TAD LEIDEN
't Heeft iets detective-achtigs om de
goede weg te vinden in het archief
Taptoe zonder hoogtepunten en incidenten
Veel aanrij dingen door omleidingen
Kun je die haring niet zelf schoonmaken?
s
LEIDSCH DAGBLAD
WOENSDAG 3 OKTOBER 1990
Jury stelt vast: niveau elk jaar minder
Erepenning
B en W kennen aan personen en instellingen die zich bijzonder ver
dienstelijk hebben gemaakt voor de Leidse gemeenschap de erepen
ning van de stad toekennen. Personen ontvangen steeds de zilveren
penning, aan instellingen wordt de penning in goud uitgereikt. De uit
reiking vindt plaats op de vooravond van drie oktober. Soms wordt de
penning een extra keer toegekend.
Hieronder een overzicht van personen en instellingen aan wie in de
loop der jaren de penning is uitgereikt:
1927 Ir. G.L. Driessen (directeur Gemeentewerken)
1933 F.G. Rosier (refendaris ter Secretarie)
1933 Mw. Coert-de Jong (heropening De Lakenhal)
1936 Drie October Vereeniging (50-jarig bestaan)
1939 Leids Studentencorps (100-jarig bestaan)
1941 Dr. W. Stuurman (directeur Slachthuis)
1950 W. van der Laan (voorzitter Drie October Vereeniging)
1952 Vereniging Oud Leiden (50-jarig bestaan)
1954 mej. J.L. van Hoorn (directrice Meisjes HBS)
1964 Jhr. Mr. F.H. van Kinschot (burgemeester)
1965 mej. Dr. C. Hovens Greve (arts)
1967 H. de Wilde (Drie October Vereeniging)
1968 Stichting Leidsche Spaarbank (150-jang bestaan)
1969 Dr. E.H. Reerink (president-curator universiteit)
1970 mej. Dr. A.M.M. Smit (adviseur openbaar voortgezet onderwijs)
1970 Kol. Th.H. Wessels (commandant Koksschool)
1970 S. Menken (25 jaar wethouder)
1971 Mr. C.G. van der Willegen (burgemeester)
1971 J.C. van Eek (notaris)
1972 Dr. M.A. van Dongen (chirurg)
1973 J. van der Zwart (secretaris Bond van Amateurtuinders)
1974 Mr. Ph.J. de Ruijter de Wildt (voorz. Drie October Vereeniging)
1975 Rijksuniversiteit Leiden (400-jarig bestaan)
1975 M.G. de Ponti (RK priester)
1976 I. Coster (voorzitter NW Leiden)
1977 mw. J.M. v.d. Blom (oud-raadslid)
1978 Mr. C.J. Woudstra (oud-voorz. Cie. voor de Beroepschriften)
1978 M.J.J. Riethoven (sportorganisator)
1979 H. Kleibrink (fotograaf, filmer, auteur)
1980 Dr. A.J. Vis (burgemeester)
1980 A. Verboom (wethouder)
1980 P.F.S. Biegstraaten (voorzitter Sportstichting)
1981 P. Herfst (voorzitter vereniging belangstellenden Lakenhal)
1982 D.E. Krantz (voorzitter stichting Diogenes)
1983 De NV Boekhandel en Drukkerij voorheen E.J. Bnll
1984 Mr. C.J.D. Waal (wethouder)
1984 mw. M.J.E. Kerckhoff (aktief voor jongeren en bejaarden)
1985 mw. A.B.J. van der Vliet-de Vries (huisarts)
1986 Mr. J.M.A. Biesheuvel (auteur)
1987 Rijksmuseum voor Volkenkunde (150-jarig bestaan)
1987 mw. M. Servaes-Beij ('Zangeres zonder Naam')
1988 J. van Zijp (oud-Leidato voorzitter, oud-raadslid)
1989 R. Rementaria Troncosco (aktief bij Chili-front)
1990 Willemijn Fock (kunsthistorica)
Willem Spierdijk Erepenning 1990 voor hoogleraar kunstgeschiedenis mevrouw Fock
LEIDEN De Leidse erepen
ning is gisteravond uitgereikt aan
Prof. dr. C.W. Fock. Zij is hoogle
raar kunstgeschiedenis aan de
Rijksuniversiteit Leiden. Hoogte
punt van haar werk is haar bijdrage
aan het boek 'Het Rapenburg',
waarin de geschiedenis van alle
panden aan deze Leidse gracht
wordt beschreven.
Mevrouw Fock, die sinds 1982
hoogleraar is, zegt altijd een 'echte
Leidse belangstelling' te hebben ge
had. Die komt overigens niet voort
uit het feit dat zij hier studeerde en
het grootste gedeelte van haar leven
in Leiden woonde. "Leiden was in
de 17e en 18e eeuw een van de be
langrijkste steden van Holland, de
stad heeft als voorbeeld gediend
voor andere steden als Dordrecht,
Delft en Gouda. Daarnaast brengt
de aanwezigheid van de universiteit
interessante aspecten met zich mee.
