Heijplaatwerelddorp aan de haven
DDR zwaait
half miljoen
soldaten uit
Rotterdams schiereiland viert 75ste verjaardag als bevrijdingsfeest
'Russen raus': dure aftocht kan Oostduitsers niet snel genoeg gaan
Kritisch onderzoek
naar anti-joodse
uitlatingen Luther
I REPORTAGEi
DONDERDAG 30 AUGUSTUS 190
GEESTELIJK LEVEN
HEIJPLAAT - Heijplaat is een
werelddorp. Knus en
kosmopolitisch. Met een
dorpspomp en een muziekkoepel.
Met vele nationaliteiten aan de bar
in de cafés. In het van
scheepsgeuren doortrokken
restaurant serveren ze een lunch
voor zeelui en zakenlieden. Vroeger
was het dorp van de Rotterdamse
Droogdokmaatschappij. Daarna
wilde de Rotterdamse haven zich er
meester van maken. Om het te
slopen. Om er containers neer te
zetten. Dat gevaar is na een
jarenlange strijd afgewend.
Heijplaat kan zaterdag het 75-jarig
bestaan vieren. Een soort
bevrijdingsfeest.
Heijplaat geeft het gevoel van een
eiland. Altijd wel wat wind. Het
vage verre loeien van schepen. Een
zweem van zilt. In de stille straatjes
met maar af en toe een auto lijkt de
wereld ver weg. Katten sluipen
door het gras. Duiven koeren in de
bomen. Een haan kraait. Een oude
man dommelt op een bankje onder
een appelboom. Het leven gaat hier
niet zo snel.
Toch behoort Heijplaat, een
tuindorpje met tweeduizend
inwoners, tot de gemeente
Rotterdam. Al is er wederzijds
weinig contact. De Heijplaters
voelen zich vooral dorpelingen, zien
de stad als iets 'daarginds'. En veel
Rotterdammers verkeerden tot
voor kort in de veronderstelling dat
het dorp zelfstandig was, er niet
bijhoorde.
Slechts zelden gaat een stedeling
naar het schiereiland in de haven.
Hij heeft er niets te zoeken.
Evenmin gaat een dorpeling vaak
naar Rotterdam. Alleen als het echt
moet. Het is maar zes kilometer en
toch een hele afstand. Voor het
dagelijks brood hoefje niet naar de
stad en voor het geestelijk leven ook
niet, want er zijn drie kerken.
Voor eenvoudig vertier kun je in het
dorp terecht. Want het heeft een
wijkcentrum, muziekkoepel,
zwembad, kegelbaan,
jongerensociëteit, gymnastiekzaal
en sportvelden. Wie méér wil gaat
met de enige, maar frequente,
buslijn 68 naar het
Zuidpleintheater. Op het Zuidplein
is ook de metro die verbinding geeft
met de grote stad'.
Bervoets schuifelt op z'n klompen
door z'n kas van luttele vierkante
meters. 'Bloemsierkunst Carla'
staat er, wat groots, in sierlijke
krulletters. Amarillen met hun
fraaie rode kelken op fiere stelen zet
hij voorzichtig op een bakstenen
muurtje. Tientallen amarillen. Dure
bloemen, maar niet voor de 'export'
bestemd, niet voor 'Rotterdam' dus.
De uit Boskoop overgewaaide
tuinder zegt dat de dorpelingen van
bloemen houden, trouwe klanten
zijn. In het dorp waar hij zich
thuisvoelt verdient hij een goede
boterham.
Hij somt de geneugten van de
dorpsgemeenschap op. Je fiets
wordt niet gestolen. De huisdeur
hoeft niet op slot, je kunt als vrouw
rustig in het pikkedonker over
straatlopen. De buren helpen als je
in de problemen zit. En, wat zeker
zo belangrijk is, ze laten je met rust
als je geen zin hebt in gezeur aan je
kop. Ze laten je je eigen gang gaan.
Want ze zijn weliswaar dorpelingen
maar wel met iets kosmopolitisch.
Heel anders dan het vroegere
vissersdorp Pernis, dat
traditioneler is, geslotener. De
wereldhaven heeft toch haar
invloed op Heijplaat.
