Te veel bijverdienende
student OV-kaart kwijt
Na colleges voelde ik me als een uitgeknepen spons'
Randstad-provincies willen
gezamenlijk sterkere positie
Assistenten mogen geen verpleegkundige taken verrichten
DINSDAG 2 OKTOBER 1990
PAGINA 15
Autobiografie over Leidse emeritus-hoogleraar Andries Querido
LEIDEN Een citaat: "Colle
ges zijn écn van de zwaarste
dingen die ik heb gedaan. Bij de
voorbereiding ervan moesten ze
me niet storen. Nadien voelde ik
mij als een uitgeknepen spons".
Die opmerking maakt de Leidse
emeritus-hoogleraar prof. dr.
Andries Querido in zijn giste
ren gepresenteerde autobiogra
fie 'Dc binnenkant van de ge
neeskunde'. Een autobiografie
die door toedoen van drie men
sen tot stand kwam: Andries
Querido zelf en de weten
schapsjournalisten Jacky Bax
en Ruud Overdijk.
'De binnenkant van de ge
neeskunde' beschrijft het le
vensverhaal van de emiritus-
hoogleraar (in 1912 in Amster
dam geboren) inwendige ge
neeskunde uit Leiden. Maar het
is meer dan alleen een levens
verhaal, het geeft tevens een in
druk van de ontwikkeling van
de medische kennis en zorg in
de afgelopen vijftig jaar. Knel
punten en tekortkomingen die
er nu bestaan ontwijkt Querido
niet. Het boek biedt een blik in
de keuken en gedachtenwereld
van de onderzoeker. Anekdotes
maken het aantrekkelijk.
Prof.dr. E. Meinders, voorzit-
Professor Quer
ido biedt de lezer
met zijn bock een
blik in dc keuken
en gedaebtenwe-
dcrzockcr. (foto
Loek Zuydcrduin)
Het boek opent met Querido's
vorming tot onderzoeker. Al
voor de Tweede Wereldoorlog
werkt hij in laboratoria in Ne
derland, in de Verenigde Staten
en ten slotte in Parijs in het In
stituut Pasteur. De oorlog kapt
zijn wetenschappelijke wens
dromen af. In 1948 wordt hij be
noemd tot hoogleraar interne
geneeskunde in Leiden. Zijn
opdracht behelst onderzoek,
onderwijs en leiding van een
nieuwe afdeling van praktische
geneeskunde in de endocrinolo
gie (hormonen).
ter van de Vakgroep Gemeen
schap Interne Geneeskunde,
was één van de weinigen die
kans had gezien één hoofdstuk
van het boek te pakken te krij
gen. Op slinkse weg, zoals hij
zei. En alleen dat stukje vond
hij al boeiend. "Querido is vijf
tig jaar lang heel intensief be
trokken geweest bij allerlei
vormen van geneeskunde". Hij
noemde de nu 78-jarige Querido
van beroep een 'Leienaar', ook
al is hij in Amsterdam geboren
en woont hij thans in Oegst-
geest.
Penicilline
Prof. Meinders haalde een an
dere anekdote uit het boek aan.
Querido merkt ergens op dat het
vroeger ook al niet zo best zat
met het budget van het zieken
huis. Een patiënt was er zodanig
aan toe dat hem penicilline
moest worden toegediend. Kos
ten: slechts enkele tientjes.
Maar het geld was op. Querido's
collega Mulder hield voet bij
stuk: die patiënt had penicilline
nodig, dus krijgt hij het ook al is
het geld op. "Toen", zei Mein
ders, "maakte men zich druk
over zo weinig, nu komt men pas
in het geweer als er een miljoen
op het spel staat".
De totstandkoming van de
autobiografie, die wel drie keer
zo dik had kunnen worden als
het nu is, duurde anderhalf jaar.
Ongeveer drie keer zo lang als
normaal. Maar het moest een
handzaam boek zijn, legde de
uitgever uit. Daarom kostte het
nogal wat tijd.
