Zou 'n telefoontje niet ietsje
makkelijker zijn?
WD wil mes
fors zetten
in subsidies
Primafoon
Bolkestein maakt
belofte niet waar
Remedies voor de democratie
SGP, GPV en
RPFoverheid
veel te passief
WOENSDAG 10 OKTOBER 1990
BINNENLAND
PAGINA 3
DEN HAAG - De financieel specialist van de WD. De Korte, heeft
de Tweede Kamer gisteren tijdens de algemene politieke beschou
wingen een alternatief bezuinigingspakket voorgelegd. De libera
len willen 3 miljard gulden bezuinigen op subsidies. Dat geld moet
besteed worden aan het laten doorgaan van de aangekondigde
btw-verlaging in 1993 en 1994. Dit heeft een positief koopkrachtef
fect van 0,75 procent.
De koppeling moet gebaseerd wor
den op de inflatie en niet op de loon
stijging in de bedrijven. Dit levert
komend jaar 600 miljoen gulden op,
een bedrag dat stijgt naar 2,6 mil
jard in 1994. De WD wil deze baten
besteden aan lagere belastingen en
premies, vooral bij lagere inko
mens.
Door het huidige aantal zieken en
arbeidsongeschikten te handhaven
en niet te laten stijgen kan volgens
De Korte 2 miljard gulden bespaard
worden. Deze operatie wordt moge
lijk door het recht op uitkering te
beperken, zieken en arbeidsonge
schikten strenger te keuren en het
uitkeringsregiem aan te passen. De
Korte vroeg het kabinet het politie
ke lot te verbinden aan de belofte
dat het aantal arbeidsongeschikten
niet boven de 1 miljoen uitkomt.
Ybema (D66) stelde voor de ge
dachte btw-verlaging te schrappen
(opbrengst 2,75 miljard gulden), de
VUT-regeling bij de overheid af te
bouwen, te korten op subsidies en
de groei in het aantal arbeidsonge
schikten te voorkomen. Daarnaast
moeten extra gasbaten gebruikt
worden voor een lager financie
ringstekort en moet de inflatiecor
rectie in de belastingen vervallen
(opbrengst 1,3 miljard gulden).
Groen Links
Namens Groen Links stelde het ka
merlid Rosenmöller voor om de ta
rieven openbaar vervoer niet te ver
hogen en meer personeel in te zet
ten (kosten 300 miljoen), 1 miljard
gulden extra in bodemsanering te
steken, energiebesparing met 1,15
miljard te stimuleren, de ontwikke
lingshulp te ontdoen van oneigen
lijke elementen (kosten 450 miljoen
gulden), meer arbeidsongeschikten
aan werk te helpen (kosten 250 mil
joen) en koopkrachtoffers van be
jaarden met een klein pensioen en
alleenstaanden ongedaan te maken
(kosten 160 miljoen).
DEN HAAG (GPD) - De Neder
landse samenleving is ziek, maar de
politiek'geeft niet thuis. Het aantal
arbeidsongeschikten nadert het
miljoen, er is een harde kern van
langdurig werklozen, maar het eni
ge wat het kabinet doet is adviezen
vragen. Daarmee zijn de mensen
langs de zijlijn niet geholpen, con
cludeert fractievoorzitter Schutte
van het GPV. "Sociaal beleid is niet
hetzelfde als zorgen dat meneer Ste
kelenburg (voorzitter FNV) en me
neer Ruding (voorzitter Christelijke
Werkgevers NCW) geen ruzie krij
gen".
De drie klein-rechtse partijen
GPV, RPF en SGP zijn unaniem in
hun veroordeling van de passieve
houding van de overheid. Zij roe
pen het kabinet op zijn verantwoor
delijkheid te nemen om de verdere
verloedering van de samenleving -
„geestelijke milieuvervuiling" al
dus RPF-fractievoorzitter Leerling -
tegen te gaan.
Vooral het groeiend aantal over
tredingen van wetten en regels is de
drie partijen een doorn in het oog.
Weliswaar wordt de komende jaren
meer geld uitgetrokken aan crimi
naliteitsbestrijding, maar de over
heid maakt zich volstrekt „onge
loofwaardig als het Openbaar Mi
nisterie laat weten verkeersovertre
dingen niet meer te kunnen verwer
ken", zo meent GPV-er Schutte.
