Glastuinbouw
uitbreiden met
160 hectare
'Het Romeinse Rijk zorgde goed voor zijn soldaten'
'YWO'er eerst jaartje rust gunnen
Niet doorgaan stortplaats De Does
kost Gevulei opnieuw acht miljoen
Provincie vreest verloedering dorpen
Fusie Leidse
Hogeschool
met pabo's
REKENING
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1990
REGIO
PAGINA 15
Proef controle
kwaliteit van
specialistische
zorg valt goed
UTRECHT Een proef met vi
sitatiecommissies die in zeven
ziekenhuizen alle aspecten van
de kwaliteit van de specialisti
sche zorg hebben bekeken, is zo
goed uitgevallen dat de Lande
lijke Specialisten Vereniging dit
systeem in alle algemene zie
kenhuizen wil invoeren. Vol
gens LSV-voorzitter dr. A. Mul
der is de bereidheid bij de spe
cialisten om mee te doen groot.
De LSV ziet visitatierappor
ten als een hoeksteen van het
kwaliteitsbeleid. Een landelijk
systeem kost veel werk en er zal
een bedrag van ongeveer een
miljoen gulden per jaar mee zijn
gemoeid. Mulder heeft goede
hoop dat de overheid er aan wil
meebetalen.
Voorlopig gebeurt de visitatie
op vrijwillige basis, maar Mul
der verwacht dat het systeem op
den duur verplicht zal worden.
De verzekeraars zullen dan al
leen maar overeenkomsten wil
len sluiten met instellingen en
specialisten die een 'certificaat'
hebben waaruit blijkt dat ze aan
bepaalde normen voldoen.
De LSV maakt zich overigens
bezorgd- over de plannen van
staatssecretaris Simons (volks
gezondheid) met de structuur
van de gezondheidszorg en het
stelsel van ziektekostenverzeke
ringen. Zo vreest ze dat het ba
sispakket in de toekomst niet
meer te financieren zal zijn uit
de door de overheid vastgestel
de budgetten. Mulder vroeg zich
in dit verband af of de gezond
heidszorg niet terug moet naar
de 'open-eindfinanciering'.
Leidenaar Maarten Dolmans bezeten van dagelijks leven in oudheid
Van onze redacteur
Caroline van Overbeeke
LEIDEN - In de Romeinse tijd
was een goed chirurg een krachti
ge man met een vaste hand die
zich niet liet afleiden door het ge
schreeuw van zijn patiënten.
Want schreeuwen deden de solda
ten van het Romeinse leger als zij
aan hun verwondingen moesten
worden behandeld. Niet zelden
werd een arm of been geampu
teerd en bij dat ijzingwekkende
werkje werd de patiënt niet ver
doofd. De Leidse geschiedenis
student Maarten Dolmans kan
daar boeiend over vertellen: hij
studeerde vanmorgen af op een
scriptie over de medische verzor
ging in het Romeinse leger. Zijn
scriptie werd door de Leidse uni
versiteit bekroond met de Robert
Fruinprijs als de beste historische
scriptie van dit jaar.
Dolmans (27) is bezeten van de Ro
meinen en legde zijn doctoraalexa
men oude geschiedenis vanmorgen
dan ook af in compleet Romeins le
gertenue. Het uniform heeft hij zelf
gemaakt en is een exacte kopie van
de kleding die 200 jaar na Christus
door Romeinse soldaten werd ge
dragen, compleet met schild,
zwaard en leren sandalen. Dolmans
was nieuwsgierig naar het leven van
Romeinse soldaten in de eerste
twee eeuwen na Christus. Hij wilde
weten in hoeverre de medische ver
zorging bijdroeg aan de gevechts
kracht van het leger en ontdekte dat
die zorg een grote rol heeft gespeeld
bij de kracht van het leger en de ver
sterking van het moreel.
"Ik ben veel onsmakelijke verha
len tegengekomen over de behan
delwijze van wonden maar over het
algemeen stond de verzorging op
een zeer hoog peil. Veel aandacht
werd besteed aan hygiëne in het
kamp hoewel er nog geen ontsmet
tingsmiddelen voorhanden waren.
