Saudi-Arabië wil
spoedzitting OPEC
toaiari
Kok weer tussen overheidstekort en minima
600 banen extra weg bij HSA
Verlegging oliestroom naar Europa ontleend
Vervoersbedrijf wil 60
aardgasbussen laten suizen
Gorbatsjov en
Jeltsin pogen
lan economie
snel te redden
Van Atlantische naar
Stille Oceaan per trein
Boeren krijgen f 170.000
bij opgeven hopeloos bedrijf,
r» a- */m 0
MMM&
PAVAR0TTI
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1990
ECONOMIE
PAGINA 5
RYAD/TOKYO/LONDEN (AP/UPI/DPA/KRF) Saudi-Arabie heeft gisteren opgeroe- sie subsidie aan te vragen
pen tot een spoedvergadering van de olie-producerende landen in de OPEC om de strate- eventuele meerkosten
gie op de oliemarkt te bepalen tijdens de Golfcrisis. Het olie-land sprak ook de berichten
tegen dat olie-leveranties aan de Verenigde Staten en Japan worden verlegd naar Europa,
dat nu verstoken is van olie uit Irak en Kuwayt.
UTRECHT - Het autobusbedrijf
Centraal Nederland heeft zo veel
vertrouwen in zijn aardgasbus, dat
het al ver vooruit durft te denken.
De proef met bussen die met stille
motoren op het schone aardgas
worden aangedreven, is eigenlijk
nog maar net goed op gang geko
men, maar Centraal Nederland
weet nu al zeker dat de aardgasbus
het zal winnen van de nu nog getole
reerde lawaaiige bus met de vieze
dieselmotor onder de kap.
gasmotor per keer nog zo'n 70.000
gulden. Maar we weten dat de in
dustrie niet stil zit. Diverse fabrie
ken zijn bezig chassis met een kant
en klare aardgasmotor te ontwikke
len, geschikt voor de opbouw van
een buscarrosserie. Mercedes bij
voorbeeld is daar al ver mee", aldus
"We moeten straks b« de minister N007d^s ve™achtTat'i; dat
goed beslagen ten ijs komen
snel zijn als de traditionele diesel- projectleider J.Th. Noordanus
wagens, terwijl ze aanzienlijk min- Centraal Nederland gisteren. "Onze óêr ztilTfuitvalten' "Ombouwen
der vervuilen en het geluidsniveau nieuwe vestiging in Hoofddorp rijdt fitijd duurdcr'\ zegt hij
geval de kosten voor het realiseren
aardgasbussen aanzienlijk la-
Y.a"d.aaIdatKtie^USbe.dïijfert0e bussen, die voortsuizen
Maar, een positief proefresultaat
alleen is nog wat anders dan het
massaal op de weg krijgen
met zestig dieselbussen en daarvan ipiMiiiiii
weten we hoeveel geld dat kost. We ju£7orig j^ar
Centraal Nederland presenteerde
de toenmalige
moeten over een jaar haarscherp de
de van de aardgasbus. Dat parade-
overgegaan bij het ministerie
VROM en bij de Europese Comi
tionale economische veiligheids- - r J™ JUU u.ucnuaoi nuiuuuouctora-
klep: het aardgas. Daarom heeft het EnPhPJtJ,t w^nt Hat iQ uftffn" bedriJf verloren gegaan, maar ge-
df busbedrijf nu ook al contacten ge- üfj? ud™" h^B w^n^idd^al^an-
de staat op het punt om te worden
getransformeerd en de komende
maanden worden er nog zes onder
handen genomen, zodat de proef
uiteindelijk met tien bussen wordt
gehouden.
paard is helaas bij de grote brand i
juli in het Centraal Autobusherstel-
betj?i™ regdmerhetjJM- de bedoeling'
toekomst op aardgas laten rijden «pNO
S",Z\STULb.7!e,n 'Ldakkan trum Nederland*
het ECN, het Energie Cen-
Centraal Nederland loopt op het
De Saudische minister Hisham
Nazer (energie), zei dat zijn land,
men met andere leden
ganisatie van Olie-i
Landen, om een onmiddellijke bij
eenkomst heeft gevraagd om tot
een eenduidige opstelling te kun
nen komen. Ook Venezuela wil een
snelle bijeenkomst om een geza
menlijk antwoord op de Golfcrisis heeft dat nog niet toegezegd,
te formuleren, zei minister Figuere-
do (buitenlandse zaken) gisteren.
