Mandela wijst plan politie van de hand 1 'Verborgen racisme' in voorstel grondwet Zuid-Afrika Demonstranten eisen aftreden Ryzjkov 'Niets ontziend en niet effectief Het communisme is een eeuwige waarde Straaljager stort neer in Hongarije Dharsono vrij Demonstraties in Irak tijdens tv-rede Bush Wereldbank wil meer geld lenen aan crisislandeii MAANDAG 17 SEPTEMBER 1990 PAGINA 5 JOHANNESBURG (Rtr/DPA/AFP) ANC-leider Nelson Mandela heeft weinig vertrou wen in het plan van de Zuidafrikaanse politie het geweld in de zwarte woonoorden met "ijzeren vuist" te bestrijden. Mandela noemde het plan "niets ontziend en niet effectief'. het ANC en de blanke regering over Het plan van de politie, dat zater- Tijdens bijeenkomsten in ver- dagochtend werd bekendgemaakt, scheidene zwarte woonoorden in behelst onder andere het aanleggen Zuidafrika hebben leiders van de PARIJS - De Franse communis ten hebben het afgelopen weekein de het jaarlijkse feest van hun dag blad l'Humanité gevierd in het 'landschapspark' van de Parijse voorstad La Courneuve. Het 'Fète de l'Humanité' is de jaarlijkse drie daagse hoogmis van het Franse communisme. De snel leden verlie zende PCF, nog altijd geleid door Georges Marchais, probeert op deze grootse wijze aan te tonen dat nog altijd rekening met haar moet wor den gehouden. De rode banieren waaiden tijdens de driedaagse nog volop in La Cour neuve, een van de laatst overgeble ven bastions in de ooit zo fiere rode gordel rond Parijs. De afbraak van de PCF is daar heel snel gegaan. Vooral na de val van de Muur in Berlijn. Maar in het weekeinde was er van wegversperringen, het instellen van een avondklok, het verstrekken van machinegeweren aan agenten in patrouillewagens en de verzege ling van onderkomens van zwarte migranten. Mandela sprak tegenover de pers vanuit zijn huis in Soweto weinig lo vend over het plan. "De maatrege len worden eerst nu genomen, nu 2 blanke agenten zijn gesneuveld. De dood van 750 zwarten woog kenne lijk minder", zo schamperde Man dela. Van de voorgestelde maatre gelen stoort de 72-jarige verzetslei der zich vooral aan de uitreiking van machinegeweren. "Het ANC twee belangrijkste zwarte gemeen schappen gisteren opgeroepen tot vrede en beëindiging van het ernsti- len. Het waren de eerste grote de monstraties sinds zaterdag werd aangekondigd dat de Zuidafrikaan se politie uitgebreide bevoegdhe den krijgt om de rust te laten weer- De bijeenkomsten in onder ande re de zwarte voorsteden Thokoza en Soweto bij Johannesburg, plaatsen waar zich het ernstigste geweld heeft voorgedaan, waren een geza menlijk initiatief van de traditione- leider Tutor Ndamase dat "hoe diep zingen en weglopende leden. Er de wonden ook zijn, dit conflict moest worden gefeest. In het 'land- moet worden bijgelegd het schapspark', een groene oase i lint van deprimerende voorsteden, waren tien podia opgesteld en werd een ontelbaar aantal tombola's ge houden. Vooral daar was geen ontkomen aan. Iedere bezoeker werd bespron gen door gestaalde kaders die enve loppen verkochten. "Eert voor tien francs, drie voor twintig francs, al tijd prijs", luidde de boodschap. Al le afdelingen van de PCF waren kennelijk op het idee gekomen van een loterij om de partijkas te spek ken. Het gevolg was dat de bezoe kers om de tien meter door een an dere lootjesverkoper werden aange klampt. Een ander fenomeen van het Fète de l'Humanité is het zieltjes en dus kiezers winnen voor de PCF. Want men weet dat het feest ook wordt bezocht door niet-leden. Dit jaar, zo vertelde Georges, een 45-ja- rige plaatwerker, gaat het gelukkig weer wat beter met de werving. verlangt slechts dat de politie orde le stamhoofden van de Xhosas en en gezag in de zwarte woonoorden de Zulu's, de belangrijkste zwarte handhaaft",aldus Mandela. 