Maar er was een zeer goede water
voorziening, goede latrines, soms
zelfs watergespoeld en prima voed
sel. In de eerste en tweede eeuw na
Christus bouwden de Romeine
complete ziekenhuizen, prachtige
gebouwen met een operatiekamer,
een ontvangsthal, badhuizen en la
trines".
Jonge en onervaren recruten die
pas bij het leger waren, hadden vol
gens Dolmans de neiging bij de
minste of geringste verwonding
schreeuwend het slagveld te verla
ten. Maar ervaren soldaten riepen
de hulp in van een medicus die hun
wonden verbond. "Ze wisten dat ze
op artsen konden vertrouwen en na
men meer risico. Het moreel werd
dus versterkt door die goede medi
sche hulp. Het was een wisselwer
king: soldaten vochten goed voor
het rijk en het rijk zorgde goed voor
zijn soldaten".
Het was een roerige tijd: de Ro
meinen voerden oorlogen en gingen
op veroveringstocht. De ene keizer
volgde de andere op en dat ging niet
altijd even netjes. Maar ondanks
deze strubbelingen was de medi
sche zorg goed want het leger moest
wel gezond blijven. Dolmans: "Zie
ke soldaten werden zelfs naar her
stellingsoorden gebracht om aan te
sterken. De keizer ging bij de gewo
ne soldaten op bezoek om de herin
nering aan het onheil te verzachten
door vriendelijk optreden. Hij prees
Maarten Dolmans: "Ik wil me inleven in de wereld van de Romeinen".
de gewonden voor hun moed en genwoordig nog in varkensmest als
wenste ze spoedige genezing toe", middel om wonden te genezen die
HpnopHprHp dak waren veroorzaakt door ijzeren
UcpUcUcIUb bidK. voorwerpen? Of hondebloed voor
Maar de antieke geneesheren zaten vergiftigde pijlen en in tweeën ge
er natuurlijk ook wel eens naast met sneden muizen voor slangebeten?
hun middeltjes. "Wie gelooft er te- Hagedissen-, duiven- en schapen-
mest, gepoederde slakken en aard
wormen werden gebruikt als wond-
brandmiddelen. Toch hadden veel
van de medicijnen en medische
middelen van de geneesheren toen
dezelfde chemische bestanddelen
als de middelen die wij tegenwoor
dig voor dezelfde doeleinden ge
bruiken", benadrukt de jonge histo
ricus.
Vanaf de derde eeuw na Christus
werd de medische zorg minder.
Dolmans wijt dat aan het feit dat het
Romeinse Rijk uiteen begon te val
len en werd geplaagd door invallen
van andere volken. "Door de komst
van barbaren met hun zogenaamde
huismiddeltjes en magie om won
den te helen, werd het er niet beter
op".
Dolmans' interesse voor de leef
wijze van de Romeinen is groot en
zijn inlevingswijze is uniek. "Hoe
was het om in die tijd te leven, die
vraag houdt me bezig. Daarom wil
ik ook verder als onderzoeker en
schrijver. Ik wil kennis vergaren en
overdragen". De Leidenaar gaat
daarbij zelfs zover dat hij hele voet
tochten maakt met zijn zelfgemaak
te Romeinse uitrusting. Een paar
jaar geleden maakte hij met een
vriend een veldtocht van drie we
ken door Duitsland en torste twin-
tig kilo mee. Het moet een gek ge
zicht zijn geweest: twee jongeman
nen als Romeinen uitgedost. Hun
uitrusting was echter niet helemaal
historisch verantwoord want het
tweetal kreeg opmerkingen naar
het hoofd als. 'sinds wanneer dra
gen Romeinen brillen?'.
De zelfgemaakte en met spijkers
beslagen leren sandalen dreven
Dolmans tijdens een tocht wel eens
tot wanhoop. "Ik had ze niet ingevet
waardoor ik onder de blaren kwam
te zitten. Ook moest ik wennen aan
een helm op mijn hoofd, toch al
gauw 1 a 2 kilo zwaar, daar kreeg ik
hoofdpijn van. Zo'n tocht moet je
zeker niet onvoorbereid doen, dan
is het flink afzien".