Het 'gouden randje' noemen ze de
villa's aan de Courzandseweg. Daar
woonden vroeger de 'witte
boorden' van de Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij. Het
grootste huis met een fraai rieten
dak is van de dokter. Een oud,
vriendelijk huis, lommerrijk
gelegen. Ruim veertig jaar woont
mevrouw Ringeling daar. Ze
beheerde voor haar man de
apotheek aan huis, de kleinste van
Rotterdam. "In de stad kennen ze
geen apotheekhoudende
huisartsen. Dat mag alleen op
dorpen. Officieel mocht het hier
niet, maar het kwam toevallig goed
uit dat ik apotheker ben".
Op de piano staat bladmuziek van
Brahms. Lievelingsmuziek van
haar ruim twee jaar geleden
overleden man. Het huis lijkt erg
groot voor haar alleen. Toch blijft ze
er wonen. „Ik zou het heel erg
missen. Ik zou het écht kwijt zijn.
Twee kinderen zijn er geboren. Hier
in ons huis zijn de herinneringen".
Dat Rotterdam ten gunste van
Heijplaat heeft beschikt maakt haar
heel gelukkig. Want ze houdt van
Heijplaat en ze houdt van
Rotterdam.
Soms zitten er dronken
schepelingen in de tuin van de
dokter. Met hun benevelde breinen
denken ze dat het een terrasje is. De
dokter en zijn vrouw deden daar
nooit moeilijk over. Het hoort bij de
haven. Het vroegere
jonggezellenhuis aan de
Vestastraats was een pension voor
ongetrouwde arbeiders van de
Droogdok. Nu is het een hotel voor
zeelieden. Beneden is de bar.
Vooral een toevluchtsoord voor
scheepsvolk maar op bepaalde uren
een dorpscafé. Nanda staat daar
achter de tap mooi te wezen voor
vele nationaliteiten. Een
wereldmeid in een werelddorp
i haar.
De Russen gaan. Hoeveel het er zijn en hoe lang de operatie
zal duren, weet nog niemand, maar de Oostduitsers kunnen
nauwelijks wachten op de dag dat de laatste Russische sol
daat de DDR zal hebben verlaten. Hans Hoogendijk dwaal
de rond op plaatsen waar een klein jaar geleden elke vreem
deling op zijn minst zou zijn opgepakt. Nu heerst overal
vrijheid, blijheid en vooral handel.
OOST-BERLIJN - Devoorberei-
dingen voor de operatie 'Na doma'
(naar huis) zijn begonnen. Met het
einde van de DDR, komt ook het
vertrek van de 380.000 Sovjetrussi-
sche soldaten en ruim 200.000 bur
gers in zicht. Vanuit de garnizoens
stad Neuruppin rijden de eerste
treinen al richting Sovjetunie. De
achtste pantserdivisie is aan het
pakken.
De Westduitse minister van bui
tenlandse zaken Hans-Dietrich Ge-
nscher heeft een week geleden in
Moskou een tijdschema afgespro
ken met zijn Russische collega Sje-
vardnadze. Uiterlijk in 1995 moet de
laatste Russische soldaat het voor
malige DDR-gebied hebben verla
ten. Nu houden ze nog een derde
van het land bezet als oefenterrein.
"Vol goede en vriendschappelij
ke gevoelens moeten ze gaan", zei
Genscher. Over de financiële kant
van de operatie zweeg hij. Dat
mochten zijn partijvriend Haus-
smann (economische zaken) en de
Beierse CSU-voorzitter Theo Wai-
gel als minister van financiën rege
len. Er wordt gesproken over 2,5
miljard.
10.000 treinen
Eén ding staat wel vast: hoe meer
Bonn bereid is te betalen, des te
sneller zijn de Russen verdwenen.
Het wordt een gigantische operatie.
NAVO- deskundigen hebben uitge
rekend dat er 10.000 treinen van elk
50 wagons nodig zijn. Als er elke
dag vier treinen zouden vertrekken,
kan eind volgend jaar de laatste Rus
worden uitgezwaaid.