In een korte verklaring ontkende
Nazer dat Saudi-Arabie afnemers te
verstaan heeft gegeven dat ze in
september moeten rekenen op ver
minderde leveranties. Eerder op de
dag kwamen er berichten uit
Tokyo, die hun oorsprong zouden
hebben bij het Japanse ministerie
van buitenlandse zaken, dat Saudi-
Arabie oliemaatschappijen in de
VS, Europa en Japan heeft laten we
ten dat in september 15 tot 20 pro
cent minder olie geleverd zal wor
den.
Do.or de Iraakse invasie in Ku
wayt levert de OPEC per dag vier
miljoen vaten olie minder op de we
reldmarkt. De ministerraad van de oiieproduktie"al hebben vergroot!
OPEC stelde op 28 juli voor de 13 - -
lidstaten een dagelijkse produktie
van 22,5 miljoen vaten vast. Saudi-
de de Or- Arabie levert daarvan 5,38 miljoen
porterende vaten per dag. In de Amerikaanse
pers werd gesuggereerd dat Saudi-
Arabie de oiieproduktie zal opvoe
ren om het weggevallen aandeel
van Irak en Kuwayt op te vangen,
het Saudische olieministerie
dat nog ni
Extra olie
Diplomaten in Saudi-Arabie gelo
ven niet dat het land die stap zal ne
men zonder overleg met de OPEC.
Saudi-Arabie zou in staat zijn dage
lijks twee miljoen vaten olie meer te
produceren, waardoor het land een
sleutelrol kan vervullen bij het op
vangen van de verminderde leve
ring op de wereldmarkt.
Iran en de Verenigde Arabische
Emiraten hebben gezegd dat ze zich
aan de OPEC-richtlijn van 28 juli
zullen houden, maar landen die
krap bij kas zitten, zoals Venezuela,
hebben laten weten bereid te zijn de
oiieproduktie op te voeren. Vene
zuela zou volgens deskundigen zijn
York met 94 dollarcent tot 27,40 dol-
zjjn gemaakt voor het rijden op S^eei vërfer te gaan
Noordanus.
De projectleider van Centraal Ne-
I de proeffase eindigt," een derland spreekt nadrukkelijk over
ogenblik een proef met drie bussen, compieet draaiboek te hebben hoe eventuele meerkosten van het aard
de dieselmotoren geschikt dan technisch, financieel en proce- gasproject. „Nu kost het ombou-
i dieselmotor tot aard-
Om het wegvallen van olie uit Ku
wayt en Irak voor een deel te com
penseren willen de VS dat de oiie
produktie in Alaska wordt vergroot
met ongeveer 50.000 vaten (van 159
liter) per dag. De Amerikaanse mi
nister van energie, James Watkins,
heeft de automobilisten in zijn land
1 aangeraden de bandenspanning
Til O Tl ppnn nmiP van hun auto's iets te verhogen.
IJlCU 1 CLUI1UI11IC' Daardoor vemindert het benzine-
verbruik. Dit scheelt volgens
Watkins ongeveer 100.000 vaten ru
we olie per dag.
Door de verdeeldheid in de OPEC
MOSKOU (AP) - Sovjet-leider Mi- zÜn de Priizen van ruwe olie giste-
"Deze transcontinentale vorm
van samenwerking is ontzettend
belangrijk. Niet alleen voor de com-
spoorlijn merciele samenwerking in Latijns-
Brazilie Amerika, maar ook om de handel
RIO DE JANEIRO (IPS) - Het Bra
ziliaanse ministerie van transport is
bijna klaar met het onderzoek
de haalbaarheid van ei
die de Atlantische kust
moet verbinden met die van de Stil- met de rest van de wereld te bev
le Oceaan in Chili. De beoogde deren,'' aldus minister Silva. De
spoorlijn zal zich uitstrekken
een afstand
ter, te begir
ject voert dwars door Argentinië
Paraguay naar het eindstation in de moeten
Noordchileense havenstad Antofa- produkten
de minister van verkeer,
lega's van milieu en wetenschap het
project een warm hart toedragen.
