'Onze vijand is een groen land en niet meer dat rode'
Vluchten na ongeluk zwaar bestraft
REPORTAGEE
MISDAAD
Gebrekkige kennis van Irak kwelt tijgervrouwen' en 'ouwe rotten' meer dan angst
Naar school vol pep of valium
Wat was baboesjka blij. Er komt een
nieuw elektrisch fornuis voor de
familie. Wat had ze met dochter en
kleinzoon vaak geklaagd over het
dertig jaar oude exemplaar dat nu
nog in de keuken staat.
Baboesjka (moedertje), 82 reeds en
slecht ter been, had bezoek gekregen
van twee dames van het Moskouse
GEB. Keurige, vriendelijke
vrouwen. En zo meelevend.
"Met z'n drieen in zo'n kleine
woning. En u slaapt met uw
kleinzoon ineen kamer. Aan die
situatie kunnen we niets verhelpen.
Maar u krijgt van ons wel een nieuw
fornuis. Het komt morgen",
beloofden ze na inspectie van de
woning.
Maar dochterlief was na thuiskomst
niet blij met het heuglijke nieuws.
"Maar moeder, we hebben helemaal
niets aangevraagd, hoe kan dit
nou", riep ze. Ze spoedde zich naar
het kabinet in de huiskamer en wat
ze vreesde bleek waar: tweeduizend
roebel spaargeld verdwenen plus
gouden sieraden.
Baboesjka kon het verpletterende
nieuws niet verwerken. Ze viel
flauw, de ambulance kwam en de
dokter constateerde storingen in het
hartritme. Moeder en zoon, in zak en
as, besloten tot drastische
maatregelen: vervanging van de
Moskou
Hans Geleijnse
voordeur door een stalen exemplaar
en baboesjka overdag binnenshuis
achter slot en grendel.
M'n grootmoeder heeft nog geluk
gehad, vertelde de kleinzoon me
later. Hij wees in de krant op de
laatste misdaadcijfers, verstrekt
door minister van binnenlandse
zaken Bakatin.
Een en al onheil: iedere derde
misdaad wordt begaan onder
invloed van alcohol, bij 3.441 van de
in totaal 1.263.000 misdaden in de
eerste helft van dit jaar werden
vuurwapens gebruikt, de
criminaliteit is met 14,6 procent
gestegen ten opzichte van vorig
jaar.
Russische kennissen waarschuwen
buitenlanders dan ook voortdurend
voor de gevaren die in Moskou op de
loer liggen: agressieve
dronkelieden, roofzuchtige
taxichauffeurs, brutale inbrekers.
"Vertrouw geen Rus", zegt een
Russische vriend. "Jullie hebben
alles wat wij niet hebben en als we
kans zien komen we het halen".
Dit draagt uiteraard bij aan een
misdaadfobie in de woonblokken
voor buitenlanders in Moskou.
Bakatin bevestigde de echt bangen
onder de 15.000 'gastarbeiders' in
hun trauma's. Inde eerste helft van
1990 waren er 429 misdaden tegen
buitenlanders begaan, 103 meer
ZATERDAG 1 SEPTEMBER 1
dan in de vergelijkbare periode
vorig jaar.
Dus worden er voorzorgen genomen.
Die beginnen voor de deur, bij de
auto. Elke import Moskoviet wordt
expert in het preventief verwijderen
van ruitewisserbladen en
wieldoppen. Een alarminstallatie is
een must, evenals het verwijderen
van de autoradio. Anders dan in
Nederland is de straf op het laten
slingeren van pakjes sigaretten
(want schaars) geheid een gebroken
ruit.
Tralies voor de ramen, zeker op
lagere verdiepingen gelden
eveneens als verplicht. Een
aanrader van Russische arbeiders
die mijn flat op de derde verdieping
opknapten was: schrikdraad, liefst
met 220 volt, aan weerszijden van
het balkon.
Hoog wonen biedt geen
bescherming: een vrouwelijke
employee van de Amerikaanse
ambassade werd in haar Jlat op de
21ste etage door een inbreker
aangerand. In vroeger jaren werd
de permanente patrouille voor het
flatgebouw het zichtbare bewijs van
de politiestaat genoemd. Nu eisen
ambassades en bedrijven
permanente bewaking voor de flat.
Maar de buitenlanders slaan terug.
Ze namen het afgelopen halfjaar 65
misdaden voor hun rekening,
waaronder twee moorden, een
roofoverval en een verkrachting. De
Russen zijn dus gewaarschuwd.
