Praatclub bij gebrek aan alternatief
'Gorbatsjov gaat verkeerd met macht om'
'Mens onbekwaam
om God te zoeken;
I REPORTAGE i
SER al 40 jaar bindmiddel tussen 'sociale partners'
Jelena Bonner opent Andrej Sacharov-brug in Arnhem
Dales: SILA
handelt niet
onzorgvuldig
DEN HAAG - Donderdag
aanstaande viert het belang
rijkste en ook meest omstre
den adviesorgaan voor de re
gering het veertigjarig jubi
leum. In die 40 jaar is het be
lang van de Sociaal-Econo
mische Raad (SER) als fo
rum voor beïnvloeding van
de politiek weliswaar terug
gelopen, maar zelfs de meest
hardnekkige critici blijven
aan het voortbestaan wel
een zekere waarde hechten.
Toch gaan er de laatste tijd op
nieuw - en uit diverse invalshoeken
- kritische stemmen op die het over
een ding eens zijn: politieke beslui
ten moeten door politici genomen
worden en niet worden voorge
kookt via zouteloze compromissen
tussen de sociale partners.
SER-kroonlid en econoom Wolf's-
on wees daar in mei van dit jaar al
op bij het vaststellen van een advies
over de nieuwe organisatie rond de
sociale verzekeringen. De fractielei
der van de PvdA in de Tweede Ka
mer, Wöltgens, volgde afgelopen
maandag in Eindhoven met het ver
wijt dat adviesorganen als de SER
de handelingsvrijheid van de poli
tiek inperken.
Daarmee is geenszins de bijl aan
de wortel van het hoge adviescolle
ge gelegd. De verre voorganger van
de huidige socialistische fractielei
der, Joop den Uyl (destijds op de
nominatie om premier te worden),
sprak in maart 1973 in Groningen
vrijwel dezelfde woorden. Even
eens zonder een formule op tafel te
leggen voor een nieuwe overleg
structuur. Het is dan ook die over
legstructuur die bij de instelling
van de SER in 1950 als belangrijkste
motief werd gezien en daaraan is
wezenlijk weinig veranderd.
Forum
Een van de grondleggers van de Wet
op de Bedrijfsorganisatie, waarmee
in 1950 bedrijfs- en produktschap-
pen en ook de SER als hoogste coör
dinerend orgaan konden worden
opgericht, was de toenmalige (1949-
1951) katholieke staatsecretaris van
economische zaken W.C.L. van der
Grinten. Bij het afscheid van SER-
voorzitter De Pous in 1984 vatte hij
het uitgangspunt nog eens krachtig
samen:
"De Raad is een forum. Onderne
mers, werknemers en deskundigen
ontmoeten elkaar regelmatig. Zij
gaan met elkaar om. Zij nemen ken
nis van elkanders denkbeelden. Zij
beïnvloeden elkaar over qn weer.
Voor het sociaal-economisch kli
maat is dit van grote betekenis. De
'natuurlijke' tegenstellingen tussen
ondernemers en werknemers wor
den minder scherp", aldus Van der
Grinten.
De mogelijkheden voor het be
drijfsleven zich in publiekrechtelij
ke bedrijfsorganisaties te organise
ren, overkoepeld door de SER,
kwam destijds voort uit het katho
lieke gedachtengoed van het 'cor
poratisme'. De ordening van het be
drijfsleven via autonome organisa
ties waarin ondernemers en werk
nemers eendrachtig dienen samen
te werken binnen een verticale (be
drijfschap) of horizontale (produkt-
schap) belangengemeenschap.
Het was het katholieke antwoord
op de socialistische tegenstelling
van 'kapitaal' en 'arbeid' en binnen
de rooms-rode coalitie was het voor
de PvdA destijds dan ook een bitte
re pil om te slikken. Voor PvdA-
woordvoerder G.M. Nederhorst re
den om in de Tweede kamer te
waarschuwen voor optimisme "en
te denken dat hiermede het laatste
woord over de bedrijfsorganisatie
in Nederland gezegd is". Voor de so
cialisten, die naar een steviger orde
ning van de economie streefden,
waren de katholieke ideeën eigen
lijk op de verkeerde leest ge
schoeid.