De Braziliaanse president Fernan
do Collor de Mello heeft de plannen
al besproken met de Chileense pre-
op het schip De Heemskerck het anti-raketsysteem, Goalkeeper, dat deels sident Patricio Aylwin. Het project
wordt beschouwd als een belangrij-
(archieffoto) ke bijdrage aan de samenwerking
tussen de Latijnsamerikaanse lan
den.
spoorlijn zal vooral een kostenbe-
zesduizend kilome- sparing betekenen in de export van
in Santos. Het tra- landbouwprodukten naar Azie en
landen in, de Stille Oceaan. „We
vinden om onze
concurrerend te
maken," aldus Silva. De landen die
bij het project betrokken zijn, heb
ben intussen voorstellen ingediend
t bij internationale financiële instel-
het is bekend dat Ozires Silva! lingen. Mogelijk zal de Wereldbank
zijn col- "et initiatief steunen.
De Braziliaanse autoriteiten
afwachtende houding
Vakbonden vrezen gedwongen ontslagen
chail Gorbatsjov en de president
verder gestegen. In Londen
.„.1 de Russische Federatie, Boris werd ruwe olie uit het Noord-z
Jeltsin, hebben hun vakantie afge- veld Brent voor levering in oktober
broken om in Moskou hun nood- bijna anderhalve doUar per vat (159
plan te redden dat de Sovjet-econo- liter) duurder op 26,55 dollar. De
mie uit het slop moet halen. k°ndensemarJ? sloot woensdag op
Jeltsin, die woensdag zijn ^5,12 dollar. De pnjs voor West
rondreis door zijn republiek afbrak Texas Intermediate (de belangrijk- apparaten moeten tot 1995 nog
had een dag eerder gezegd dat er ste Amerikaanse oliesoort) voor le- fggj
een conflict is gerezen binnen de vering in september steeg in New
twaalf leden tellende commissie die
hij en Gorbatsjov begin deze maand
hebben ingesteld en die een blauw
druk moet ontwerpen voor de over
gang naar een markteconomie. Jelt
sin zei niet waarover onenigheid be
staat.
Na een gesprek met commissiele
den zei Jeltsin gisteren dat leden
hebben geklaagd dat ze moeilijk in
formatie loskrijgen bij de ministe
ries van financien en defensie, twee AMSTERDAM/TOKYO/NEW
departementen die vitale sectoren YORK (ANP/UCN/DPA/KRF)
beheersen. Zon- De Amerikaanse dollar is de handel
Het vertrekpunt van de lijn staat
nog ter discussie. Sommige politici
pleiten voor een station in Puerto
Rico Grande del Sur. nabij de grens
met Uruguay. De trein zou dan ge
durende een deel van het traject ge
bruik kunnen maken v^n bestaan
de spoorlijnen in Argentinië. In elk
HENGELO (GPD/ANP) - Bij de- vermindering zonder gedwongen bekendgemaakt werd, meldde de geval moet een verbinding in het
fensie-industrie Hollandse Signaal- ontslagen worden opgevangen. Dit directie dat tot eind volgend jaar 900 Andesgebergte worden gebouwd
apparaten moeten tot 1995 nog eens heeft de directie gisteren meege- van de 5000 arbeidsplaatsen ge- en dat niaakt de onderneming kost-
600 arbeidsplaatsen verdwijnen, deeld aan de vakbonden. schrapt moeten worden. Daar ko- baar. Al met al zal de bouw vier jaar
Door het natuurlijk verloop kan die Bij de reorganisatie die begin juli men er dus nog eens 600 bij, zodat vergen en miljarden dollars kosten.
de werkgelegenheid over vijf jaar
Dollar in vrije
val door slechte
cijfers inflatie
details te treden zei jeltsin op de Westeuropese wisselmarkten-
dat er maatregelen zijn genomen begonnen op weer een dieptepunt,
die chaos moeten voorkomen tij- In Amsterdam werd om 10 uur een
dens de overgang naar het marktge- koers van 1,7475 gulden opgegeven
richte systeem dat hij en Gorbatsjov tegenover een slotkoers van 1,7605
voor ogen hebben. gisteren.
