LEIDSCH
DAGBLAD
Noodklok luidt voor omroep
EXTRA
NODIG!
Gorbatsjov: nu besluiten
Massale rendiersterfte
Vijfde mei
nationale
feestdag
McKinsey: grote schade door commerciële zender RTL 4
Ergste gevaar rond
tankwagon geweken
GLASALARM®
van
muiden
Luba Leiden - OSG Utrecht
LubaUitzend Buro
ZATERDAG 22 SEPTEMBER 1990
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 39351 Prijs fl. 1,35
HELSINKI (AP) De massale sterfte van rendieren in Fins Lapland stelt
de plaatselijke autoriteiten voor raadsels. Een opzichter meldde gisteren
in een moeras in Lapland zo'n 300 rendierskeletten zijn ontdekt.
De skeletten werden door Lapse rendierherders aangetroffen in een on
diep veenmoeras bij de grens met Zweden en Noorwegen. Aan de hand
van de lengte van de geweien en de grootte van de jonge rendieren kon
worden vastgesteld dat de dieren zo'n twee maanden geleden zijn omgeko
men. "De dieren waren of verdronken of van de honger omgekomen," zei
opzichter Olavi Alapuranen. "Een paar rendieren lagen op het droge, wat
betekent dat iemand ze misschien uit het moeras heeft gesleept".
Er was echter niets dat wees op opzet. "De dieren waren niet doodge
schoten, ze konden niet zijn vergiftigd en ik denk niet dat er sprake is van
vervuiling vanuit de Sovjetunie. Dan zouden daar sporen van zijn ge
weest," zei de opzichter.
Noorse wetenschappers hebben onlangs gezegd dat zwavelvervuiling
uit fabrieken op het nabijgelegen schiereiland Kola in de Sovjetunie een
vernietigende uitwerking heeft op de Lapse toendra. Volgens Lappen zijn
de rendieren misschien opgeschrikt door een wolf of beer en toen het moe
ras ingevlucht. Opzichter Alapuranen achtte dit echter onwaarschijnlijk.
De Finse organisatie van rendierherders wil bijna een half miljoen gul
den schadevergoeding eisen van de staat voor het verlies aan inkomen uit
vlees en vachten.
DEN HAAG (GPD/ANP) - De vijf
de mei, bevrijdingsdag, wordt een
nationale feestdag. Het kabinet
heeft daartoe gisteren besloten.
Premier Lubbers riep sociale part
ners op de dag zoveel mogelijk vrij
te geven. De beslissing daarover
laat het kabinet over aart burgers en
bedrijven. In cao-verband zullen
werkgevers en werknemers daar
over moeten overleggen.
Na afloop van het kabinetsberaad
verklaarde de premier dat er al lang
pleidooien bestaan om van 5 mei
een nationale feestdag te maken.
Bovendien zijn enkele jaren gele
den de comités die de vieringen op 4
mei (dodenherdenking) en 5 voor
bereiden, gebundeld. Voorts wees
Lubbers op het feit dat er dit jaar
een lustrum te vieren is: het is 45
jaar na het einde van de oorlog.
Lubbers noemde het essentieel 5
mei in het perspectief van 4 mei
wordt gevierd. In een brief aan de
sociale partners zegt Lubbers ver
der dat de herinnering aan de oorlog
niet mag ophouden met de genera
tie die erbij is geweest. De herden
king van de bevrijding heeft een
blijvende waarde in zichzelf, aldus
de premier, ook, en misschien wel
juist voor toekomstige generaties.
In het Voorjaarsoverleg tussen
sociale partners en kabinet op 22 ju
ni eiste de FNV dat 5 mei een vrije
dag wordt voor iedereen. Men
kwam er toen niet uit. Wel werd af
gesproken te werken aan een com
promis waarbij 5 mei een vrije dag
voor iedereen kon worden als werk
nemers bereid zouden zijn daarvoor
een halve vrije dag in te leveren. De
rest van de kosten zouden overheid
en werkgevers dan dragen.
In het kabinetsbesluit wordt niets
over de kostenverdeling gezegd.
Lubbers verried dat er wel infor
meel beraad is geweest met sociale
partners maar dat er nogal wat ha
ken en ogen aan het geheel zitten,
juist gezien de kosten. Op 2 oktober
het Najaarsoverleg tussen kabinet
en sociale partners plaats.
