Kurden plotseling strategisch interessant
Rijnland bv
Artsen ontwerpafdeling Renault:
'Auto met kreukelzone is veiliger'
Turbo-feest in de kleinste Ford
Old-timermarkt
in Jaarbeurshal
DROOGGEVALLEN
DONDERDAG 16 AUGUSTUS 1990
PAGINA 9
AUTO-ALLERLEI
AUTO-HOME
LEIDERDORP B.V.
Weversbaan 27, Leiderdorp,
tel. 899349
Dealer voor Leiden e.o.
Lezers Schrijven
Vrouw en pastoraat
Naar aanleiding van het artikel in
deze krant van zaterdag 11 augustus
('Gijsen breekt gewoon de kerk af),
waarin Tiny Augustinus aan het
woord is, even de volgende correc
ties:
Het artikel is nogal eenzijdig en
benadrukt uitsluitend een negatie
ve benadering van het kerkzijn-en-
beleven van gelovige mensen. Ze
wil ons doen geloven dat er géén ge
lijke beandering zou zijn, betreffen
de de waarde en plaats, welke de
vrouw in de kerk inneemt. Het door
haar genoemde pinkstergebeuren is
niet correct weergegeven ("Als ik
afbeeldingen zie van Pinksteren
dan zie ik een stel oude mannetjes,
liefst met een baard"), want het is
juist 'Maria' die hier als middelpunt,
als moeder van de kerk wordt ver
meld, en in vele gevallen wordt uit
gebeeld.
Ze is er gelukkig achter dat God
zowel het manlijk als het vrouwelij
ke overstijgt, hetgeen naar mijn me
ning tevens inhoudt dat men (wij)
géén probleem moeten maken over
'wie' de kerk in het ondermaanse
leidt, maar wel dat het gebeurt, vol
gens de huidige kerkstructuur. Uit
de manier waarop ze over mgr Gij
sen praat, blijkt haar zeer eenzijdige
visie op de kerk. Ze ziet uitsluitend
een instituut en vermoedelijk niet
een gemeenschappelijk plaats,
waar mensen samen komen om
God te eren en te danken voor het
leven en hun noden op te dragen
aan Hem, opdat ze weer geestelijke
kracht opdoen om door te gaan.
Daar geloven ze in, daar vertrouwen
ze op.
Man of vrouw, maakt niet uit! Al
dat gehakketak van vrouwen en
mannen die zich misplaatst voelen
binnen de kerk geeft een beeld van
een soort machtswellust, mogelijk
ingegeven door emanipatoire rede
nen. Wat enkelingen willen, zal niet
haalbaar zijn zo lang de officiële
kerk dit gegeven niet opneemt in
haar nog steeds bestaande hiërar
chieke bestuursvorm. Of dit in dè
toekomst wel ingang zal vinden,
moeten we afwachten. Maar door-
drammen tegen de bestaande kerk-
regels of -opvattingen betekent ze
ker dat de kerk wordt afgebroken.
Dus: voortaan wat minder eenzij
dig.
J.H.M. Buijs
Ericalaan 22
Leiderdorp
OESO: tekort
uranium dreigt
LEEUWARDEN (GPD) - De
produktie van uranium is op het
ogenblik lager dan wat de kern
centrales nodig hebben. De ura-
niumproduktie kan toenemen,
maar daarvoor is een aanzienlij
ke stijging van de uraniumprijs
vereist. De bekende voorraden
uranium raken echter op en zijn
niet voldoende om te voorzien
in de vraag na het jaar 2005.
Dat staat in een studie over de
uraniummarkt van de Organisa
tie voor Economische Samen
werking en Ontwikkeling (OE
SO), een samenwerkingsver
band van westerse landen. Hoe
meer kerncentrales er worden
gebouwd om het broeikaseffect
te bestrijden, hoe eerder de ura-
niumtekorten op zullen treden.
De OESO pleit derhalve voor
een grotere inspanning om
nieuw uranium te ontdekken.
Leiden, Lammenschansplein 6, tel. 071-769358
Leiderdorp, V.d. Valk Boumanweg 71, tel. 071-899301
Leiden, 5 Meilaan 7, tel. 071-310031
Noordwijk, Beeklaan 5. tel. 01719-19478
Koopavond donderdag
Van onze correspondent
Cor van den Burg
Een auto met kreukelzones levert
een hogere veiligheid op. Dat ge
geven, op grond waarvan inmid
dels elke nieuwe auto met een
kreukelzone wordt uitgerust, is
gebaseerd op conclusies die kon
den worden getrokken als gevolg
van een nauwe samenwerking
tussen artsen en ingenieurs in de
ontwerpafdeling van autofabri
kanten.