Gorbatsjov, die tijdens zijn va
kantie telefonisch contact met de
economische commissie heeft
Na een gemiddelde daling van
twee procent gisteren zijn de aande-
derhoüdën," heVft "alle^ departemen- lenkoersen op de effectenbeurs van
regeringsbureaus opdracht Tókyo vanochtend verder omlaag-
gegeven met de
gegaan. De Nikkei-index van de 225
te werken. Jeltsin klaagde echter fondsen zakte met 762,72 punten tot
dat de commissie nog steeds geen 26.786,72 punten, een daling
analyse van de huidige Sovjet-be- 2,77 procent,
groting heeft gehad. Bovendien zijn
er volgens Jeltsin bureaucratische
obstakels, die te wijten zijn aan on
wil of sabotage.
Kolen
De kolenaanvoer in de Rotterdamse
haven is in het tweede kwartaal van
1990 toegenomen met 46 procent in
vergelijking met dezelfde periode woorden
vorig jaar. De totale aanvoer komt het adres
Het vorige dieptepunt van de dol
lar was de slotkoers van 1,7480 gul
den van afgelopen woensdag. Giste
ren in New York was al een koers
van 1,7495 gulden bereikt en tijdens
de aansluitende handel in Tokyo
trad er geen verbetering op. Hande
laren wachten op de cijfers van de
Amerikaanse handelsbalans over
juni die vandaag worden bekendge
maakt.
In New York kon de dollar even
stijging boeken na de harde
Saddam Husayn aan
t president Bush. De
uit op"4,4 miljoen ton en was vorig winst was maar van korte duur. De
jaar 3,2 miljoen ton. Deze cijfers dollarkoers ging verder niet om-
heeft het Gemeentelijk Havenbe- hoog op de tegenvallende stijging
drijf Rotterdam vanochtend be
de consumentenprijzen
kendgemaakt. Het havenbedrijf VS in juli. Handelaren konden daar
verwacht dat de vraag naar kolen in geen logische verklaring voor vin-
de toekomst zal stijgen, omdat er den.
onder meer in de Bondsrepubliek
i Groot-Brittannië
en ui De Newyorkse effectenbeurs
lengestookte centrales worden ge- daardoor gisteren fors lager geslo- *TOKYO Slapende bi
bouwd.
Ruilen
De chartermaatschappij Air Hol
land is met de Britse chartermaat
schappij Britannia Airways over
eengekomen drie Boeings-757 van
Air Holland gedurende twee jaar
om te ruilen voor twee grotere
Boeings-767 van Britannia. De di
rectie van Air Holland heeft dat gis
teren bekendgemaakt. Air Holland
heeft in Europa momenteel vijf
Boeings-757. Een zesde Boeing-757
vliegt voor Air Aruba.
Koper
Argentinië hoopt buitenlandse in
vesteerders te kunnen interesseren
voor de ontginning van grote koper-
reserves, waarvoor ongeveer 500
miljoen dollar nodig is. De afgelo
pen week heeft de staatsmijnbouw
onderneming Yacimientos Mineros
de Agua de Dionisio' (YMAD) de
Zuidafrikaanse E.L. Bateman op
dracht gegeven een studie te ver
richten naar de mogelijkheden voor
de winning van kopererts in dag
bouw in de noorwestelijke provin
cie Catamarca.
ten. De Dow Jones-index van dertig
industriële aandelen kelderde met
66,82 punten tot 2.681,45, een verlies
van bijna 2,5 procent. Er sloten in
totaal 1.284 fondsen lager en slechts
322 hoger. De omzet was met 141
miljoen aandelen niet veel groter
dan het bescheiden totaal van 135
miljoen op woensdag.
Het inflatiecijfer van 0,4 procent
voor juli was hoger dan verwacht.
Er was over het algemeen een stij
ging verwacht van 0,3 procent. In
juni bedroeg het stijgingspercenta
ge 0,5. Zonder de vaak sterk wisse
lende prijzen voor energie en voed
sel was er dé afgelopen maand spra
ke van een prijsstijging van 0,6 pro
cent. In juni kwam deze stijging uit
op 0,4 procent. Omgerekend over
een jaar betekent het percentage
van juli een inflatie van 4,7 procent.