Maar ook ondernemend Neder
land hield de boot af. Behalve in de
landbouw en de voedselverwerking
hebben de industriële ondernemers
en werknemers de uitnodiging om
zich op deze wijze te organiseren
naast zich neergelegd. Maar het
overkoepelend orgaan, de SER, was
inmiddels opgericht en zou ook een
prominente rol gaan spelen in de
na-oorlogse economische ontwik
keling.
Krachtdadig
De eerste SER-adviezen logen er
niet om, de advisering van het kabi
net over de te volgen economische
politiek voor de naaste toekomst,
werd krachtdadig en gedetailleerd
ter hand genomen. Binnen enkele
maanden kwam de eerste raads
commissie onder leiding van oud
minister Vos en later onder die van
de directeur van het Centraal Plan
Bureau, Tinbergen, met een advies
over een beheerste loonpolitiek en
een algemeen toezicht op de prij
zen. Ook de monetaire- en fiscale
politiek komen aan de orde, evenals
het verhogen van de defensie-uitga
ven, ondernemingswinsten en dis
tributie van goederen.
Ook een kleine 20 jaar later wordt
nog reikhalzend uitgekeken naar de
compromissen die in (toen nog be
sloten) raadsvergaderingen werden
uitgebroed. Zeker wanneer een
stemmig een advies werd uitge
bracht over de algehele economi
sche politiek, was de maatschappe
lijke invloed groot. Zoals in de zo
mer van 1969 toen eenstemmig de
weg om de inflatie te beteugelen
werd aangegeven: de vakbeweging
was bereid de vrije loonvorming
voor een jaar in de ijskast te zetten,
de werkgevers wilden betalen voor
de 'duurtetoeslag' en ook via de be
lasting een steentje bijdragen. Mits
de regering iets zou inleveren op het
gebied van huurverhogingen en
loon- en inkomstenbelasting.
De tijd dat er binnen de SER nog
dergelijke, brede compromissen
werden uitgewerkt, lijkt voorbij.
Ruim tien jaar later zal het histori
sche 'sociaal akkoord' van 1982 wor
den uitgewerkt tussen Stichting
van de Arbeid (werkgevers en werk
nemers) en kabinet. Hetzelfde fo
rum waarin nog steeds - met wisse
lend succes - het voorjaars- en na
jaarsoverleg plaatsvindt, terwijl
binnen de SER over de 'bredere' ad
viezen, zoals over het economisch
beleid voor de middellange termijn,
steeds meer ruzie en steeds minder
eenstemmigheid opklinkt.
Polarisatie
De huidige SER-voorzitter, ir. Th.
Quené, typeert de veranderingen in
veertig jaar SER als een verschui
ving van de principiële naar de
pragmatische discussie binnen de
Raad. Na de aanvankelijke harmo
nie, kwam in de jaren zeventig de
polarisatie en in het afgelopen de
cennium deed het 'transactie-mo
del' zijn intrede. Tijdens het Drees-
symposium, vorig jaar in Rotter
dam, rafelde Quené de veranderen
de economische ordening en de rol
van de SER daarin als volgt uiteen.
"Het laagtij van de invloed van
overheid en politiek op maatschap
pelijke en economische ontwikke
lingen is de kentering voorbij. De
politieke discussie neemt weer toe
en zal ook SER en Stichting van de
Arbeid meer in beeld brengen", al
geeft hij toe dat dit meer voor de
Stichting dan voor de Raad zal gel
den.
De groeiende internationale af
hankelijkheid, met name door de
verdere integratie van Europa, ver
kleint de nationale beleidsruimte
en dat is ook van invloed op de SER.
