De 21ste eeuw in Toronto heel dichtbij
Nog veel
onbekend
over aal
:l F1IH1'J
MbMsMrti
Rotterdam ligt dwars
bij sociale vernieuwing
CDA tegen aanstellingsplicht
wachtgelders in onderwijs
Taxichauffeurs blokkeren Schiphol
Kitzen-flop' voor studenten
Consortium wil deel
u -oevers ontwikkelen
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1990
'Meneer, we hebben al twee palin
gen gevangen'. Die vangstmel
ding kreeg ik afgelopen weekein
de ongevraagd op uitbundige
toon meegedeeld door een van de
twee jongetjes die in een polder
sloot bij de Maaldrift in Wasse
naar vlakbij een bruggetje aan het
vissen waren.
De trots die in zijn stem door
klonk, het nadrukkelijk wijzen op
de binnen handbereik staande
witte plastic emmer en de sponta
ne informatie aan zo maar een
willekeurige voorbijganger op de
fiets wezen erop dat de vangst
van twee alen toch als iets bijzon
ders werd ervaren. Het jeugdige
duo bleek er althans duidelijk in
zijn nopjes mee.
Nu is de aal een vis die duide
lijk tot de verbeelding spreekt.
Niet alleen door zijn afwijkende
slangvormige uiterlijk, maar ze
ker ook omdat hij wordt be
schouwd als een culinaire delica
tesse bij uitstek. Voor zover de
vervuiling van wateren met pcb's
en zware metalen de consumptie
van deze supergladde waterbe
woner tenminste nog toestaat.
Net een dag voor de ontmoe
ting in het nog landelijke deel van
Wassenaar was bij mij thuis de
nieuwste uitgave van O VB- be
richt in de bus gegleden. Een
driemaandeljkse uitgave van de
Organisatie ter Verbetering van
de Binnenvisserij die voor het
overgrote deel geheel was gewijd
aan het fenomeen 'aal'.
Bij lezing van de artikelen viel
me weer eens op hoeveel er nog
onbekend is van het leven van
deze vissoort die tot de meest ver
spreide in onze wateren behoort.
Want al wijzen vele onderzoekin
gen erop dat de aal zich voort
plant in de Sargassozee en vervol
gens als larve een afstand van
6000 kilometer over de Atlanti
sche Oceaan aflegt om onze om
geving te bereiken, toch is het
sluitende bewijs daarvoor tot
dusver niet geleverd.
Tot nu toe is in de Sargassozee
nog geen enkele paairijpe aal aan
getroffen. Volgens het OVB-
-blad is dat overigens niet zo ver
wonderlijk want het veronder
stelde paaigebied heeft een op
pervlakte van 1,6 miljoen vier
kante kilometer. Wel werden op
60 tot 100 meter diepte zeer jonge
aallarven aangetroffen zodat de
theorie zeker geen slag in de lucht
Zulke alen zijn geen dagelijkse vangst.
Het leven van de aal kent overi
gens meer interessante feiten en
ik ontleen er graag een paar aan
het nieuwste OVB-blad. Het is
bij vele sportvissers een bekend
feit dat de aal een lichtschuwe vis
is die zich graag in holten, zelfge-
graven gangen, in de modder of
tussen voorwerpen op de bodem
ophoudt om voor in de schemer
en nachtelijke uren actief te zijn.
DOOR BRAM VAN LEEUWEN
Maar wist u ook dat alen graag
contact met elkaar houden door
zich tegen elkaar aan in te gra
ven? Onderzoekers hebben wel
vastgesteld dat zieh op sommige
plaatsen ware 'aalkluwens' vor
men. Dat verklaart ook het feit
waarom een goeie peurplek soms
tientallen alen kan opleveren.
In hengelaarskringen heeft de
aal vaak de reputatie van 'aaseter'
of 'lijkrover'. Maar hij verdient
die benaming niet want levend
voedsel zoals slakken, mosselen
en visserugenieten duidelijk zijn
voorkeur. Dat laat onverlet dat
een hengel geaasd met een stukje
dode vis toch vaak een flinke aal
kan opleveren.