In juni was dat 6,7 procent gejveest.
Vermoedelijk zal de prystyging
over augustus een stuk groter uit
vallen dan over juli. Dan is de stij
ging van de brandstofprijzen mee
gerekend die een gevolg is van de
olieprijsstijging na de inval van Irak
in Kuwayt op 2 augustus.
op 3500 man zal terechtkomen.
De nieuwe ingreep, voor de perio
de 1992-1995, is nodig om de markt
positie te kunnen handhaven, zo
vertelde topman J.H.J. Bosma gis
teren aan de vakbonden, die volle
dig verrast werden door de medede
ling. Om op een concurrerende pro-
duktiviteit te komen moet de omzet
per werknemer worden opgevoerd
tot 200.000 gulden per jaar. Aange
zien de omzet niet groeit, komt dat
neer op een verdere daling van de
werkgelegenheid.
Volgens directiewoordvoerder
Marseille zal ook die verdere terug
loop niet leiden tot het sluiten van
vestigingen of stopzetting van be
paalde activiteiten. De "kritische
grens" waar beneden sommige ves
tigingen onrendabel worden is vol
gens hem nog niet bereikt. HSA,
sinds begin dit jaar een dochterbe
drijf van het Franse concern
Thomson-CSF, heeft vestigingen in
Hengelo, Huizen, Den Haag, Apel
doorn, Eindhoven en Gronau (Did).
De bonden.hebben daar hun twij
fels over. Ook vrezen zij dat het na
tuurlijk verloop te laag zal zijn om
ontslagen te voorkomen, zo vertel
de Dick de Valk (Industriebond
FNV) en Wim Nattekaas (Industrie-
en Voedingsbond CNV) na afloop
van het gesprek. Van de directie
kregen zij ook niet de verzekering
dat de nieuwe ingreep geen ontsla
gen zal vergen.
Bestuurder Sjerp Holterman van de
Unie BLHP wijst erop dat Signaal
de laatste jaren al een omzet boekte
die niet boven de 700 miljoen gul
den uitkwam. "Op datzelfde bedrag
denkt de directie de komende jaren
te blijven zitten, maar we moeten
wel bedenken dat daar de gevolgen
van de politieke ontspanning nog
bovenop komen. Die zullen vooral
vanaf 1992 merkbaar worden in de
orderportefeuille. Het kan dus nog
wel minder worden". De Unie-be
stuurder zegt dat de directie giste
ren "iets te vaak zei: als we die be
grote omzet inderdaad halen".
DEN HAAG (ANP) Akkerbouwers die hun weinig perspectief biedende
bedrijf willen stopzetten, komen in aanmerking voor een eenmalige ver-:
goeding van maximaal 170.000 gulden. Dat blijkt uit de regeling die het mi-:"
nisterie van landbouw, natuurbeheer en visserij (LNV) gisteren bekend-!
maakte.
Stoppende akkerbouwers krijgen voor de eerste 10 hectaren 5.000 gul
den per hectare. Voor de vijfde en zesde tien hectaren bedraagt de vergoe
ding 1.500 gulden per hectare. De akkerbouwers mogen niet jonger zijn
dan 40 jaar en niet ouder dan 64.
De regelingen zaten reeds eind vorig jaar in de pen. De uitwerking ervan
lag voor behandeling bij de EG in Brussel, toen in Nederland de acties van
protesterende akkerbouwers op gang kwamen. De steunmaatregelen zijn
verder uitgewerkt in de adviezen van de zogenoemde commissie van goe
de diensten, onder leiding van oud-bewindsman De Koning.
ADVERTENTIE
NU VERKRIJGBAAR
1 in
Hét 3 Tenoren Concert
DE SPECIALIST IN HI-FI, COMPACT DISC, AUDIO&VIDEO
Pieterskerkchoorsteeg 11, Leiden, Tel. 071-122184
Van onze correspondent
Henri Kruithof
DEN HAAG - Minister Kok (finan
ciën) stelt in zijn brief nog niet voor
welke belastingen hij wil verhogen.