Vorige week werd bekend dat de
gemeente Wassenaar voorlopig
geen verbalen uitschrijft voor snel
heidsovertredingen. Schutte vraagt
het kabinet nu eindelijk duidelijke
prioriteiten te stellen. "Zo krijgen
wij dat zieke land niet gezonder, alle
bedoelingen ten spijt", zo vulde
SGP-voorman Van der Vlies later
aan.
Om de verloedering tegen te gaan
zou de overheid zelf het voorbeeld
moeten geven, meent Van der Vlies.
Bij voorbeeld door minder vergade
ringen op zondag te plannen, want
dat loopt de spuitgaten uit.
De drie klein-rechtse partijen wa
ren uiterst kritisch over de eerste
begroting van het nieuwe kabinet.
"Er wordt een toevlucht genomen
tot boekhoudkundige yprschuvin-
gen en incidentele maatregelen. De
onvermijdelijke structurele bezui
nigingen worden opnieuw met be
hulp van de kaasschaaf gereali
seerd", aldus Schutte.
Alle drie achten omvangrijke be-
paringen in de komende jaren on-
ermijdelijk en zoeken die vooral in
een grondige sanering van het sub
sidiestelsel. Bezuinigingen op
tadsvernieuwing en het onderwijs
zijn voor SGP. RPF en GPV niet
aanvaardbaar.
De extra uitgaven zouden gedekt
moeten worden door bezuinigingen
op defensie, afschaffing reiskosten
forfait, extra gasbaten, afromen
winsten Shell en Esso, hogere ven
nootschapsbelasting en een heffing
op kapitaalverkeer. GL wil verder
dat het kabinet wettelijk in de loon
vorming ingrijpt om zo 1 procent
van de ruimte voor loonsverhogin
gen voor 'goede doelen' te bestem
men. Het vroegere toptarief in de
belastingen van 70 procent moet te
rugkomen, de aftrek hypotheekren
te moet worden beperkt, en de ren
te- en dividendbelasting moet om
hoog.
Premier Lubbers dreigde gisteren tijdens de Algemene Beschouwingen om te vallen van de slaap. De lange zit
achter de regeringstafel is kennelijk óf zeer vermoeiend óf dodelijk saai. Minister van financiën Kok zat er nog wel
wakker bij. (foto anpi
DEN HAAG (GPD) De zieke de
mocratie is alleen op te lossen door
directere verbindingen tussen kie
zers en overheid. Het verschuiven
van overheidstaken naar maat
schappelijke organisaties - het
maatschappelijk middenveld zoals
het CDA voorstaat - is geen oplos
sing. Ook het versterken yan de
overheid zelf, zoals PvdA-fractielei-
der Wöltgens wil, zal de zieke niet
op de been helpen. Dit betoogde
D66-fractieleider Van Mierlo giste
ren bij de algemene politieke be
schouwingen in de Tweede Kamer
De democraat greep voor een ver
^klaring van de huidige toestand te
'rug op de Nederlandse politieke
schiedenis: de vorming van een
unieke overleg- en pacificatiemaat
schappij, gebaseerd op een even
unieke zuilenmaatschappij. Zolang
het zuilensysteem effectief was,
was er volgens Van Mierlo sprake
van een indirecte democratie, die
nog werkte ook. De burger had een
binding met de groep die de zuil
vormde, en met de leiders. "In die
zuil woonde de groep, was er sociale
controle, was er ook de directe ver
binding tussen kiezers en gekoze
nen", aldus Van Mierlo.
Boven de afzonderlijke zuilen
werden advies- en overlegorganen,
koepelorganisaties en instituten ge
zet als plaatsen waar de noodzake
lijke compromissen konden wor
den uitgewerkt. Daarvoor was geen
legitimatie van onderop, vanuit de
basis, maar van bovenaf. Zij waren
nodig om de democratie te laten
functioneren. De instanties werden
organen van de overheid zelf. Nu
zijn de zuilen grotendeels verdwe
nen, maar bestaan de advies- éh
overlegorganen, de koepelorganisa
ties en instituten nog steeds. "Een
ingestort zuilenveld waarboven op
mysterieuze wijze een dak zweeft
dat op niets meer rust", zo typeerde
Van Mierlo de democratie.
"Dat bouwkundig wonder kun je
zeker niet restaureren door over
heidstaken te verschuiven naar het
middenveld. Maar ook schuiven
van middenveld naar overheid' is
zonder meer niet voldoende. Essen
tieel is datje de democratie directer
maakt, zowel in het middenveld als
bij de overheid. Meer verbindings
punten tussen burgers en organisa
ties, tussen kiezer en overheid".
