt me een
beetje".
Hij heeft ervaren dat het lastig is
om aan de bak te komen. „De vraag
is: wie wil je hebben? Dit is mijn
eerste volwassen programma met
als thema: een jongetje dat geboren
is in een veel te grote wereld met
veel te grote mensen. Het gaat dus
over carrière maken in het bedrijfs
leven. Je verwerkt je jeugd er in".
Optredens van jonge cabaretiers
die inmiddels in het vak zitten, slui
ten de drie avonden van het Gronin
ger concours af. Op 18 oktober komt
de gelauwerde Job Schuring, op 19
oktober de formatie Niet Uit Het
Raam en op 20 oktober dq Vlaming
gpij) Luk Wijns.
De TROS komt tijdens de finale
naar Groningen om opnamen te ma
ken voor het radioprogramma 'Cou
lissen' van Jan Kok en Wim Bary.
Zelfportret van vormgever Paul Schuitema. Hij maakte het omstreeks
1930. Zijn werk is vanaf zondag in zijn woonplaats Wassenaar te zien. a«to
WASSENAAR (ANP) - Werk van de
internationaal bekend geworden
grafisch vormgever en industrieel
ontwerper Paul Schuitema (1897-
1973) is van zondag tot en met 18 no
vember te zien in zyn woonplaats
Wassenaar. Avant-gardist Schuite
ma heeft vanaf het eind van de jaren
twintig sterk bijgedragen aan de
vernieuwing van typografie en foto
grafie.
De Vereniging van Wassenaarse
Beeldende Kunstenaars organi
seert de expositie, die wordt gehou
den in Galerie Bianca. Vorig jaar
was er in Bianca al een zeer succes
volle tentoonstelling van werk van
de aan Schuitema artistiek sterk
verwante Piet Zwart. Piet Zwart,
Paul Schuitema en Gemt Kilian
hoorden in de jaren twintig en der
tig tot de belangrijkste pioniers van
de Nieuwe Typografie.
Schuitema begon omstreeks 1925
als reclame-ontwerper. De jaren er
op liet hij zich sterk beïnvloeden
door de typografische vernieuwing
die internationaal op gang was ge
komen. In Rusland waren Lissitzky
en Rodchenko actief, in Polen Berl-
wei en in Duitslhnd Schwitters en
de Bauhaus-leraren Bayer, Schmidt
en Moholy-Nagy. In eigen land was
Zwart de eerste grote vernieuwer.
Schuitema liet de vernieuwing
vooral in de reclame uitkomen.
Het ging bij hem overigens niet
alleen om typografische vernieu
wingen, ook Het Nieuwe Bouwen,
waarbij de vorm ondergeschikt
werd gemaakt aan de functie, druk
te zijn stempel op Schuitema. Voor
al na 1927 is dat in zijn werk te zien.
Sinds dat jaar zijn er in zijn werk
geen overbodigheden meer, maar
produceerde hij strikt zakelijke en
directe vormgeving.
Deze tendens deed zich in diezelf
de periode ook voor in de fotografie,
die na do eeuwwi-11 nn.< .-r
imitatie van de schilderkunst was
geworden Zwart, Schuitema en
Kiljan, die de Nieuwe typografie
als eersten in Nederland in de prak
tijk brachten, zorgden er ook voor
dat typografie en fotografie in el
kaar opgingen. Daarvan profiteerde
vooral de reclame.
Om de mogelijkheden van de fo
tografie volledig te benutten ging
Schuitema in 1927 zelf fotograferen
Hij vestigde extra aandacht op be
langrijke onderdelen door deze te
isoleren van het geheel en te bena
drukken door middel van vergro
ting en gebruikmaking van grafi
sche elementen en kleur. De foto
montage bood hem de mogelijk
heid verschillende zaken en situa
ties in één hecht beeld samen te vat-
Vaak liet hy niet ter zake doende
elementen van een foto weg. waar
door het beeld plastischer en in
dringender werd. Het vervallen van
de statische, rechthoekige fotovorm
zorgde voor een betere aansluiting
by de vorm van de gebruikt-' 1- r t
Schuitema noemde zich „beeldend
organisator", want vormgeving was
voor hem een kwestie van ordening
De fotografie bracht Schuitema
ook tot filmen. Zo maakte hij rol
prenten over de Rotterdamse Maas
brug (te zien in Wassenaar), over de-
Hallen van Parys en de bouwhoek
van Harlingen. In dezelfde tijd, be
gin jaren dertig, begon Schuitema
ook buismeubelen te ontwerpen.