Hij kan kiezen tussen de loon- en in
komstenbelastingen of de indirecte
belastingen, zoals accijns op alco
hol en tabak. Zijn voorkeur gaat uit
naar het laatste. Het ziet er echter
naar uit dat Kok straks hoe dan ook
kan rekenen op tegenstand van en
kele van zijn collega's in het kabinet
wanneer hij komt met zijn voorstel
len om het nieuwe tekort te dekken.
Deze vinden eigenlijk dat Kok
niet zo star moet vasthouden aan de
afgesproken daling van het finan
cieringstekort tot 4,75 procent van
het nationaal inkomen in 1991. En
kele topambtenaren uit de Centraal
Econonische Commissie (CEC)
hebben al laten doorschemeren dat
Kok maar iets soepeler moet zijn.
De minister van financiën voelt
daar echter niets voor. Hij is bang
dat wanneer hij de teugels op dit
punt laat vieren, de ministers even
tuele toekomstige overschrijdingen
van hun begroting niet meer willen
compenseren. Koks eerste uit
gangspunt in de augustusbrief, die
hij gisteren verstuurde, is dan ook
dat het financieringstekort dit jaar
terug moet naar 5*25 en volgend jaar
naar 4,75 procent.
Een belangrijk probleem dat de
ministers de komende weken nog
moeten oplossen is de koopkracht.
Volgens de laatste berekeningen
van het Centraal Plan Bureau (CPB)
gaan de minima met kinderen er
slechts 0,1 procent op vooruit, ter
wijl de mensen met een inkomen
van ongeveer tachtigduizend gul
den er 1,1 procent op vooruit gaan.
Robbertje
Juist voor de sociaal-democraat
Kok is dat een probleem. Zijn partij
is er altijd voorstander van geweest
ook de minima gelijkelijk te laten
meedelen in de welvaartsstijging.
Het ziet er dan ook naar uit dat er
nog een robbertje gevochten moet
worden in het kabinet om de inko
mensontwikkeling meer gelijkma
tig te laten zijn. Dat kan door ver
schuiving in de belasting- en pre
mietarieven. In de augustusbrief
doet Kok daar echter nog geen voor
stellen voor. Die komen op z'n
vroegst volgende week.
Dan ligt er nog de wens van de
PvdA om bejaarden met een klein
pensioentje iets extra's te geven. Zij
zijn er door de belastinghervormin
gen op achteruit gegaan. Het gaat
echter maar om een kleine groep
mensen (enkele tienduizenden), die
bovendien door fiscale maatregelen
moeilijk te bereiken is. Alleen als
het belastingformulier weer veel in
gewikkelder wordt gemaakt, zijn er
specifieke maatregelen voor deze
groep te bedenken, maar dat wil
Kok niet.
Het CDA wil bovendien nog iets
doen voor alleenverdieners met
kinderen, die er ook nogal bekaaid
zijn afgekomen. Dat is betrekkelijk
eenvoudig. Op het ministerie van fi
nanciën wordt overwogen om de al-
leenstaandentoeslag in de loonbe
lasting, die per 1 januari aanstaande
zou worden afgeschaft, te handha
ven. Dat kost de schatkist welis
waar enkele tientallen miljoenen
guldens, maar dat is wel op te bren
gen.
Het Centraal Plan Bureau is giste-
ren ook met nieuwe berekeningen
gekomen, als gevolg van de crisis in
de Golf. Door de hogere olieprijs (21
dollar gemiddeld in plaats van 18?
dollar) en de lagere dollarkoers (1,75
in plaats van 1,85) stijgen de aard- j
gasbaten nog eens met een half mil-
jard gulden. Volgens het CPB zul-
len belasting- en premiedruk niet
veranderen evenmin als het natio
naal inkomen.
Wel denkt het CPB dat de koppe
ling van uitkeringen aan de lonen
iets hoger zal uitvallen door een iets l
hogere inflatie. Het gaat daarbij
echter slechts om een aanpassing a
van 0,13 procent (2,92 in plaats van i
2,79 procent). De lonen in het be-
drijfsleven zullen naar verwachting
met 3,25 procent stijgen in plaats
van de eerder verwachte drie pro
cent.
