Zuid-Afrika dreigt te verdrinken in orgie van geweld
Vissen in
zandwin-
plassen
Zelf latex-mal maken
voor gips-afgietsels
Verdachte kiest voor aanval
tijdens eerste dag IRA-proces
VISSPORT
Boormachine
kan ook
pompen
Sovjet-kaper mag in Zweden
blijven van hooggerechtshof
Remlicht
voor
de fiets
VRIJDAG 17 AUGUSTUS 1
\VJ:UJ=*ÉPJ»J
DOOR BRAM VAN LEEUWEN
BUITENLAND
Er zijn in onze omgeving nogal
wat wateren die de laatste decen
nia zijn ontstaan als gevolg van de
zandwinning. De behoefte om
laaggelegen weilanden zo op te
hogen dat er huizen kunnen wor
den gebouwd of het aanbrengen
van zandlichamen voor nieuwe
wegen of verbredingen is er de
oorzaak van dat nieuwe plassen
en meren zijn gevormd die een
ding met elkaar gemeen hebben.
Zij zijn erg diep. En dat kan oplo
pen tot zelfs 30 a 30 meter.
Om een paar voorbeelden te
noemen: het Zweiland, dat aan de
Warmondse kant van de Kager-
plassen ligt bij de uitmonding van
de Zijl. Verder hebben we het
grote recreatiegebied Vlietland
bij Voorschoten waar de
zandwinning in één plas inmid
dels is afgerond, maar op een
tweede aangrenzende in de Mee-
slouwerpolder nog steeds in volle
gang is.
Iets meer in de richting van
Zoetermeer ligt het recreatiege-
'.bied Noord Aa, niet te verwarren
met het al veel langer bestaande
plasje achter Zoeterwoude met
dezelfde naam.
Verder kennen we bij Valken
burg nog het Valkenburgse Meer
waarin nog steeds driftig zand
wordt opgezogen mede ten be
hoeve van de fabricage van steen
door Van Herwaarden. En dan
ligt er tussen Oegstgeest en War
mond nog de zogenaamde Put
van Menten, die op het ogenblik
wordt ingericht voor de recreatie
en binnen afzienbare tijd ook zal
worden opengesteld voor de vis
serij.
In Alphen aan den Rijn hebben
we verder nog het watergebied
De Zegerplas en in Noordwijker-
hout de recreatiepias, het Ooster-
duinsemeer. En dan vergeet ik ge
makshalve nog een flink aantal
kleinere plasjes dat onder meer te
vinden is in het Rijnstreekgebied.
Bijvoorbeeld langs de spoorlijn
Leiden-Alphen aan den Rijn.
Al de grote zandwingebieden
hebben doorgaans een vrij ondie
pe oeverzone, die meestal gedeel
telijk is ingericht voor de massa
recreatie (er is een imitatiestrand
je aangelegd) of de surf- en zeil-
sport. De hengelaar heeft daar
meestal weinig te zoeken. Zeker
in de zomermaanden niet want
dan is het er een drukte van be
lang. En evenmin vaak in de win-
.ter omdat de vis zich dan terug-
Hobbyhoeken
De op hobby- en vrijetijdsterrein
zeer actieve uitgeverij Cantecleer
brengt een reeks aantrekkelijke
boeken en 'hobbywijzers'.
Enkele titels:Kartonnage, Japan
se poppen van papier, Miniaturen in
filigram, Patchwork quilts, De
kunst van het borduren, Wenskaar
ten, Rubbersieraden.
De prijs van de hobbywijzers is
.7,90, de boeken kosten tussen de
20 en 50 gulden.
Vrijwel iedere bezitter van een
elektrische boormachine heeft
wel een (vaak uitgebreid) aantal
accessoires. Een niet zo bekend'
apparaatje dat door elke boor
machine met een Eurohals (43
mm diameter) aangedreven kan
worden, is de waterpomp.
Zo'n ding kan soms uitste
kend van pas komen, bijvoor
beeld om het tuinvijvertje ter
verversing van het water leeg te
pompen of (als er een redelijk
heldere sloot in de directe nabij
heid is) vol te laten lopen. Uit
een nabije sloot kan ook sproei-
water voor de tuin 'getapt' wor
den. En een aquarium is er in
korte tijd leeg mee, zonder ge
sjouw en gemórs.