Daarbij liggen ook een aantal natio
nale economische principes inmid
dels muurvast, zoals de koppeling
van de gulden aan de Duitse mark,
de vrije loon- en prijsvorming, de
beperking van de stijging van het
overheidstekort tot de groei van het
nationaal inkomen en het verlagen
van de marginale lastendruk (dat
niet over elke extra verdiende gul
den meer premie en belasting be
taald moet worden dan over de vori
ge gulden).
Ook het werken met gedetailleer
de regeer-akkoorden legt de SER in
de praktijk grenzen op. "Dit is be
grijpelijk in een noodsituatie, maar
niet functioneel wanneer er meer
beleidsopties zijn", vindt Quené.
Daarmee wordt het overleg op cen
traal niveau verlamd.
Lobby-cultuur
Nog een punt van kritiek van de
SER-voorzitter geldt de neiging van
de overheid om zich meer als 'partij
tussen de partijen' dan als 'overheid
boven de partijen' op te stellen. Als
gevolg daarvan wordt veeleer con
tact gezocht met afzonderlijke be
langengroepen dan advies gevraagd
van de SER. Op Europese schaal is
dat al niet veel anders. "Er ontstaat
daardoor een onzichtbare lobby
cultuur, die niet bevorderlijk is voor
doorzichtigheid en controleerbaar
heid van de besluitvorming".
Volgens Quené zijn er meer ont
wikkelingen die het gewicht van de
SER aantasten, zoals het meer de
centrale karakter van het arbeids
voorwaarden-overleg (cao-onder
handelingen). Nationale zaken als
loonmatiging, balansverkorting
(bijvoorbeeld het tegen elkaar weg
strepen van subsidies en belastin
gen bij bedrijven) of werkloosheids
bestrijding leggen als gevolg daar
van minder gewicht in de schaal.
Nog twee ontwikkelingen van de
laatste tijd ondergraven de invloed
van de SER: de grotere betekenis
van lokale en regionale overheden
op het gebied van economie, milieu
en infrastructuur en de verscherpte
concurrentie met andere adviesor
ganen. Op de wildgroei van advies
raden ten behoeve van de ministe
ries is de afgelopen tijd wel weer
drastisch gesnoeid, maar er zijn er
nog heel wat over. In drie soorten:
de vertegenwoordigende adviesor
ganen als de SER, de college's van
deskundigen zoals de Wetenschap
pelijke Raad voor het Regeringsbe
leid (WRR) en de ad hoc-commis-
sics als die van Wagner, Dekker,
Oort en Montijn.
Verdeeldheid
Hoewel de positie van de SER er
wezenlijk anders uitziet dan in de
jaren vijftig, verwacht Quené na
tuurlijk een toekomst voor de Raad.
"Omdat de Raad analytisch niet on
derdoet voor zijn concurrenten en
beter dan zijn concurrentie be
schikt over een maatschappelijk
draagvlak en derhalve over een po-
litiek-legitimerende werking".
Waarbij de voorzitter aantekent dat
de SER er goed aan zou doen zich
(weer meer) te concentreren op
hoofdzaken van beleid.
De verdeeldheid van veel advie
zen heeft de invloed van de SER we
zenlijk ondermijnd. Nog maar een
week geleden opperde werkgevers
voorzitter Van Lede (VNO) zelfs dat
"concept-adviezen die getuigen van
een sterke verdeeldheid in de raad
maar niet meer aan de orde zouden
moeten komen", omdat verdeeld
heid als zodanig niet goed is voor
het adviesorgaan.
De verdeeldheid, soms zelfs met
meerderheids- en minderheids
standpunten binnen de drie afzon
derlijke geledingen van werkge
vers, werknemers en kroonleden, is
bijna spreekwoordelijk geworden.
Toch is volgens Quené de unanimi-
teitsscore nog altijd hoog, rond de
80 procent in de periode 1985-1989.