Wat ook meespeelt is dat Leiden
een zeer uitgebreid en goed toegan
kelijk archief heeft".
De belangstelling voor de serie
over het Rapenburg is groot. Van de
delen worden er steeds circa dui
zend exemplaren gedrukt. Ook
niet-historici hebben belangstelling
voor de werken. In de boeken zijn
honderden pagina's met inventaris
lijsten, die bij erfenissen worden
opgemaakt, afgedrukt. Op die ma
nier kan de lezer een goed beeld
krijgen van vroeger tijden.
Zilversmeedkunst
Hoewel de studie nog niet is afge
rond denkt mevrouw Fock alweer
aan volgende onderzoeken en pu
blicaties. "Er moet nog een goed
boek komen over de Leidse zil
versmeedkunst. Het materiaal daar
voor is beschikbaar". Ook staat er
een studie op stapel naar het kunst
bezit in Leiden in de 17e eeuw. "We
willen bekijken wat de Leidenaar
aan kunst in huis had. Hoe wijd ver
breid waren de Jan Steens en de
Gerrit Douws en wat deed de Leide
naar met die werken".
LEIDEN - De traditionele Taptoe
op de vooravond van 3 Oktober is
zonder enige wanklank verlopen.
De politie hoefde nergens in te grij
pen. Alleen bij de studentensocië
teit Minerva op de Breestraat werd
wat vuurwerk afgestoken en wer
den druiven naar de paraderende
verenigingsmensen gegooid.
"We zijn erg opgetogen. Er is hele
maal niets gebeurd. We hebben
zelfs niemand mee hoeven te ne
men naar het bureau", zo zei een op
geluchte politiewoordvoerder Dick
Graveland gisteravond. De politie
had veel mensen ingezet om de boel
in de gaten te houden. Niet in uni
form maar vooral in burger. Rond
Minerva liepen nogal wat recher
cheurs met de bekende oordopjes
zodat ze via de politieradio op de
hoogte bleven van de situatie in de
stad.
De Taptoe trok zoals gebruikelijk
'half Leiden' naar de binnenstad
waar de paraderende vrienden, fa
milie en bekenden werden gadege
slagen. Niet meer, zoals vroeger, al
lemaal met een brandende fakkel
maar met moderne lampjes op bat
terijen.
Opvallend was dat weinig vereni
gingen echt moeite hadden gedaan
om zich aardig te presenteren.
Slechts twee clubs hadden enige
zelfwerkzaamheid aan de dag ge
legd. Het resulteerde in een kweek
vijver voor de jeugd van de voetbal
vereniging Roodenburg en een reu
zenrad van de scoutinggroep St. Jo
zef.
Voor de laatste groep betekende
dat dan ook de prijs voor de beste
presentatie in de Taptoe. Het beeld
je, de Leidse Joppensz, gaat voor
een jaar naar de prijzenkast van St.
Jozef. De jury vond dat de scouting
groep gisteravond in de Taptoe
"goed de opbouw van de vereniging
toonde en met allerlei attributen op
treffende wijze het spel van verken
nen uitbeelde. Vooral het rad met
"het zogenaamde sjorwerk trok de
aandacht".
De Leidse Joppensz is een wissel-
prijs die jaarlijks wordt toegekend
rieur van de panden. Daardoor krijg
je een vertekend beeld. Met het on
derzoek proberen we meer greep te
krijgen op wat er feitelijk aan de
hand is geweest".
De hoogleraar zegt dat het interi
eur tot nu toe weinig belangstelling
heeft gehad van monumentenbe
schermers. "Zelfs door mensen met
de wil om alles zoveel mogelijk in
oorspronkelijke staat te laten, is er
nog veel veranderd. Er komt nu wel
een kentering in, bij de Rijkscom
missie voor de monumentenbe
scherming is er nu ook aandacht
voor de interieuren".
Hobby
Een van de redenen voor het toe
kennen van de Leidse erepenning is
dat mevrouw Fock haar onderzoe
ken naar historisch Leiden voor een
belangrijk gedeelte in haar vrije tijd
verricht. Vele zaterdagochtenden
brengt zij in het Gemeente-archief
aan de Boisotkade door. "Aan de
universiteit moet ik veel tijd aan on
derwijs besteden. Dit soort onder
zoek doe ik daarom veelal in de
avonduren en de weekeinden doen
als hobby".
De kunsthistorica beschrijft deze
vrijetijdsbesteding als spannend.
