De Zwarte Markt in de witwas
sdi.
Mannelijke onmacht
o
SCHOP
Onze taal
ENKWiJZER
Beverwijk erkent na tien jaar omstreden doel voor weekenduitstapjes
Identiteitscrisis
i
eu.
ui.
oe.
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1990
EXTRA
PAGINA 33
ui
Vraag: wie is Wim Kok?
Wim Kok is niet wat hij doet
Wat doet Wim Kok?
Wim Kok doet niet wat hij vindt
Wat vindt Wim Kok?
Wim Kok vindt niet wat hij denkt
Wat denkt Wim Kok?
Wim Kok denkt niet wat hij weet
Wat weet Wim Kok?
Wim Kok weet niet wie hij is
Wie is Wim Kok?
De PvdA, nog maar net hersteld van een langdurige verkoudheid, dacht te zijn begonnen
aan een reeks van zeven zonnige jaren, maar die blijkt juist achter de rug. Opgejaagd door
de Golfcrisis, nadert de depressie. Dat roept een'(be)klemmende vraag op. Hoe zit het met
de zelfredzaamheid van de nog wat bleekjes ogende sociaal-democraten?
Over een half jaar weten we meer. Dan constateren Lubbers en Kok dat ze onvoldoende
zijn uitgerust om weerstand te bieden aan de storm die ze nu al zelf voorspellen, en neemt
het verbitterde CDA wraak voor de val van Braks. Dus valt ook de koppeling. Of Wim Kok.
Of allebei. Dus het kabinet. En kan de PvdA gaan worstelen om boven te komen.
Eén (zij het heel schrale) troost voor Kok; de slechte financiële positie waar hij binnen
kort in verzeild raakt, is voor een belangrijk deel te wijten aan zijn voorganger, die niet zo
zuinig was als hij leek en verzuimde orde op zaken te stellen toen het Nederland voor de
wind ging. Uitgerekend Onno Ruding, de man die Kok nu verwijt de belastingcenten te
'verjubelen' aan de koppeling, was verantwoordelijk voor een belastingverlaging waar
voor de economische noodzaak volledig ontbrak.
Vraag: wie is Onno Ruding?
WIM FORTUYN
Waanwijsheid
Veel werklozen en arbeidsongeschikten werken dus niet vanwege de hoogte van de uit
keringen.
Nee, die wijsheid hebben we niet van tante Truus. En ook niet van Ruding, die als voor
man van de Nederlandse Christelijke Werkgevers vandaag de dag over genoeg vrije tijd
schijnt te beschikken om de theekransjes van tante Truus te bezoeken.
Nee, het is drs. C. Maas, die zich deze opmerking heeft laten ontvallen. Drs. C. Maas,
thesaurier-generaal bij het ministerie van financiën. En Maas heeft zijn uitspraak niet ge
daan in de losgeslagen ambiance rondom de bittertafel, maar voor het deftige gehoor van
de bankiers van Van Lanschot.
Altijd gedacht dat ambtenaren in de zin der wet, hoe dikwijls ze ook worden aangeduid
als 'Vierde Macht' en hoe 'top' ze ook zijn, uitvoerders zijn van wat de wetgever hun op
draagt. Typen als Rutten en Maas hebben kennelijk moeite om zich te schikken in die ove
rigens uitstekend betaalde rol. Bij tijd en wijle manifesteren deze heren zich als het gewe
ten van Nederland en doen dan hun zegje over wat eigenlijk 'des ministers' zou behoren
te zijn.