Bij alen zijn duidelijk twee af
wijkende kopvormen te onder
scheiden. Je hebt de breedkoppi-
ge en de spitskoppige aal. Uit on
derzoek is gebleken dat de breed-
koppen zich meer dan de spits-
koppen voeden met grotere za
ken. De grotere bek en de sterke
kaakspieren kunnen voedsel van
grotere afmetingen gemakkelij
ker aan. Vermoedt wordt dat de
beschikbaarheid van het voedsel
mede het breedkoppig zijn be
paalt. Maar enige erfelijke aanleg
sluiten de visdeskundigen toch
niet uit.
De aal groeit in Nederland niet
zo snel, ongeveer 3 a 4 centimeter
per jaar. In zuid-Europa waar
doorgaans hogere watertempera
turen zijn en het groeiseizoen lan
ger duurt is een jaarlijkse lengte
toename van 15 centimeter zelfs
niet ongewoon. Maar er zijn meer
factoren die de groei bepalen,
zoals de aanwezigheid van meer
of minder soortgenoten en con
currerende vissoorten zoals bij
voorbeeld de brasem.
Overigens blijven mannetjesa
len kleiner dan vrouwtjes. De
mannetjes worden maximaal zo'n
45 centimeter terwijl de vrouw
tjes een lengte van ruim een me
ter kunnen bereiken. Hoe oud de
aal kan worden is niet precies be
kend omdat, wanneer ze paairijp
zijn teruggaan naar de Sargasso
zee en daar vermoedelijk sterven.
In afgesloten wateren waar alen
niet meer uit konden zijn wel
exemplaren aangeroffen die tus
sen de 35 en 40 jaar oud waren.
Het absolute leeftijdsrecord werd
gehaald door de aal 'Putte' in een
Zweeds aquarium. Die bereikte
de respectabele leeftijd van 88
jaar.
Tot slot een positief bericht: de
intrek van kleine aaltjes, vanwege
hun doorzichtigheid glasaal ge
noemd, vanuit zee naar onze bin
nenwateren vertoonde dit voor
jaar een iets stijgende lijn. De af
gelopen jaren was er sprake van
een zeer sterke daling. Zo fors dat
er zelfs visserijbiologen waren die
vreesden dat de aal binnen afzien
bare tijd zou uitsterven in onze
omgeving.
Als je je in een
dichtgespijkerde ton van de
Niagara-watervallen naar
beneden laat vallen, krijg je
een boete van 500 dollar en
een gratis -maar verplicht-
psychiatrisch onderzoek.
Aangenomen dat je de klap
hebt overleefd natuurlijk.
door
Magreet Vermeulen
Dit staaltje Canadese regelzucht
vindt zijn oorsprong in de Canadese
grondwet. Waar de Amerikaanse
grondwet de burgers belooft dat ze
altijd en overal hun persoonlijk ge
luk mogen nastreven, wordt de Ca
nadezen 'order and good govern
ment' toegezegd. Canada is wat je
noemt ordentelijk.
De straten van een wereldstad als
Toronto zijn 24 uur per dag veilig.
Drugs hebben er pas zeer onlangs
hun intrede gedaan. Zwervers zijn
er een bezienswaardigheid en in
Toronto -met drie miljoen inwo
ners- worden per jaar minder men
sen vermoord dan in New York op
één dag.
De grondprijzen in hartje Toronto
overtreffen ondertussen zelfs die in
New York. En ook de bouwkundige
hoogstandjes in Toronto doen veel
al niet onder voor wat Manhattan te
bieden heeft.
Met als voornaamste ingrediën
ten glas, marmer en natuursteen is
de afgelopen jaren een nieuw en to
renhoog Toronto uit de grond ge
stampt.
Ontelbaar lijken de variaties op
het flatgebouw. Ellipsvormig, drie
hoekig, in halve maansvormen of
trapsgewijs torent de architectuur
boven de straten uit. Van sommige
wolkenkrabbers lijken de hoeken
afgeslagen. En weer andere torens
zijn gebutst met driehoekige deu
ken. Voor de liefhebbers van het
rechte-lijnen-spel zijn er eenvoudi
ge kubussen, bijvoorbeeld uitge
voerd in kopergroen kunstglas dat
de naburige gebouwen in grillige,
vervormde kreukels weerspiegelt.