Sector heeft goede groeimogelijkheden
DEN HAAG/REGIO - De glastuinbouw in deze regio moet
de komende 15 jaar met 160 hectare worden uitgebreid. In
heel Zuid-Holland moet er zo'n 1000 hectare extra ruimte A^SJE^h^pn~PPPnrprht1oeneen
i ah t i opleiding hebben geen recht op een
voor kassen gevonden worden. Alleen op die manier kan salarisverhoging van hun werkge-
deze tak van de tuinbouw, die economische steeds belang- ver. De Amsterdamse rechtbank-
rijker wordt, ten volle profiteren van zijn groeimogelijkhe- president mr. B. Asscher bepaalde
Bezwaarschrift nog in behandeling
Gedeputeerde Günther wilde gis
teren nog niet beloven of de provin
cie dit zal doen. Ze noemde de stu
die van het LEI echter wel een 'be
langrijke bouwsteen' voor het ruim
den.
LEI heeft zijn rapport gisteren aan
geboden aan provincie-bestuurder
mevrouw I. Günther.
Volgens het instituut kan de om-"
zet van de nationale glastuinbouw
tot het jaar 2005 toenemen met 75
procent. De afzet van potplanten
kan in deze periode zelfs verdubbe- teiijke beleid in Zuid-Holland. Het
len, terwijl de produktie van snij- onderzoek is verricht in opdracht
bloemen en glasgroenten nog altijd Van het provinciebestuur,
met respectievelijk 80 en 60 procent
kan toenemen. Voorwaarde is wel
dat de glastuinbouw flink de ruimte
krijgt. Vooral in Zuid-Holland, waar
drie vijfde van het landelijke areaal
is gevestigd. In deze provincie staat
nu 9950 hectare aan kassen. Dat
moet over 15 jaar 10.650 hectare zijn,
aldus het LEI.
gisteren in kort geding dat de Vrije
Universiteit van Amsterdam de ai
o's een salaris betaalt dat overeen
komt met de tijd waarin zij produk-
tieve arbeid verrichten.
De assistenten eisten met terug
werkende kracht een salarisverho
ging tot in ieder geval het mini
mumloon, omdat zij zich vooral
werknemers voelen die weten
schappelijk onderzoek doen.
Volgens Asscher moet het werk
dat de aio's verrichten in tweeën
worden gedeeld. Voor het deel
waarin de assistent produktieve ar
beid verricht, ontvangt de aio een
Aio's verliezen
kort geding over
salarisverhoging
salaris. Dat betekent dat de aio in
feite een deeltijdaanstelling is over
eengekomen en aldus betaald moet
worden.
Een woordvoerder van het Lan
delijk AIO Overleg, dat al eerder te
vergeefs naar de rechter stapte om
deze regeling aan de kaak te stellen,
noemde de uitspraak teleurstel
lend. De raadsman van de aio's kon
digde aan eventueel in hoger be
roep te gaan.
DEN HAAG - Gedeputeerde Peter
van Heemst van het provinciaal be-
Het instituut meent dat vooral in stUUr in Zuid-Holland vreest dat de
en rond Rijnsburg, de Venen en de na-oorlogse wijken, die dringend
Bollenstreek een flinke toename is aan een opknapbeurt toe zijn, door
te verwachten. Die gebieden nemen chronisch geldgebrek dreigen te
nu 5,8 procent van de glastuinbouw verloederen. Er staat een golf van
voor hun rekening. In 2005 kan dat noodzakelijke renovaties van het
6,1 procent zijn, waarmee deze regio woningbestand voor de deur, maar fondsen voor vernieuwingsprojec-
i j u~i. er js jang njet voldoende geld. Voor- ten het te besteden bedrag van 175
al de kleine gemeenten, die maar miljoen gulden per jaar. Voor Zuid-
nieuwing. De gezamenlijke provin- meente. Dat soort grootschalige
cies springen nu voor de kleine maar wel noodzakelijke operaties
plaatsen in de bres. Zij pleiten voor gaat de begroting verre te boven,
handhaving van het budget dat de Toch moet het volgens hem voor
rijksoverheid aan de provincies ter een zeer groot deel uit eigen zak
beschikking stelt om over de kleine worden betaald en dat gaat altijd
gemeenten te verdelen.