Prof.dr. L.A. van Es, voorzit
ter Medische Wetenschappen
NWO, beloofde Querido d3t hij
er alles aan zal doen om het pa
tiëntgebonden onderzoek te sti
muleren. Een zaak die de ge
pensioneerde hoogleraar met
zorg vervult. Tot voor kort, zo
constateert hij, was de belang
stelling voor dat patiëntgebon
den onderzoek afwezig, zodat
een traditie daarin ontbreekt.
Querido: "Ik betreur dat des te
meer, omdat een klein land met
beperkte middelen moet be
schikken over toponderzoekers
die nieuwe ontwikkelingen
kunnen beoordelen en schiften.
Bovendien is dit type onderzoek
onontbeerlijk voor de vorming
van gekwalificeerde docenten,
waaraan nu een tekort bestaat".
Pasteur
In 'De binnenkant van de ge
neeskunde' vertelt Querido op
boeiende wijze over zijn leven
en werk als onderzoeker en arts
in de periode 1930-1980. In die
halve eeuw kreeg de genees
kunde een brede wetenschap
pelijke basis en de technologie
maakte gedetailleerde diagnos
tiek en ingrijpende 'reparaties'
van het menselijk lichaam mo
gelijk.
In de jaren zestig wijdde
Querido zich aan twee projec
ten: opbouw van de Rotterdam
se medische faculteit volgens
een nieuw concept en onder
zoek naar een veel voorkomend
neurologisch ziektebeeld bij
Papoea's in het centraal ber
gland van toenmalig Nicuw-
Guinea. In de daarop volgende
jaren deed hij veldwerk in
Zuid-Amerika, India, Indonesië
en Afrika.
Klachtenniuniner
voor militair
vliegverkeer
VALKENBURG - De Konmk-
lijke Luchtmacht heeft een gra
tis 06-nummer opengesteld voor
telefonische klachten over mili
tair vliegverkeer boven Neder
land. Het nummer 06-0226033 is
dag en nacht bereikbaar.
Het nieuwe klachtennummer
heeft twee lijnen die zijn aange
sloten op een antwoordappa
raat. De banden hiervan worden
elke dag beluisterd door de af
deling geluidhinder van de
luchtmachtstaf in Den Haag.
Klagers die hun telefoonnumer
opgeven worden teruggebeld en
geïnformeerd over dc oorzaak
van de hinder en de maatregelen
die zijn of worden genomen om
de overlast te beperken.
Naast het nieuwe centrale
klachtennumer beschikt de
luchtmacht over informatiecen
tra op alle vliesbases.
'Studenten betrekken
bij kwaliteitscontrole
van hun onderwijs'
DEN HAAG - Studenten op de uni
versiteiten en hogescholen moeten
meer betrokken worden bij de con
trole op kwaliteit van hun onder
wijs. Leidt zo n controle tot een ne
gatiefoordeel, dan moeten er maat
regelen volgen. Dat stelt de Lande
lijke Studentenvakbond (LSVb) in
zijn notitie 'Onderwijs is meer' over
kwaliteitszorg in het hoger onder
wijs.
De LSVb vindt zelfs dat studen
ten bij de controle van de onder
wijskwaliteit een cruciale rol moe
ten vervullen. Zij kunnen niet wor
den beschouwd als consumenten,
zij zijn actieve deelnemers aan het
onderwijs, schrijft de bond.
Alle universiteiten en hogescho
len zouden een 'Meer-dan-consu-
mentengids' moeten uitgeven. Deze
gids geeft jaarlijks een oordeel over
alle studie-onderdelen. Dat oordeel
is gebaseerd op de mening van de
studenten die de onderdelen heb
ben gevolgd.
Reacties PvdA-
leden op bouwplan
Zuid-Holland
'kortzichtig'
DEN HAAG - De makers van het
PvdA-plan om in de Leidse regio en
bollenstreek 23.000 nieuwe wonin
gen te bouwen, zijn verbaasd over
de negatieve reacties van lokale par
tijgenoten. Zij wijten de afwijzende
houding van gemeentelijke PvdA-
leden aan een vorm van kortzichtig
heid.