Van ANP-eorrespondente Wilma van Meteren
De 22 vrouwen aan boord van het Neder
landse fregat de Pieter Florisz, dat samen
met de Witte de With opstoomt naar de
Golf, kunnen zich verheugen in grote, zelfs
internationale belangstelling. Nu de 360 be
manningsleden even de tientallen journa
listen aan boord vertellen over de eerste da
gen van de reis die tot het Suezkanaal is ge
vorderd, komt de onvermijdelijke vraag ter
sprake: hoe gaat het met de vrouwen aan
boord? Kunnen ze hetzelfde als mannen?
"Eén van die jongens, een man van onge
veer 150 kilo hoorde ik later, is door een
meisje opgetild", zegt een korporaal. "Kun
nen twee meiden dan een zware, ernstig ge
wonde matroos op een brancard een steile
trap ophijsen?", moppert een matroos.
Maar gelukkig is 'de sfeer ontspannen', lig
gen de videobanden klaar en denken de
matrozen er maar niet te veel aan dat er ook
een uitrusting tegen een chemische aanval
is meegegaan. "Als je reëel bent moetje toe
geven dat er een kans is dat je naar de bo
dem gaat".
PORT SUEZ "Een heel vrouwen
schip is sowieso onmogelijk", rea
geert korporaal Rény Blom op op
merkingen van mannen aan boord
van het broederschip Witte de With,
dat een vrouwenschip het altijd zal
verliezen van een fregat met man
nen. Toch meent zij dat vrouwen
best wat kunnen. Vooral als er wat
aan de hand is. "Van de week had
den we een grote brand bestrij-
dingsoefening. Er lagen daar twee
gewonde mannen en die moesten er
zo snel mogelijk uit. Ik heb er één
naar buiten gebracht. Hij dacht no-
tabene dat een man dat had ge-
Dezelfde oefening door de ogen
van twee ziekenverplegers: "Moet
je met twee man de vuurhaard aan
vallen met een loodzware slang, die
door de hoge waterdruk knap on
handelbaar is...Sta je als man voor
op, blijkt de tweede man achter je
een vrouw. Die voorste vent moet
dan echt voor twee werken".
Voor hen is het probleem duide
lijk" tijdens alle oefeningen vóór au
gustus 1990, waarbij er geen sprake
was van een serieuze bedreiging,
zijn er behoorlijk wat oogjes dicht
geknepen. We proberen de perfec
tie te benaderen, voor het geval dat.
Dan kun je maar een ding conclude
ren: met vrouwen aan boord zul je
die perfectie nooit halen".
Commandant ir. L. Nieuwenhuis
van de Pieter Florisz is heel tevre
den over de prestaties van de 22
vrouwen aan boord van zijn fregat.
"Een gemengde bemanning geeft
een goede sfeer. Er wordt goed sa
mengewerkt tussen de mannen en
de vrouwen. Ik denk dat de mannen
aan boord van een schip met een ho
mogene bemanning inderdaad iets
missen. Onze vrouwen zijn tijgers.
Die opmerkingen over vrouwen die
niet goed zouden kunnen functio
neren op een schip komen voorna
melijk van mannen die op een man-
nenschip varen".
Vertier
De sfeer aan boord is goed, beaamt
hij. De bemanning heeft het zich ge
zellig gemaakt. Binnenkort gaan de
barbecues naar het dek van de Witte
de With, voorspelt luitenant Jagel.
Kooien zijn aangekleed met foto's
van het thuisfront en welgevormde
dames en heren op posterformaat.
Er zijn 75 videofilms aan boord,
twee hometrainers en andere mate
rialen voor sport en vertier.
De voorraadkamers puilen uit en
in allerlei havens worden nieuwe
spullen aan boord gebracht, van
verse groenten tot belangrijke re
serve-onderdelen en aanvullingen
op de uitrusting voor de chemische
oorlogsvoering. (ANP) - In het kiel
zog van de fregatten varen in het
konvooi twee Britse bevoorradings
schepen mee, die de Nederlanders
al van olie hebben voorzien.
In Port Said, de bekende Egypti
sche haven die door zovele Indië-
gangers is aangedaan, nestelden
zich direct kooplieden aan boord
met t-shirts, beschilderde papyrus
en andere Egyptische souvenirs.
Naar gewoonte werden er
stretchers voor hen uitgeklapt als
tijdelijke rustplaats.
Ondertussen moesten de plaatse
lijke autoriteiten worden "doorge-
smeerd". Uit een grote doos ver
dween de ene na de andere fles jene
ver om de passage maar zo vlot mo
gelijk te laten verlopen. Een slof
Franse rookwaar voorkwam op het
nippertje dat de ankertrossen in
Port Said al werden doorgesneden.