Als nieuwste bouwmateriaal staat
glas met goudstof genoteerd.
Maar ook op ooghoogte is veel te
zien; parken in geometrische patro
nen verfraaien het beton en in grote
glazen corridors groeien heuse bo
men. De 21ste eeuw is in Toronto
heel dichtbij.
Donderend water
Het waren de Missisauga-Indianen
die Toronto 203 jaar geleden aan de
nieuwkomers verkochten voor de
som van 1700 dollar. Toronto is In-
De Niagara-
watervallen
op de grens
van Canada
in de Verenig
de Staten vor
men nog al
tijd een at
tractie van de
eerste orde.
diaans voor ontmoetingsplaats. Hel
aangrenzende meer noemden de In
dianen Ontario, of sprankelend wa
ter en de rivier met de drie waterval
len tooiden ze met de naam Niagara
donderend water.
Achter de drie watervallen ligt
Amerika. Maar de Indianen situeer
den er de woonplaats van hun vari
ant op Donar. Óm bij deze God in
het gevlei te komen werd veelal
fruit geofferd. Als grotere offers
noodzakelijk werden geacht, werd
een maagd uitgekozen.
Daarom heet het bootje dat je tot
bijna onder de watervallen brengt,
al sinds jaar en dag 'maid of the
mist' heet. Een toepasselijker naam
was trouwens 'maid of de rain' ge
weest. In toeristisch taalgebruik
heet het dan ook kortweg dat het
boottochtje een "kus van de Niaga
ra" op de wang achterlaat.
Wanhoopsdaad
De toeristische exploitatie van de
Niagara-watervallen kwam rond de
eeuwwisseling op gang. Koorddan
sers spanden hun touwen over de
woest bruisende rivier en waagden
onder grote publieke belangstelling
hun leven. Het meeste opzien baar
de Annie Taylor die zich in 1901 in
een dichtgespijkerd vat van de wa
terval naar beneden stortte en er re
delijk ongeschonden van af kwam.
Toch is haar wanhoopsdaad mis
lukt, want Annie Taylor bleef ook
de resterende 20 jaar van haar leven
doodarm. Roem en geld leverden
haar missie niet op, getuige haar
graf op het pauper-kerkhof in Nia
gara-Falls, niet te verwarren met het
even verderop gelegen Niagara-On-
The-Lake.
Een bliksembezoek aan beide
Niagara-dorpjes is trouwens uiterst
verhelderend voor de Europeaan
die 'het grote gemis' van de bewo
ners van de Nieuwe Wereld in één
klap wil doorgronden: het gebrek
aan een gemeenschappelijke ge
schiedenis en dito cultuur.
In de ene plaats, Niagara-On-The-
Lake, heeft men geweigerd zich
neer te leggen bij de akelige realiteit
dat het stadje al in het begin van de
19de eeuw goeddeels in as werd ge
legd. Met Victoriaanse precizie zijn
de pastelkleurige houten huisjes
met veranda's en winkeltjes met
uithangborden aan de straatkant te
ruggezet. Het resultaat is een Ma-
durodam op ware grootte.
In het andere dorpje, Niagara-
Falls, heeft men bij gebrek aan een
gemeenschappelijke cultuur, met
verve teruggegrepen op de samen
stellende delen van de Canadese
smeltkroes om het dorpje en vooral
de restaurants ter plekke een gezel
lig aanzien te geven. Met als gevolg
dat ruwhouten Duitse berghutten
zij aan zij staan met hemelsblauw
geverfde minaretten en andersoor
tige, soms zeer uitheemse eetpalei-
zen.
Van Gc ih
Illustratief voor de worsteling die
een jong land als Canada moet leve
ren om een nieuwe cultuur op te
bouwen is een bezoek aan Klein-
burg. In dit dorpje -een dik uur rij
den van Toronto- bevindt zich het
werk van een groep Canadese kun
stenaars verenigd in 'De Groep Van
Zeven'. Het merendeel van deze
schilders trok begin deze eeuw naar
de bakermat van hun cultuur, naar
Europa.