"Het heeft iets detective-achtigs om
de goede weg te vinden in de archie
ven. Het materiaal in die archieven
is weerbarstig, is natuurlijk niet op
geschreven voor het doel waarvoor
ik het nodig heb. Het is eigenlijk
een duel met het archief'.
Naast haar onderzoeken van de
Leidse historie maakte prof. Fock
van 1973 tot 1987 deel uit van de re
dactie van het Leids jaarboekje, de
Burgemeester Goekoop reikte gisteravond de erepenning uit aan prof. W. Fock. (foto Lock Zuyderduin)
jaarlijkse uitgaven met historische is de serie boeken 'Het Rapenburg', Prof. Fock: "Door ons onderzoek
verhandelingen over Leiden. Ook is dat zij met anderen heeft samenge- proberen we inzicht te krijgen hoe
zij lid van de commissie die muse- steld. Dit najaar verschijn deel vijf, de mensen aan het Rapenburg heb-
Rapenburg
um De Lakenhal van advies dient. volgend jaar wordt de serie afgeslo- ben geleefd, hoe de huizen werden
ten met het zesde deel. In de boeken aangepast aan de levensomstandig-
wordt de geschiedenis van de pan- heden, welke mate van comfort er
den nagegaan onder meer aan de was. Ik denk dat er nog geen tiende
Een van haar belangrijkste werken hand van inventarislijsten. over is van het oorspronkelijke inte
aan een groep van deelnemers die
zich tijdens de Taptoe het meest on
derscheidt in de presentatie aan het
publiek. Aan de Leidse Joppensz is
een geldprijs verbonden van 1000
gulden, beschikbaar gesteld door
de 3 October-Vereeniging.
Rommelig
Het kostte de jury meer tijd dan in
andere jaren om de prijzen toe te
kennen, omdat naar haar oordeel
maar van weinig onderscheid kon
worden gesproken. In haar rapport
kraakt zij nogal wat kritische noten.
Zo vond de jury de Taptoe "romme
liger dan anders" en meent zij dat
het "kwalitatief elk jaar wat minder
wordt, uitschieters daargelaten.
Van originaliteit is maar zelden
sprake". De jury meent dat een
beetje discipline wel mag worden
opgebracht, ook al zal dat bij de ene
vereniging (muziek) veel gemakke
lijker tot stand te brengen zijn dan yoor e koraalzang bij het standbeeld van burgemeester Van der Werf waren al vroeg veel mensen op de been.
bij de andere (sport). J <i»to wim i>okm»i
Taptoe 1990: half Leiden was weer op de been om vrienden, kennissen en familie toe te zwaaien. zu'derduin)
LEIDEN - De afsluiting van het cen
trum in verband met 3 ok'tober le
vert nogal wat kleine aanrijdingen
op. Gisteren werden er 21, voorna
melijk kleine botsingen geregi-
Fietsen op de rijksweg
LEIDEN - De Leidse politie heeft
gistermorgen om half elf een 81-jari
ge man uit Zoetermeer van de rijks
weg A4 gehaald. De man reed op
zijn fiets op de rijbaan.
De Zoetermeerder was volstrekt
in de war. Hij wist niet waar hij was
en ook niet hoe hij heette. Omdat hij
een briefje in zijn zak had met zijn
naam en adres, kon de politie de fa
milie van de man waarschuwen.
streerd door de Leidse politie. "Dat
is veel voor één dag", aldus politie
woordvoerder Graveland.
Hij denkt dat veel automobilisten
hun gebruikelijke route niet kun
nen volgen en door onbekendheid
met de weg aanrijdingen veroorza
ken. In de meeste gevallen was er
slechts sprake van blikschade.
Bij twee ongevallen was er sprake
van lichamelijk letsel. Een 21-jarige
Leidse motorrijder brak zijn been
toen hij tegen een auto reed op de
Hoge Rijndijk. De auto, bestuurd
door een 37-jarige inwoner van-Har-
dinxveld-Giessendam, draaide op
de rijbaan. De bestuurder zag de
motorrijder, die op de busbaan
reed, niet aankomen.
Een 19-jarige fietster uit Leider
dorp liep vermoedelijk buikletsel
op bij een ongeval op het kruispunt
Willem de Zwijgerlaan/Marnix-
straat. Een Voorhoutse (65) draaide
met haar auto de Marnixstraat in en
gaf de fietster geen voorrang.
Drie aanhoudingen
LEIDEN - Drie Leidenaars zijn de
afgelopen nacht aangehouden voor
het plegen van vernielingen. Twee
jongens van 15 en 19 jaar werden op
de Vondellaan aangehouden nadat
ze over een auto hadden gelopen.
Een 21-jarige man werd op de
Boommarkt in de kraag gegrepen
omdat hij een vlaggestok had ver
nield.