"Verrassend genoeg nog hoger dan
in de jaren vijftig". Ondanks de te
kortkomingen blijkt geen van de
deelnemende partijen in de SER
dan ook bereid voor opheffing te
pleiten. Tot nu toe heeft niemand
een alternatief voor die 'praatclub',
dat 'forum', die 'verzachting van de
klassentegenstellingen'.
AVOl///
ARNHEM - "Een militaire staats
greep als in Zuid-Amerika of in
Pakistan, zal in de Sovjetunie niet
plaatsvinden, maar er is onlangs
wel degelijk een coup geweest in
ons land. Die coup vond plaats toen
het parlement van de Sovjetunie
Gorbatsjov de volmacht gaf om per
decreet te regeren. Ik vind dat heel
tragisch, omdat Gorbatsjov op deze
wijze met een macht bekleed is die
helemaal tegen de gevoelens in gaat
van de republieken die zich net zelf
standig hadden verklaard. Gor
batsjov had een andere weg moeten
kiezen".
Duidelijke taal van de mensen
rechtenactiviste Jelena Bonner, we
duwe van Andrej Sacharov, die af
gelopen weekend in Arnhem was
om de derde Rijnbrug officieel om
te dopen tot 'Andrej Sacharov
Brug'. Bonner betreurt het in hoge
mate dat Gorbatsjov nu achttien
maanden lang per decreet kan rege
ren: de overgrote meerderheid van
de Opperste Sovjet gaf hem daartoe
onlangs toestemming. "U delegeert
uw rechten slechts voor anderhalf
jaar", zei de president nog sussend.
"Meer niet".
Gorbatsjov is ervan overtuigd dat
hij alleen met vergaande volmach
ten ervoor kan zorgen dat de over
gang van de bankroete Sovjet-eco
nomie naar een vrije markt niet ge
heel ontaardt in chaos. Bonner is er
van overtuigd dat de president de
verkeerde weg heeft gekozen. Ze
verfoeit de concentratie van macht
uls traditionele oplossing voor alle
problemen in een land waar dat al
leen maar ellende heeft opgeleverd.
"Ik zie ook een andere weg. Daar
bij denk ik aan de instelling van een
soort centraal orgaan in ons land,
dat zich enerzijds gaat bezighouden
met defensieve zaken - een soort in
tern Warschaupact voor de Unie - en
anderzijds met de economische
banden tussen de verschillende re
publieken. Een soort Europese Eco
nomische Gemeenschap, maar dan
voor de Sovjetunie".
Radicale ideeën
Gorbatsjov's plan voor de hervor
ming van de economie is gedeelte
lijk gebaseerd op de radicale ideeën
van de groep economen rond zijn
adviseur Stanislav Sjatalin. Deze
groep wil oen snelle invoering van
de vrije marlet-principes, de ver
koop van alle staatseigendommen
aan particulieren (waaronder de
grond, machines, bedrijven en al of
niet voltooide bouwprojecten) en
vergaande zelfstandigheid voor de
republieken. Bovendien wil de
groep een keiharde subsdidiestop
np alle mogelijke projecten van het
leger en dë de KGB: reden waarom
de geruchten over een staatsgreep
door de militairen de afgelopen tijd
niet van de lucht waren.
Het plan-Sjatalin moet worden
gerealiseerd in 500 dagen. Gor
batsjov stemt hiermee ten dele in.
maar wijst het plan van Sjatalin af
om de centrale macljt van Moskou
op te heffen. Hij vreest dat bij een
dergelijk besluit de Sovjetunie, die
in feite al niet meer bestaat, hele
maal uit elkaar zal spatten.