Een ondergelopen kelder:
even de aanzuigslang er in leg
gen en de watermassa wordt via
een afvoerslang afgevoerd. Er
zijn verschillende types water
pompjes verkrijgbaar, met capa
citeiten van 1300 tot 3000 liter
per uur, en aanzuighoogten van
2 tot 4 meter.
Tijdens het gebruik kan de
boormachine, met de daarop
aangesloten pomp, bijvoorbeeld
eenvoudig op een plankje be
vestigd, gelegd worden.
In dhz-zaken, tuincentra e.d.
is dit handige ding voor huis en
tuin te koop.
Helaas geldt voor vele van deze
plassen dat ze in feite alleen goed
te bevissen zijn vanuit een bootje.
En het feit wil dat die vaak hele
maal niet of slechts spaarzaam te
huur zijn. Wie het geluk heeft om
over een eigen visbootje te be
schikken moet niet al te ver van
zo'n plas vandaan zitten anders
wordt het ook een zeer langdurige
vaartocht alvorens de hengel kan
worden uitgeworpen.
Zo'n zandwinplas stelt aan de
hengelaar heel bijzondere eisen.
Wie voor het eerst op zo'n plas
gaat vissen moet er niet op reke
nen direct aardige vangsten te
kunnen boeken. Vaak leer je pas
als je er vaker komt de echte goeie
plekken kennen.
Zandwinplassen hebben name
lijk de rare eigenschap dat ze
(foto Wim Dijkman)
plekken kennen waar vrijwel al
tijd wel een visje te vangen is en
plaatsen waar je dag in dag uit
voor piet snot zit. Elke plas heeft
zo zijn eigenaardigheden al zijn er
wel een paar vuistregels te geven.
Voor de liefhebbers van snoek
baars is er doorgaans de meeste
eer te behalen op zo'n 5 a 6 meter
water. De plassen kennen een on
diepe oeverzone, vervolgens een
schuin aflopend gedeelte tot zo'n
meter of 6. Daarna komt er een
klein vlak gedeelte en vervolgens
loopt het talud meestal zeer stijl
tot grote diepte door. Juist op dat
vlakke gedeelte huist meestal
veel roofvis, met name snoek
baars en baars. De snoek vinden
we meestal in de hogere waterla-
gen. Vaak ook in het gedeelte tus
sen ondiep en diep maar soms
ook op 1,5 a 2 meter water boven
het diepste gedeelte. En in de
voortijd treffen we de snoek ook
wel aan in de ondiepe oeverzones.
Maar dan wel de rustige gedeel
ten en als het even kan in de buurt
van rietkragen.
Voor karpervissers liggen de
zaken moeilijker. In de voortijd
verzamelen ze zich wel in ondie
pe, begroeide oeverzones of in
uitlopers van de plas. En voor de
liefhebbers van voorn, brasem en
blei geldt dat de oeverzones in de
ochtend- en avonduren vaak suc
ces bieden vooral in de zomerpe
riode. In herfst, winter en voor
jaar is de witvis vaak te vinden
langs het bovenste gedeelte van
het eerste talud zo van 2,5 tot 4
meter. We vissen dan schuin te
gen het talud op en leggen de boot
in het ondiepe gedeelte. Vanaf de
oever zijn deze gedeelten vaak on
bereikbaar voor de vaste hengel
en moet worden overgeschakeld
op de winkle picker of langere ge
ringde hengels met werpmolen.
Vissen in de Zegerplas bij Alphen.
trekt naar de diepere gedeelten
van de plas en op ondiep water
meestal niet te vangen is.
Bij de inrichting wordt er
meestal ook nog wel rekening ge
houden met de sportvissers. Aan
de oevers van de meeste plassen
zijn wel een paar vissteigers te
vinden. Dat zo'n steiger natuur
lijk ook een prachtige aanleg
plaats is voor boten en surfplan
ken en op warme dagen ook de
zwemmers lokt, maakt dat deze
plekken vaak alleen in de vroege
ochtenduren en in de koudere
jaargetijden kunnen worden be
nut.
r STOCKHOLM (Rtr/UPI/DPA) - Het
«hooggerechtshof in Zweden heeft
gisteren bepaald .dat de 18-jarige
Sovjet-kaper Michail Mokretsov
niet uitgewezen mag worden naar
de Sovjetunie nadat hij had gepro
beerd om in een Zweedse gevange-
nis zelfmoord te plegen.