Daarbij noemde Van Mierlo onder
meer zaken als invloed van de kie
zers bij kabinetsformaties, invoe
ring van een referendum en een ge
kozen burgemeester.
Haagse pretenties
CDA-fractieleider Brinkman ver
zette zich in het debat tegen kritiek
op zijn pleidooi om verantwoorde
lijkheden van de overheid over te
hevelen naar burgers, instellingen,
bedrijven en anderen daar waar de
Haagse pretenties en praktijken
niet altijd even doelmatig of recht
vaardig tot gelding komen buiten
Den Haag. Volgens de CDA-voor-
man is het anonieme Haagse loket
niet sneller, doeltreffender en recht
vaardiger dan een ander loket in het
land. Iemand die steun nodig heeft,
zal ook daar aan willen kloppen
want, aldus Brinkman, valse
schaamte kan geen reden zijn de
anonimiteit van de 'Den Haag' te
zoeken.
Bovendien getuigt het volgens
Brinkman van 'parternalisme' te
veronderstellen dat burgers en be
stuurders geen eigen afwegingen
zouden kunnen maken. Het verwijt
dat het CDA een nieuwe verzuiling
zou voorstaan, wees Brinkman ver
ontwaardigd van de hand. "Treft
men dan nog in ons land zo veel ge
reformeerden, katholieken, hu
manisten of hervormden aan, afge
sloten van een andere wereld met
elk een eigen groenteboer, predi
ker, onderwijzer, werkgever, na
tuurvorser of clubleider?", zo vroeg
hij zich af.
Volgens hem wordt met deze kri
tiek een karikatuur gemaakt van
CDA wil 'ruime identificatieplicht'
DEN HAAG (GPD) CDA-fractieleider Brinkman voelt er voor "een rui
me identificatieplicht" in te stellen voor binnen- en buitenlanders. Brink
man gaat daarmee verder dan het regeerakkoord, dat de mogelijkheid
opent voor een beperkte identificatieplicht.
PvdA-voorman Wöltgens bood gisteren, tijdens de algemene beschou
wingen in de Tweede Kamer, een opening voor identificatieplicht, maar al
leen als andere maatregelen niet afdoende blijken te zijn. Wöltgens haalde
het zwartrijden in het openbaar vervoer aan als voorbeeld. Blijkt de con
ducteur op de tram geen soelaas te bieden "en is het duidelijk dat zo'n legi
timatieplicht werkelijk gehandhaafd kan worden, dan kan de regering wat
ons betreft een voorstel in die richting doen", aldus Wöltgens.
Voor het CDA is echter al duidelijk dat de legitimatieplicht er moet ko
men. Wie op sociale rechtvaardigheid een beroep doet "hoeft toch niet be
vreesd te zijn zijn identiteit te onthullen?" stelde Brinkman.
onze open samenleving. Brinkman
vroeg van het kabinet een concrete
reactie op de CDA-verlangens voor
spreiding van verantwoordelijkhe-
PvdA-fractieleider Wöltgens be
toogde dat de overheid in zijn ogen
een aantal kerntaken laat versloffen
(bestrijding criminaliteit, aanpak
onveiligheid) en daarmee haar ge
loofwaardigheid op het spel zet. Hij
stelde voorts dat de politiek niet op
zij mag gaan, daar waar belangenor
ganisaties uitvoering van onze ge
meenschappelijke wil blokkeren.
Een tolerante samenleving kan vol
gens de PvdA'er zijn aantrekkelijke
kanten hebben, een tolerante over
heid niet. "Die laat mensen in de
kou staan".
Machtsposities
WD'er Bolkestein keerde zich te
gen het overhevelen van overheids
taken naar het maatschappelijk
middenveld. Hij had het over een
'democratisch tekort', omdat rege
ring en parlement bevoegdheden
aan maatschappelijke organisaties
overlaten. Daar dreigt volgens de
WD het ontstaan van machtsposi
ties jegens anderen, die niet tot de
kring van de betrokken organisa
ties behoren maar er wel van afhan
kelijk zijn. Daarom zal de overheid
altijd verantwoordelijk moeten blij
ven, onder meer door kwaliteitsbe
waking en toezicht op doelmatig fi
nancieel beheer.
Maatschappelijke verbanden die
nen volgens de liberaal spontaan te
ontstaan en niet kunstmatig te wor
den opgewekt of in stand gehou
den, al dan niet met overheidssteun.
Samenwerking tussen overheid en
maatschappelijk middenveld kan
wel, maar alleen daar waar dit doel
matig is, aldus Bolkestein.