De loods had omstandig een groot
mes gevraagd in een duidelijke
blijk dat hij korte metten zou ma
ken als de Nederlanders niet met
iets aardigs over de brug zouden ko
men. De ouwe rotten zijn niet ver
baasd.
Gifgasaanval
De bemanning geeft toe dat zij ei
genlijk niet goed waren voorbereid
op een aanval met chemische wa
pens. Ieder bemanningslid is ook
uitgerust met tegenstoffen en stic
kers die verkleuren als ze in aanra
king zijn geweest met strijdgassen.
"De chemische dreiging is er, maar
Zo'n 50.000 jongeren aan medicijnen verslaafd
AMSTERDAM - Onder de
scholieren van lbo, mavo, havo,
mbo en vwo bevinden zich nogal
wat jongeren die met zekere re
gelmaat kalmerende middelen of
peppillen gebruiken, zo is geble
ken uit een onderzoek van het In
stituut voor Sociale Geneeskun
de van de Vrije Universiteit in
Amsterdam. Volgens onderzoe
ker dr. H. N. Plomp is het voor het
eerst in Nederland dat het ge
bruik van dergelijke middelen
door de jeugd aan het licht is ge
bracht.
Plomp: "Vanuit de jeugdge
zondheidszorg kwam de vraag of
we eens wilden kijken naar het
gebruik van kalmerende midde
len en peppillen. En dan moet je
denken aan bij voorbeeld een
middel als valium. Spul waar je
gemakkelijk verslaafd aan kan ra
ken. We hebben ook het 'medi
cijn-gebruik' meegenomen in het
onderzoek. En nu blijkt dat een
deel van de middelbare school
jeugd dergelijke middelen min of
meer regelmatig slikt".
50.000 kinderen
"Als je het aantal gebruikers
waarbij het op verslaving begint
te lijken, in percentages uitdrukt,
is het niet zo schokkend. Je praat
over 0,4 procent. Maar vertaald in
cijfers heb je het altijd nog over
50.000 kinderen. En dat is een
groep, groot genoeg om je zorgen
over te maken".
Plomp ontdekte ook dat de ge
bruikers vooral te vinden zijn on
der scholieren van het lagere be
roepsonderwijs. Het vwo scoort
aanmerkelijk lager in medicijnge
bruik. "Met een verklaring moet
je'wat voorzichtig zijn. Vooral ook
omdat dit het eerste onderzoek is.
Je kunt dus niet zeggen of dit
Plomp: "Onder de havo-leerlingen tref je jongens en meisjes aan die
een stapje terug hebben moeten doen. Die zitten veelal in een behorlijke
stress-situatie".
(foto GPD)
derzoek wel vergeleken met on
derzoeken die in Amerika zijn ge
daan. Als je de groep van rond de
zeventien jaar als uitgangpunt
neemt, kun je globaal zeggen dat
in Amerika het gebruik van pep
pillen en kalmeringsmiddelen op
veel grotere schaal voorkomt. In
ieder geval heeft het onderzoek
geleerd dat de gezondheidszorg
de zaak scherp in de gaten moet
houden. Daarnaast moeten artsen
zich afvragen of ze aan jeugdigen
niet al te snel zware kalmerings
middelen uitschrijven. Dat ge
beurt, o zeker. Je loopt dan het ri
sico dat een voorgeschreven re
cept op een gegeven moment niet
meer als geneesmiddel wordt ge
zien maar als genotsmiddel. En in
dat geval zitje als medicus op een
verkeerd spoor".
structureel is. Ik denk dat het ge
bruik met ontevredenheid en
schoolkeuze te maken heeft. On
der de havo-leerlingen tref je jon
gens en meisjes aan die een stapje
terug hebben moeten doen. Een
vwo-opleiding bleek te hoog ge
grepen. Die zitten veelal in een
behoorlijke stress-situatie. Heb
ben de afvalrace meegemaakt en
zijn op zoek naar compensatie".
"En als er iemand binnen de fa
milie valium gebruikt, snoep je
gemakkelijk mee. Zonder dat zo
iets nu snel in de gaten loopt. Aan
peppillen is uiteraard wat moeilij
ker te komen, maar de oudere
jeugd is inventief genoeg om er
achter te komen waar Abraham
die mosterd vandaan haalt".
"Ik heb de resultaten van het on-
- De Amerikaanse vloot ging de Nederlandse vloot voor bij de doorvaart van het Egyptische Port Said.
de kans dat we ermee te maken krij
gen is gering omdat de uitwerking
ervan op zee aanzienlijk minder is",
zegt commandant Van Gurp.
Ook de volgens Van Gurp "goed
geprepareerde" opvarenden zijn
niet bang voor een gifgasaanval.
