'Je hebt het als burgemeester zo druk als je zelf wilt'
Woubrugse burgervader Brouwer de Koning begrijpt niet wat er verkeerd is aan linten doorknippen
'Ambtenaar is sterk betrokken
bij politieke spel om de macht'
Erasmus buitenspel: toch driekwart miljoen kwijt
ZATERDAG 6 OKTOBER 1990
REGIO
PAGINA 11
Van onze redacteur
Caroline van Overbeeke
WOUBRUGGE - De uitkomsten
van wetenschappelijk onderzoek
liegen er niet om: steeds meer
burgemeesters zitten duimen te
draaien. Omdat de burgervaders
weinig portefeuilles krijgen toe
bedeeld naast hun wettelijke ta
ken vluchten ze in allerlei bijba
nen. Verspilling van bestuurlijk
talent, uitholling van het ambt,
roepen burgemeesters die te wei
nig te doen hebben. Zij nemen
geen genoegen met linten door
knippen alleen. Onzin, vindt bur
gemeester Dirk Brouwer de Ko
ning (58) van Woubrugge. "Je
hebt het zo druk als je zelf wilt".
De 'verborgen werkloosheid' zou
nergens zo groot zijn als onder bur
gemeesters. Het ambt wordt uitge
hold en de burgemeester wordt
steeds meer overal buiten gehou
den. Wethouders nemen de burge
meester steeds meer taken uit han
den. Dat concluderen de Leidse
hoogleraar bestuurskunde, dr. W.
Derksen en hoogleraar staatsrecht
in Groningen, mr. D.J. Elzinga. Ook
de Leidse burgemeester C. Goe-
koop vindt dat een burgemeester
meer te doen zou moeten hebben
dan hetgeen hem wettelijk toe
komt. Inmiddels heeft het genoot
schap van burgemeesters samen
met de bonden van overheidsperso
neel een werkgroep gevormd om de
problemen in kaart te brengen.
Burgemeester Brouwer de Ko
ning zegt er niet wakker van te lig
gen. Volgens hem speelt het pro
bleem dat burgemeesters klagen
over verveling met name in ge
meenten met meer dan 30.000 inwo
ners. "In kleine gemeenten zijn
vaak geen full-time wethouders
waardoor de burgemeester meer
zelf ter hand kan nemen". Brouwer
de Koning vindt bovendien dat een
burgemeester ook in een grotere ge
meente genoeg mogelijkheden
heeft om een nieuwe inhoud aan
zijn of haar functie te geven.
Brouwer de Koning bestuurt een
kleine gemeente met ruim 5100 in
woners en heeft zijn handen er vol
aan. Hij heeft twee wethouders aan
zijn zijde die niet altijd beschikbaar
zijn. Daarom heeft Brouwer de Ko
ning, eigenlijk de enige professio
nele bestuurder van zijn gemeente,
de portefeuille financiën en volks
gezondheid toebedeeld gekregen.
"Ik beleef daar heel veel plezier
Burgemeester Brouwer de Koning: "Men spreekt over de devaluatie van het beroep maar tal van beroepen zijn in aanzien verminderd. Denk aan
de dokter en de notaris. Als je daaronder lijdt, ben je ziek". R
aan", benadrukt hij. "Op die manier
blijf je er ook meer bij betrokken. In
kleinere gemeenten is het de ge
woonste zaak van de wereld dat een
burgemeester een eigen portefeuil
le krijgt en ik heb er geen enkel be
zwaar tegen".
De laatste jaren zijn de bestuurlij
ke mogelijkheden van burgemees
ters echter aanzienlijk verminderd.
Zeker politiek gevoelige portefeuil
les zoals ruimtelijke ordening, fi
nanciën en welzijn die vroeger
haast vanzelfsprekend aan de bur
gemeester werden toebedeeld, wor
den nu door wethouders opgeëist.