Elk jaar overtreft de behoefte aan
Of de «glastuinbouw ook inder
daad zo veel mag uitbreiden, is nog
de vraag. De provincie Zuid-Hol
land staat namelijk ook yoor de op
gave om ruimte te vinden voor een
groot aantal nieuwe huizen. Het zou
zelfs mogelijk zijn dat er uiteinde-
heel weinig geld voor dorps- en Holland geldt dat vier keer zoveel
stadsvernieuwing krijgen, dreigen geld nodig is dan beschikbaar is. De
kopje onder te gaan.
provincie krijgt elk jaar van het rijk
lijk kassen moeten verdwijnen voor Overleg (IPO).
Gedeputeerde Van Heemst zei 25 miljoen gulden, waarvan 20 mil-
dat gisteren bij de aanbieding van joen volgens een vaste verdeelsleu-
de nota 'De behoefte in beeld' aan tel direct wordt verdeeld over de ge-
de Tweede Kamer en die is opge- meenten en 5 miljoen bewaard
steld door het Interprovinciaal wordt voor speciale projecten.
Kleine gemeenten krijgen vol
gens voorzitter Schapenk van het drijf in de binnenstad dat veel hin-
het instituut dat de provincie de jpo, een orgaan waarin provincies der
glastuinbouw de ruimte moet ge-
ven. En als er ergens kassen moeten
- de omliggende woningen
Achterstand
Volgens de provinciebestuurder,
die volkshuisvesting en stadsver
nieuwing in zijn portefeuille heeft,
hadden de kleine gemeenten vijf
jaar geleden al een achterstand. De
regering gaf destijds meer geld uit
aan de middelgrote- en grote ste
den, dan aan de kleine gemeenten.
Vorig jaar werd die verhouding nog
eens ten koste van de kleine plaat
sen aangepast. Van Heemst vreest
dat over anderhalfjaar, wanneer de
stadsvernieuwing in zijn geheel nog
eens bekeken wordt, opnieuw de
grote steden bevoordeeld worden.
LEIDEN - De Gevulei houdt er re
kening mee dat de beoogde stort
plaats De Does in Leiderdorp voor
nog grotere verliezen gaat zorgen.
In de stortplaats is al een bedrag ge
ïnvesteerd van acht miljoen gulden
terwijl nog allerminst zeker is dat
deze ook werkelijk opengaat. Dat
bedrag is nog niet opgenomen in de
tegenvaller die is ontstaan doordat
de opening met anderhalf jaar is
vertraagd.
Tegen de stortplaats is nog een
bezwaarschrift in behandeling.
Wanneer dat door de Kroon wordt
gehonoreerd is de stortplaats in Lei
derdorp definitief van de baan,
waarmee de al betaalde acht mil
joen gulden weggegooid geld is.
Woensdag maakte voorzitter De la
Mar van de Gevulei bekend dat
door vertraging van de ingebruik
name - door een blunder van de pro
vincie - miljoenen guldens worden
misgelopen. Als gevolg hiervan
zouden de reinigingsrechten voor
inwoners van de regio opnieuw
moeten worden verhoogd met een
bedrag van 100 gulden per jaar.
De Gevulei is reeds op zoek naar
mogelijkheden een nieuw tekort te
compenseren. Dat kan door deel te
nemen aan een nog aan te leggen
stortplaats elders in de provincie.
Hier zou een soortgelijke construc
tie worden toegepast als bij De
Does: de winst die op de storttarie-
ven wordt gemaakt, wordt ingezet
om verliezen elders te compense
ren. Overigens worden de stortta-
rieven door de provincie zo hoog
mogelijk opgeschroefd om het stor
ten onaantrekkelijk te maken. Op
deze wijze hoopt de provincie de
nog steeds groeiende afvalstroom
in de provincie te verminderen.
Klein
De provincie aanvaardt vooralsnog
geen aansprakelijkheid voor de
kosten die zijn ontstaan door het
uitstel van de ingebruikname van
stortplaats De Does. Volgens een
woordvoerder van de provincie
heeft de Gevulei de provincie offi
cieel ook nog niet aansprakelijk ge
steld. "Dat wachten we eerst maar
eens af', aldus deze woordvoerder.