Korporaal Rény Blom uit Den Hel
der verwacht niet dat de Iraki's zul
len toeslaan met deze wapens. "Ze
moeten eerst langs de Amerikaanse
vloot voor ze ons bereiken. Als we
in een gifwolk terecht komen, zijn
we er binnen tien minuten weer uit.
Aan dek staan sproei-installaties
waarmee de hele boel wordt
schoongespoeld".
Ziekenverpleegster Veronica
Baltus denkt er liever niet aan dat
de oefeningen die aan boord zijn ge
daan werkelijkheid kunnen wor
den. "Je kunt er niet bij stilstaan.
En dat mosterdgas is werkelijk ver
schrikkelijk. Maar we hebben ons
goed voorbereid. Het is een jong
schip met een gascitadel die onder
druk kan worden gezet, zodat bij in
slagen alle stoffen buiten kunnen
worden gehouden. Alle mensen die
met deze strijdmiddelen in aanra
king komen worden in een "POR",
een persoonlijke ontsmettings
ruimte, uitgebreid gedoucht en ge
hopt, bepoederd met een stof die
een hoog absorptievermogen
heeft".
"We zijn natuurlijk nooit eerder
geconfronteerd geweest met een
chemische dreiging", vervolgt zij.
"De Rus, het grote rode land, was
onze potentiële vijand. Maar deze
blijkt een vriendelijk mens. De
oost-west-verhouding is in die zes
jaar dat ik bij de marine zit, hele
maal veranderd. De Sovjets hebben
zich nu achter de resolutie van de
Veiligheidsraad tegen Irak ge
schaard, aan de zijde van de Ameri
kanen. Dat is nieuw. Onze vijand is
nu een groot, groen land, een land
Bianca Pronk moest wel even slik
ken toen ze een week vantevoren te
horen kreeg dat ze naar het Golfge-
bied zou worden gezonden. Maar
nooit heeft ze gespeeld met de ge
dachte deze taak te weigeren. "Als
je tekent, dan weet je dat je ingezet
kan worden bij crisissituaties. We
zouden een oefening van zes weken
houden, nu zit ik hier voor onbe
paalde tijd. Waarschijnlijk voor zes
maanden. Bij het verdedigen van je
vaderland denk je in eerste instan
tie aan een actie bij een aanval op
Nederland. Dat we ooit zo ver weg
de belangen van ons land zouden
verdedigen, daar heb ik nooit bij
stilgestaan. Hoewel ik bij het af
scheid even het gevoel had dat ik
niet meer zou terugkomen, heb ik
nu het volste vertrouwen in deze
missie. Maar het afscheid was wel
emotioneel. Mijn hond was ernstig
ziek en ik weet dat ik hem niet meer
terug zal zien", zegt matroos Bian
ca.
Rény Blom die in het Centraal
Commando, het zenuwcentrum van
de Pieter Florisz werkt en onder
meer de twee Lynx-helikopters aan
boord dirigeert, had er minder
moeite mee. "Mijn vader en broer
zijn ook bij de marine. Ik weet wat
afscheid nemen is. Ik word wel twee
kanten opgetrokken. Aan de ene
kant hoopje natuurlijk dat het nooit
tot een confrontatie komt. Aan de
andere kant, ik heb acht jaar lang
geoefend en ik ben bereid dat in
praktijk te brengen. Het vervelende
van deze missie is dat we nog steeds
niet weten waar we zullen worden
ingezet en hoe, welke havens we
aandoen en het allerbelangrijkste:
wanneer we weer post kunnen ont
vangen. Daar heb ik eigenlijk de
grootste moeite mee".
Wie doorrijdt na een aanrijding
begaat een misdrijf met een ui
terst cynisch karakter. Immers, de
dader kent zijn slachtoffer niet en
wil dat, uit puur eigenbelang, ook
zo houden. De ernstigste vorm
daarvan -het hulpeloos achterla
ten van een slachtoffer- wordt
door de justitie hoog opgenomen.
De dader, als die gepakt wordt, zal
zich moeten verantwoorden voor
een college van rechters. Wie al
leen materiële schade aanricht,
en zo zijn anonieme slachtoffer
met de gebakken peren laat zit
ten, belandt meestal bij de poli
tierechter en komt er wat genadi
ger van af.
Stel: in het holst van de nacht
wordt in een stille straat een gepar
keerd staande auto aangereden en
de dader kiest het hazenpad. In zo'n
geval is het voor de wakkerge-
schrokken eigenaar een hele toer
om snel de politie ter plaatse te krij
gen. Soms lukt het om, via aanwij
zingen van omwonenden of oogge
tuigen, het nummer van de dader te
noteren. De politie kan dan, via het
bureau voor kentekenregistratie in
Veendam, heel snel dat kenteken
thuisbrengen.