Maar voor het zover is, moet er
nog heel veel worden geregeld. Wie
draait er bijvoorbeeld op voor de gi
gantische milieu-erfenis van 40 jaar
Russische militaire bescherming?
Welke status krijgen de Russische
militairen in de overgangsfase,
waar mogen ze heen en waar kun
nen ze oefenen? En natuurlijk, hoe
wordt voorkomen dat ze bezwijken
voor de verzoekingen van het kapi
talistische consumentenparadijs?
Toen een Westduitse diplomaat
voorzichtig informeerde met hoe-
veel deserteurs Moskou rekent bij krachten gestationeerd
een onbekend aantal Russen heeft
al de benen richting Westen geno
men. Nog maar kort geleden werd
een deserteur gepakt terwijl hij zat
te vissen aan de Spree. De 21-jarige
dienstplichtige, die al tien dagen
onderweg was, werd ontdekt nadat
hij geprobeerd had met zijn machi
negeweer een hert te schieten.
Westerse weelde
Steeds meer Russen krijgen de
smaak te pakken van de westerse
weelde die nu overal in de DDR ten
toon wordt gespreid. In Potsdam op
het 'Plein van alle Volkeren' verza
melen zich elke marktdag tientallen
militairen in uniform. Hun belang
stelling gaat voornamelijk uit naar
elektronica en auto's. Sinds de in
voering op 1 juli van de D-mark krij
gen ook zij hun soldij in harde mar
ken uitbetaald. De gewone soldaat,
de moesnjik, vangt niet meer dan 30
mark per maand, maar officieren
komen al gauw op 1.500 mark en
dan vallen er zaken te doen.
Vooral oudere auto's, voorzien
van de goede ster uit Stuttgart, zijn
een begeerd object en menig Rus
sisch officier mag zich inmiddels de
eigenaar noemen van een bejaarde,
maar nog altijd glimmende Merce
des. De politie heeft geen idee hoe
veel westerse wagens in de handen
van vertegenwoordigers van het
roemrijke Rode Leger zijn overge
gaan. "Dat is een zaak van de Kom-
mentatura", zegt de politewoord-
voerder van Potsdam. Maar het
commando zwijgt.
Bij sommige legerplaatsen zijn ei
gen keuringsstations ingericht,
waar de auto's probleemloos een
Russisch kenteken krijgen of zelfs
met het Westduitse kenteken naar
de Sovjetunie worden getranspor
teerd. Het opperbevel heeft inmid
dels wel verboden dat militairen
met hun nieuwe aanwinsten over
Oostduitse wegen rijden. In en rond:
Potsdam defileren echter flink wat
Russische officieren met vrouw en
kinderen in hun nieuwe statussym
bolen.
Prima zaken
Voor de reusachtige kazernes bij
Jüterbog, 70 kilometer te zuiden
van Berlijn, is het elke dag feest.
Hier zijn de meest Russische strijd-
dat heb-
van Jüterbog, "dan oefenen de ge
vechtstoestellen. 's Ochtends om
vijf uur beginnen ze en dat gaat
door tot twee uur s nachts". Hij
heeft de grootste moeite boven het
gebrul van startende toestellen uit
te komen. Karin Brünning van Neu-
es Forum: "Het is hier meer dan ver
schrikkelijk. Als ze niet vliegen, oe
fenen ze wel met tanks en artillerie
op de schietbaan. Het is net oorlog".
Agressief
Als er élke dag vier treinen zouden vertrekken, kan eind volgend jaar de
laatste Rils worden uitgezwaaid. Maar voorlopig zijn de Sovjettroepen nog
zeer aanwezig. "Als ze niet vliegen, oefenen ze wel met tanks en artillerie op
de schietbaan. Het is net oorlog".