'Acht miljoen besmet met aids' OSAKA (AFP) - Wereldwijd lijden ongeveer acht miljoen mensen aan aids of zijn met het aids-virus be smet. Dat heeft Hiroshi Nakajima, directeur-generaal van de wereldge zondheidsorganisatie WHO, giste ren verklaard. Nakajima liet weten dat van de acht miljoen patiënten bij wie aan het begin van 1990 aanwezigheid van het aids-virus werd geconsta teerd, ongeveer 800.000 personen daadwerkelijk aan de ziekte lijden of inmiddels zijn overleden. Volgens Nakajima neemt de ziek te vooral toe in zuidelijk Afrika waar zeker een kwart van de vol wassen bevolking is besmet met het aids-virus. In de Verenigde Staten zijn 1 op de 75 mannen en 1 op de 700 vrouwen besmet. In Europa zijn 1 op de 200 mannen en 1 op de 1400 vrouwen drager of draagster van het virus. Stasi-geruchten achtervolgen nu al zes DDR-ministers OOST—BERLIJN Minstens zes (ex-)ministers in het kabinet van de Oostduitse premier De Maizière worden ervan verdacht ,voor de vroegere, communistische Staats- vei'igheidsdienst te hebben ge werkt. Werner Fischer, de ex-rege ringsgevolmachtigde voor de ont manteling van de Stasi, zei zaterdag dat tegen de Oostduitse milieumi nister Karl-Hermann Steinberg (CDU) veel bewijsmateriaal bestaat. Verder doken de namen op van Rai- ner Eppelmann (defensie), Axel Viehweger (woningbouw) en Klaus Reichenbach (zonder portefeuille). Ook de ex-ministers van economi sche zaken Pohl en de vroegere mi nister van technologie Terpe zou den Stasi- medewerkers zijn ge weest. IRA Een Britse politieman die zaterdag avond in Noord-Ierland, vlakbij de Ierse grens, werd ontvoerd, is om het leven gebracht. Dit heeft de IRA, het verboden Ierse Republi keinse Leger, gisteren ln een verkla ring meegedeeld. Twee gevangenis bewakers, die eveneens werden ontvoerd, werden later zwaar mis handeld aangetroffen.- Verongelukt Bij een aantal ongelukken met alpi nisten in de Zwitserse bergen zijn het afgelopen weekeinde zeker ne gen bergbeklimmers om het leven gekomen. Ongeluk Een kapitein van het Israëlische le ger heeft zaterdag op de Westelijke Jordaanoever per ongeluk zijn ser geant doodgeschoten, aldus een be kendmaking van het leger. Doodstraffen Een Sudanese militaire rechtbank heeft vier mensen ter dood veroor deeld wegens het stelen van een la ding bloem en rijst. Executies Een militair tribunaal in Nigeria heeft 27 personen tot de doodstraf veroordeeld voor hun aandeel in de mislukte staatsgreep op 22 april van dit jaar. De veroordeelden zijn in middels geëxecuteerd. Vliegtuigongeluk Een ongeluk met een Belgisch sportvliegtuigje vlakbij Brussel heeft gisteren aan alle vier inzitten den, vader, zoon en diens vrouw en dochtertje, het leven gekost. Albanië Albanië heeft zaterdag formeel aan gekondigd te willen deelnemen aan de Conferentie over Veiligheid en Samenwerking in Europa. bevolkingsgroepen in Zuid-Afrika. Doel was op te roepen tot beëindi ging aan het bloedige geweld tussen aanhangers van het Afrikaans Na tionaal Congres (ANC), onder wie vooral Xhosas, en leden van de In- katha, die allen Zulu's zijn. De demonstraties, waarbij dui zenden Zulu-leden zich in traditio nele uitmonstering hadden gesto ken en krijgshaftig hadden voor zien van de traditionele wapens als assegaai (speer), kapmes en bijl, werden gedomineerd door de aan hangers van dé Zulu-beweging In- katha. Buiten de stadions waren honder den politiemensen en legertroepen ingezet die werden ondersteund door tanks. De menigte van rond 8000 Zulu's raakte in trance bij de aankomst van Zulu-koning Goodwill Zwelithini, een neef van de leider van Inkatha, Mangosuthu Buthelezi. De koning riep alle strijders op "de wapens neer te leggen" en zei dat