DEN HAAG Politieke fijnproe
vers hebben de afgelopen weken
reikhalzend uitgekeken naar de al
gemene politieke beschouwingen,
zoals die deze week in de Tweede
Kamer worden gehouden. Niet al
leen vanwege de recente verwikke
lingen rondom het aftreden van
Braks en de gevolgen daarvan voor
de coalitie, maar zeker ook vanwege
het optreden van de leider van de
grootste oppositiefractie WD, Frits
Bolkestein.
Hij kon voor het eerst laten zien
wat hij waard is als oppositieleider.
Zijn belangrijkste taak is het be
strijden van de coalitie van CDA en
PvdA en waar mogelijk een wig
drijven tussen de beide partners.
Bovendien zou hij moeten aange
ven hoe het beleid anders en beter
kan.
Gemeten aan die criteria was de
prestatie van de WD'er bedroe
vend. De voorlichtingsafdeling van
de WD-fractie in de Tweede Ka
mer had er alles aan gedaan om aan
dacht te krijgen voor de fractievoor
zitter. In de loop van maandag, aan
de vooravond van het debat, wer
den journalisten al mondjesmaat op
de hoogte gebracht van de aanpak
die Bolkestein zou kiezen. Boven
dien werd het nieuwe politieke tele
visieprogramma van de bevriende
omroep, de AVRO, opgesierd met
een interview met de liberale leider.
Redenaarstalent
Bolkestein had het voordeel de
spits te mogen afbijten. Als eerste
spreker had hij de gelegenheid de
toon te zetten voor de algemene be-
schouuwingen. Een niet gering
voordeel voor een politicus. Zeker
voor de liberaal, die zegt veel ge
leerd te hebben van het redenaars
talent van zijn grote voorganger
Hans Wiegel.
Als een ding echter vast staat is
dat Wiegel het nooit op de manier
zou hebben gedaan die Bolkestein
gisteren koos. Hij hield een vrij
droog en zonder twijfel intellectu
eel verhaal, waarin hij echter niet
veel meer deed dan het herhalen
van eerder ingenomen standpun
ten. Met echte alternatieven voor de
kabinetsvoorstellen kwam hij niet.
Bijna de helft van zijn betoog
werd ingenomen door een analyse
van de internationale situatie. In
een tijd van zulke grote veranderin
gen is het onontkoombaar daaraan
in een dergelijk debat aandacht te
besteden. Maar om zo uit te wijden,
zonder dat er sprake is van een echt
originele invalshoek, gaat echt te
ver. Daarmee krijg je de kiezers niet
op je hand en lok je ook geen echt
politiek debat uit.
Vervolgens stortte Bolkestein
zich op een wél interessant onder
werp, dat echter vrijwel geheel was
overgenomen van zijn PvdA-colle-
ga Thijs Wöltgens. Deze had zich tij
dens een toespraak in Eindhoven,
vorige maand, uitgesproken voor
het terugwinnen van het primaat
van de politiek. Niet alles moet wor
den overgelaten aan sociale part
ners en maatschappelijke organisa
ties. De politiek heeft een eigen ver
antwoordelijkheid. zo vond Wölt
gens en zo vindt ook Bolkestein.
Is 't niet vreemd dat u makkelijker Hong
Kong kunt bereiken dan uw eigen zolder?
Als je even wilt melden dat er koffie is beneden,
kost 't soms bijna je stembanden.
Terwijl het niet meer hoeft te kosten dan
een gratis telefoontje. Gewoon 'n kwestie van
onze huiscentrale in huis nemen.
Zo kost de Homevox 1-2, bestemd voor
twee telefoons, slechts f 245,-. En vanaf
f 420,- kunt u op de Homevox 1-4 vier toe
stellen aansluiten.
Eentje in de keuken, eentje in de slaap
kamer, ach, daar komt u
natuurlijk wel uit.
Dat de Homevox ook
als wekker, babyfoon en
waakhond kan opereren,
ontdekt u bij ons in de win
kel. Of bel gratis: 06-0402. -.J+
De winkel van PTT Telecom.
(ot-iiïoi PRIMAFOON VAN PTT TELECOM IS GEVESTIGD IN: ALPHEN A/D RIJN, DREESPASSAGE 10 -GOUDA, KLEIWEG 108 - LEIDEN, HAARLEMMERSTRAAT 88
Van Mierlo
Dan deed D66-leider Van Mierlo het
beter. Deze sneed het onderwerp
ook aan, maar vanuit een originele
invalshoek. Het gaat er niet om ver
antwoordelijkheden terug te halen
van het maatschappelijk midden
veld naar de centrale politiek. Het
gaat erom dat de democratie direc
ter wordt gemaakt, zowel in het
middenveld, als bij de overheid.