Om beurten kwamen ze terug
naar Canada om in hun eigen land
Hollandse wolkenpartijen of Ant
werpse havengezichten te schilde
ren. Sommigen hanteerden het pen
seel als een heuse Van Gogh! Het
publiek was er dol op.
Toch stemde het succes de schil
ders niet tevreden. De technieken
Van Gogh waren misschien
om het Zuidfranse land
schap weer te geven, maar gold dat
ook voor de Canadese natuur, zo
vroegen ze zich af. En waarom zou
den ze trouwens niet eens proberen
hun eigen omgeving - de onmetelij
ke meren en verlaten ijsvlaktes - op
het doek te zetten. Met horten en
stoten ontwikkelde 'De Groep Van
Zeven' een nieuwe stijl. Een stijl die
noch tot één van de traditionele
(lees Europese) stromingen is te
herleiden, noch verwantschap
toont met de oorspronkelijke (In
diaanse en Eskimo) culturen van
het land.
En wie de afgeplatte, rondge-
schuurde berglandschappen van
Tom Thomson bekijkt, ziet een
nieuw Canada. Een verstild, verla
ten, ingetogen en haast weemoedig
Canada. 'De Groep Van Zeven' le
vert nog altijd het beste bewijs dat
Canada niet het kleinere tweeling
broertje is van de Verenigde Staten,
zoals wij Europeanen nogal eens
denken.
Verdere informatie bij: het Canadees
Verkeersbureau Sopbialaan 7 Den
Haag.
ROTTERDAM (ANP) - De Rotter
damse wethouder P. Vermeulen
(stadsvernieuwing) heeft de fracties
van de gemeenteraad opgeroepen
het convenant over sociale vernieu
wing niet te bekrachtigen. De wet
houder kwam gisteren tijdens de
raadscommissie voor stadsvernieu
wing tot deze oproep uit protest te
gen de op handen zijnde korting op
het stadsvernieuwingsfonds.
Volgens Vermeulen moet Rotter
dam de komende vier jaar 23 mil
joen gulden inleveren. Dit betekent
dat verschillende Rotterdamse
volkshuisvestingsplannen ernstig
in de knel komen. De wethouder
stelde dat de korting haaks staat op
het regeringsbeleid inzake sociale
vernieuwing. "Door deze maatregel
wordt het sociale vernieuwingsbe
leid volledig onderuit gehaald. Ik
kan dit niet gaan uitleggen aan de
bewoners van mijn stad. We moeten
het kabinet maar eens duidelijk ma
ken dat dit beleid echt niet kan".
Vermeulen heeft woensdag al
contact gehad met de vier grote ge
meenten om afspraken te maken
over mogelijke acties. Ook zij wor
den getroffen door de korting.
"Toch is het geen zaak voor de dage
lijkse bestuurders alleen. De ge
meenteraadsfracties zullen in het
protest een actieve rol moeten spe
len". Volgende week donderdag
stelt Vermeulen de gemeenteraad
voor de bekrachtiging van het con
venant voorlopig uit te stellen.
Weliswaar ondertekende de wet
houder op 14 juli het convenant
maar het wordt pas rechtsgeldig als
ook de gemeenteraad ermee ak
koord gaat.
Het kabinet Lubbers-Kok heeft
socjale vernieuwing hoog in het
vaandel staan. Met veel ophef wer
den dan ook die 14e juli in de Maas
stad in aanwezigheid van minister
Dales van binnenlandse zaken met
dertien gemeenten de eerste over
eenkomsten gesloten. Rotterdam
deed dat morrend, omdat de ge
meente toen al teleurgesteld was
over het geld dat vrijkwam voor ba
nenplannen voor langdurig werklo
zen. Ook voor speciale projecten op
het gebied van onderwijs en oude
ren- en gezondheidszorg zag Rotter
dam de wensen niet beloond.