Het nationaal Comité 4 en 5 mei
heeft gisteren laten weten 'zeer ver
heugd' te zijn. Het comité werd eind
1987 ingesteld en heeft tot taak de
Nationale Herdenking op 4 mei en
de Nationale Viering van de Bevrij
ding op 5 mei te organiseren. De
vakcentrale FNV reageerde giste
ren zeer teleurgesteld op de mede
deling van Lubbers. "Holland op
z'n smalst", aldus een woordvoer
der.
De Amerikaanse samenleving is geheel gemotoriseerd. De
doorsnee burger is zo ongeveer de gevangene van z'n auto
en daardoor tegelijk verslaafd aan de olie, die vanuit het
Midden-Oosten wordt geïmporteerd. Pogingen om andere
energiebronnen aan te boren, zijn in het verleden op een
mislukking uitgedraaid. Als er maar benzine in de tank zit, de
auto is het symbool van de American way of life. "Onze
jongens bevinden zich nu in de Golf om die Amerikaanse
manier van leven te beschermen". Beter dan waar ook leeft
binnen de muren van het Witte Huis dat de benzineprijs
belachelijk laag is. Maar Golfcrisis of niet. Bush zou het niet in
zijn hoofd moeten halen de energieprijzen naar Europese
waarden te tillen. Dat zou gelijk staan aan politieke
zelfmoord. VERSLAAFD AAN GOEDKOPE ENERGIE.
De professionele politicus als kunstrecensent. DE ANDERE
BOLKESTEIN.
De Hongaren houden GROTE SCHOONMAAK De Russen
hebben een abnormale troep nagelaten'.
Miep Brons, in EROTISCHE ZAKEN.
EKEREN (ANP) - Het ergste gevaar
rond de tankwagon met het zeer ex
plosieve dimethylether, die gisteren
ontspoorde in het Belgische Ekeren
bij Antwerpen lijkt geweken. De be
drijfsbrandweer van het chemie
concern BASF in Antwerpen heeft
gisteravond tegen half negen een
pyp aangebracht in de tankwagon
waarlangs het vloeibaar gas naar
buiten wordt geleid om te worden
afgefakkeld.
Volgens minister van binnen
landse zaken Tobback is dankzij
deze gevaarlijke operatie de situatie
'beheersbaar' geworden, al bestaan
er nog steeds risico's. Maar hu ont
kende met klem dat er sprake is van
een zeer groot explosiegevaar.
Het is volgens Tobback moeilijk
te zeggen wanneer de tankwagon
zal zijn uitgebrand. "Maar het duurt
zeker nog tot zondagavond", aldus
de minister.
Ondertussen zijn alle 2000 bewo
ners van Sint Mariaburg op last van
de burgemeester geevacueerd. Poli
tie heeft het dorp afgesloten met
dranghekken en houdt een oogie in
het zeil. Veel mensen zijn bij familie
en vrienden ingetrokken en er zijn
ook enkele opvangcentra ingericht
De Belgische Spoorwegen
(NMBS) denkt dat de ontsporing is
te wijten aan een defect van de wa
gon. Internationale en goederen
treinen worden de komende tijd
omgeleid via Maastricht.
ZEG MAAR
TEGEN *N
KAMSTEEG
OCCASION
Sovjet-leider dreigt met ingreep bij gebrek aati orde en gezag
MOSKOU (GPD) Sovjet-leider
Gorbatsjov heeft gisteren gedreigd
het land onder zijn directe presiden
tiële controle te brengen. In het na
tionale parlement zei hij, sprekend
over de economische crisis en de
wetteloosheid in het land, dat het
'mogelijk noodzakelijk wordt' om
de activiteiten van gekozen orga
nen' te beëindigen.
Volgens Gorbatsjov is het gebrek
aan orde en gezag zo ernstig dat de
situatie de overheid uit de hand
dreigt te lopen. "In sommige secto
ren gebeurt dat al en dit kan onze
perestrojka-politiek niet alleen be
schadigen, maar zelfs vernietigen",
aldus de president.
Buien
Veel bewolking en buien. Westelijke
wind. matig tot vrij krachtig, aan de
kust en op het IJsselmccr hard tot
stormachtig, aan de Wadden eerst nog
mogelijk enige tijd storm. In de loop
van de dag geleidelijk afnemende
wind. Middagtempcratuur ongeveer 14
graden.
De vooruitzichten voor zondag tot en
met woensdag: Wisselvallig
herfstweer met regen en buien.
Middagtemperatuur rond 14 graden.
De Sovjet-leider voegde er wel
meteen aan toe, dat zo'n maatregel
'waarschijnlijk inadequaat' zou zijn.