sers doen prima zaken op het zand
erige plein voor de vervallen kazer
ne bij Werder. Overal tweedehands
auto's, maar ook vrachtwagens uit
Oost en West vol schotelantennes,
walkie-talkies, video s, sportschoe-
i, limonade, snoep, cosmetica en
de aftocht, was het schertsende ant- ben de vliegende handelaars snel
woord: "We gaan uit van 380.000
Zo'n vaart zal het niet lopen, mat
Russische officieren en hun ge
zinnen vergapen zich aan zo veel
moois, net als de gewone dienst
plichtigen. Maar terwijl de hogeren
kopen, beperken de meeste solda
ten zich tot kijken. Een Oostduitse
die probeert zelfgemaakte honing
te slijten: "Die jongens doen alles
om aan geld te komen. Koppels,
handgranaten, alles wordt ver
kocht". Navraag wijst uit dat een
enkel kalasjnikov-geweer van eige
naar is verwisseld. Officieel valt er
geen commentaar te krijgen op be
richten dat sommige militairen een
uitverkoop van de wapenkamers
hebben georganiseerd.
De autohandel bloeit ook hier.
Motorkappen staan open, motoren
daveren, hoge militaire petten bui
gen zich in het stof om naar olielek-
ken te speuren. Een officiersecht
paar, hij gevechtsvlieger, zij bij de
sanitaire troepen, vertrekt met een
Ford Granada richting wooncom
plex.
De officiersgezinnen wonen in
oude, uit klinkers opgetrokken kas
ten uit de jaren dertig. Bij diverse
huizen ontbreken ramen en deuren.
Menig onderkomen is niet veel
meer dan een ruïne. Overal bergen
vuil. Een bezoek aan de eigenlijke
manschapskazerne maken twee of
ficieren van de Militaire Politie op
vriendelijke, maar overduidelijke
wijze, onmogelijk. "Doswidanja",
zeggen ze, "tot ziens".
Winstmarges
Op de markt in Altes Lager, een an
der militair complex in deze buurt,
probeert een jonge Oostduitse
goedkope sieraden, horloges en ma-
ke-up aan de vrouw te brengen.
"Het wordt minder; de markt lijkt
verzadigd", zegt ze. Toch zijn de
winstmarges enorm. Videocasettes
worden voor drie keer de prijs ver
kocht, maar ook de nieuwe eigenaar
kan aan de verkoop in moedertje
Rusland ongeveer een maandsala
ris overhouden.
Tussen de geïmproviseerde kra
men patrouileren MP's. Hier hoe
ven ze niet in actie te komen. De
Oostduitsers houden zich duidelijk
op een afstand. Maar in Jüterbog
zelf en in de omringende gemeen
ten heeft de bevolking meer dan ge
noeg van de Russen. 'Russen raus',
staat er op sommige muren geklad
derd.
In dit gebied zijn extreem veel
eenheden van de Westgroep der
Sovjetstrijdkrachten geconcen
treerd. De Oostduitse schattingen
variëren van 70.000 tot 100.000 man.
Alles wat met militair apparaat te
maken heeft, is hier te vinden.
Tanks, vliegtuigen, pantserwagens,
helikopters, raketten. En allemaal
maakt het vreselijk veel lawaai. De
gevreesde Backfires en Migs razen
op een hoogte van 20 tot 50 meter
over de velden en huizen.
"Dinsdag en donderdag zijn de
ergste dagen", zegt Christian
Görotz, de partijloze burgemeester
Na de val van de Muur zwijgen ook
de mensen niet meer die tientallen
jaren zijn geterroriseerd door het la
waai. Overal in de DDR worden de
monstraties gehouden tegen de oe
fenende Russen. De stemming is
veelal agressief en op verscheidene
plaatsen is het tot botsingen geko
men tussen meest jongere Oostduit
sers en Russische soldaten.
Net als in andere garnizoensste
den heeft het Burgercomité van Jü
terbog een zwartboek opgesteld.
Het staat vol verhalen over bijna-
vliegrampen en toevallige beschie
tingen van huizen aan de rand van
het enorme schietterrein. Op som
mige boerderijen moeten elk jaar de
granaatsplinters uit de schuren
worden gehakt; in diverse groente
tuintjes belanden met de regelmaat
van de klok uit de koers geraakt gra
naten. En nog in september vorig
jaar zocht de bevolking van een
kleine nederzetting hals-over-kop
dekking in de kelders, omdat hun
huizen per ongeluk onder vuur
kwamen te liggen.