De rechtbank zei dat Mokretsov
die op 5 juli tijdens een binnenland-
se vlucht een Aeroflot-vliegtuig met
159 mensen aan boord kaapte en
naar Stockholm liet vliegen, vanwe-
ge "humanitaire redenen" asiel
moet krijgen.
"Ik ben heel blij, ik dacht dat me
hetzelfde lot stond te wachten als de
.anderen", zei de jonge kaper, die
gisteren een hongerstaking van
twee weken beëindigde. Zweden
heeft eerder, in juli
tus, twee andere jonge Sovjet-ka
pers wel uitgewezen.
Op basis van een psychiatrisch
rapport oordeelde de rechtbank dat
Mokretsov tenonder dreigt te gaan
in een Sovjet-gevangenis.
"Mokretsov kan waarschijnlijk
geen lange gevangenschap verdra
gen zonder ernstige en blijvende
schade van zijn psychische gezond
heid", aldus de rechtbank.
Enkele uren nadat de Zweedse re
gering had besloten de tweede ka
per uit te wijzen, probeerde
Mokretsov met een kapotgeslagen
tl-lamp zijn polsen door te snijden.
Mokretsov zal nu in Zweden wor
den aangeklaagd wegens kaping. Lenin heft afgedaan in Litouwen. Het uitgehakte hoofd zal dan ook uit
Hij kan worden veroordeeld tot het straatbeeld van de hoofdstad Vilnius verdwijnen. Gisteren ging de hou-
begin augus- maximaal tien jaar gevangenisstraf, weel er in. «foto epa>
Van onze correspondent
Jos van den Camp
DUSSELDORF - De eerste i
lange rij
McGeogh beweerde vijf maanden enorm minderwaardigheidscom-
lang in een Westduitse cel in totale plex. Als het allemaal ingegeven i
isolatie te hebben geleefd, 116 da- geweest
gen achter elkaar met de armen op zijn, dan
zijn cel te heb-
de Britten ter wille te
dat dus stom",
slechts een van de vele op-
procesdagen tegen de rug gebonden
twee van bomaanslagen verdachte ben doorgebracht, vier weken ach- merkingen vol bijtende
Noordieren is gisteren uitgelopen ter elkaar geen daglicht te hebben McGeogh het uit vijf rechters be
gezien en zes maanden lang niet
die
i flinke aanval op politie
staande gerechtshof naar het hoofd
tijdens een half uur durend betoog
zeer felle kritiek op de omstandig
heden waarin hij twee jaar lang in
een Westduitse gevangenis in voor
arrest zou hebben gezeten. Hij
justitie. Eén van de twee, de 31-jari- de gelegenheid te zijn gesteld zijn slingerde. In de zwaar bewaakte
ge Terence Gerard McGeogh, uitte 'Iers'-katholieke geloof uit te oefe- rechtszaal/bunker in Düsseldorf -
nen. „Mocht ik die behandeling hier enkele jaren geleden speciaal ge
in West-Duitsland gekregen hebben bouwd voor de berechting van
op aandringen van de Britse autori- RAF-verdachten - ging het proces
teiten, dan vind ik dat van jullie tegen de twee gistermorgen met bij-
Duitsers een stomme zet", zei hij. na een uur vertraging van start. De
de internationale mensenrechten- (tDe Britten omschrijven jullie als miniitieuze fouillering van de onge
veer veertig jounalisten en zestig
vooral uit West-Duitsland afkomsti
ge IRA-sympathisanten nam name
lijk veel meer tijd in beslag dan men
aanvankelijk had verondersteld.