bij het ge weld "niemand zonder schuld is". Hij verklaarde als koning van de Zulu's "boven de politiek van de partisanenstrijders" te staan. Zwelithini zei "alle steun" te ge ven aan het standpunt van chief Buthelezi, die al maanden oproept tot besprekingen met ANC-leider Nelson Mandela. Maar hij beschul digde ook langdurig "leden van be paalde politieke organisaties", een verwijzing naar het ANC en zijn bondgenoten, de begin augustus uitgebroken onlusten te zijn begon nen met aanvallen op Inkatha-strij- ders. Enkele tientallen inwoners van Thokoza verlieten het stadion uit protest tegen deze uitlatingen. Het ANC zegt dat de Inkatha- strijders bij het geweld worden aan gezet door rechtse blanke politie-of- ficieren en de besprekingen tussen BUDAPEST Bij een vliegshow in Hongarije stortte gisteren een straaljager neer, waarbij de Hon gaarse piloot om het leven kwam. De oorzaak van het ongeluk is nog niet bekend; volgens het Hongaarse persbureau MT1 wordt er een onder zoek ingesteld. De vliegshow, waar aan de MiG-23 straaljager van Rus sische makelij deelnam, vond plaats ten westen van Budapest. (foto's AP en EPA) Druk op premier Sovjetunie groter, parlement bespreekt hervormingen MOSKOU (AP/Rtr/DPA) - Enkele tienduizenden demonstranten heb ben gisteren bij een protestmars in Moskou het aftreden gëeist van pre sident Gorbatsjov en premier Ry zjkov. De demonstranten, die ge hoor gaven aan een oproep van radi cale politici en economen, willen ra dicale economische hervormingen en snelle invoering van de markt economie. Met de demonstratie, de grootste onafhankelijke betoging in de Sov- STAMMIS VERHUUR v.o.f. verhuurt o.a. COMPRESSOREN EN GEREEDSCHAPPEN Informatie: jetunie sinds de revolutie in 1917, neemt de druk op premier Ryzjkov om op te stappen toe. Ryzjkov wordt in radicale kringen al lang ge zien als een obstakel voor ingrijpen de veranderingen in de Sovjetunie. Nieuw was gisteren de eis dat ook president Gorbatsjov het ambt moet neerleggen. Gorbatsjov sloot onlangs een overeenkomst met de radicale pre mier van de republiek Rusland, Jeltsin, over economische hervor mingen. Vorige week liet Gor batsjov bij parlemetaire debatten premier Ryzjkov, die een gematigd hervormingsplan presenteerde, val len als een baksteen. Sindsdien Palestijn gedood GAZA (Rtr/UPI) - Israëlische sol-' daten hebben in de Gazastrook een gemaskerde Palestijn doodgescho ten. Het is voor het eerst in drie maanden dat een Palestijn ten ge volge van het optreden van het leger om het leven is gekomen. Ziek Dat aftreden kon de demonstranten gisteren niet snel genoeg plaatsvin den. Op spandoeken stond 'Weg met Ryzjkov', 'Ja voor het plan Gor- batsjov-Jeltsin' en 'ja tegen de 500 dagen', het plan van Albakin. De ra dicale hervormer Popov, burge meester van Moskou zei in een toe spraak tot de menigte: "We zijn ziek en moe van lege winkels en gedeva lueerd geld". De Opperste Sovjet komt van daag bijeen om over de twee econo mische programma's te debatteren. Zaterdag verklaarde premier Ryzjk ov nog voor de televisie dat hij zou vechten voor zijn 'gematigd radica le' plan. De voorkeur lijkt in Mos kou echter meer en meer uit te gaan naar het radicalere plan dat is opge steld onder leiding van een van Gor- batsjovs economische topadvi seurs, Stanislav Sjatalin. Dit plan voorziet in een onmid dellijk einde van de centrale toe zicht op de economie, in de massale "Het lijkt wel alsof de mensen er gens bij willen horen. Ik geef toe, het zijn moeilijke tijden voor ons communisten. Misschien hebben de mensen daarom ook besloten om massaal te komen. Want-bet is vol gens mij drukker dan anders". Hoe veel nieuwe leden hij aan de partij heeft toegevoegd? "Dat is niet be langrijk. Het gaat er om