Voorzitter J. de la Mar van de Ge
meenschappelijke Vuilverbranding
Leiden zei gisteren dat er tussen
Door betere voorbereiding verloopt vervolgstudie succesvoller
LEIDEN De leerling, die van de
middelbare school komt, zou eerst
eens een jaartje wat anders moeten
doen, alvorens hij of zij aan een ver
volgstudie begint. In dat jaar zou de
student afstand kurjnen nemen van
het middelbare-schoolsysteem,
eventuele hiaten in zijn vooroplei
ding kunnen wegwerken en kan hij
wat tijd nemen zich maatschappe
lijk op de definitieve studiekeuze
voor te bereiden. De motivatie van
de student wordt hierdoor flink ver
groot en dus is de kans groter dat er
geen studiejaren verloren gaan en
kan de gekozen studie succesvol
worden afgerond.
Die suggesties deed A.J. Ouwer-
kerk als voorzitter van het college
van bestuur van de Leidse Hoge
school gistermiddag bij de opening
van het nieuwe studiejaar.
Op weer een nieuwe methode van
financiering van het hoger beroeps
onderwijs en de noodzakelijk ge
achte bezuinigingen had Öuwer-
kerk de nodige kritiek. "Men kan
niet ongestraft blijven bezuinigen
zonder dat daarbij de kwaliteit van
het onderwijs wordt aangetast", al
dus Ouwerkerk.
Volgens de bestuursvoorzitter
kan het hbo de dupe worden van te
genstrijdige idealen: het beleid van
'onderwijs voor velen' staat op ge
spannen voet met het gebrek aan
voldoende geld, het feit dat voor
studenten van 27 jaar en ouder de
studie niet meer wordt bekostied en
De Leidse Hogeschool, die op 1 au
gustus 1987 is ontstaan uit een fusie
van de hbo-instellingen Vronestein.
Mater Dei en de Laboratorium-
school Rijnland, gaat verder met
schaalvergroting. Per 1 januari zul
len ook drie katholieke pedagogi
sche academies zich bij het samen
werkingsverband voegen, de Pabo
Thomas More in Rotterdam, de
Haagse Katholieke Pabo en de Pa
bo de la Salle in Heemstede.
ambtenaren van de Gevulei en de
provincie al overleg heeft plaatsge
had over schadeloosstelling maar
dat wordt door de provincie ont
kent. De la Mar zei bovendien dat de
provincie is verzekerd voor dit soort
zaken. Het is echter nog niet duide
lijk of deze verzekering toereikend
is.
De provinciale woordvoerder
wees er op dat de tekorten direct het
gevolg zijn van de sluiting van de
Leidse vuilverbranding waar de
provincie weinig van doen mee
heeft gehad. De vertraging bij de
opening zou bovendien niet alleen
de schuld zijn van, de provincie.
Vertraging zou toch zijn ontstaan
omdat de bezwaarschriftenproce
dure nog niet is afgerond. In dit
licht wordt de kans dat de provincie
de Gevulei schadeloos stelt, klein
geacht.
Commentaar
Vuilverbranding
De problemen met he{ huisvuil zijn
pas werkelijk opgelost wanneer in
deze regio een een nieuwe vuilver
branding wordt gebouwd. Met de
voorbereidingen voor deze installa
tie schiet het echter ook niet erg
hard op. Het samenwerkingsver
band dat het ding wil neerzetten - de
SAVA - heeft zijn oog laten vallen
op een terrein bij Leidschendam,
maar deze gemeente heeft de be
sluitvorming opgeschort tot het rijk
meer duidelijkheid heeft gegeven
over de aanleg van de Verlengde
Landscheidingsweg. Die duidelijk
heid is er nu gekomen, maar de ge
meente wacht eerst tot het rijk de
afspraken schriftelijk heeft beves
tigd. Een definitief besluit over de
medewerking van Leidschendam is
daarom vooralsnog niet te verwach-
Op deze wijze wordt de bereidheid van
de burger om meer te betalen voor een
beter milieu, snel en effectief de kop in-
De sluiting van de Leidse vuilverbranding 90druW
heeft onaangename gevolgen voor zo'n
70.000 huishoudens in deze regio. Zij
krijgen de rekening van zo'n 160 gulden
per jaar gepresenteerd. Dat geld is nodig
om tekorten op de vervroegd gesloten in
stallatie te compenseren en het vervoer
van het huisvuil naar Drenthe te betalen.