Toch blijkt de dader nog vaak op
het kerkhof te liggen. De benadeel
de die niet all-risk verzekerd is,
moet dan zelf maar zien hoe hij zijn
schade geregeld krijgt. In een enkel
geval lukt het de politie om via een
laksporenonderzoek, het vergelij
ken van lakresten op het aangere
den voorwerp met die van een verse
beschadiging op een andere auto,
de dader te achterhalen. Maar de re
sultaten van zo'n onderzoek zijn, ge
rekend naar tijd en inspanning,
pover te noemen.
Borreltje
Wie op verdenking van doorrijden
de politie aan de deur krijgt, kan er
van op aan dat hij of zij voor een
bloed- of ademtest en controle van
verzekeringspapieren wordt mee
genomen naar het bureau. Wie zich
verzet of met de smoes aankomt dat
hij zojuist 'een borreltje voor de
schrik' heeft genomen, hoeft niet
verbaasd te zijn als hij geboeid (en
soms in nachtgoed) wordt afge
voerd. Als blijkt dat dat 'ene borrel
tje' die avond lang niet het enige
was (en dat kan heel nauwkeurig
worden gemeten), hoeft de dader
niet op een zachtzinnige aanpak te
rekenen.
Betrapt zijn op dronken rijden be
tekent in de meeste gevallen dat er
in feite ook onverzekerd werd gere
den, want er zijn nauwelijks nog
verzekeraars te vinden die de in
dronkenschap veroorzaakte schade
dekken. Verzekeraars krijgen er
gauw lucht van als iemand voor
dronken ïyuen wordt veroordeeld.
En dan is geroyeerd worden heel
normaal. Dan moet de dader op
zoek naar een nieuwe verzekerings
maatschappij.
Maar ook die zal willen weten
waarom juist zij werd uitverkoren.
En een strafblad met 'drankfeiten'
is bepaald geen aanbeveling. In dat
geval rest slechts de maatschappij
Terminus, een verzekeringsmaat
schappij die de laatste strohalm
vormt voor automobilisten die
dronken in de fout gingen. Daar zijn
de premies dubbel zo hoog en de
voorwaarden stukken strenger. Het
mag dus duidelijk zijn dat doorrij
ders het toneel vooral geruisloos
proberen te verlaten om aan finan
ciële consequenties te ontkomen.
Maasje
De justitie mag met doorrijders dan
korte metten willen maken, een
klein maasje in de wet verhindert
dat soms. Zij kunnen namelijk aan
hun verantwoordelijkheid ontsnap
pen via artikel 2 van de Wegenver
keerswet. Daarin wordt bepaald dat
wie zich binnen 24 uur na een aan
rijding 'vrijwillig' meldt, NIET
strafbaar kan worden gesteld. Maar
ook, dat wie binnen die 24 uur door
de politie in de kraag wordt gevat,
WEL strafbaar is. Het komt er dus
op neer dat een dronken doorrijder -
die zich met succes weet schuil te
houden tot hij weer nuchter is- de
dans ontspringt.
Zo iemand kan de volgende mor
gen 'fluitend' op het bureau mooi
weer komen spelen en de aanrijding
bekennen. Dat hij dronken was is
niet meer aan te tonen en zijn verze
keringsmaatschappij vergoedt zon
der morren zijn schade en die van
zijn benadeelde. Iedereen geluk
kig? Nee. In het bijzonder de poli
tiemensen niet die de halve nacht in
touw waren om de dader op te spo
ren. Hun dagdienst draaiende colle
ga's vermoeden wel hoe de vork in
de steel zit, maar mogen dat -we
gens gebrek aan bewijs- niet uiten.
Zij moeten met lede ogen aanzien
hoe iemand zich er, met de wet in de
hand, uit redt.
Klachten
Over het harde optreden van de po
litie worden, speciaal door doorrij
dende verdachten in de rechtszaal,
vaak bittere klachten geuit. Nu ho
ren die klachten thuis bij het hoofd
van de politie, de officier van justi
tie, of desnoods bij de ombudsman,
maar los daarvan zal de rechter ze
met enige scepsis aanhoren. Gelet
op dat maasje in de wet, maar ook
omdat hij (zij) weet hoeveel moeite
het de politie kost om onverant
woordelijke automobilisten van de
weg te houden. Het zal de rechter er
niet van weerhouden het onsympa
thieke karakter van het misdrijf in
de straf tot uiting te laten komen.