dat het be ter gaat met onze partij". Het Fête de l'Humanité kent vreemd genoeg ook zijn commer ciële hoek. Men kan er een nieuwe auto kopen, zijn huis compleet in richten. parfum of sigaren aan schaffen of de allernieuwste ency clopedie. En overal zijn de leuzen te zien: 'Eenheid in de strijd', 'De unie van links is broodnodig', 'We hoe ven geen wapens te produceren', 'Met de communisten voor vrede en tegen racisme'. Jongeren en hoogbejaarden lo pen vriendelijk door elkaar op een feest, dat eigenlijk het meest weg heeft van een reusachtige kermis, gesponsord door de Camel Trophy en Ricard. De reclame is niet te mis sen. Het feest van de communisti sche krant is een wonderlijke men geling van peptalk en popmuziek: overdag een vrolijk familiefeest, 's avonds prima popconcerten. De communisten van Frankrijk vergaten het afgelopen weekeinde even de harde realiteit: de val van het communisme in Oost-Europa, naams- en oriëntatiewijzigingen in het westen. Behalve in Frankrijk. Want daar viert men gewoon het ze ventigjarig bestaan van de partij waarvan de bejaarde leiding wei gert haar plaats af te staan aan jon geren. Philippe, een 20-jarig PCF-lid uit een van de Parijse voorsteden, wil de nog wel even zeggen waarom hij ooit lid is geworden. "Het commu nisme is een eeuwige waarde. Nu gaat het even slecht. Maar de men sen komen terug. Want het kapita lisme zorgt alleen maar voor apart heid, werkloosheid en milieu-ver vuiling". verkoop van staatstegoeden en maakt privé-bezit en ondernemin gen mogelijk. JAKARTA (AP) - Hartono Rekso Dharsono, een voormalige hoge Indonesische generaal die eertijds secretaris-generaal was van de As sociatie van Zuidoost-Aziatische Landen (Asean), is gisteren, na drie jaar te hebben vastgezeten voor "subversieve activiteiten", vrijgela ten wegens goed gedrag. De 64-jarige Dharsono werd in 1986 veroordeeld tot zeven jaar ge vangenisstraf voor het mede onder tekenen van een zwartboek, waarin het officiële aantal doden en gewon den bij een rel in een krottenwijk in Jakarta in 1984 werd verworpen. Volgens de autoriteiten vielen bij de onlusten ongeveer dertig doden en vijftig gewonden, maar volgens waarnemers was het dodental veel hoger. GOLFCRISIS GOLFCRISIS GOLFCRISIS GOLFCRISIS GO. BAGHDAD (Rtr/AFP) - De Iraakse televisie heeft gisteren de eerder opgenomen bood schap van de Amerikaanse pre sident George Bush voor het Iraakse volk via de televisie uit gezonden. Tegelijkertijd trok ken groepen demonstranten on der het roepen van anti-Ameri kaanse leuzen door de straten van Baghdad. De boodschap werd in het En gels uitgezonden met daarover heen de Arabische vertaling. Daarnaast werden de teksten van Bush in het Arabisch onder titeld. Duizenden Irakezen bevolk ten vlak vóór en tijdens de uit zending de straten van Baghdad en andere Iraakse steden als on derdeel van door de regering op gezette adhesie-betuigingen aan het adres van de Iraakse leider Saddam Hussein. President .Bush riep in zijn in tegraal uitgezonden rede op tot vrede en zei dat hoewel de da den van Baghdad "ons op de rand van een conflict hebben ge bracht, een oorlog niet onver mijdelijk is". Maar er komt een moment dat landen wegens agressie en schending van het internationa le recht verantwoording moeten afleggen. Als de Verenigde Sta ten een militair conflict krijgen opgedrongen, dan moeten zij antwoorden, zei de Amerikaan se president. Maar Washington meent nog steeds dat een vreed zame oplossing mogelijk is. Bush zei tot de Iraakse bevol king dat het niet klopt als Sad dam Hussein hen vertelt dat de Iraakse soldaten door Kuwayt waren binnen gehaald. "Kuwayt was het slachtoffer en Irak de agressor", zei hij. "Irak moet zich terugtrekken uit Kuwayt", herhaalde de