De Gevulei, het samenwerkingsorgaan
dat verantwoordelijk is voor de vuilver
werking, heeft geprobeerd de burgers te
ontzien Ze wilde de forse winsten uit de
toekomstige stortplaats De Does in Lei
derdorp gebruiken om de verliezen op de
vuilverbranding te betalen.
de opleidingsduur voor vwo'e
mbo'ers wordt teruggebracht van 4 club aansluiten om aldus een sterk
3 jaar. "Een minister in finan
ciële nood kan rare sprongen ma
ken", vond Ouwerkerk dan ook.
instituut van confessioneel hoger-
beroepsonderwijs in Zuid-Holland
te creeren.
Door een onbegrijpelijke blunder van de
provincie Zuid-Holland is de ingebruikna
me van de stortplaats met minimaal an
derhalf jaar vertraagd. Ze vergat de ver
gunning voor de stortplaats in de
Staatscourant te publiceren. Het zou de
provincie sieren de fout goed te maken
door ten minste een deel van de gederf
de winst voor haar rekening te nemen
Het is nog maar de vraag of de provincie
daartoe bereid is. Maar daarom is het
nog niet vanzelfsprekend dat de burger
voor de gevolgen moet opdraaien. De
verhoging van 160 gulden staat immers
in schril contrast tot pogingen van het rijk
en gemeentebesturen om de koopkracht
te handhaven door de lastendruk niet te
verhogen
Het feit dat gemeenten krap bij kas zitten,
mag geen excuus zijn om dergelijke ho
ge bedragen domweg aan hun inwoners
door te berekenen. Wanneer het de ge
meentebesturen ernst is de belastingen
met verder te laten stijgen, moeten zij
eerst overwegen de gemeentekas aan te
spreken voor deze tegenvaller
Burgers willen meer betalen voor een be
ter milieu, zo is uit verscheidene onder
zoeken gebleken In dit geval echter
moeten de gezinnen opdraaien voor een
falend beleid Provincie en gemeenten
blonken de afgelopen jaren uit in het aan
kondigen van allerlei milieumaatregelen,
maar de resultaten bleven veelal uit.
Zo wordt in vrijwel geen gemeente het af
val gescheiden opgehaald Dat is een
prima maatregel om de groeiende afval
stroom - en dus de kosten - te verminde
ren En ook wordt e al vele jaren gespro
ken over de bouw v n een nieuwe, scho
nere vuilverbrandu j voor deze regio,
maar een definite f besloit laat nog
steeds op zich wacnten
0UÖ JÜRUtofï
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
Waar blijft ons geldOp deze
vraag geeft, de „Volksvriend"-
het volgend antwoord: 1. De som,
jaarlijks in Nederland besteed
aan sterken drank, bedraagt
20 per hoofd tegen 1,60 aan
zeep. - 2. Ruim zeven maal
zooveel wordt aan sterken
drank uitgegeven als aan tabak.
- 3. Viermaal zooveel aan ster
ken drank als aan suiker. 5. Vijf
tig millioen meer aan sterken
drank dan aan rund- en kalfs-
vleesch. - 6. Drie en een half maal
zooveel als aan steenkool en turf
voor huishoudelijk gebruik. - 7.
Vier en zestig millioen meer dan
het lager onderwijs kost. - 8. Een
en veertig millioen meer dan
aan woninghuur in de steden
wordt betaald. - 9. Een en zestig
millioen gulden meer dan aan
woninghuur ten platten lande. -
10. Ruim tienmaal zooveel als
aan levensverzekeringspre-
Vijfentwintig jaar geleden
- De 46 gestrande vakantiegan
gers die zondag in Barcelona
bleven steken, toen een Spaanse
DC-6 machine op Schilhol aan
de ketting werd gelegd, zijn in
de afgelopen nacht met een an
der vliegtuig uit Barcelona ver
trokken. Het was een DC-7 van
de Spaanse chartermaatschap
pij Tassa, die echter koers zette
naar Dusseldorf, teneinde elk ri
sico van een tweede inbeslagne
ming op Schiphol te vermijden.
In alle vroegte is de groep van 46
onfortuinlijke reizigers daar
vanochtend aangekomen en
overgestapt in een bus. Deze bus
kwam in de loop van de ochtend
op Sdiilphol aan Intu cn
DC-7 van Tassa met nog 20
Deense passagiers van Dus
seldorf doorgevlogen naar Ko
penhagen.