Er wordt in dit land misbruik gemaakt van de sociale wetgeving. Maar Maas generali
seert terzake in de populistische spreektrant die een thesaurier-generaal niet past. Te
recht heeft minister Kok zich inmiddels gedistantieerd van de uitspraak van zijn topamb
tenaar. De opmerking was namelijk net zo doordacht als die ene bekende kreet die gere
geld aan de bittertafel valt te beluisteren: u weet wel, over de vele (top)ambtenaren die
de hele dag hoopvol de wijzers van de klok naarvijf uur zitten te kijken en verder geen
P GERARD VAN PUTTEN
Amsterdam
Niet iedereen weet het, maar er is iets grondig mis met de relatie tussen het parlement in
Den Haag en Amsterdam. Waar 'm de kneep nou precies zit is niet duidelijk, maar voor
voormalig Kamerlid Jan Schaefer (tevens oud-wethouder van de hoofdstad) was het aan
leiding alle Kamerleden uit te nodigen voor een uitstapje Amsterdam.
Ruim honderd parlementariërs hebben de uitnodiging aangenomen. Vrijdag worden ze
in de hoofdstad verwacht. "Er werden vooral veel verzoeken ingediend voor bezoeken
aan de politie en aan Ajax", meldt de organiserende stichting PRIMA (PRomotie IMago
Amsterdam).
Ik kan niet wachten totdat Pauline Broekema in het NOS-journaal het eerste verslag af
levert. Jaap de Hoop Scheffer van het CDA op de Albert Cuypmarkt, die zich net als in
Zuid-Afrika onlangs erover verbaast dat een groot aantal negers in Amsterdam woont.
"Het is pas echt als je het gezien hebt". Jaap wil daar nog wat aan toevoegen, maar krijgt
geen kans omdat Josephine Verspaget (PvdA) hem de microfoon uit de handen rukt. Na
drukkelijk verklaart ze dat de sancties op stadvemieuwingsgelden gehandhaafd moeten
blijven. Het overleg met 'chief' Ed van Thijn heeft haar daar niet van af kunnen brengen.
Robin Linschoten (WD) bezoekt intussen
de eerste keer in zijn leven een politiebu
reau. Voor Robin geldt natuurlijk dat alles
wat hij doet de eerste keer is, maar toch
roept hij vrolijk: "mijn eerste keer". De ca
mera's van Veronica beginnen wellustig
te snorren en Robin begint, daartoe ge
dwongen een publiciteitsbeluste agent,
water uit een van de toiletpotten te drin-
Partijgenoot Frans Weisglas begrijpt
het en stelt voor F-16's te sturen om het
personeelstekort bij de politie op te hef-
Geheel onverwacht besluit Thijs Wölt-
gens (PvdA) dan dat minister De Vries
(Sociale Zaken, Landbouw en Visserij) het
veld moet ruimen omdat de vissers nog
steeds frauderen. De Kamerleden spoe
den zich naar Den Haag om de nieuwe
deuk te repareren. En Schaefer begrijpt
wat iedere Nederlander, Zuidafrikaan en
Rus al lang wist: als er iets mis is, brengt
het bezoek van een Kamerdelegatie geen
oplossing.
JEROEN DIRKS
Robin Linschoten
Gemiddeld zestienduizend kijkers
en kopers bestormen elke zater
dag de Zwarte Markt in Beverwijk.
En op zondagen trekt de door
Turkse kooplui gedomineerde
Oosterse Markt nog meer publiek.
Een jaar of tien geleden werd hij
op z'n gunstigst bekeken als de
Beverwijkse Tijl Uilenspiegel,
maar nu wordt initiatiefnemer Van
Kampen door de plaatselijke ban
kier ontvangen als een betrouw
baar zakenman. Om dat te berei
ken gaat hij zich niet meer te bui
ten aan schelmenstreken. De
Zwarte Markt van Beverwijk heeft
hij in de witwas gestopt, met de
bedoeling zijn creatie te ontdoen
van een louche reputatie. De
plaatselijke politiecommissaris
denkt er het zijne van. "Het is
hoog tijd dat er een lijst met de na
men van kooplieden wordt aange
legd. Daarmee haal je de zaak uit
de anonimiteit".
doorAb Winkel
De gemeente Beverwijk heeft de Zwarte
Markt tegen wil en dank geaccepteerd.
De plaatselijke autoriteiten zijn allengs
tot het inzicht gekomen dat de Zwarte
Markt geld naar de gemeente brengt. En
geld stinkt ook in de IJmond niet.