De redenering daarachter is dat ie
mand die geen verantwoording
hoeft af te leggen aan de kiezer, ook
geen politieke functie moet vervul
len. Een burgemeester is immers
niet door de gemeenteraad of door
de bevolking gekozen maar be
noemd door de Kroon. Hij kan dan
ook niet worden weggestuurd door
de gemeenteraad.
Eisen
Hoewel de burgemeester steeds
minder te doen krijgt, worden bij
zijn aanstelling wel torenhoge eisen
gesteld. Het gaat hier immers om de
best betaalde bestuurder op het ge
meentehuis. De man of vrouw
wordt dan ook met grote zorgvul
digheid geselecteerd en dient grote
bestuurlijke kwaliteiten te hebben.
In de profielschets wordt altijd een
schaap met vijf poten gevraagd.
Vervolgens worden deze bestuurlij
ke kwaliteiten niet of te weinig be
nut en dat levert tal van wrijvingen
en frustraties op.
De wettelijke taken van een bur
gemeester beperken zich tot het
handhaven van de openbare orde
en veiligheid, de burgemeester
houdt toezicht op politie en brand
weer en heeft rampenbestrijding in
zijn takenpakket. Verder is hij voor
zitter van het college van B en W, de
gemeenteraad en heeft hij vooral re
presentatieve taken. Burgemees
ters die hiermee geen genoegen ne
men zouden vervolgens in allerlei
bijbanen vluchten.
Brouwer de Koning vindt dat
geen goede zaak, hoewel hij zelf ook
tal van nevenfuncties heeft. "Maar
mijn bijbanen hebben veel te ma
ken met de gemeente. Zo zit ik bij
voorbeeld in het waterleidingbe
drijf voor de Rijnstreek en in de
Stichting Monumentenwacht* en
dat zijn geen commerciële bijba
nen. Veel van dit werk doe ik in
mijn eigen vrije tijd. Met deze ne
venfuncties kan ik mijn visie ver
breden maar erin vluchten is niet
goed".
Vrij
Hoewel Brouwer de Koning zelf wel
een uitgebreidere portefeuille heeft,
denkt hij dat een burgemeester ook
heel goed toe kan met alleen zijn
wettelijk taken. "De tijd is voorbij
dat burgemeesters heel veel op hun
bordje kregen geschoven maar ik
zie dat niet als een ramp. Het ambt
van burgemeester is heel 'vrij, je
kunt dat invullen zoals je zelf wil.
En er is altijd wel wat te doen: je
kunt de wethouders of de gemeen
tesecretaris ontlasten. Er is altijd
wel een probleem watje kunt oplos
sen en een specifieke sector waar je
in kunt duiken. Je kunt je handen
vol hebben aan het voorbereiden
van raadsvergaderingen of het be
hartigen van de belangen van de ge
meente. Maar dat hangt natuurlijk
ook af van de persoonlijkheid van
iemand, de aard, de capaciteiten en
de aanleg van de burgemeester".
Brouwer de Koning kan zich to
taal niet verplaatsen in burgemees
ters die zich denigrerend uitlaten
over taken als lintjes doorknippen.
"Dat hoort er gewoon bij. Ik vind
het ook de gewoonste zaak van de
wereld om af en toe een praatje te
maken met mensen op straat, hoe
wel er burgemeesters zijn die daar
op neer kijken. Men spreekt over de
devaluatie van het beroep maar tal
van beroepen zijn in aanzien ver
minderd. Denk aan de dokter en de
notaris. Als je daaronder lijdt, ben je
ziek".
De eerste burger van Woubrugge
vindt bovendien dat een burge
meester niet alleen bestuurlijke ta
ken heeft. "Vroeger sprak men van
burgervaderschap, tegenwoordiger
moet een burgemeester vooral een
manager zijn. Ik denk dat een men
geling van die twee het beste is. Je
hebt als burgemeester ook een om
budsfunctie voor de burgers. Je
bent in feite onpartijdig, onafhan
kelijk en dat heeft veel voordelen.
Je kan compromissen bewerkstelli
gen en een einde maken aan impas
ses".