McGeogh en de eveneens terecht
staande Gerard Thomas Hanratty
worden verdacht van een bomaan-
JOHANNESBURG - De heilloze
combinatie van politieke en stam
mentegenstellingen eist hu ook in
de Zuidafrikaanse provincie Trans
vaal haar tol. Verleden maand vie
len bij gevechten tussen aanhan-
- gers van het ANC en de Zulu-bewe-
ging Inkatha in het zwarte woon
oord Sebokeng 24 doden. Deze
"week werd in de townships rond Jo
hannesburg een nieuw dieptepunt
"bereikt: de 'krijgers' richtten een
-bloedbad aan dat bijna 150 mensen
het leven kostte. Het is een ontwik
keling die voedsel geeft aan de
vrees dat de burgeroorlog in de pro-
"vincie Natal overslaat naar het in
dustriegebied rond Johannesburg.
Natal is al jaren het toneel van een
-oorlog tussen aanhangers van het
ANC en de Zulubeweging Inkatha.
Volgens conservatieve schattingen
zijn daarbij 3500 mensen om het le
ven gekomen; een aantal dat dage
lijks toeneemt. Er is vele malen ge
probeerd een einde te maken aan
het bloedvergieten, maar elk vre
desinitiatief, van wie ook, werd
steevast gesmoord in wantrouwen
en haat. Zelfs de grootste optimist
'ziet geen oplossing en in Zuid-Afri
ka wordt Natal vaak in één adem ge-
- noemd met Libanon, waar het einde
"van de burgeroorlog ook maar niet
«in zicht komt.
Stammen
.-In Natal kan het conflict nog voor-
-namelijk als politiek bestempeld
worden: zowel de ANC- als de Inka-
-tha-supporters zijn Zulu's. Maar in
de woonoorden rond Johannesburg
heeft een andere factor zijn intrede
gedaan: de stammentegenstellin
gen. De ANC-ers zijn-vrijwel alle-
In elk ander land zou de politie de aangewezen instantie zijn om orde op zaken te stellen, maar die heeft in Zuid-
Afrika al te vaak de trekker over gehaald om de vechtende partijen nog te kunnen sóheiden. foto ap>
maal Xhosa's en de Inkatha-leden senheugenis op zijn best gespannen Zo schijnt de aanleiding voor de
vrijwel uitsluitend Zulu's. De loya- worden genoemd. Deze rivaliteit slachting in Tokoza een affaire tus-
liteit aan de stam bepaalt de politie- heeft funeste consequenties. Een sen een Xhosa-vrouw en een Zulu te
ke voorkeur. privé-vete tussen een Xbosa en een zlJn- De vaste vriend van de vrouw,
Beide stammen zijn ongeveer Zulu kan makkelijk ontaarden in ook.een Xhosa werd jaloers, wilde
even groot, rond de zeven miljoën een stammentwist, die honderden verhaal halen bij zijn mededinger
leden, en hun relatie kan sinds men- krijgers op de been brengt. en werd vervolgens door diens
trawanten zo toegetakeld dat hij aan
zijn verwondingen bezweek. De
Xhosa's wilden hem wreken en de
vlam sloeg in de pan: bijna 150 do
den, honderden gewonden en dui
zenden daklozen plus de kans dat
deze aantallen nog zullen groeien.
De tragiek is dat deze explosieve
verhoudingen gemanipuleerd wor
den door politici. Vooral Inkatha-
leiders zouden zich daar schuldig
aan maken. Een oproep van Inka-
tha-leider Buthelezi zou voldoende
zijn om zijn aanhangers te bewegen
hun wapens neer te leggen en het
feit dat hij daar nog steeds van af
ziet, betekent, aldus zijn tegenstan
ders, dat hij geen vrede wil.
overvleugelen
Deze theorie legt het accent op de
machtsstrijd die de zwarte politiek
sinds de legalisering van het ANC in
februari van dit jaar, domineert. Het
ANC dreigt Inkatha te overvleu
gelen en de Zulu-beweging vecht
voor haar voortbestaan als machts
factor met een belangrijke stem in
de totstandkoming van het 'nieuwe
Zuid-Afrika'. ANC-ers weten te ver
tellen dat Inkatha-leden de laatste
maanden de woonoorden rond Jo
hannesburg hebben geïnfiltreerd,
om, met medeweten van de Zuid
afrikaanse politie, een offensief te
gen het ANC te ontketenen.