Voor Bonner is de chaos al lang
een feit en is de Sovjetunie nooit
een eenheid geweest. "Ik heb drie
dagen lang, van 's morgens vroeg
tot 's avonds laat, alle vergaderin
gen rond het plan van Sjatalin bijge-
Jelena Bonner, hier gefotografeerd met wijlen Andrej Sacharov: "Er
wordt nog steeds niet gepraat over het feit dat de Sovjetun ie, zoals die nu
zeventig jaar bestaat, niet meer was en is dan een aantal staten dat bij el
kaar is geveegd en met elkaar moet zien te leven" «foto epa>
woond. Daaruit heb ik de conclusie
getrokken dat dit plan gegrondvest
is op een niet bestaande basis, na
melijk de eenheid van mijn land. Er
wordt nog steeds niet gepraat over
het feit dat de Sovjetunie, zoals die
nu zeventig jaar bestaat, niet meer
was en is dan een aantal staten dat
bij elkaar is geveegd en met elkaar
moet zien te leven. Pas als we dat
onderkennen, kunnen we beginnen
met het maken van plannen".
Twee petten
Niettemin stelt Bonner dat het plan
van Sjatalin - dat president Jeltsin
in zijn Republiek Rusland zonder
enig compromis wil doorvoeren -
enige kans van slagen heeft. Voor
haar staat hét echter buiten kijf, dat
de communistische partij zal moe
ten verdwijnen. "We leven nu al vijf-
enhalf jaar met de perestroika van
Gorbatsjov en het enige dat we heb
ben gezien, is dat er niets is ge
beurd. Alleen het welvaartsniveau
is aanzienlijk gedaald. Perestroika
is precies hetzelfde als een vijfjaren
plan dat niet wordt uitgewerkt".
Bonner vervolgt: "We moeten ons
goed realiseren dat Gorbatsjov twee
petten op heeft. Hij is president en
hij is secretaris-generaal van de
communistische partij. Dat is niet
zomaar een partij; dat is een partij
die de verantwoordelijkheid draagt
voor alles wat er in de ruim zeventig
jaar na de revolutie allemaal mis is
gegaan. En hoewel deze partij bij
het volk geen steun meer geniet, is
het nog steeds een reële kracht. Het
feit dat de communistische partij
nog steeds bestaat, is voor tal van
mensen een psychologische barriè
re die verandering belemmert".
Volgens Bonner maakt de partij
thans de plannen om staatseigen
dommen aan het volk over te dra
gen, tot een aanfluiting. "De zoge
naamde privatisering van staatson
dernemingen leidt tot een vreselijk
proces. Dat is feitelijk helemaal
geen privatisering die aan de gewo
ne mensen ten goede komt. Het is
een privatisering waaruit de partij
kaders voordelen weten te behalen.
Zij zijn nu heel actief, om zoveel
mogelijk te verwerven".
Afhankelijk
Ook Boris Jeltsin wordt door Bon
ner met de nodige argwaan beke
ken. Ze geeft toe dat Jeltsin in Rus
land "op een wat democratischer
manier is gekozen" en voegt daar
aan toe: "Daarom is hij in een iets
gunstiger daglicht te stellen". Bon
ner gelooft echter niet in een onaf
hankelijke positie van deze man.
"Hij is op het nippertje gekozen als
president en zal dus moeten balan
ceren om te kunnen overleven. Het
is van groot belang om bij de beoor
deling van mensen twee vragen te
stellen: wie kiest wie en wie geeft
wie bevelen? U weet, politici zijn
geen vrije mensen. Ik ben vrij en
mijn man was vrij. Maar politici zijn
altijd afhankelijk".
Ds. Huisman voor geref. mannenbond:
HAZERSWOUDE - De kerk
schildert niet te veel met
zwart wanneer zij de reforma
torische belijdenis naspreekt
dat de mens 'geneigd is tot al
le kwaad'. Er is inderdaad
veel 'humaniteit' zeker ook
buiten de kerk te vinden,
maar feit blijft dat geen mens
uit zichzelf tot God komt.