"Ik kan niet ontkennen dat er een
gat valt als je een deel van je porte
feuille kwijtraakt, maar anno 1990
moet je dat accepteren. En volgens
mij is dat gat tot op zekere hoogte
weer op te vullen. Je kan je altijd
verdienstelijk maken. Wel moet je
oppassen dat je anderen niet voor
de voeten gaat lopen. Hoewel de in
vulling van het ambt is veranderd,
zijn er toch nog heel veel sollicitan
ten op vacatures. Dat zegt toch iets
over de volgens mij nog steeds grote
aantrekkelijkheid van het beroep".
Zijn Leidse collega, burgemees
ter Goekoop, vindt daarentegen dat
een burgemeester meer taken moet
krijgen dan de wettelijke. Enkele ja
ren geleden uitte hij dan ook zijn
ontevredenheid over het feit dat
hem niks extra's was toebedeeld.
'Ik vind dat de gemeenteraad maxi
maal gebruik moet maken van de
kwaliteiten van een burgemeester.
Anders is het een verspilling van
menskracht en management. Ik
ben een politiek bestuurder en
moet ook verantwoording afleggen
aan de gemeenteraad. Het enige
verschil met een wethouder is dat ik
niet door de raad naar huis kan wor
den gestuurd. Maar mij kunnen wel
functies worden ontnomen. Ik vind
het dan ook geen enkel probleem
als burgemeesters een eigen porte
feuille krijgen maar dat moet wel in
overleg gebeuren. Je moet een bur
gemeester geen hete hangijzers toe
bedelen, dat is niet verstandig. Maar
een portefeuille als financien, ver
keer of personeelszaken is volgens
mij heel goed mogelijk".
Coördinatie
Burgemeester M. Paats van Alphen
aan den Rijn voegt hieraan toe. dat
een burgemeester op het coördine
rende vlak veel goeds kan doen.
"Alleen de wettelijke taken uitoefe
nen, vind ik onvoldoende. Maar als
coördinator kan je bij veel interne
en externe zaken een rol spelen".
De Leidse hoogleraar Derksen
ziet de oplossing van het probleem
in de steeds grotere invloed van de
gemeenteraad bij de benoeming
van de burgemeester. "Nu al wordt
veel invloed uitgeoefend op de be
noeming in vertrouwenscommis
sies van de raad. Dat is de voorbode
van de in de toekomst door de raad
gekozen burgemeester. In dat geval
krijg je een meer volwaardige be
stuurder met portefeuilles die zono
dig ook door de raad kan worden
weggestuurd. Als een burgemeester
alleen een ceremoniele functie
heeft, is dat zonde".
Prof.dr. A. Bekke bij aanvaarden hoogleraarschap:
LEIDEN Het parlement kan on- moeilijk politiek te controleren, Hij vraagt zich echter af of de
voldoende controleren, bestuur- niet af te slanken en niet resultaat- overheid alleen een 'produktiebe-
ders weten niet wat het ambtelijk gericht zijn. Het bedrijfsleven drijf is en of 'bedrijfsmatige con-
apparaat doet waardoor politieke wordt gezien als het grote voor- cepten' wel voldoende zijn om het
schandalen of problemen als RSV, beeld: flexibel, doelmatig en effec- overheidsapparaat goed te laten
mestoverschot, tief. Bovendien zou het manage- werken. "Er ligt te veel nadruk op
ring, paspoorten, etcetera blijven.
studiefinancie- ment er beter functioneren.
produkten, klanten, marketing".
Bekke stelt dat het oude concept
van 'betrouwbare' bureaucratie als
In Nederland ligt, aldus prof.