Sinds anderhalf jaar treedt Van Kam
pen, zeg maar de marktmeester van de
Zwarte Markt, geregeld in overleg met
gemeentevertegenwoordigers. En er
kend wordt van beide kanten dat de ge-
dachtenwisselingen een meer en meer
constructief karakter krijgen. Zo open
staan de partijen voor elkaar, dat burge
meester W. Velders-Vlasblom verwacht
de markt snel te kunnen opnemen in het
gemeentelijke promotiebeleid. Er rest
nog één obstakel: de parkeerproblema-
tiek.
Elk weekeinde slibt het industriege
bied dicht. Op de zondagen dat ook op de
plaatselijke meubelboulevard de toonza
len wijdopen worden gezet, kan het ver
keer ter plaatse geen kant uit en wachten
er lange files tot ver buiten Beverwijk.
Het marktterrein is dan onbereikbaar
voor ambulance, politie en brandweer.
Ambivalent
De politie in Beverwijk koestert "ambi
valente gevoelens" jegens de markt van
Van Kampen. Commissaris Schoen: "De
markt bezorgt ons extra werkdruk. Ik
denk dat er in overleg met de directie van
de markt nog wel het een en ander te ver
beteren valt. Het zou bijvoorbeeld goed
zijn als er een lijst zou worden aangelegd
met de namen van kooplui. Daarmee
haal je de zaak uit de anonimiteit".
Niet voor niets zegt Schoen dat. De
markt is altijd het domein geweest van
kleine oplichters die balletje-balletje
spelen. De markt zou tevens worden mis
bruikt als afzetplaats van gestolen goe
deren, en de markt schijnt ten slotte nog
een lustoord te zijn voor auto-krakers.
Wekelijks komen niettemin drommen
dagjesmensen de melange opsnuiven
van rook, tweedehandsspullen, ge
frituurde produkten en mensen. Ze
staan in rijen voor de kassa, gewapend
met grote tassen. Bepakt en bezakt verla
ten ze het terrein met huisraad, bloemen,
fruit en andere zaken. Kasbah-achtige ta
ferelen op de polderklei. En er zit nog al
tijd groei in de omzet. Voor de onderne
ming een plezierige constatering, want
groter groeien mag de markt niet meer.
De contouren zijn vastgesteld: niet meer
Explosief
Die explosieve groei had niemand voor
zien, begin 1980. In een paar van de Vei
ling Kennemerland gehuurde hallen
bood Van Kampen in dat jaar particulie
ren de ruimte om tweedehands spullen
te verkopen. Een soort overdekt Water-
looplein. De gigantische drukte deed ie
dereen versteld staan. Die drukte zal wel
weer over gaan, werd aanvankelijk ge
dacht. Maar Van Kampen draaide door,
verwierf steeds meer grond en hallen. Hij
liet ook een immens parkeerterrein aan
leggen. Alleen, de parkeernood groeide
mee met de aanzwellende i
De Zwarte Markt van Beverwijk, elke week cjruk bezocht door koopjesja
gers. (foto GPD)
zicht: "Er is mondelinge overeenstem
ming over het aantal parkeerplaatsen dat
nodig is in verhouding tot de oppervlak
te van de markt".
Van Kampen beaamt dit: "Er circu
leert een plan om de nabijgelegen ijsclub
te verhuizen naar Heemskerk. Als dat
doorgaat, is er ruimte genoeg om te par
keren en ben ik uit de brand. Die lui van
die ijsclub kan ik dan wel aan een nieuwe
kantine helpen".
Met de parkeerruimte zouden ook de
bezwaren van een reeks ondernemers op
het industrieterrein gepareerd kunnen
worden. Wat bij veel ondernemers in
middels overheerst, is het respect voor
zakenman Van Kampen. Voorzitter
J.A.M. Reesink van de Industriegroep
IJmond-Noord: "Achter succes moet
een motor zitten. De consument bepaalt
of je een succes bent. Dat is Van Kampen
dus. De laatste tijd is zijn opstelling ver
anderd. Hij is in staat om bij problemen
het centrale belang boven zijn eigen be
lang te stellen. Daar plukt Beverwijk de
vruchten van".