De Haagse wethouder P. Noorda-
nus (stadsvernieuwing) zei even
eens zeer teleurgesteld te zijn over
de op handen zijnde korting op het
stadsvernieuwingsfonds. Die zal
voor de gemeente Den Haag 5 mil
joen gulden op een programma van
120 miljoen bedragen. "Als gevolg
van de korting zullen panden langer
dichtgetimmerd blijven, kan ver
krotting verder oprukken en zullen
terreinen langer braak blijven lig
gen", voorspelt de wethouder.
Toch wil Noordanus niet zover
gaan als Rotterdam, door als protest
tegen de kortingen het convenant
over de sociale vernieuwing niet te
bekrachtigen. Wel kondigt hij aan
de komende weken het kabinet met
klem te vragen de kortingen op het
stadsvernieuwingsfonds niet door
te zetten.
Een korting op het stadsvernieu
wingsfonds komt ook de gemeente
Utrecht met haar financiële proble
men nu bijzonder slecht uit. Wet
houder stadsvernieuwing J. Zwart
zegt steeds gedacht te hebben dat
stadsvernieuwing, en dus ook het
opknappen van oude wijken, een
belangrijk onderdeel van die soci
ale vernieuwing moest zijn. Sterker
nog: "Sociale vernieuwing is een
gevolg van het verbeteren van het
leefklimaat in de oude stadswijken.
Het is erg jammer dat de gelden
daarvoor nu weer ingetrokken wor
den".
Woedende chauffeurs voerden gisteravond overleg over verdere acties. Besloten werd tot een totale blokkade die
de hele nacht heeft geduurd. (toto anpi
ROTTERDAM (GPD) - Studeren
is duur, dat weet elke student. Maar
wat kost een studie nou precies,
hoeveel houdt een student over en
wat hebben de komende bezuini
gingen voor invloed op de studie
beurs?
Een antwoord op deze vragen is te
vinden in de zogenaamde Ritzen-
diskette, ontwikkeld door de Eind-
hovense student informatietech
niek H. van Woerkom en student
politicologie A. Paardekooper uit
Rotterdam. Met dit programma kan
iedere student in korte tijd zien hoe
zijn persoonlijke situatie is en wat
de gevolgen zijn van de bezuinigin
gen van minister Ritzen (onder
wijs).
"Bezuinigingsplannen zijn
meestal erg algemeen", legt Paarde
kooper uit. "De individuele student
weet niet hoeveel hij er zelf op voor-
of achteruit gaat. Dat pakt voor ie
dereen anders uit. Met ons pro
gramma is dat in een mum van tijd
uit te rekenen".
De reacties op de Ritzen-floppy
zijn overweldigend. De diskette is
voor vijfentwintig gulden te bestel
len. Studenten die zich geen com-
puter kunnen veroorloven, kunnen
een uitdraai krijgen voor vijf gul
den. Het systeem kan alleen nog
worden gebruikt door mensen die
op dit moment al studeren. Dit in
verband met de komende bezuini
gingsmaatregelen die de komende
generatie studenten, vanaf de lich
ting 1991/'92, zullen treffen.
SCHIPHOL (ANP) - Een blokkade
van boze taxichauffeurs op Schip
hol is vanmorgen tussen half vijf en
vijf uur op verzoek van de Mobiele
Eenheid opgeheven. De verkeerssi
tuatie rond de aan- en afvoerwegen
is weer normaal, nadat ongeveer
tweehonderd taxichauffeurs sinds
half elf gisteravond voor een totale
blokkade hadden gezorgd. De we
gen naar en van Schiphol waren af
gezet uit onvrede met het besluit
dat de chauffeurs geen passagiers
meer mogen meenemen richting
Amsterdam.
Het overleg hierover was gisteren
vastgelopen. Vanochtend, na het
opheffen van de blokkade, werd
weer overleg gestart tussen de Am
sterdamse chauffeurs, het openbaar
ministerie en de rijkspolitie.