"Zij vergeten dat wij spreken van
een termijn van 25 jaar. Het is dui
delijk dat de lokale partijleden niet
zoveel jaar vooruit denken en dus
schrikken van de aantallen", aldus
A. de Jong, een van de samenstel
lers van het plan van de provinciale
PvdA.
Het onlangs gelanceerde PvdA-
plan voorziet in vier nieuwbouwlo-
katies in de bollenstreek en de War-
mondse Boterhuispolder. Voor
2015 moeten hier in totaal 23.000
woningen worden gebouwd. De
vier lokaties liggen bij Voorhout,
Sassenheim, Hillegom en in de Bo
terhuispolder (ten noordoosten van
Leiden). De lokale PvdA-fracties
van bollengemeenten schrikken
met name terug voor de grote aan
tallen nieuwe woningen die hun
provinciale partijgenoten in hun
hoofd hebben.
De Jong, tot voor kort lid van pro
vinciale staten maar nu Tweede Ka
merlid, verbaasde de negatieve re
acties des te meer, omdat sommige
bestuurders vroeger bij hem kwa
men met woningbouwproblemen
in hun gemeenten. Volgens De
Jong speelt een rol dat nu gekozen
is voor een termijn van 25 jaar waar
in de woningen moeten zijn ge
bouwd. De meeste gemeentebe
stuurders denken in kortere termij
nen, stelt hij.
"Wanneer wij met onze lokale
partijgenoten om de tafel gaan zit
ten", zo denkt De Jong, "kunnen
wij dat aantal zeker uitleggen. Ik
vermoed dat het dan met de weer
stand tegen het plan wel zal meeval
len".
Volgens De Jong is de schati ing
dat in 2015 in Zuid-Holland 400 900
nieuwe woningen moeten zijn ge
bouwd nog aan de voorzich ige
kant. De voorlopige reactie van an
dere partijen is echter dat dit aantal
veel te hoog is.
Gedeputeerde Staten, het dage
lijks bestuur van Zuid-Holland,
neemt waarschijnlijk vandaag nog
een besluit over het aantal nieuw te
bouwen woningen en de lokaties.
Administratieve rompslomp niet te overzien
LEIDEN/ROTTERDAM Studenten die te veel verdienen en daardoor hun basisbeurs
kwijtraken, moeten hun OV-jaarkaart inleveren. Als een basisbeurs vervalt, al is het maar
voor een maand, moet de student de vervoerskaart teruggeven Dit heen en weer sturen
van de kaarten en gegevens kost zo veel tijd, dat de student de OV-kaart waarschijnlijk niet
meer op de eerste dag van de volgende maand weer terug heeft.
DEN HAAG - Provincie Zuid-Hol-
land wil samen met Noord-Holland
en Utrecht bestuurlijk meer gaan
samenwerken. Er moet een zoge
naamd Coördinerend Orgaan Rand
stad van de grond komen. De be
doeling is dat problemen die de pro
vinciegrenzen overschrijden, zoals
files en milieuvervuiling, gezamen
lijk worden aangepakt. Ook moet
door de samenwerking de positie
van de randstadprovincies op Euro
pees niveau versterkt worden.