Na de Tweede Wereldoorlog maak
te hij onder meer een experimentele
kleurenfilm en in 1965 publiceerde
hy zyn klaunonfenotti leem
„Syst-o-color". Het Stedelyk Muse
um organiseerde naar aanleiding
daarvan een overzichtsexpositie
van werk van Schuitema
genomen in het avondvullende
'pretpakket'.
Flairck heeft na zijn bliksemstart
(onder meer dankzij de warme aan
bevelingen Willem Duys) vijf ver
schillende bezettingen gekend. De
huidige, viethoofdige samenstel
ling is daarvan de meest solide, ge
tuige het feit dat die al vijf jaar niet
meer is gewijzigd. Erik Visser (gi
taar). Peter Weekers (fluiten). Sylvia
Houtzagers (viool, harp) en Stan
Stolk (bas) tekenen voor deze honk
vastheid.
Annet Visser (fluiten), Ted de
Jong (percussie), Hans Visser (gi
taar. bas) en Luluk Perwanto (viool)
zijn de voormalige collega's, die tot
eind maart Flairck zullen verster
ken, zowel in een dienende als in
een solerende rol.
Met een verlenging van 'De Reü
nie' durft manager Ruud de Graaf
niet echt rekening te houden, om
dat Flairck de internationale markt
waarschijnlijk niet langer kan 'ver
waarlozen'. "Dit tournee in Neder
land is natuurlijk machtig mooi,
maar we mogen niet vergeten dat
het buitenland voor ons wel zo be
langrijk is. Afgelopen voorjaar bij
voorbeeld hebben we met enorm
veel succes door Japan getoerd. Het
zou zonde zijn als we op ontwikke
lingen daar niet zouden kunnen in
springen".
ROTTERDAM Flairck viert
het koperen jubileum met een
tournee door eigen land. De co
denaam voor deze maandenlan
ge concertreis luidt 'De Reünie'
en verwijst naar de medewer
king van een aantal solisten die
de afgelopen jaren deel hebben
uitgemaakt van de (hoofdzake
lijk) instrumentale formatie. De
animo bij het publiek voor een
nadere kennismaking met deze
eenmalige bezetting blijkt
enorm: meer dan de helft van de
kaarten voor de ruim zestig op
tredens zijn reeds verkocht.
Flairck geeft woensdag 14 no
vember een optreden in de
Leidse schouwburg.
Tijdens 'De Reünie' zal het muzika
le accent worden bepaald door een
veelvuldige afwisseling van bekend
in het gehoor liggende met exoti
sche klanken. Het spreekt voor zich
dat Flairck optimaal gebruik maakt
van de ongekende mogelijkheden,
die de 'feestelijke' samenstelling
biedt. Anders gesteld, alle frisse
ideeën, ontstaan tijdens de repeti-
(foto GPD/Freek Amen») ties van de afgelopen weken zijn op-
'Jorrie en Snorrie', het kinderboekenweekgeschenk, stond model voor de snorren van deze kinderen gisteren bij
de opening van de kinderboekenweek. <iou> anpi
BREDA (ANP) - Voor het eerst
sinds ruim dertig jaar is er weer een
grote tentoonstelling van werk van
Joan Miró (1893-1983) in ons land.
De Beyerd in Breda toont tot en met
25 november het late werk van de
Spaanse kunstenaar: schilderijen,
beelden en grafieken uit de jaren
zestig en zeventig.