Door de blokkade ontstond gis
termorgen al een grote verkeerscha
os rond de voorrijwegen van Schip
hol. Het is in de ochtenduren heel
druk op Schiphol, omdat de Eu
ropese vluchten binnenkomen en
tegen het middaguur de interconti
nentale piek van start gaat. Doordat
alle toegangswegen naar Schiphol
waren afgesloten kon ook een groot
aantal werknemers de luchthaven
niet bereiken. Gevolg was dat veel
vracht niet op tijd kon worden afge
handeld.
Het ging om de derde actie van de
taxichauffeurs binnen twee weken.
Deze keer betreft het het intrekken
door de luchthavendirectie van zes den en Meerlanden. Toen de lucht-
concessies aan reguliere Amster- havenpolitie gistermorgen om zes
damse Schiphol-taxi's. Het intrek- uur de betrokken chauffeurs ver
ken van de zes vergunningen is vol- zocht te vertrekken, blokkeerden
gens Schiphol door de provincie ge- hun collega's uit Amsterdam uit so
last. Deze vergunningen gaan over lidariteit de luchthaven,
naar taxi's uit het gebied Amstellan-
AMSTERDAM (ANP) - Vier grote
bedrijven - het Algemeen Burger
lijk Pensioenfonds, Ballast Nedam,
het Bouwfonds Nederlandse Ge
meenten en Koninklijke Volker
Stevin - hebben de handen ineen ge
slagen om gezamenlijk een deel van
de Amsterdamse IJ-oeverplannen
te realiseren. Het Consortium
Nieuw Oost (CNO) hebben de grote
vier hun samenwerkingsverband
genoemd, naar het gebied waarop
ze het oog hebben laten vallen.
Tijdens een boottocht gistermor
gen over het water van het Buiten IJ
waar in de toekomst een enorm
stadsdeel moet verrijzen, ontvouw
den de vier aan de Amsterdamse IJ-
oever-wethouder J. Saris hun visie
op het gebied. Het Buiten IJ is nu
nog een ondiep stuk IJsselmeer tus
sen Diemen en Durgerdam. Het is
echter de bedoeling dat er in de toe
komst 20.000 woningen verrijzen.
De gemeente heeft vanaf het be
gin duidelijk gesteld dat de over
heid de kostbare IJ-oeverplannen
niet alleen kan realiseren. Een vorm
van publiek-private samenwerking
tussen overheid en beleggers en
projectontwikkelaars wordt door
het gemeentebestuur als de meest
ideale constructie gezien.
De beleggers en financiers, ver
enigd in een speciaal opgerichte fi
nancieringsmaatschappij. moeten
75 procent van het benodigde kapi
taal investeren en de gemeente 25
procent, in de vorm van bouw
grond. Een constructie waar diver
se deskundigen hun vraagtekens
bij zetten.
DEN HAAG (ANP) - Het CDA ziet
niets in het verplicht aanstellen van
zogenoemde wachtgelders in het
onderwijs om zo tot een reductie
van de omvang van het wachtgeld
probleem te komen. Wel mag er
sprake zijn van een voorrangsbe
handeling, zo bleek gisteren tijdens
een mondeling overleg van de
Tweede Kamer met minister Ritzen
(onderwijs).
Het aantal onderwijsgevenden
dat wegens reorganisaties of tekort
aan leerlingen onvrijwillig werk
loos is geworden, is de laatste jaren
aangezwollen tot meer dan 20.000
(exclusief het wetenschappelijk on
derwijs). Het beslag dat de riante
wachtgeldregeling voor deze groep
op het budget van onderwijs legt.
wordt in '91 geschat op circa 900
miljoen gulden.
Ritzen wil via een aantal maatre
gelen volgend jaar 31 miljoen op
deze post bezuinigen, oplopend tot
125 miljoen in 1995. De interimwet
die hij voorstaat wil hij al op 1 janu
ari van het volgend jaar van kracht
laten worden, iets wat door het me
rendeel van de Tweede-Kamerfrac
ties voor onmogelijk en ongewenst
wordt gehouden.