president. Hij her innerde aan een verklaring van Saddam Hussein van twee jaar geleden dat "een Arabisch land geen ander (Arabisch land) kan bezetten". De rede van Bush werd direct gevolgd door een langdurig tele visiecommentaar waarin hij een leugenaar werd genoemd en hij werd beschuldigd te trachten de steun van de Irakezen voor hun president te ondermijnen. In het voorgelezen commentaar werd gezegd dat Bush "dictator van de hele wereld" wil zijn. "Bush gelooft dat de hele wereld klaar is voor een nieuwe wereldorde, een orde waarin de Verenigde Staten de enige leider zijn", al dus de presentator. De Amerikaanse president zei in zijn rede dat "de publieke opi nie in de wereld nog nooit zo verenigd was tegen agressie". Hij zei dat Irak een fout heeft ge maakt met de invasie in Kuwayt en noemde de acties van Bag hdad "monsterlijk". Bush wees er op dat de crisis Irak "meer dan 40 miljard gulden per jaar aan verloren olie-inkomsten" kwijt te schelden een "veelbelo vende opening". Egypte was dat geld nog schuldig van wapen aankopen. WASHINGTON (Rtr) - De We reldbank wil de landen in het Midden-Oosten en Oost-Euro pa, die zijn getroffen door de economische gevolgen van de Iraakse invasie in Kuwayt, de helpende hand toesteken. De Wereldbank wil de leningen aan de twee regio's uitbreiden tot minstens 5 miljard dollar in het begrotingsjaar 1990-91 ten op zichte van 4,4 miljard dollar in het op 30 juni afgelopen boek jaar. Dat heeft vice-president Will Wapenhans verklaard. De hogere olieprijs treft alle landen. Maar landen als Jorda nië en Turkije merken ook dui delijk de gevolgen van het han delsembargo tegen Irak. Zij de den in het verleden goede zaken met Baghdad en als gevolg van het embargo van de Verenigde Naties mag dat niet meer. Bo vendien werkten veel Turken en Jordaniërs in Irak, die vaak een deel van hun loon naar de thuis basis overmaakten. De Wereldbank kan leningen wat sneller goedkeuren en uit keren, aldus Wapenhans. Maar veel hulp zal toch van individue le landen, zoals Japan en de Ver enigde Staten, moeten komen. Die kunnen geld schenken, zo dat de ontvangende landen niet tegen hoge rentetarieven hoe ven te lenen, zo zei de Wereld bankman. Wapenhans noemde het ini tiatief van de VS om Egypte een schuld van 7,1 miljard dollar De landen in Oost-Europa zijn vooral getroffen door de hogere olieprijzen. Zij hadden al te ma ken met kleinere leveranties vanuit de Sovjetunie, waardoor olieprodukten schaars werden. Toen kwam de Golfcrisis er nog eens overheen, waardoor hun olie-aankopen op de we reldmarkt fiks duurder werden. Wapenhans zei dat Oost-Europa in het lopende boekjaar van de Wereldbank mag rekenen op le ningen van 2,5 miljard dollar te gen 1,8 miljard dollar vorig boekjaar. Bonn: 3,3 miljard mark voor hulp BONN (Rtr) - De Bondsrepu bliek Duitsland heeft 3,3 miljard mark uitgetrokken voor finan ciële en materiele hulp in de Golfcrisis. De hulp komt ten goede aan de Verenigde Stafën en de zogeheten frontlijnstaten, die te lijden hebben van het VN- embargo tegen Irak. Dit heeft bondskanselier Helmut Kohl bekendgemaakt na zijn ontmoe ting met de Amerikaanse minis ter van buitenlandse zaken, Ja mes Baker. JOHANNESBURG - De belang rijkste oppositiegroeperingen in Zuid-Afrika hebben de voorstellen van de regerende Nationale Partij (NP) voor een nieuwe grondwet on der vuur genomen. De reacties kwa men los, nadat de NP een ontwerp voor een toekomstige grondwet, op gesteld door de geheime Broeder bond, had laten uitlekken. Hoewel het voorstel nog kan worden bijge schaafd, omvat het de essentie van de uitgangspunten van de NP bij de onderhandelingen later dit jaar. Vertegenwoordigers van het Afri kaans Nationaal Congres (ANC) en het Pan Afrikaans