Reesink doelt onder meer op de pogin
gen van Beverwijk om straks een aan
sluiting te hebben op de nieuw aan te leg
gen Rijksweg 22. Uit economisch oog
punt bekeken ziet Beverwijk de aanslui
ting als voorwaarde om na aanleg van de
Wijkertunnel mee te kunnen profiteren
van het verwachte Groot-Schiphol-ef-
fect. De onderhandelingen met de hoge
re overheden en Rijkswaterstaat zaten in
het slop, maar werden onder meer door
Van Kampen vlot getrokken.
Arrogantie
Van Kampen zelf maakt zich nogal eens
boos op de Beverwijkse middenstan
ders, die in de mening verkeren dat de
Zwarte en Oosterse Markt een oneerlijke
concurrent is. "Waar halen ze de arrogan
tie vandaan om te menen dat een gulden
die nu hier wordt uitgegeven, anders bij
hen zou worden besteed?", is zijn retori
sche vraag. "Het is een hele kunst voor
een ondernemer om verder te kijken dat
de eigen gevel. Daaraan ontbreekt het
nogal eens bij middenstanders".
Van Kampen heeft in de afgelopen tien
jaar de publiciteit gezocht, gebruikt en
misbruikt. Van 1983 tot 1985 voerde hij
een vergeefse strijd met als inzet de
Zwarte Markt ook op zondag te mogen
openen. Staatssecretaris Van Zeil, lid
van het CDA, werd het mikpunt van ac
tie en spot. Van Kampen regisseerde de
woede van de standhouders.
Eens werd Van Kampen geboeid van
zijn markt weggevoerd. De standhou
ders bleven achter, ziedend op alles wat
naar ambtenarij riekte. Van Kampen
wist door zijn acties, die altijd de aan
dacht trokken, veel te bereiken. De in
middels landelijk bekende markt groei
de tegen de verdrukking in en het obscu
re imago raakte op de achtergrond.
De publicaties over heling en, uitein
delijk, het helingsproject zijn niet meer
dan een dissonant geweest. Van Kam
pens onderneming bevindt zich na het
welkome vertrek van de veiling uit Be
verwijk en de aankoop van de veilingge
bouwen in een fase van consolidatie.
Oplossing
Volgens burgemeester Velders, voorzit
ter van de coördinatiewerkgroep die de
Zwarte Markt 'behandelt' is de oplossing
voor het wekelijkse parkeerprobleem in
DOOR JOOP VAN DER HORST
Er zijn fabrieken waar ze heel verschillende
dingen maken. Van tandpasta en veiligheids
spelden tot en met motorfietsen en elektrische
gitaren In andere fabrieken wordt alleen maar
speelgoed gemaakt en er zijn zelfs gespeciali
seerde bedrijven die alleen houten speelgoed
produceren.
Hoe moeten we zo'n gespecialiseerd bedrijf
noemen? Een houten speelgoedfabriek7 Zo
dra we het opschrijven, staan we voor een
spellingprobleem. Een houten speelgoedfa
briek is namelijk geen fabriek voor houten
speelgoed maar een speelgoedfabriek die van
hout is. Zoiets is wel mogelijk maar we bedoel
den het anders. Hoe schrijven we de fabriek
die houten speelgoed fabriceert? Volgens de
officiële spellingregels moeten we schrijven
houten-speelgoedfabriek. Die regel schrijft ons
namelijk voor een koppelteken (streepje) te
gebruiken "in samenstellingen waarvan het
eerste lid bestaat uit twee buiten de samenstel
ling gescheiden geschreven delen, als men wil
doen uitkomen, dat die twee delen bijeen be
horen".