De laatste grote tentoonstelling
-van Miró was in 1959 in het Stede
lijk Museum in Amsterdam te zien.
iDe overzichtstentoonstelling in De
•Beyerd heeft plaats vanwege het
]feit dat het legendarische turfschip
precies 400 jaar geleden Breda bin-
De tentoongestelde stukken zijn
«afkomstig van de Fundaci'o Joan
jMiró in diens geboorteplaats Bar
celona. Er zijn, na jarenlang overleg,
'55 werken uitgeleend. De stichting
Jbezit in totaal 3.500 stukken van Mi-
Dat Miró zich in Breda waar
schijnlijk wel in een fors bezoekers
aantal kan verheugen,'mag worden
^afgeleid uit de aantallen van de eer
ste dagen. Zondagmiddag, de eerste
'dag dat de tentoonstelling open
'was, stroomden er volgens een
^woordvoerder van het museum al
•acht- tot negenhonderd mensen
Jbinnen.
Miró is nu eén van de 'klassieke
'modernen' van de kunst. Zijn werk,
Jvaak gemakkelijk te herkennen aan
de dier- en mensachtige figuren en
VAN GOGHS NOG SPOORLOOS
- De diefstal van drie schilderijen
Van Vincent van Gogh uit het
^Moordbrabants Museum in Den
Bosch blijft vooralsnog onopgelost.
Twee rechercheurs die nog steeds
dagelijks met het onderzoek bezig
zijn, zetten daar deze of volgende
week een punt achter.
altijd aan zijn heel eigen symbolen
taal, wordt vaak tot het surrealisme
gerekend. Miró echter stelde de
vormgeving, veel meer dan andere
surrealisten, boven alles. "Ik heb
me altijd beziggehouden met de
vormgeving van een voorstelling,
niet louter met de poëtische associ
aties. Dat is het verschil tussen de
surrealisten en mij", zei hij eens.
Miró is het bekendst als schilder,
maar hij bedreef, zoals in De Beyerd
te zien is, diverse kunstvormen. De
sculpturen zijn vaak vervaardigd
met dingen uit de natuur en uit het
dagelijks bestaan van de mens. Een
brons van een vrouw uit 1971 bij
voorbeeld bestaat voor een gedeelte
uit een gewoon bord. Een steen is
het hoofd van het beeld 'Persona
ge'.
De grafieken stelden hem weer
voor nieuwe materiële mogelijkhe
den: "Geleidelijk kon ik afrekenen
met het dictaat van de techniek. Ik
ontdekte dat ik een naald of burijn
(graveerijzertje met punt in ruit
vorm) kan gebruiken, maar ook
mijn vinger, mi jn hand of een oude
schroevedraaier".
Miró was altijd erg bezig met het
materiaal. Hij onderzocht de ex
pressiemogelijkheden van onder
meer brons, keramiek, grafiek en
textiel. Hij liet zich er zelfs door in
spireren. "Het materiaal bepaalt al
tijd hoe een werk wordt. Als ik bij
voorbeeld deze etsnaald neem om
een ets te maken, dan is mijn geeste
lijke gesteldheid heel anders dan
wanneer ik een penseel in mijn
hand zou hebben. Alleen het geluid
al! En als ik een koperen etsplaat
zie. dan komt het materiaal via mijn
ogen mijn geest binnen; dat is iets
volstrekt anders dan een blok voor
een houtgravure of een lithografi
sche steen".
UTRECHT (GPD) - Een jarenlange
samenwerking tussen het Konink
lijk Conservatorium in Den Haag en
de vakgroep muziekwetenschap
van de Rijksuniversiteit Utrecht
krijgt met ingang van het cursusjaar
1991-1992 een officieel tintje. Stu
denten die voor beroepsmusicus
studeren en zich tegelijk als mu
ziekwetenschapper willen bekwa
men, kunnen dan bij de 'Akademie
voor muziek' terecht.
De opleiding, die door het minis
terie van onderwijs niet als een
apart onderwijsinstituut wordt be
schouwd, heeft geen apart vesti
gingsadres. De Akademie voor Mu
ziek is, aldus de aanmeldingsfolder,
bestemd 'voor de meer dan modale
student'. Het met goed gevolg
afronden van de opleiding, die deels
in Utrecht en deels in Den Haag
wordt gehouden, resulteert in een
Getuigschrift Muziekvakonderwijs
Vrije Studierichtingen of een Ge
tuigschrift Vrij Doctoraal Examen
Muziekwetenschap.