Deze beschuldigingen, waarvan
vermoedelijk niemand kan vaststel
len hoe groot de kern van waarheid
is, gedijen bij uitstek in de anarchie
waaraan de meeste zwarte woon
oorden zijn overgeleverd. Geen en
kele partij is in staat om zijn aan
hangers in toom te houden. De vin
gers wijzen hier ook in de richting
van het ANC< dat met zijn retoriek
over de 'gewapende strijd' en 'het
onbestuurbaar maken van de woon
oorden' de geest uit de fles heeft la
ten ontsnappen. Het ANC moet nu
erkennen dat zelfs het gezag van
Nelson Mandela geen indruk maakt
op de 'Kameraden', die met zijn por
tret op hun t-shirts lopen.
In elk ander land zou de politie de
aangewezen instantie zijn om orde
op zaken te stellen, maar de Zuid
afrikaanse politie heeft te vaak de
trekker over gehaald om bij enig be
woner van een township meer dan
een grein krediet te hebben. Het le
ger dat vaak de brand moet blussen,
staat er iets beter op, maar een van
de eisen van het ANC is, dat 'alle
troepen uit de woonoorden moeten
worden terug getrokken', zodat,
zeggen de tegenstanders van de be
weging, het ANC de vrije hand heeft
om zijn rivalen, behalve Inkatha
ook het radicale Pan Africanist
Congres (PAC) en de zwarte be
wustzijnsbeweging, uit te schake
len.
Onmogelijke
In deze baaierd van verkettering en
aantijgingen moeten drie mannen
een magische formule zien te vin
den. Mandela en Buthelezi zullen
hun achterdocht moeten overwin
nen, hun achterbannen trotseren en
hen in een gezamenlijke oproep
moeten opdragen de wapens neer te
leggen. Zij zullen president De
Klerk moeten steunen wanneer hij,
als hun oproep geen effect heeft, het
leger inzet om het bloedvergieten te
stoppen.
Dat vergt vooral van Mandela
voor wie de politie een van de wor
tels van het kwaad is, bijna het on
mogelijke. Maar het alternatief is
een orgie van geweld, waarin ook
blanke desperado's zich niet onbe
tuigd zullen laten.
slag die gepleegd werd op 23 maart
1987 op de officiersmess van het
Britse Rijnleger in Rheindahlen en
van een bomaanslag die op 13 juli
1988 gepleegd werd op de Britse ka
zerne Glanmorgan in Duisburg. Bij
beide aanslagen vielen destijds
geen doden, maar wel in totaal veer
tig gewonden. De schade aan ge
bouwen liep in de miljoenen. Han
ratty en McGeogh werden op 30 au
gustus 1988 bij toeval door een
Westduitse douanebeambte gear
resteerd in de buurt van de grens
overgang Waldfeucht/Konings-
bosch. De Nederlandse politie is er
nog steeds van overtuigd dat beide
Noordieren de (eerste) aanslag in
Roermond (30 april 1988) op hun ge
weten hebben, maar Justitie achtte
de bewijzen te gering.
Bijgestaan door vier advocaten,
verschenen de verdachten gisteren
ter zitting om zich eerst gedurende
tien minuten uitgebreid te laten fo
tograferen. In vergelijking met twee
jaar geleden waren ze duidelijk van
uiterlijk en presentatie veranderd.
Als volleerde 'juristen' volgden en
onderbraken ze de zitting.
McGeogh ontpopte zich gisteren
als dé politiek woordvoerder van
het verboden Ierse Republikeinse
Leger. In een van de gevoerde lange
betogen, waartoe hij steeds door het
gerechtshof in de gelegenheid werd
gesteld, herhaalde én beargumen
teerde hij waarom de Britten naar
het idee van de IRA weg moeten uit
Noord-Ierland. „Zo lang dat niet het
geval is, zal de strijd niet ten einde
zijn", oreerde McGeogh.
Zowel hij als Hanratty weigerden
ter zitting antwoord te geven op de
vraag of zij zich schuldig voelden
aan beide aanslagen.
Het proces wordt vandaag voort
gezet.
Links het orgineel, rechts de replica
tik af en toe tegen de mal om even
tuele luchtbelletjes te laten ont
snappen.