Dat wordt nog duidelijker als we kijken naar
het geval van de rode inktpot. Zoals het hier
staat, rode en inktpot los, is een inktpot be
doeld die rood is. Wanneer we nu een andere
inktpot willen noemen, een inktpot gevuld met
rode inkt, dan geven we dat aan met een kop
pelteken- rode-inktpot.
Volgens deze spellingregel is het dus onjuist
om te schrijven vrije beroepsbeoefenaren, al
thans onjuist als men bedoelt beoefenaren van
vrije beroepen. Zonder koppelteken zijn het
beroepsbeoefenaren (wat dat dan ook mogen
zijn) die vrij zijn. Evenzo is de koude oorlogs
periode zoals die hier staat, iets anders dan de
koude-oorlogsperiode Gaat het om de perio
de van de koude oorlog, en niet om een koude
periode, dan moet er een koppelteken in
Tot zo ver kunnen we met de officiële spel
ling aardig uit de voeten (als men zich er ten
minste aan houdt). Moeilijker zijn de volgende
gevallen, waar de spellingsregels ons in de
steek laten. Hoe moeten we de schoolpedago-
gische dienst schrijven? Hoe de woonmaat-
schappelijk werkster? Meestal schrijft men ze
zoals ik het hier doe Maar deze oplossing is
erg onbevredigend. Schoolpedagogisch is
geen woord, woonmaatschappelijk evenmin.
Het duidelijkst zouden we met haakjes zijn:
school (pedagogische dienst), woon (maat
schappelijk werkster), maar deze haakjesop
lossing is erger dan de kwaal.
Het verschil tussen de houten-speelgoedfa
briek en de rode-inktpot enerzijds en de
schoolpedagogische dienst en de woon
maatschappelijk werkster anderzijds is dat
speelgoedfabriek en inktpot tenminste aan el
kaar geschreven kunnen worden Maar maat
schappelijk werkster en pedagogische dienst
zijn losse woorden. De enige consequentie lijkt
me dat we in die gevallen twee koppeltekens
gaan gebruiken maar fraai is de oplossing met
school-pedagogische-dienst. woon-maat-
schappelijk-werkster
Nee, een echte oplossing heb ik er niet voor.
En toch leidt dit gat in ons spellingssysteem tot
veel onzekerheid en tot heel rare schrijfsels
Wat moeten we bijvoorbeeld denken van een
ex-psychiatrische patiënt? Zo iemand zou dus
'ex-psychiatrisch' zijn
Het allermoeilijkste geval dat ik ken is dat
van de jonge jenever die voor de export be
stemd is. Exportbedrijf, exportgoederen, ex
portjenever exportjonge jenever? Of liever ex
port-jonge jenever? Of export-jonge-jenever?
Hoe doet men dat? In de praktijk schrijft men
alles los. maar dat strookt zeer zeker niet met
de officiële spelling. Ik kan niets beters verzin
nen dan jonge export/enever, maar als we zo
beginnen is de weg vrij voor een Tweede ex-
Kamerlid en een Brusselse pseudolot
Een veelzeggende mop. Op een dag komt
een boer op de veemarkt een collega te
gen, die hij al een paar maanden niet
heeft gesproken. Na het uitwisselen van
de gebruikelijke beleefdheden vertelt hij
zijn collega van de problemen die hij
heeft gehad met zijn beste stier. Het dier
was een tijdlang niet vooruit te branden
geweest en zodoende schromelijk tekort
geschoten in zijn taak ten opzichte van de
vrouwelijke helft van de veestapel. De
veearts bracht uiteindelijk uitkomst door
een drankje voor te schrijven, waarna
het beest er weer enthousiast 'tegenaan'
was gegaan. "Zo", reageert de collega
nieuwsgierig, "en wat zat er dat wel in
dat drankje?" "Da week niet", ant
woordt de boer, "maar het smaakte naar
drop".