Aldus dr. A. J.G.M. Bekke in zijn Bekke, de laatste tien jaar grote na-
oratie 'De betrouwbare bureaucra- druk op efficiency en management het kind met het badwater is wegge-
tie' waarmee hij gisteren het ambt van het overheidsapparaat. Dit gooid. Waar is de zorgvuldige toe
van gewoon hoogleraar bestuurs- blijkt uit reorganisaties, verbete- passing van regels gebleven? Wor-
kunde aan de Leidse universiteit ring van die efficiency en het meer den wettelijke procedures nog ge-
aanvaardde. Over de bureaucratie klant- en resultaatgericht werken, hanteerd? Krijgt de ambtenaar nog
van de overheid in Nederland wordt Volgens prof. Bekke zijn dit pogin- waarden en normen van de politi-
veelal in negatieve termen gespro- gen om van de overheid een'bedrijf cus-bestuurder aangereikt? Mis
ken. Zij zou log, onveranderlijk, te maken. schien is ook hij te veel bestuurlijk
manager geworden. Kortom: "Is de
ambtenaar niet te sterk betrokken
in het politieke spel om de macht en
het overleven?"
'Cliëntelisme'
De nieuwe hoogleraar vindt boven
dien dat de structuur van de Neder
landse samenleving de laatste tien
jaar sterk is veranderd. 'Cliëntelis
me' (de ambtenaar is gericht op
maatschappelijke- belangengroe
pen als het groene front, vissers,
omroepverenigingen, onderwijsor-
- - gansaties) gaf de richting aan waar
voor de in de volksmond geheten rationeel zijn. Over de kosten valt jn werd gewerkt. Nu bestaat dat be-
'BB-sirenes'. Het luchtalarm, dat volgens de woordvoerder van het stel uit delen met vele belangen,
nu elke eerste maandag van de departement nog weinig te vertel- vluchtige belangengroepen, cultu-
maanëf wordt getest, moet de be- len. „Daarvoor is het eigenlijk reel veel kleuriger en weinig over-
volking voortaan waarschuwen nog in een te pril stadium. Maar zichtelijk. De politiek zou hierdoor,
vaststaat dat de kosten in elk ge- aldus prof. Bekke, te weinig in staat
val enkele tientallen miljoenen zijn normen n waardente formule
guldens bedragen".
Waarschuwingsnet voor vredesrampen:
omzetten BB-sirenes kost miljoenen
Argentijnse week
LEIDEN - Argentijnse films, lezin
gen en een echte tango-avond. Dat
is van 8 tot en met 11 oktober te be
leven tijdens de culturele Argen
tijnse week, een initiatief van de
Studentenvereniging voor Interna
tionale Betrekkingen.
Maandagavond is er film en to
neel in het LAK-theater. Dinsdag
avond en woensdagmiddag zijn er
lezingen in het Academiegebouw
en in het Faciliteitengebouw. Don
derdagmiddag wordt een videofilm
vertoond. Tot slot is er 's avonds een
tango-avond in het gebouw van de
studentenvereniging SSR aan de
Hoge woerd.
ENSCHEDE Het bestaande
net van luchtalarminstallaties
wordt aangepast voor vredesram
pen. In verband met de ontspan-
Het ministerie van binnenland-
e zaken wil de monsteroperatie
in 1991 laten beginnen. Het wach
ten is nu op groen licht van minis-
ning tussen Oost en West is geko- ter Dales. In 1996 moet het ver
zen voor een geheel andere opzet nieuwde waarschuwingsnet ope-
voor calamiteiten als gaswolken,
branden, overstromingen
giframpen. Het ministerie van
binnenlandse zaken is met een
project begonnen waarin de mo
gelijkheden van dit rampenalarm
nader worden onderzocht.
Selectief loeien
Volgens woordvoerder J. C. Lod
der van de directie Brandweer
van Binnenlandse Zaken is het
nu nog zo dat met één druk op de
knop in een groot aantal gemeen
ten de sirenes gaan loeien. Door
het huidige net aan te passen en
uit te breiden, moet door selectief
de sirenes te laten loeien de bevol
king in een stad of zelfs woonwijk
van een ramp op de hoogte ge
bracht kunnen worden. Lodder:
"Wanneer de bewoners de sirenes
horen loeien, kunnen zij afstem
men op de lokale of regionale ra
dio of tv, die dan nadere informa
tie over het incident verstrekt.