Wat het laatste betreft houdt de
vakgroep muziekwetenschap van
de Utrechtse universiteit voorlopig
een slag om de arm. Het bestuur van
de Utrechtse faculteit waartoe mu
ziekwetenschap behoort heeft zijn
goedkeuring aan dit, voor ons land
eenmalige onderwijsprojekt (nog)
niet gehecht. Hoger beroeps- en we
tenschappelijk onderwys zyn in het
Nederlandse onderwijssysteem
aparte grootheden, die hooguit op
incidentele basis mogen samenwer
ken. De nieuwe Akademie voor Mu
ziek wil als eerste een bres slaan in
dit systeem. In navolging van verge
lijkbare onderwijssituaties in Ame
rika en Groot-Bntannie.
AMSTERDAM (GPD) - Annie
M.G. Schmidt is een ster. Wie het
nog niet wist kon het gisteren zien
en horen bij het feest dat in De Rode
Hoed in Amsterdam gegeven werd
bij de opening van de Kinderboe
kenweek. Bij het noemen van haar
naam ging een gejuich op zoals dat
meestal alleen op voetbalvelden te
horen is. Annie Schmidt reageerde
er passend op, met een triomfante
lijk opgestoken arm.
In haar openingstoespraakje por
de ze de kinderen op. vooral veel
boeken te kopen. „Mijn moeder
kocht vroeger wel een bloemetjes
servies, maar geen boeken voor my.
Jullie ouders zeggen misschien dat
ze het geld niet kunnen missen om
dat de olieprijzen omhoog gaan of
omdat ze nieuwe gordijnen moeten
hebben. Zeg dan maar: het moet.
Annie heeft het gezegd Dat maakt
indruk. Zelf kan ik geen boeken
meer lezen doordat mijn ogen te
slecht zyn, maar jullie moeten er
mee doorgaan. Afgesproken?"
Het instemmende gejuich was
opnieuw oorverdovend, en Annie
Schmidt kon overgaan tot de eigen
lijke openingsplechtigheid het
'aansnyden' van een grote karton
nen taart.
Andere sterren op het Kinderboe
kenfeest waren Fiep Westendorp,
de tekenares die samen met Annie
'Jorrie en Snorrie' maakte (het kin
derboekenweekgeschenk), en Dick
Bruna. Hy maakte voor de Kinder
boekenweek het prentenboek De
schrijfster, dat tot en met 20 oktober
te koop is.
De ongeveer 300 aanwezige kin
deren mochten zelf een boek ma
ken drukken, binden en kallen. Ze
konden handtekeningen van de
aanwezige schrijvers (o.a. Midas
Dekkers, Karei Eykman en Els Pel-
grom) verzamelen en kennismaken
met technieken als papier schep
pen, marmeren en origami. Ook wa
ren er schrijvers die voorlazen uit ei
gen werk
De Kinderboekenweek duurt nog
tot en met 20 oktober
Hollywood bezorgt!
over EG-inaatregel
WASHINGTON (Rtrl - Dc voorat-
ter van de Amerikaanse vereniging
van filmmakers, de Motion Picture
Association of America, heeft ge
zegd dat als de Europese Gemeen
schap erin slaagt Amerikaanse
films uit te sluiten van een nieuw
wereld-handelsakkoord, dit het ein
de van Hollywood zou kunnen bete
kenen.
Voorzitter Jack Valenti verklaar
de dat de EG al maatregelen heeft
genomen om het aantal buitenland
se films op dc televisie in Europa te
beperken Hij zei tydens een econo
mische conferentie van het Congn s
dat als de EG slaagt "wij de ineen
storting van deze unieke Ameri
kaanse verworvenheid zullen mee
maken".
Amerikaanse functionarissen
willen in een GATT-verdrag nieuwe
regels voor de filmindustrie opstel
len, om gesloten markten voor films
tot opening te dwingen en een eind
te maken aan onbetaald en dus ille
gaal gebruik door zogenaamde pira
ten-landen De Amerikaanse filmin
dustrie maakte vorig jaar een netto
winst van bijna 8 miljard gulden.