De besturen van de drie provia
Volgens S. Koopmans van de OV- Minister Ritzen heeft plannen om
studentenkaart BV, verantwoorde- de mogelijkheden voor studenten
lijk voor het uitdelen en innemen die bijverdienen volgend jaar te ver
van de kaarten, kosten de admini- ruimen. De groep die te veel bijver-
stratieve handelingen die gepaard dient zal daardoor waarschijnlijk
gaan met het teruggeven van de veel kleiner worden,
kaart 4 tot 8 weken. "De student zit
dus enige tijd zonder zijn OV-kaart. Op SCnGma
daar is niet aan te ontkomen Volgens de Informatiseringsbank
Studenten mogen op jaarbasis jjgt de invoering van de OV-kaart op
ongeveer 2500 gulden bijverdienen, gchema. De afgelopen twee maan-
Verdienen zij meer, dan wordt dat den Zljn ruim 160.000 extra formu-
van hun basisbeurs afgetrokken. ijeren binnengekomen van studen-
Als een uitwonende student per ten en scholieren die gehoor heb-
maand meer dan ongeveer 1500 gul- ^en gegeven aan de oproep hun
den verdient, dan verliest hij het meest recente persoonsgegev .-ns op
recht op een basisbeurs en de OV- te geven. Tot gisteren hadden zij
kaart. daar de tijd voor.
In zo'n geval geeft de Informatise- De informatiseringbank denkt de
ringsbank in Groningen de gege- gegeVens 22 oktober verwerkt te
vens door aan de OV-studenten- hebben. Die dag moet de bank haar
kaart BV. Die schrijft de student gegevensbestand overdragen aan
aan met het verzoek de kaart in te le- de 0V-studentenkaart BV die ver
veren bij het postkantoor. Het post- antwoordelijk is voor de doorvoe-
karrtoor stuurt de kaart vervolgens nng van de OV-jaarkaart. Half no
naar het Rijkscomputercentrum in vember kunnen alle 560.000 studen-
Apeldoorn dat de OV-studenten- ^en en scholieren met studiefinan-
kaart BV en de Informatiserings-
bank daarvan in kennis stelt.
De Informatiseringsbank werkt
aan een oplossing, waarbij de stu
denten toch op tijd w er de beschik
king krijgen over de OV-kaart. Stu-
denten betalen 40 g Jden
enlijke belangen nog beter kun- Door een bondgenootschap van de k; lrt als ze thuis wc.ien en 60 gul- DEN HAAG - Er moeten meer pro-
lil d-e, eJ_ °°g den als ze uitwonen zijn Volgens jecten voor begeleid wonen komen
voorlichter H. Rozie is het ongun- voor mensen die in een acute nood-
De drie Randstad-provincies slaan de handen meen. Van links naar rechts de gedeputeerden De Lange Noord-
HollandI. Günther (Zuid-Holland) en Kok (Utrecht). (foto Jan Holvast)
Front vormen tegen stedelijke gebieden Londen en Parijs
htt nieuw te vormen college de ge- als concurrenten van elkaar te
zamenlijke belangen nog beter kun
nen
terreinen werken de provincies al Qp 1992, wanneer de grenzen in Eu-
Meer projecten
begeleid wonen
v. ,,i vuw.n.iw. voor mensen uie m ten hiur- nou
ï??_a. Ve^'J_ne"L?5 stig als de student niet op tijd zijn situatie verkeren Voor veel v.
kaart terug heeft, omdat ze dan tij- deze mensen is de overgang van op-
ruimtelijke ordening en verkeer en front vormen tegen stedelijke ge-
vervoer. Toch is er volgens de be- bieden zoals Londen en Parijs.
sturen behoefte aan een stevig ka-
-. delijk zelf hun reiskosten moeten vangvoorzieningen naar volledig
Welke bestuursvorm het nieuwe betalen. -Maar he, aantal studenten zelfstandig wonen een te grote stap
der om de activiteiten nog verder samenwerkingsverband krijgt ,s dat onregelmatig iets bijverdient. Bovendien worden zo "bestaande
- n°e niet bekend. Gedacht wordt bedraagt slechts ongeveer 2800. dus voorzieningen, zoals opvangcentra
ree». he, prob|eem js voor onB tc ovcr. V0Qr daR. blijf-van-
zien. Het aantal administratieve mijn-lijf-huizen en en anderer cri-
uit te breiden,
Met name op internationaal ter-
kan dat voordelen hebben, al-
aan een gemeenschappelijke rege
ling. Volgens gedeputeerde De Lan-
dus gedeputeerde J. de Lange van ge moet echter worden voorkomen handelingen stijgt voor ons maar sisoDvanecentra ontlast
Noord-Holland. Volgens hem is er dat er een afzonderlijk orgaan ont-
verklaarden gisteren dat door nu vaak de neiging om de provincie staat met eigen bevoegdheden.