Congres (PAC) hebben verklaard dat het ontwerp op een aantal belangrijke punten voor hen onaanvaardbaar is. Zij wij zen de NP terug naar de tekentafel, terwijl ook de liberale Democrati sche Partij (DP) een aantal aspecten van het plan heeft bekritiseerd. Bepalingen De belangrijkste bepalingen in het ontwerp zijn: - Er komt een Lagerhuis (huis van afgevaardigden) bestaande uit drie honderd leden, gekozen via een sys teem van evenredige vertegenwoor diging op niet-raciale basis, met een kiesdrempel van drie procent. - Er komt een Hogerhuis (senaat) met dezelfde status als het Lager huis, waarin tien regio's elk met tien leden zijn vertegenwoordigd, even eens gekozen via een systeem van evenredige vertegenwoordiging. - Er komt een kabinet, dat bestaat uit zeven leden van het Lagerhuis en één uit elke groep senatoren. - Een ceremonieel staatshoofd wordt gekozen door tweederde meerderheid van beide huizen. - Veranderingen in de grondwet kunnen alleen worden uitgevoerd met toestemming van tweederde van de leden van beide huizen, of door een meerderheid van kiezers in een referendum. - Regionale regeringen hebben hun eigen grondwetten en hebben zeggenschap over alle regionale aangelegenheden. - Elke erkende groep heeft zeg genschap over haar eigen onder wijs, cultuur, religie, vakanties en andere symbolen. - Engels en Afrikaans blijven de officiële talen, terwijl andere talen officieel zijn op regionaal niveau. - Het plan voorziet in een onaf hankelijke rechterlijke macht en de invoering van wetten die gevangen Aanpassen ANC-functionaris Saki Macozoma verwacht dat de voorstellen in de onderhandelingen worden aange past, waarbij het ANC uitgaat van een eigen ontwerp voor een grond wet. De bepalingen waarom het ANC zich het meest bezorgd maakt, betreffen het opnemen van groeps- rechten en de vertegenwoordiging in de senaat. Andere verklaringen van de NP wijzen er volgens Maco zoma op dat men deze bepalingen in onderhandelingen zou willen laten vallen. Het feit dat deze groepen door hun rol in de adviesraad een doorslaande rol kunnen spelen bij het verwerpen van omstreden wet geving, noemt Macazoma een bron van "grote problemen". "Het accepteren van groepsverte- genwoordiging zou lijnrecht ingaan tegen het beleid van het ANC", al dus Macozoma. "Met name als de groepen worden gedefinieerd in ter men van etniciteit, zoals hier het ge val schijnt te zijn". Het ANC is ook niet gelukkig met het Engels en Afrikaans als enige officiële talen, maar heeft zelf nog geen definitief standpunt over het beleid op dit punt. Twee kamers Het PAC ziet volgens algemeen se cretaris Benny Alexander de nood zaak niet van een twee kamer-stel sel. Bovendien moet een nieuwe grondwet worden ontworpen door een wetgevende vergadering Het PAC maakt bezwaar tegen het "ver borgen racisme" in het ontwerp van de NP en wijst daarbij net als het ANC op de opgenomen bepalingen over groepen. "We vinden dit idee van bescherming van een minder heid onaanvaardbaar", aldus Alexander. Het PAC gelooft meer in een staat die individuele rechten ga randeert door middel van een aantal grondrechten. Professor Nic Olivier, onder zoeksdirecteur van de grotendeels blanke Democratische Partij, is het ook niet eens met een aantal belang rijke aspecten van het voorstel. Hij benadrukt dat. zo er in de grondwet al sprake zou zijn van groepen, deze absoluut niet raciaal zouden mogen worden omschreven, zoals een blanke groep of een blanl^p Afrika ner groep. Hij acht het niet uitgeslo ten dat er binnen zijn partij proble men zijn met het idee van groeps- vertegenwoordiging, evenals met het idee van een meer-partijen kabi net of regionale vertegenwoordi ging.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5