Dit betoogde ds. P. Huisman uit
Hazerswoude op de jaarlijkse
bondsdag van de gereformeerde
mannenvereniging, die zaterdag
in 'zijn' kerk plaatsvond. De pre
dikant sprak 'over het thema:
'Verft de kerk teveel met zwart?'
Hij citeerde daarbij de oude Hei-
delbergse Catechismus, die be
lijdt dat de mens 'gans onbe
kwaam is tot enig goed'.
Huisman signaleerde dat deze
opvatting bij velen weinig popu
lair is. Als de mens dan zo slecht
is, zo vroeg de spreker zich met de
critici af, hoe komt het dan dat er
nog zoveel goede en mooie din
gen gevonden worden? Naasten
liefde, opofferingsgezindheid, so
ciale bewogenheid, gerechtig
heid, kunst, wetenschap... Valt
het dus met de mens niet nog wel
een beetje mee?
Het 'verven met zwart' is ook
als de oorzaak van heel veel narig
heid aangewezen. Zijn daardoor
niet velen psychisch beschadigd
of depressief geworden? Aleid
Schilder bijvoorbeeld, deed enige
jaren terug veel kerkelijk stof op
waaien met haar boek 'Hulpeloos
maar schuldig', waarin zij de gere
formeerde belijdenis een beklem
mende paradox noemde.
Zou je, zo citeerde Huisman
een binnen de kerk gezochte op
lossing voor dit probleem, niet
beter kunnen zeggen dat de mens
zonde dóet, dan dat hij zondig va
aard is? De predikant kon ziof
daar niet in vinden, maar gaf cv
critici wel toe, dat de kerk inde';
daad te veel met zwart kan sch(e
deren. Daar waar de poort naar di
genade op zo'n klein kiertje wore
gezet, dat daar nauwelijks i
mand doorkan, aldus Huisman:<
Ook wilde hij de humaniteit d'c
overal gevonden kan worden niK
ontkennen. Die is volgens ai
spreker de eeuwen door gezid
als een stuk genade van God, de
Hij aan de mensen gelaten heeC
Dus niet als iets dat opkomt uit
eigen goedheid van de mens.
Huisman: De bedoeling is on
aan te geven dat geen mens er is
zichzelf toe komt om God te zov
ken of te gaan dienen. Dat is he
goede, waartoe een mens vanti.
zichzelf 'gans onbekwaam' is. I
mens moet opgewekt worden c
het is God die de mensen tot 1
ven roept.
Nadat de kerk, in navolging vj
de Schrift, met zwart geven
heeft, mag ze in lichte, stralenc
kleuren Godsliefde en genat
schilderen. Chritus is degene, d
het zwartste duister volkome
verdrijft, aldus Huisman.
De bondsdag in de gerefo
meerde kerk van Hazerswoud
dorp, werd bezocht door ong
veer 150 belangstellenden. Vc
gens de heer J. van de Graaf u
Rijnsburg, bureausecretaris ve
de bond, zijn landelijk ongev©
1850 mannen lid. "Ze zeggen w
eens: het is uit de tijd, maar h>
bestaat nog steeds".
Overigens telde de manne
bond volgens Van de Graaf twi
tig jaar geleden nog zo'n twinti
duizend leden. De enorme teru,
val in ledental moet volgens he:
verklaard worden uit het feit di
bij velen "de liefde verkilt, zoa'
het in de bijbel is voorzegd".
DEN HAAG (ANP) - Er is vol
gens minister Dales van binnen
landse zaken geen sprake van on
zorgvuldigheden bij de Stichting
interkelijke ledenadministratie
SILA. In antwoord op vragen van
het Tweede Kamerlid Kohn-
stamm (D66) zegt zij geen reden te
zien om stappen (tegen SILA) te
ondernemen.
Volgens Kohnstamm, die ver
wees naar het Humanistisch Ver
bond en de op hetzelfde adres ge
vestigde Stichting waakzaam
heid personenregistratie, zouden
er bij deze instanties ongeveer
honderd klachten en bij de SILA
zelf 'duizenden' klachten zijn ge
deponeerd over de benadering
door SILA van kerkelijk geregi-
streerden.