Ziekenhuizen zien oplossing werkdruk niet via werkervaringsplaatsen
UTRECHT/LEIDEN - Het inzetten van af
delingsassistenten in de gezondheidszorg
mag er niet toe leiden dat deze werknemers
verpleegkundige taken gaan verrichten. Het
uitvoeren van preventieve, therapeutische,
diagnostische en coördinerende taken moet
voorbehouden blijven aan verpleegkundi
gen met een HBO- of MBO-opleiding. Dit
stelt de vaste commissie verpleging van de
Nationale Raad voor de Volksgezondheid
(NRV) in een concept-advies over het ver
pleegkundig beroep.
Het concept-advies is opgesteld naar aan
leiding van onrust onder verpleegkundigen
over de inhoud van hun werk. Het conve
nant over verlichting van de werkdruk tus
sen overheid en sociale partners in de ge
zondheidszorg voorziet in het scheppen van
zo'n vijfduizend werkervaringsplaatsen, die
vooral bedoeld zijn om eenvoudige taken te
verrichten.
De NRV heeft in het zogeheten Verpleeg
kundig Beroepsprofiel al gesteld dat ver
pleegkundige taken alleen door het eerste en
tweede 'deskundigheidsniveau' mogen wor
den verricht. Verpleegkundigen met een ho
gere of middelbare beroepsopleiding zijn be
voegd om preventieve, therapeutische, dia
gnostische en coördinerende taken voor pa
tiënten uit te voeren. Epn derde deskundig
heidsniveau is ongewenst omdat daarmee
de kwaliteit van de patiëntenzorg in gevaar
komt, aldus het advies. De commissie ziet op
zichzelf wel mogelijkheden om een aantal
niet-verpleegkundige taken in nieuwe func
ties te bundelen, ma. r laat die keuzen aan af
zonderlijke instellingen over.
Geen nut
Algemeen directeur W. Rombout van het
Elisabeth-ziekenhuis (stichting Rijnoord)
ziet het aanstellen van personeel in het kader
van de werkervaring niet als remedie voor
de hoge werkdruk. Het Leiderdorpse zie
kenhuis kent, naast verpleegkundigen en
ziekenverzorgers, tal van functies die indi
rect met de patiëntenzorg te maken hebben.
Brancardiers vervoeren de patiënten, voe
dingsassistenten en menuconsulenten hou
den zich met de maaltijden bezig en vrijwilli
gers verrichten harjd- en spandiensten.
Rombout: "Ik zou niet weten welke func
ties voor de werkervaringsplaatsen gescha
pen zouden kunnen worden. Extra mensen
zou alleen een taakverschuiving beteke
nen". De directeur bedoelt daarmee aller
minst te zeggen dat het Elisabeth ruim in het
personeel zit. "We zouden er verpleegkundi
gen bij moeten hebben. Dat is onmogelijk
door geldgebrek en een tekort aan gekwalifi
ceerde mensen".
ciering hun kaart afhalen op het
postkantoor.
Gewoonlijk krijgt de Informatise
ringsbank per twee maanden zo'n
300.000 formulieren te verwerken.
Voor het verwerken van die muta
tieformulieren voor de OV-jaar
kaart zijn vijftig mensen extra inge
schakeld.