Na het volkomen doordrogen van
de gietmassa kan de mal verwijderd
worden. Smeer daartoe de buiten
kant eerst in met een keukenafwas-
middel zodat het 'afstropen' vlot
verloopt. Tenslotte kunt u de repli
ca naar keus afwerken met acryl
verf of met verfsoorten die een
ivoor-, metallic-, hout- of glazuuref-
fect opleveren. Denk er wel aan dat
de mal, als u meerdere afgietsels
wilt maken, telkens opnieuw met
talkpoeder behandeld moet wor
den.
Voor meer informatie: Schouten
SynTec, Mijnshecrcnland. tel. 01862-
3600.
Er bestaat sinds enige tijd een
remlicht voor de fiets. Het heeft
dezelfde functie als bij auto's en
motoren: let op, dit voertuig
gaat afremmen of stoppen. De
Britse firma Ultralight brengt
een op batterijen werkend rem
licht op de markt, dat eenvoudig
is te monteren. De fiets moet
daarvoor wel zijn voorzien van
knijpremmen.
Uit de achterkant van de lamp
steekt een draad die aan de stel-
schroef van de achterrem wordt
bevestigd. Wanneer de fietser
remt, zorgt een roestvrij stalen
veercontact ervoor dat de
stroomkring via het frame
wordt gesloten en de lamp gaat
branden.
Een aardig accessoire, maar
de vraag rijst of fabrikanten hun
energie niet beter kunnen stop
pen in het ontwerpen van fiets
verlichting die onder alle om
standigheden betrouwbaar is,
aan de achterkant fel rood uit
straalt en van voren een forse
lichtbundel op het wegdek
werpt. Dat soort verlichting, re
delijk betaalbaar en waarvoor
niet overdadig veel trapenergie
van de fietser nodig mag zijn, is
er nog steeds niet, zo heeft re
cent onderzoek van de ANWB
aangetoond.
Van onze medewerker Wim Kros
Een waardevol voorwerp
waarvan je graag één of meer
kopieën zou willen hebben
kan heel goed
'vermenigvuldigd' worden.
Het kan een uit een
vakantieland meegenomen
exotisch beeldje zijn, of een
sportbeker of een trofee die je
in een spannende wedstrijd
hebt gewonnen.
Om een repclica te maken moet een
gietmal vervaardigd worden, van la
tex of siliconenrubber. Dit laatste is
een tweecomponentenmassa, be
staande uit een basisrubber en een
harder; beide moeten grondig ge
mengd worden.
Er is ook een dun-vloeibare na-
tuurlatex, in de handel onder de
naam Silipol. Daaraan komt geen
hardingscomponent te pas; het is
direct gebruiksklaar. Met een kwas
tje wordt het op het origineel gestre
ken, Dit originele exemplaar dient
eerst met een losmiddel ingestre
ken te worden, bijvoorbeeld vloei
bare zachte zeep. Een vrij groot aan
tal lagen, elk laag heeft ongeveer an
derhalf uur nodig om te drogen, is
vereist om een stevige gietmal op te
bouwen. Een geduldwerkje dus.
Week
Het kan wel ongeveer een week du
ren voordat een mal die uit zo'n 30
lagen wordt samengesteld, klaar is.
Daarna moet hij nog een etmaal
goed doordrogen voordat hij van
het origineel afgehaald kan worden.
Bij het vervaardigen van de mal
moet u ervoor zorgen dat het basis
model op een voetstukje staat dat
iets groter is dan de voet van het
voorwerp dat u wilt repliceren. Dit
vormt dan een 'kraag' die het moge
lijk maakt om de mal op te hangen
in een ondersteboven geplaatste
kartonnen doos. In de bodem van
de doos snijdt u een gat van een zo
danig formaat dat die kraag vrij
blijft hangen.
Talkpoeder
Alvorens de gietmassa (een extra
harde gips- of gietpoeder) in de mal
te gieten, moet deze met talkpoeder
worden ingestreken, zodat de 'los
sing' geen moeilijkheden oplevert.
Maak de gietmassa aan tot yoghurt
dikte, giet deze er voorzichtig in en