Maar, zo meende hij, "het is nu de
hoogste tijd om vastberaden te zeg
gen: het is genoeg, er moeten nu be
sluiten worden genomen".
De presidentiële waarschuwing
in de Opperste Sovjet komt na een
week van geruchten over mogelijke
militaire coupplannen en discussies
over de manier waarop de Sovjetu
nie na 70 jaar communisme een
vrije-rharkteconomie moet krijgen.
Over dat laatste en de uitbreiding
van de presidentiële bevoegdheden
zou gisteren worden besloten. Dit
bleek echter onmogelijk. Zo'n 200
volksvertegenwoordigers verruil
den vroegtijdig de vergaderzaal
voor het weekendhuisje.
Parlementsvoorzitter Loekjanov
sprak er schande van. „Dit is niet
toevallig; dit kan niet worden geac
cepteerd", brieste hij, toen na tele
fonades naar de verschillende dele
gatiekamers moest worden gecon
stateerd dat het quorum ontbrak.
Het parlement komt nu maandag
opnieuw bijeen om te kiezen: of het
gematigde plan van de regering-Ry-
zjkov, met het accent op de contro
lerende rol van de centrale over
heid, of het radicale plan waar Gor
batsjov, met enig voorbehoud, zijn
zegen aan heeft gegeven. Dat moet
de Sovjetunie binnen twee jaar de
vrije markt bezorgen en geeft de 15
republieken praktisch volledige on
afhankelijkheid.
Zowel premier Ryzjkov als presi
dent Gorbatsjov gaven gisteren in
hun toespraken tot het parlement
aan, dat er meer tijd moest worden
uitgetrokken om de beide plannen
met elkaar te verzoenen. Gor
batsjov verzette zich bovendien op
nieuw tegen het (door de Russische
republiek) geëiste ontslag van de re-
gering-Ryqkov.
Premier Ryzjkov deed gisteren
een uiterste poging om zichzelf en
zijn regering te redden. Hij zei dat er
veel gemeenschappelijks was in
beide programma's en kwam ver
volgens met voorstellen om ze met
elkaar te verzoenen. Later op de dag
bleef er een aangepast regerings-
programma-Ryzjkov over en het ra
dicale programma-Sjatalin.
BESTAND - De Liberiaanse rebel
lenleider Charles Taylor heeft giste
ren eenzijdig een staakt-het-vuren
afgekondigd dat de afgelopen is in
gegaan. Taylor meldde dat in het
door zijn Nationaal Patriottisch
Front voor Liberia (NPLF) beheer
ste Kakata, een stad 20 kilometer
ten noorden van de Liberiaanse
hoofdstad Monrovia.
24UURS SERVICE
Start basketballcompetitie 90/91
Vanavond, 20.30 uur, Vijf Meihal Leiden. Tegen inlevering van
deze advertentie f 1,- korting op de toegangsprijs.
LUBA. MENSEN WAAR JE WAT AAN HEBT.
Lees
verder op
pagina 10
DE KRANT VAN VANDAAG
KAN VAN INVLOED
ZIJN OP JE TOEKOMST.
WASSENAAR - De 60 jaar oude
watertoren naast het Wassenaarse
Duinrell is gistermiddag met 10 kilo
dynamiet opgeblazen. De toren was
al 20 jaar buiten gebruik en verkeer
de volgens de eigenaar. Duinwater
bedrijf Zuid-Holland, in slechte
staat. Leden van de aangrenzende
Haagse Golf en Country Club heb
ben zich altijd verzet tegen de sloop.
Ze voerden aan dat het 28 meter ho
ge gebouw op een 15 meter hoge
duintop een ideaal richtpunt was.
(foto Ellen Martens
NZH koopt voor 10
miljoen aan bussen
LEIDEN/HAARLEM (GPD) - De
vervoersmaatschappij NZH heeft
voor ruim 10 miljoen gulden 20 gele
de bussen gekocht. Deze order is
gisteren op de Autobus Rai in Am
sterdam geplaatst bij busbouwer
Berkhof. De NZH heeft al 15 gelede
bussen rijden. De bijna 18 meter
lange bussen kosten ongeveer
550.000 gulden per stuk. Ze zijn op
verzoek van de NZH uitgerust met
zonnecollectoren die zorgen voor
een beperkter brandstofverbruik.