Het was de jury opgevallen dat zo
wel défilé als groet bij het Van der
Werff monument door tal van vere
nigingen slordig werd gedaan. "Met
een beetje moeite kan dat toch op
behoorlijke wijze gebeuren, zoals
gelukkig door menige groep werd
aangetoond". Een der verenigingen
liet zelfs het vaandel opgerold, zo
constateerde zij met enig afgrijzen.
Wat de jury ook hinderde was dat
sommige verenigingen zich ondui
delijk presenteerden. "Nogal eens
waren de namen van de sponsors
duidelijker te zien dan de naam van
de vereniging en dat kan toch niet
de bedoeling zijn".
De tweede prijs (een geldbedrag
van 750 gulden, beschikbaar ge
steld door het Leidsch Dagblad)
ging naar de 45-jarige gymnastiek
vereniging Victorie. De jury teken
de daarbij aan: "Victorie bracht een
grote groep op de been met leuke af
fiches en tal van attributen. Het ge
heel was ordelijk, zelfs bij de
jeugd".
Veel tijd had de jury nodig om de
derde prijs (een geldbedrag van 500
gulden, beschikbaar gesteld door
de Leidse Sportfederatie) toe te
kennen. Deze werd ten slotte toebe
deeld aan de drumfanfare Matilo,
"als aanmoediging, omdat Matilo
zich in betrekkelijk korte tijd heeft
ontwikkeld tot een prima korps".
Een eervolle vermelding (waar
aan verbonden een geldprijs van
250 gulden van de 3 October-Veree
niging) ging naar de korfbalvereni
ging Ons Eiland. "Fris ordelijk en
gedisciplineerd", aldus het jury
oordeel. Voorts uitte de jury haar
waardering voor de voetbalvereni
ging UVS die in haar gelederen een
groep gehandicapte voetballers had
opgenomen. En er was ook een
woord van lof voor Lugdunum die
zo'n kostelijke taart meetroonde.
De Taptoe-jury bestond dit jaar
uit: mr. J.W. Jansen voor de 3 Octo
ber-Vereeniging (voorzitter), me
vrouw L.G. Maas-Wielinga voor het
Leidsch Dagblad en C. de Vriend
voor de Leidse Sportfederatie.
Zo'n 36.000 haringen en 5500 bro
den lagen op hen te wachten. Al om
7.10 uur werden de eerste uitge
deeld, tot 10.00 uur passeerde een
lange stoet mensen de tafels in De
Waag. Om de vissen te kunnen ver
voeren waren ze gewapend met
plastic tassen, kranten, pannen, em
mers, broodtrommels en zelfs een
tonnetje.
Buiten stonden circa vijftig Kat-
wijkse vakmensen de haringen
schoon te maken. Van deze service
werd dankbaar gebuik gemaakt. De
Leidse mevrouw Van Leeuwen
vindt eigenlijk dat ze het zelf hoort
te doen. "Maar ach, ik heb tientallen
jaren staan te ploeteren om die din
gen schoon te krijgen. Waarom zou
ik eigenlijk moeilijk doen?"
Het vergde wel even geduld om
aan de beurt te komen bij een van
de kraampjes, maar de sfeer bleef
goed. Hoewel, hier en daar viel wat
echtelijk gemopper op te tekenen.
"Zeg Annette, kun je dat nou echt
niet zelf?", vraagt een man aan zijn
vrouw. Die is echter niet van plan
de rij te verlaten. "Dit is ideaal joh,
doe jij het anders zelf
Achter de kraampjes bleven de
gezichten ook vrolijk, al was het
hard werken. "Ik heb geen idee hoe
veel ik er vanochtend heb schoon
gemaakt. Het zullen er honderden
zijn, maar precies kan ik het niet
zeggen", aldus een vrouw die in het
dagelijks leven in een Katwijkse
viswinkel staat. In een kleine drie uur tijd werden vanochtend in De Waag 36.000 harin-
Vertegenwoordigers van de Leid- gen 5500 broden uitgedeeld. (foto Wlm Dijkman!
LEIDEN - 's Morgens een grote
jongen, 's ochtends ook een grote
jongen. Onder dat motto verzamel
den duizenden Leidenaars zich van
ochtend rond De Waag. Met kleine
oogjes en sommigen klagend over
hoofdpijn stonden ze in de rij voor
de traditionele haring- en wittt-
brooduitreiking.
se afdeling van de Algemene Neder
landse Bond voor Ouderen (ANBO)
haalden in alle vroegte 550 haringen
op om die vervolgens zelf weer uit
te delen. Voorzitter A. Abcouwer
legt uit dat dit gebeurde om de ou
deren, die niet meer zo goed ter
been zijn de gelegenheid te geven
ook hun visje te verorberen. "Ze
hebben de hele dag de tijd om naar
ons gebouw aan het Rapenburg 48
te komen".
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