Van het moment af dat de eerste man
op deze aardbol verscheen en de eerste
vrouw in het vizier kreeg, moet hij al met
het probleem gezeten hebben: aan de ene
kant de lust om haar te bezitten en aan de
andere kant de angst dat hij het niet zou
kunnen, dat hij niet sterk, niet potent ge
noeg zou zijn. Sindsdien hebben hij en al
zijn nazaten steeds weer gezocht naar
een liefdesdrank, een aphrodisiacum
van aphrodite, de griekse godin van de
liefde), naar een middel waarmee naar
believen de potentie opgehoogd zou kun
nen worden als het even dreigde af te zak
ken.
De lijst van middelen die in de loop der
tijd als potentie-verhogend zijn aange
prezen is werkelijk eindeloos en loopt van
in stiere-urine opgeloste uitwerpselen
van een haan via het uitzuigen van kik
kers of oesters tot een extract van ge
droogde groene kevers. Dat laatste mid
del, beter bekend onder de naam Spaanse
vlieg, is overigens een van de weinige
middelen waarvan het effect vermoede
lijk berust op meer dan louter suggestie.
Datzelfde geldt mogelijk ook voor yohim
bine dal gewonnen wordt uit de schors
van de Afrikaanse yohimbe boom, even
als voor bepaalde pepmiddelen zoals de
beruchte 'bennies', de koosnaam bij lief
hebbers voor benzedrine-tabletten.
Er is zelfs een middel, papaverine (een
aan opium verwante stof), dat direct in
de penis ingespoten in veel gevallen een
opmerkelijk effect oplevert. Ook bepaal
de hormonen, zoals het prostaglandine,
kunnen uitkomst bieden. Maar voor u be
sluit een flinke voorraad van het een of
het ander te gaan aanleggen, is het goed
te bedenken dat regelmatig gebruik zon
der medische begeleiding niet echt aan te
bevelen is vanwege de bijwerkingen. Een
daarvan is dat het opgewekte orgaan
soTnsniet meer klein te krijgen is en daar
door zowel op de wc als in het gewone
maatschappelijke verkeer behoorlijk
dwars kan zitten.
De heimelijke belangstelling die man
nen jong en oud hebben voor aphro-
disiaca en die hen er soms toe brengt om
in de meest obscure bladen de meest ob
scure bestelcoupons te gaan invullen om
vervolgens duur te betalen voor wat niet
pep maar nep is, is terug te voeren op een
diepgewortelde angst. Iedere man, of hij
dat nou toegeeft of niet, ziet op een be
paald moment in zijn leven met vrees op
tegen de leeftijd waarop hij niet meer
kan. Of tegen de vrouw bij wie hij niet
kan. En het is inderdaad een feit dat met
de leeftijd doorgaans ook de irripotentie
komt.
Voor zover we over cijfers beschikken
lijkt het erop dat in de leeftijdsgroep tot
40 jaar zo'n 2 a 3 procent van de mannen
met het probleem kampt, bij 60 jarigen is
dat zo'n 20 procent en bij mannen van 80
door René Diekstra
hoogleraar psychologie te Leiden
jaar en ouder tussen de 65 en 75 procent..
(In deze leeftijdsgroep is impotentie dus
een 'normale' toestand, wat niet weg
neemt dat ook oude mannen hun impo
tentie als een ernstige aanslag op hun
mannelijkheid kunnen ervaren). Maar of
deze cijfers ook goed weergeven wat er
werkelijk aan de hand is, valt te betwijfe
len. Want de mannen die het betreft staan
natuurlijk niet van verlangen te sprin
gen om hun onmacht aan anderen te be
kennen. Of die ander nou een arts, een on
derzoeker of een enquête-formulier is.
Vermoedelijk is impotentie een van de
best bewaarde slaapkamergeheimen en
in elk geval voor de betreffende mannen
een van de meest beschamende. Die be
schaamdheid wordt al opgeroepen door
het woord impotentie zelf dat machte
loosheid betekent. Juist vanwege die ver
nederende betekenis spreken we tegen
woordig in de wetenschap niet meer over
impotentie maar over erectiestoornis.