Minister Dales wijst er op dat
de SILA ongeveer drie miljoen
persoonlijke brieven heeft ver
zonden aan personen die in de le
denadministratie van de Her
vormde Kerk staan geregistreerd.
Ruim tien procent van de aange
schrevenen zendt een verklaring
van bezwaar tegen opname in het
SI L A-bestand.
Van de tot nu toe ontvangen
verklaringen van bezwaar is on
geveer vijftien procent voorzien
van zeer verschillende medede
lingen die meestal betrekking
hebben op het lidmaatschap en/of
de al dan niet gewenste registratie
bij het kerkgenootschap.
"Als men verklaringen van be
zwaar of bedoelde mededelingen
als 'klachten' aanmerkt, moet be
vestigd worden dat 'duizenden
klachten' zijn ontvangen door SI
LA. Het is dan wel goed zich tege
lijkertijd te realiseren dat alleen
door de SILA-procedure tege
moet kan worden aan bezwaren
of 'klachten', waardoor tevens
voldaan wordt aan de afspraken
tussen overheid en SILA maar
ook aan de Wet Persoonsregistra
tie", zo schrijft Dales.
Sancties. De synode van de Ni
derduitse Gereformeerde Se[
dingkerk heeft zich met j
kleinst mogelijke meerderhel
uitgesproken voor handhavia
van de economische sancties tt
gen Zuid-Afrika. De stem vi
praeses ds. Nic Apollonis, die
laatste zijn stem uitbracht, moe
de doorslag geven (205 om 20{'
Er waren verschillende moties if
gediend om van sancties af i
zien. Eén noemde sancties ee
vorm van 'structureel geweld', El
voorstanders van sancties bi
toogden dat het nog steeds nil
duidelijk is of de verandering^
onomkeerbaar zijn.
Bisschoppensynode. Kardina»
Simonis verwacht van de gisteré
in Rome begonnen bisschoppeS
synode over de vorming vi
priesters, een stimulerende ui
werking op alle geledingen vi
de RK Kerkprovincie in ons lant
Het is volgens hem goed dat
synode plaatsvindt in een period
waarin er een hernieuwde aaf
dacht voor de priesteropleidiw
is. i
Simonis zegt de betekenis vS
de spirituele vorming, een cef
traal thema van het reeds vé
spreide werkdocument, van hart
te onderschrijven. De spiritual1
teit van priesters moet steeds of
nieuw worden gevoed door dag'
lijks gebed, bijbellezing en de sf
Cramenten. Ook het omgaan m'
de gelovigen, is volgens Simon?
van groot belang.
Beroepingswerkj
Hervormde Kerk: beroepen te Reii
v/oude D. N. Verheij Zijderveld, i
Wijnjewoude J. H. van der Giesst
Nieuweroord. I
Gereformeerde Kerken: te Lcidl
(de Kooi-Merenwijk) drs. G. H. van d>
Bom studentenpredikant Maastncl'
te Boerakker A. Groenewegen. j
Reeuwijk (herv.-geref.) J P. Konir
Rotterdam-Zuid (Katendrecht).
Nederlands Geref. Kerken: bedarü
voor Amsterdam-C J. Horsm*
Dordrecht.
Gereformeerde Gemeenten: b,
dankt voor Capelle aan den IJss^
(wijk West) G. J. van Aalst Bcnlhir1
MAANDAG 1 OKTOBER P
GEESTELIJK LEVEN
BAGHDAD Voor de El Ademia Moskee in Baghdad, staken kino
ren gisteravond kaarsen aan om daarmee de geboortedag (1 oktobee
van de profeet Mohammed te vieren. Wereldwijd vormt deze datil
voor de moslims een feestelijke dag. (foto iT