Door dit soort levengevaarlijke
incidenten is de stemming er uiter
aard niet beter op geworden. Maar
'Russen raus'? Nee, zo hoeft het
voor veel bewoners nu ook weer
niet. "Per slot van rekening hebben
we het aan de politiek van Michael
Gorbatsjov te danken dat we vrij
zijn", zegt de burgemeester. Ook an
dere inwoners zeggen dat ze niets
tegen het Russische volk hebben,
maar wel tegen die gigantische mili
taire concentratie in hun streek.
"Trouwens, ook de Russische vrou
wen en kinderen hier lijden er on
der".
Toch ziet iedereen in zijn hart de
Russen liever vandaag dan morgen
vertrekken. "Tientallen jaren moes
ten we zwijgen. Geen woord over
die enorme overlast, stilte bij onge
lukken, niets over de milieu-vervui
ling. Nu is het genoeg. De wereld
moet weten op wat voor kruitvat wij
nog steeds leven. Daar moet zo snel
mogelijk een 'einde aan komen", re
deneert een vertegenwoordiger van
een jongerengroep.
Uitbarsting
De Russen zelf lijken maar weinig
te merken van de opgekropte Oost
duitse gevoelens, die nu overal tot
uitbarsting komen. Een officier:
"Velen van ons hadden graag meer
contact willen hebben met de Duit
sers, maar misschien lukt dat nog
voordat we vertrekken. We kunnen
nog veel van hen leren". Ook hij zou
graag meer van West-Europa zien,
nu. de Muren zijn gevallen. "Maar
die kansen zijn niet erg groot. Wij
zullen vertrekken omdat we hier
niet langer de belangen van ons
land hoeven te verdedigen".
Zijn laatste woorden zijn nauwe
lijks nog te verstaan door het gebrul
van twee startende Migs. Ze gaan
niet 'Na doma', maar oefenen nog
alsof hun leven er van afhangt. In
Jüterbog en omstreken zal onge
twijfeld achter menig raam weer
een vuist worden gebald. "Vol goe
de en vriendschappelijke gevoelens
zullen de Russische strijdkrachten
vertrekken", zei minister van bui
tenlandse zaken Hans-Dietrich Ge
nscher.
Europese lutherse commissie:
FRANKFURT a.M. (EPD) - De lutherse kerken in Europa plei
ten voor een verdraagzamer houding tegenover de joodse gods
dienst. Zij willen een kritisch onderzoek van de lutherse theo
logie en de „anti-joodse uitlatingen van Luther met hun nood
lottige gevolgen".
Dat staat in een verklaring van de Europese lutherse commis
sie Kerk en Jodendom, die gisteren in Hannover is gepubli
ceerd. De commissie bereikte een moeizaam compromis over
de jodenzending door de woorden 'zending' en 'dialoog' weg te
laten.
De verklaring is het resultaat van
een bijeenkomst in mei dit jaar in
Driebergen, waaraan vertegen
woordigers van 14 lutherse ker
ken in Europa, waaronder Neder
land, de Bondsrepubliek, de
DDR en de Scandinavische lan
den, hebben deelgenomen.
Luther stond aanvankelijk po
sitief tegenover de joden, maar
veranderde van houding toen hij
inzag, dat de joden zich niet tot
het christendom zouden bekeren.
In 1543 eiste hij dat de synagogen
werden platgebrand, de wonin
gen van joden werden verwoest
en dat zij „bijvoorbeeld onder één
dak of in een stal" zouden worden
ondergebracht, „net als de zigeu
ners, zodat zij weten, dat zij geen
meester in ons land zijn, zoals zij
pochen, maar in ellende verkeren
en gevangen zitten". „Alles wat
zij hebben, hebben zij van ons ge
stolen en geroofd door hun woe
kerwinsten", meende Luther. Hij
bepleitte ook een verplichte ar
beidsdienst voor .jonge, sterke
joden en jodinnen".