De NZH plaatste ook orders bij
andere busbouwers. Zo kocht het
bedrijf voor ongeveer 350.000 gul
den een door Den Oudsten ontwik
keld prototype van een hypermo
derne stadsbus met lage vloer. Dat
gold ook voor het prototype van een
door het Oostenrijkse Steyr ontwik
keld busje van zo'n 165.000 gulden.
Dat schrijft onderzoeksbureau
McKinsey in zijn eerste rapportage
van het onderzoek Publieke om
roep in de jaren negentig. McKinsey
voert het onderzoek uit in opdracht
van de gezamenlijke publieke om
roepen. Het onderzoek, dat 2 mil
joen gulden kost, wordt betaald
door het ministerie van WVC.
McKinsey constateert in zijn rap
port dat RTL 4 in korte tijd in staat
is gebleken eenderde van de Neder
landse kijkers aan zich te binden, 's
Avonds voor half negen trekt het
commerciële station inmiddels
evenveel kijkers als Nederland 1 en
2 samen.
Het onderzoeksbureau stelt dat
de publieke omroep ondanks dit
grote gevaar nog geen antwoord
heeft op het commerciële geweld.
McKinsey concludeert dat de pro
grammatische opbouw en coördi
natie van de 3 televisiezenders
zwakke punten zijn van de publieke
omroep: op een avond wisselen de
doelgroepen sterk, er is onvoldoen
de zendercoördinatie en een tekort
aan speelfilms en eigen dramaseries
op Nederland 1 en 2.
Op korte termijn zou de publieke
omroep volgens McKinsey het pro
grammaschema over 1990-1991 kri
tisch moeten herzien, een program
ma-evaluatie per net moeten instel
len om indien nodig snel tot aanpas
singen te komen en onderling op al
le zenders naar elkaar moeten ver
wijzen. Op middellange termijn
moet per net een 'channel-manager'
en een programmacoördinator wor
den benoemd.
McKinsey opteert voor twee ver
schillende strategieën, die moet lei
den tot een andere netindeling. De
eerste optie is een Nederland 1 dat
meer op informatie en ouderen is
gericht, een Nederland 2 voor films
en jongeren en een Nederland 3 vol
gens de huidige opzet minus de
sportprogramma's, die op het eerste
net terecht zouden moeten komen.
De tweede optie gaat uit van Neder
land 1 en 2 volgens de huidige opzet
en een derde net waarop plaats
wordt gemaakt voor films wanneer
beide andere zenders geen breed
programma uitzenden.
Volgens een woordvoerder van
de NOS wordt door de diverse om
roepen druk gestudeerd op het eer
ste McKinsey-rapport. De gesprek
ken vinden "uit strategische over
wegingen achter gesloten deuren
plaats".
leiden (tnjcrofwordhaitni Haarlemmerweg Tel 071-213222
PLO meldt razzia's in Gazastrook
TUNIS (Rtr.) - Israëlische troepen hebben in de bezette Gaza-strook na de
moord op een Israëlische militair 180 Palestijnen verwond en 800 Palestij-
nen gearresteerd, zo heeft de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) in
Tunis meegedeeld. Donderdag was in het vluchtelingenkamp Bureij een
Israëlische soldaat vermoord. Palestijnen stenigden de militair nadat hij
twee jongeren bij een aanrijding had verwond. Volgens ooggetuigen en het
Israëlische leger was de soldaat daarna levend in zijn auto verbrand. Inwo
ners van het kamp zeiden dat israëlische troepen in het kamp naar ver
dachten zoeken en meer dan 100 mensen hebben gearresteerd.
HILVERSUM (GPD) - De
snel voortschrijdende op
mars van de commerciële te
levisiezender RTL 4 dreigt
de publieke omroep vrijwel
onherstelbare schade te be
rokkenen voor wat betreft
het kijkersaandeel en de re
clame-inkomsten. Om de
schade enigszins te beper
ken is een andere program
mering op korte termijn on
ontkoombaar.
Adres
PostcodeTel
Woonplaats
Deze bon in een envelop, zonder postzegel, sturen naar
Leidsch DaQblad, Antwoordnummer 10050.
2300 VB Leiden U Kunt ook bellen. 071-161400
óók om te
weten waar ik
m'n voor
deeltjes kan
halen
Zes dagen per week
kompleet nieuws, tips en
trends. Dat wil ik niet missen'
Ik neem een proefabonnement voor
7 weken en betaal slechts 127.50
Ik neem een kwartaalabonnement f 74.15*
Ik neem een jaarabonnement f 285.50*
Voor het abonnement ingaat ontvang ik de krant twee weken gratis'
(aankruisen wat van toepassing is)