Dat staat in een gezamenlijke pu-
blikatie van het ministerie van wel
zijn. volksgezondheid en cultuur en
de Nationale Woningraad, een koe
pelorganisatie van woningbouw
verenigingen. Volgens de publika-
tie zijn de opvangsinstellingen voor
huisvesting vaak aangewezen op
panden van corporaties en gemeen
ten. Daarom zouden de gewenste
Ook directeur patiëntenzorg M.P. Hen- projecten moeten worden opgezet
nink van het Diaconessenhuis in Leiden ver- in samenwerking met corporaties
wacht weinig heil van de 5000 werkerva- en instellingen voor maatschappe-
ringsplaatsen. Hennink: "Ik moet er niet aan lijke opvang.
denken dat er nog een derde deskundig- Initiatieven voor begeleid wonen
heidsniveau zou ontstaan. De zorg aan het dragen ook bij aan de iociale ver-
bed is nu al zo versnipperd. Naarmate er nieuwing. aldus de publikatie. De
meer deskundigheidsniveaus worden inge- huidige regels maken het mogelijk
voerd, wordt het roostertechnisch moeilij- middelen zodanig in te zetten dat
ker om 's avonds en 's nachts voldoende deze projecten haalbaar zijn.
hooggekwalificeerd personeel aan het bed te
krijgen' Hennink is, evenals zijn colega EXPO BONSAI - Tot en met 7 ok-
Rombout, van mening dat extra gediplo- tober is in de Hortus Botanicus in
meerde verpleegkundigen meer soelaas Leiden een tentoonstelling te zien
biedt dan mens- n die dan werkervaring op van bonsai-bomen. Hierbij wordt
een lager niveau aan de slag gaan. aandacht geschonken aan de zelf
Het Academisch Ziekenhuis in Leiden gekweekte bonsai-bomen, de mos-
vindt het te vroeg voor een reactie. "We sen en de snoei methode De Hortus
wachten nadere advisering van de Nationale is geopend van maandag tot en met
Raad voor de Volksgezondheid af', aldus zondag van 10 00 tot 17.00 uur. Ge-
een voorlichter van het AZL. sloten op 3 oktober.
- Dezer dagen zal men in ons
blad eene advertentie hebben
opgemerkt, houdende de mede-
deeling dal een echtpaar, ge
naamd Willem Van der Hcyden
en Elizabeth Maria De Ridder,
nu in de bruidsdagen van hun
40-jarig huiwelijk zijn. Als wel
de aandacht waard, wordt ons
gemeld dat ook de ouders ran de
reeds bejaarde bruid nog in le
ven zijn. nl. Willem Dc Ridder,
die den leeftijd van 81 jaar, en
Helena Wilhelmina Maria Van
den Berg. die den leeftijd van 82
jaren heeft bereikt. Deze beide
oudjes zeiven mochten reeds 61
jaren door den band des huw-
lijks met elkaar verbonden zijn.
Zij wonen nu in het Cathanna-
hofje'en hebben 10 kinderen, die
allen in het huwelijksbootje zijn
gestapt. Met hunne schoonkinde-
ren mee hebben zij er dus 20. Een
hunner kinderen, bovengenoem
de Elizabeth, is thans 40 jaren
gehuwd, terwijl er 2 reeds hun
zilveren bruiloft hebben gevierd.
De twee oudjes zijn thans groot
ouders over 48 kleinkinderen,
maar bovendien hebben zij nog
9 achterkleinkinderen.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Er stonden nogal loat klanten
met het glas in de hand in het ca
fe Hope and Anchor in het Lon-
dense Tottenham, toen caféhou
der Fred Percival riep "Het is
de hoogste tijd, heren We gaan
sluiten. De klank van zijn woor
den was nog niet weggestorven,
toen een deel van de vloer inzak
te en een aantal van Freds beste
afnemers plotseling onder hevig
gekraak een meter omlaag zak
te. Toen het lawaai was ver
stomd. klonk er uit het puin een
klaaglijke stem, die zei: "Nou,
kalm maar. uc gaan al." Perci-
oal wijt de instorting aan werk
zaamheden voor een nieuwe
tunnel voor de ondergrondse in
de buurt van het cafe. ..Er u nie
mand geu>ond en er i* geen glas
gebroken, dat is hel voornaam
ste zei hij.