Die term slaat dan op al die gevallen
waarbij geen, een te zwakke of een te
kortdurende erectie tot stand komt. Wat
gewoonlijk betekent dat een man niet in
staat is tót geslachtsgemeenschap, omdat
zijn penis onvoldoende stijf is om hem in
de vagina van de vrouw in te brengen.
Het veranderde woordgebruik veran
dert overigens weinig aan het feit dat
veel mannen die met het probleem wor
stelen zich wel vaak impotent, machte
loos voelen. Zoals een vijftigjarige man
het uitdrukte: "het idee 'ik kan het niet, ik
ben een slapjanus, ik ben geen echte man
(meer)' laat me niet los. Als ik weer eens
mijn erectie verlies, zegt mijn vrouw te
gen me dat ik me geen zorgen moet ma
ken. En ik zeg dan heel dapper dat ik me
geen zorgen maak. Dat ik natuurlijk wel
weet dat het voor ons niet veel uitmaakt.
Dat er wel meer is in het leven dan seks.
Maar voor mij maakt het wel iets uit,
maakt het hartstikke veel uit. Iedere keer
als er gevreeen moet gaan worden, ge
beurt er precies hetzelfde: ik raak ge
spannen, mijn maag knijpt samen, mijn
vingertoppen en tenen beginnen te tinte
len en ik maar tegen mezelf zeggen: ont
span je, hou je kalm, het maakt toch niets
uit. Maar diep down geloof ik daar geen
bliksem van".
Een erectiestoornis kan de meest uit
eenlopende oorzaken hebben. Soms is er
niet meer aan de hand dan overver
moeidheid, overmatig alcoholgebruik -
'alcohol creëert de begeerte, maar verwij
dert de prestatie' - de bijwerking van
een medicijn of faalangst bij een nieuwe
partner. Soms treedt het alleen maar op
onder bepaalde omstandigheden, is het
dus situationeel bepaald inogal wat
mannen blijken impotent bij een prosti
tuee en hoeveel mannen zouden nog in
staat zijn als ze het voor het oog van de te
levisiecamera's zouden moeten doen).
Soms treedt het alleen maar op bij een be
paalde partneren niet bii een andere, is
het dus duidelijk 'selectief. Het kan dui
delijk samenhangen met een relatiepro
bleem.
Soms is de oorzaak een emotioneel pro
bleem, zoals schuldgevoelens over de be
treffende sexuele relatie of faalangst bij
een man die van zichzelf nooit mag falen.
In bepaalde gevallen kan er ook sprake
zijn van een duidelijke lichamelijke oor
zaak, bijvoorbeeld doordat bepaalde ze
nuwen die bij de erectie betrokken zijn,
zijn aangetast als gevolg van een ziekte
zoals suikerziekte. Maar wat de oorzaak
ook is. als het optreedt roept het vrijwel
altijd angst of spanning op en in veel ge
vallen speelt stress zelfs een hoofdrol.
In feite is af en toe door stress of angst
veroorzaakte impotentie niks bijzonders
en ook niks om ernstig bezorgd over ie ra
ken. Maar daar zit 'm nou net de kneep.
Vaak begint de man zich al na enkele ke
ren Isoms is een keer al genoeg) wel ern
stig zorgen te maken. Dat verhoogt zijn
angst en daardoor neemt zijn erectiepro
bleem een volgende keer weer toe. Dan
gaat hij er vaak toe over zichzelf al te con
troleren tijdens het voorspel eens even
stiekem kijken of voelen hoe het gaal en
zo wordt een erectie of het houden er
van) steeds moeilijker. De combinatie
van toeschouwer/controleur spelen en
faalangst is wat uiteindelijk de manne
lijkheid echt de das omdoet.
Even afgezien van die gevallen icaann
lichamelijke oorzaken de hoofdrol spelen,
is impotentie dus vooral een psycholo
gisch probleem dat vaak overigens heel
goed zonder een psycholoog opgelost kan
worden. Bijvoorbeeld door seks meer te
benaderen als communicatie dan als
prestatie. Of eenvoudiger gezegd in bed
minder controleren en meer speelsim
proviseren.'