Hierover worden nog nadere
richtlijnen vastgesteld. Op deze
wijze krijgt het luchtalarm een
bestemming die meer van deze
tijd is gezien de ontwikkelingen
in het oostblok".
Prof. Bekke: "Het oude concept van betrouwbare bureaucratie is als het kind met het badwater weggegooid"
(foto Lork Zuvdrrduln)
Als voorbeeld haalt de hoogleraar ze, meent hij, is een bedrijfsconcept tige buraucratie. In deze bureaucra-
van efficiënt en produktief bestuur tie wordt meer aandacht gegeven
niet geschikt. Wel van belang vindt aan nauwgezette procedures en
ken van een op maatschappelijke hij een herijking van de oude, klas- stipte uitvoering van genomen bc-
deelbelangen gericht beleid naar sieke gedachte over de betrouwba- sluiten, dan aan het produceren van
een beleid van controle en opspo- re bureaucratie. efficiënt beleid",
ring. Het departement zit inge- Bekke verwacht dat in de jaren
klemd tussen de belangen van een nu0j0imc negentig de mode van het doelmati-
beroepsgroep en de instructies uit L5l0eC16100S ge en effectieve overheidsapparaat
Brussel. Prof. Bekke vindt dit een Prof. Bekke: "Dit houdt geen weer goeddeels verdwijnt. Hij
probleem van kiezen tussen, bij pleidooi voor een neutrale, bloede- hoopt dat de discussie over waar
voorbeeld, niet overbevissen en be- loze ambtenaar in, maar voor een den en normen van het bestuurlijke
leid voor groepen in de samenle- controleerbare en voor de burger en en ambtelijke gedrag weer wat
ving. Voor het maken van zo'n keu- volksvertegenwoordiger doorzich- meer aandacht krijgt.
Gebruik supercomputer kost Leidse universiteit 770.000 gulden
ROTTERDAM/LEIDEN - De
Erasmus Universiteit in Rotterdam
loopt dit jaar 750.000 gulden van het
ministerie van onderwijs en weten
schappen mis door de aanschaf van
een supercomputer die de onder
wijsinstelling niet mag gebruiken
en niet eens wil hebben. De compu
ter komt in het rekencentrum van
de Amsterdamse universiteiten.
Het apparaat kost de Nederland
se universiteiten, die er gebruik
kunnen maken, tien miljoen gulden
per jaar. Erasmus moet daarvan op
basis van zijn omvang 750.000 gul
den ophoesten, maar Rotterdam
heeft de computer niet nodig. De
kans bestaat dat de universiteit ook
in de komende jaren moet bijdra
gen aan de overbodige computer.
Directeur E.R. Kooi van het Cen
traal Rekeninstituut van de Leidse
universiteit zegt dat zijn centrum
het 'heel moeilijk' heeft gehad om
tot een besluit te komen in decem
ber van dit jaar met de computer te
gaan werken. "We verzetten ons er
niet tegen en doen mee", verklaarde
hij gisteren. Het kost de Leidse uni
versiteit een bedrag dat ligt rond de
770.000 gulden
Kooi zegt dat de supercomputer
voor de wetenschap nogal wat
waarde heeft. "We kunnen er, om
maar eens een voorbeeld te noe
men, dna-moleculen mee simule
ren. Die mogelijkheid hebben we
nu niet binnen de universiteit. We
praten over een computer die tien
tallen biljarden rekenstappen per
seconde kan maken. Ja, het kost
geld en dat gaat ten koste van ande
re dingen. Je kunt dat geld maar één
keer uitgeven. De keuze voor het
aanschaffen van de supercomputer
is gemaakt. Het merendeel van de
dertien universiteiten in het land
heeft er uiteindelijk 'ja' tegen ge
zegd. Na lang wikken en wegen gin
gen wij in Leiden ook door de
bocht. Of dit het geld waard is? Je
praat over wetenschappelijk onder
zoek, hoe weeg je dat af? Het is
duur, maar je kunt het als gezamen
lijke universiteiten niet maken al
leen maar toe te kijken. Ik geef toe
dat de weg lang was alvorens het be
sluit er eenmaal lag".