De commissie vindt, dat niet al
leen deze uitlatingen kritisch
moeten worden beoordeeld, maar
dat ook een nieuwe bezinning op
de gevolgen van fundamentele
onderdelen van de lutherse theo
logie voor de verhouding tussen
joden en lutheranen noodzakelijk
Omdat de lutherse kerken van
mening yerschillen over de jo
denzending, heeft de passage
daarover in de verklaring sterk
het karakter van een compromis.
De Scandinavische kerken hech
ten nog sterk aan de zending on
der de joden, maar de Nederland
se lutheranen kiezen vrijwel uit
sluitend voor de dialoog tussen
christenen en joden.
Over de jodenzending wordt
gezegd, dat elke ontmoeting tus
sen joden en christenen het in-
Vredescollecte
LEUSDEN (ANP) - Het toeken
nen van subsidies aan elkaar be
concurrerende vredesorganisa
ties leidt in de Gereformeerde
Kerken in Nederland niet tot po
gingen om de tegenstellingen te
boven te komen. Het kerkegeld
wordt eigenlijk alleen maar ge
bruikt voor de nadere profilering
van het eigen gedachtengoed.
Dit schrijft de commissie Vre
desprojecten die subsidies heeft
toegekend aan onder meer Kerk
en Vrede, het Interkerkelijk Co
mité Tweezijdige Ontwapening
(ICTO) en de Internationale Vre-
desbrigades. Het Interkerkelijk
Vredesberaad (IKV) krijgt jaar
lijks een vast bedrag, dat net als
de subsidies afkomstig is uit de
opbrengst van de vredescollecte
die in 1988 in de Gereformeerde
Kerken werd ingevoerd.
Andere vredesorganisaties dan
het IKV kunnen een beroep op de
projectenpot doen als zij menen
dat hun project bijdraagt aan het
overwinnen van de polarisatie op
dit terrein. Hiervan is niet zoveel
terecht gekomen, constateert de
commissie, die ook wijst op het
gering aantal aanvragen. Hoewel
60.000 gulden beschikbaar was, is
de afgelopen twee jaar nog geen
15.000 gulden uitgekeerd voor in
totaal negen projecten.
De commissie adviseert de sy
node in elk geval nog twee jaar
door te gaan met de vredescollec
te. In 1989 bracht de (niet ver
plichte) collecte 90.000 gulden op.
Einde van KTUA
in doodse stilte
AMSTERDAM (ANP) - Onder
doodse stilte heeft de voorzitter
van het curatorium gisteravond
het einde van de Katholieke
Theologische Universiteit Am
sterdam aangekondigd. Tijdens
de opening van het academisch
jaar 1990/1991 in de Sonesta Koe
pelzaal te Amsterdam zei dr.
J.R.Th.M. Peters S.J. dat de
KTUA, opgericht in 1967, zal op
gaan in de KTUU (Utrecht). Uit
die fusie ontstaat een nieuwe Ka
tholieke Theologische Universi
teit voor het noorden van Neder
land, die in Utrecht wordt geves
tigd. Misschien kan een „beschei
den" deel in Amsterdam blijven.
Het einde van de KTUA is het
gevolg van het rapport van de ver
kenningscommissie Godgeleerd
heid (Smits-Oberman), die vorig
jaar april minister Deetman advi
seerde het aantal wetenschappe
lijke theologische instellingen in
te krimpen. De fusie tussen
Utrecht en Amsterdam kwam
zeer moeizaam tot stand. Als er al
een „bescheiden" onderdeel in
Amsterdam blijft, dan is dit geen
instroomlokatie voor de eerste ja
ren maar iets voor vergevorderde
studenten. Ook de KTUU wil dit
wel, zo zei Peters in een toelich
ting.
zicht eist, dat God zelf de zenden
de instantie is. Het is God die over
de werking van het geloofsgetui
genis en het eeuwige heil van de
mensen beslist. Christenen moe
ten de joden met „deemoed, lief
de en respect" tegemoet treden
en het joodse geloof serieus ne
men. „Het laatste oordeel over de
mensen is bij God en blijft Zijn
geheim". Joden mogen in geen
geval tot bekering worden ge
dwongen, aldus de verklaring.