Eén van de belangrijkste maatre
gelen is het bevoegde gezag van
scholen de verplichting opleggen
om wachtgelders in vacatures te be
noemen. CDA-woord voerder Tuin-
stra ziet dit als een onaanvaardbare
aantasting van de vrijheid van be
noeming van de bevoegde gezagen
(in het bijzonder onderwijs). Wacht
gelders kunnen wel een voorrangs
behandeling krijgen bij de vervul
ling van een vacature.
De andere grote partijen, inclu
sief PvdA, hadden minder moeite
met de verplichte benoeming.
PvdA-woordvoerster Netelenbos
wilde echter wel dat ook pas ge
schoolde leraren aan bod kunnen
blijven komen. Volgens haar moet
het beeld worden bestreden dat je
in het onderwijs snel werkloos kunt
worden.
WD-woordvoerder Franssen
verzette zich tegen de opvatting dat
slechts eenderde van de wachtgel
ders als "bemiddelbaar" (voor de ar
beidsmarkt) wordt gezien. Hij vroeg
zich af of je de gehuwde vrouw van
een kostwinner wel permanent op
wachtgeld moet zetten en of de ou
dere onderwijsgevende niet ten on
rechte definitief aan de kant wordt
gezet.
Het begrip passende arbeid
kwam in dit verband aan de orde.
WD. D66 en ook PvdA waren voor
zichtig van mening dat hiernaar wel
gekeken kan worden, al merkte
D66-woordvoerder Nuis op dat aan
scherping van het begrip passende
arbeid een zaak is die boven dit spe
cifieke geval uitstijgt. Om die reden
wenste Tuinstra er ook niet op in te
gaan; dat is een kabinetskwestie, zo
meende hij.
Het mondeling overleg zal over
twee weken worden voortgezet met
het antwoord van de minister en
zijn staatssecretaris.
Mijnbouwproject
EG ramp voor
Indianen en milieu
BRUSSEL (ANP) - De milieucom-
missie van het Europese Parlement
heeft forse kritiek op de "onverant
woordelijke" opstelling van de EG
ten aanzien van het Car^jas-ijzer-
mijnbouwproject in het Amazone
gebied. Het met veel EG-geld be
kostigde project is een ramp voorde
plaatselijke Indiaanse bevolking en
het milieu. Dit zei gisteren Hemmo
Muntingh (PvdA) die namens de
commissie een rapport over het pro
ject heeft geschreven.
Het project voorziet in de exploi
tatie van rijke ijzerertsvoorraden
die Brazilië in het betrokken gebied
bezit. Er zouden een mijn. ruim der
tig hoogovens en een 900 kilometer
lange spoorlijn naar de kust komen
De EG verstrekte 257 miljoen dollar
aan leningen en financierde daar
mee een kwart van het project, dat
ruim 1.1 miljard dollar kostte. De
Wereldbank. Amerikaanse. Japan
se en Braziliaanse crediteurs namen
de rest van de kosten voor hun reke
ning.
Het toezicht op het al in 1981 op
gestarte project werd toevertrouwd
aan de Wereldbank, die erop moest
letten of het milieu en de Indiaanse-
bevolking er niet onder zouden lij
den. Al snel bleek dat het allemaal
fout liep, aldus Muntingh. Cartas,
dat ook nog eens was bestempeld
als een model- milieuproject, heeft
volgens hem geleid tot massale ont
bossing en verdrijving van Indiaan
se bewoners die uiteindelijk - on
danks contractuele garanties - ge
dwongen werden te verhuizen.
Het hout is in de vorm van houts
kool nodig als brandstof voor de
hoogovens waar uit het ijzererts
ruwijzer wordt gemaakt voor ex
port naar de VS. Japan en Europa
Hoewel het project nog lang niet af
is - er zijn pas vier ovens in gebruik
is nu al een gebied van 200.000 vier
kante kilometer om Cartas voor
vijftig procent ontbost. Herbebos
sing vindt amper plaats waardoor
volgens de rapporteur het eco
systeem ten dode lijkt opgeschre
ven. Daar komt nog bij dat Carinas
onderdeel vormt van een veel groter
ontwikkelingsproject (Grande Ct
rjyas) hetgeen de problemen er al
leen maar groter op maakt.