Luxe slee
Voor de Rotterdamse universiteit
Erasmus lag het wat anders. Zij
heeft voldoende aan de eigen com
puters, zegt J.C.G. Stam, lid van het
college van bestuur. "We hoeven
geen luxe slee, als je het afkan met
een paar kleinere auto's".
Die redenatie heeft men ex-mi-
nister Deetman van onderwijs ook
laten weten toen hij voornemens
was de supercomputer aan te schaf
fen. Deetman was echter in zijn
wiek geschoten door de Rotterdam
se houding. Hij schreef in een boze
brief dat de Erasmus Universiteit er
dan ook geen gebruik van mocht
maken. Stam: "Pikant detail daar
bij is dat wanneer we alsnog toe
gang willen tot de supercomputer,
dat Erasmus dat alleen nog tegen
een commercieel tarief krijgt"
Volgens Stam loopt de universi
teit in elk geval dit jaar 750.000 gul
den mis. De computer wordt deels
betaald uit een geldpot met de naam
Centraal Computer Artikel. De tien
miljoen gulden die de universitei
ten bijdragen, zou anders gewoon
worden verdeeld over de onderwijs
instellingen.
Overigens kost de cömputer rond
de achttien miljoen gulden. De rest
wordt opgebracht door de Neder
landse organisatie voor Weten
schappelijk Onderzoek (NWO). Die
draagt zorg voor de installatie van
de computer in het rekencentrum
van de beide Amsterdamse univer
siteiten. de Vrije Universiteit en de
Universiteit van .msterdam.
Het apparaat i vooral een wens
van die instellin ;n die er "wel be
hoefte aan hebbe maar geen geld
op zak hebben.
®uïj ilirutos
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- 3-OCTOBER-VEREEN1GING.
Het bestuur der 3 October-Ver-
eeniging heeft wederom de aan
gename taak te vervullen, haren
persoonlijken hartelijken dank
te betuigen aan alle personen en
Corporatièn, die zoo bereidwil
lig hebben meegewerkt om het
Feest te doen slagen, alsmede
aan alle Ingezetenen, die door
ordelijkheid en eene prettige,
feestelijke stemming het Bestuur
de leiding van het Feest gemak
kelijk gemaakt hebben.
Het bestuur der 3-Oct.-Ver..
N. Brouwer, 1ste Voorzitter.
Fel Dn essen, lste Secretaris.
- Een R.K. Landbouwer vraagt
tegen Mei of eerder eene
R.-K. HUISHOUDSTER.
middelbaren leeftijd, bekend
met Boter- en Kaas maken, niet
onbemiddeld, tegen hoog loon.
Brieven franco onder letter V S
aan I.N. Geijer, Botermarkt, te
Vijfentwintig jaar geleden:
- De 19-jarige Rob Stolk uit Am
sterdam, die bekend staat als
een provo, is vanmorgen in
Zaandam in het huwelijk getre-
dem met Sara Jansje Duijs. De
jongeman kwam op een witte
fiets naar het gemeentehuis.
Zijn jonge bruid zat op de baga
gedrager. Stolk droeg een beige
broek en een wit vest. Sara een
roze toiletje met een grote zwarte
hoed. Een groep langharige sup
porters was uit Amsterdam ge
komen om de huwelijksplechtig
heid bij te wonen. In de trouw
zaal waren enige rechercheurs
aanwezig om zonodig de orde te
bewaren. Er gebeurde niet veel.
er klonk een uitroep „leve de au
toriteit". De ouders van de brui
degom en bruid waren niet op
untte fietsen, maar in zwarte au
to's naar het gemeentehuis geko
men. Toen het paar het stadhuis
verliet werden enige witte fiet
sen als een erepoort omhoog ge
heven. Toen het bruidspaar op
de fiets wegreed riep iemand
nog „lang leven de revolutie",
waarmee ook deze happening
was afgesloten.