Burgers moeten meer invloed
kunnen uitoefenen op al datgene
wat hen direct raakt, zo betoogde
Van Mierlo. En dat kan niet, zoals
nu, door de burgers eenmaal per
vier jaar het recht te geven hun ver
tegenwoordigers aan te wijzen,
waarna ze weer vier jaar hun mond
moeten houden. "Wij zorgen dan
voor een coalitie en ministers en be
leid en burgemeesters en alles wat
je maar wilt. als je ons maar de
maximale ruimte geeft", schamper
de Van Mierlo.
Zijn betoog oogstte onder de toe
hoorders aanmerkelijk meer lof dan
dat van tegenstrever Bolkestein. En
dat zal de laatste niet lekker zitten.
Bij achtereenvolgende verkiezin
gen is de WD nogal wat kiezers aan
D66 kwijtgeraakt en de laatste opi
niepeilingen maken het er voor Bol
kestein niet vrolijker op.
Evenaren
Voor de AVRO-televisie zei de libe
rale leider het zo: "Hans Wiegel
heeft twee keer zes zetels winst ge
haald bij verkiezingen. Als ik die
prestatie kan evenaren ben ik een
tevreden mens". Bolkestein verge
lijkt zichzelf graag met Wiegel. Maar
de oude meester zal na de eerste dag
van de algemene beschouwingen
niet erg te spreken zijn over zijn pu
pil.
Brinkman kraakt
nota Pronk over
ontwikkelingshulp
DEN HAAG (GPD) - De onlangs uit
gebrachte nota Ontwikkelingssa
menwerking van minister Pronk
(PvdA) is gisteren door CDA-frac-
tieleider Brinkman van ongezouten
kritiek voorzien Pronk probeert de
opzet van de Nederlandse ontwik
kelingshulp te wijzigen, maar hij
haalt daarbij "te veel overhoop
waardoor het maatschappelijk
draagvlak zou kunnen ineen
schrompelen" De 400 miljoen gul
den die Pronk dit jaar extra te beste
den heeft, dreigen te versnipperd te
worden uitgegeven, betoogde de
CDA'er.
Brinkman tartte coalitiegenoot
PvdA door te suggereren dat ont
wikkelingsgelden ook aan de lan
den van Oost-Europa ten goede
moeten kunnen komen. De PvdA is
dat een gruwel, omdat dan minder
geld naar de Derde Wereldlanden
gaat. PvdA-leider Wöltgens deed in
zijn bijdrage dan ook niet meer dan
"waardering" uitspreken voor de
nota van Pronk.
Defensie
CDA en PvdA verschillen nog
steeds van mening over het tempo
van de bezuinigingen op Defensie
Volgens Brinkman heeft minister
Ter Beek "soms te veel haast" bij
die besparingen, terwijl Wöltgens
meent dat de bewindsman daarmee
juist "een goed begin" heeft ge-
Het verschil van mening kwam
gisteren, tijdens de algemene pol-
tieke beschouwingen in dt IV Ndl
Kamer, nog eens duidelijk aan het
licht. Wöltgens verklaarde ook in de
toekomst "verdere bezuinigings-
mogelijkhedon" op Defensie te
zien, bu voorbeeld door een verdere
verkorting van de dienstplicht, ter
wtjl Brinkman op voorzichtigheid
aandrong.
Met het oog op het formidabele
militaire potentieel van Irak zijn
beide coalitiepartners het er over
eens dat de wapenexport nauwge
zet gecontroleerd dient te worden.
Het kabinet dient volgens Wöltgens
ook binnen de Europese Gemeen
schap op een regeling daarvoor aan
te dringen.
Groen-Linksfractievoorzitter Ria
Beckers haalde in dat verband fel
uit n.ur dt- ti-li k« bondgenoten
in de Golfcrisis. "De Fransen staan
in het Midden-Oosten tegenover
hun eigen exocet-raket. De Neder
landers komen oog in oog met
Iraakse nachtzichtkijkers uit Hen
gclo en granaten van Eurometaal.
J I. VS r. n oorlog .m.iteru el .i.m
Saudi-Arabie. En om het evenwicht
te bewaren krijgt Israel de modern
ste Amerikaanse wapens voor een
symbolisch bedrag", aldus scham
perde Beckers.