De lutherse commissie beklem
toont de „unieke" religieuze over
eenkomsten tussen joden en
christenen door het Oude Testa
ment en het geloof in de „ene
God". Tegelijkertijd wordt ver-
weeen naar de bijzondere verant
woordelijkheid van de christenen
tegenover de joden in verband
met de vernietiging van zes mil
joen joden tijdens de Tweede We
reldoorlog, die een „ingrijpende"
uitdaging aan de christelijke leer
en praktijk betekent.
De verklaring waarschuwt voor
„christelijk triomfalisme en supe
rioriteitsgevoel", die in het verle
den hebben geleid tot rechtvaar
diging van onderdrukking en ver
volging van de joden. Daarom is
een verandering in de kerken no
dig. Om een nieuwe houding te
genover de joden te vinden, moet
de kerk leren boete te doen, aldus
de verklaring.
Nieuwe kalender
zending en missie
gewijd aan Japan
OEGSTGEEST (ANP) - De groot-
ste Nederlandse kerken hebben
hun zendings- en missiekalender
voor komend jaar gewijd aan Ja
pan, hoewel dit land geenszins tot
de ontwikkelingslanden gere
kend kan worden. Japan is friet
zyn 1,5 miljoen christenen (1 pro
cent van de bevolking) echter wel
een missieland bij uitstek.
De kalender, sinds 1980 een ge
zamenlijke uitgave van de (pro
testantse) Nederlandse Zendings
raad en het (rk) Centraal Missie
Commissariaat, werd in het Zen
dingshuis te Oegstgeest gepre
senteerd aan enkele vertegen
woordigers van de zeer kleine Ja
panse christelijke gemeenschap
in Nederland. Er zijn ongeveer
4.000 Japanners in Nederland.
De Japanse kunstenaar Sadao
Watanabe leverde twaalf zeef
drukken voor de kalender, die
volgens de makers „mensen in
Nederland wil laten zien hoe
mensen elders in de wereld om
gaan met het Evangelie".
J.C. de Qruijter van de gerefor
meerde zending meldde dat het
aantal verkochte kalenders de
laatste jaren steeds met ongeveer
tien procent daalt. Voor volgend
jaar zijn er ruim 200.000 kalenders
vervaardigd, waardoor de Missie-
zendingkalender „nog steeds de
best verkochte kalender in Ne
derland is".
Concert Waalse Kerk
LEIDEN - De Waalse Kerk in
Leiden (Breestraat 64) organi
seert zondagavond weer een con
cert. Op zal treden het koor de
'Capella pro Cantibus' onder lei
ding van Theo Tobé. Het concert
begint om 19.00 uur en zal onge
veer een uur duren.
De vredesbeweging Kerk en
Vrede heeft de kerken opgeroe
pen duidelijk uit spreken dat alles
moet worden gedaan om ingrij
pen met militaire middelen in het
conflict rond de Perzische Golf te
voorkomen. Zij vraagt de kerken
verder hun verbondenheid met
Israël te bevestigen en de dialoog
tussen islam en christendom te
bevorderen. Kerk en Vrede herin
nert de kerken aan de slotverkla
ringen van het conciliair proces
voor gerechtigheid, vrede en be
houd van de schepping in Basel
(1989) en Seoul (1990). Daarin
werd onder meer gezegd, dat oor
log in strijd is met de wil van God
en dat de kerken moeten werken
aan een cultuur van geweldloos
heid.
De centrale raad van Duitse
Joden wil dat er in het hereni
gingsverdrag van BRD en DDR
in de inleiding een verwijzing
naar de slachtoffers van de nazi-
tijd wordt opgenomen. De rege-
ring-Kohl heeft een eerste voor
stel afgewezen, zo maakte voor
zitter Heinz Galinski van de Jood
se koepelorganisatie gisteren be
kend.. Als dit zo blijft, dan is dit
een „slecht teken voor de politie
ke cultuur in een herenigd Duits
land".
Beroepingswerk
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Klaaswaal: G. J. van Aalst te
Benthuizen.