Een van de fabrikanten die al in
1954 inzicht wilde hebben in de
menselijke aspecten van een on
geluk is het Franse Renault. Tot
dat doel werd een arts in dienst
genomen als hoofd van het fysio
logisch en biomechanisch labora
torium.
Ook nu nog claimt het Franse
bedrijf de enige autofabrikant ter
wereld te zijn waar artsen deel
uitmaken van de ontwerpafde
ling.
Samen met de twee andere
Franse autofabrikanten Citroën
en Peugeot stichtte Renault in
1970 een laboratorium voor acci-
dentologie en biomechanica. Op
beide onderzoeksterreinen geniet
dit project wereldfaam.
Het laboratorium beschikt over
>en van de beste databanken ter
wereld op het gebied van onge
vallen. Meer dan 8000 ervan zijn
tot in de kleinste details geanaly
seerd door teams waarin artsen,
politiefunctionarissen en inge-
s deelnemen. Elk ongeval is
gereconstrueerd, de snelheden
5 de botsingen plaatsheb
ben zijn berekend en de relatie is
vastgesteld tussen de gedragin
gen van het karkas van de auto en
de aard van de verwondingen van
de inzittenden.
Biomechanica
Uit biomechanisch onderzoek is
vast komen te staan hoeveel
kracht het menselijk lichaam kan
verdragen. Daarvoor werden on
der andere poppen gebruikt. Aan
vankelijk de zogenaamde Praki-
mod modellen, momenteel de
Hybride III, die een verrassende
overeenkomst vertoont met de
mens: volwassene en kind, van
gemiddeld postuur.
Aangevuld met andere proeven
draagt de medische wetenschap
in hoge mate bij tot het vergroten
van de passieve veiligheid, zoals
veiligheidsgordels, een verbeter
de inrichting van het interieur, de
ontwikeling van bumperschilden
en dergelijke.
Kreukelzones
Maar de combinatie van biome
chanica en accidentologie heeft
ook geleid tot de vorming van de
zogenaamde kreukelzones, die de
inzittenden tegen geweld dienen
te beschermen.
De kreukelzones reduceren de
tomeloze kracht die met name
een frontale botsing teweeg
brengt. Daarbij wordt het passa
gierscompartiment ontzien. Op
vallend bijvoorbeeld is dat bij
frontale aanrijdingen de deuren
van de auto nog gewoon open en
dicht kunnen; het gevolg van het
schokabsorberend vermogen van
de kreukelzones.
Want zoals uit de bijgaande af
beeldingen duidelijk wordt is al
leen het dragen van een autogor
del niet voldoende. De kans be
staat dan zelfs dat een lichaam
door de indringende kracht door
midden wordt gesneden.
Inferieur
George Stcherbatscheff, hoofd
van de ontwerpafdeling van Ren
ault: "Je hoort soms mensen zeg
gen als ze na een ongeluk de deer
lijk gehavende auto zien, waarvan
de voorkant volledig in de kreu
kels zit, dat de inzittenden er
waarschijnlijk niet best aan toe
zullen zijn. Vaak zitten de inzit
tenden dan ongedeerd in de berm
omdat hun auto de klap letterlijk
heeft opgevangen. Dat heeft dus
niets te maken met de inferieure
kwaliteit van de carrosserie, maar
alles met het gegeven dat de mo
derne auto speciaal is ontworpen
om de inzittenden de kracht van
de botsing te besparen".
Antameren
De kans op het overleven van
frontale aanrijdingen en botsin
gen van opzij is daardoor aanzien
lijk groter geworden. Dergelijke
uitermate belangrijke onderzoe
ken kunnen niet voldoende gean-
tameerd worden. Zonder andere
fabrikanten tekort te willen doen;
Renault, dat overigens in een
groot aantal gevallen met diezelf
de fabrikanten samenwerkt,
heeft dat al in een vroeg stadium
heel goed begrepen.
MITSUBISHI verlaagt de prijzen
van de modellen Colt, Lancer en en
kele Galants met 1000. Begin sep
tember komen er in deze auto's
nieuwe motoren die voldoen aan de
nieuwste milieu-eisen. Zo komt de
12-kleppen techniek ook beschik
baar voor de Colt en Lancer. Daar
mee worden ze wel duurder en is
deze verlaging meer te zien als een
opmimprijs voor verouderde tech
niek. Het eerste totaal nieuwe mo
del kunnen we volgend jaar ver
wachten, dan staat op de RAI de
Sigma die moet gaan concurreren
in de topklasse.
VOLKSWAGEN doet samen met
Audi en Seat goede zaken in de
DDR. Na de oprichting van de apar
te verkoopmaatschappij AVZ in
Chemnitz en een kapitaalsinveste
ring van 1,2 miljoen kunnen hier
ruim 600 mensen aan de slag. Er zijn
al de nodige dealers aangezocht het
geen op korte termijn werk zal bete
kenen voor 7500 mensen. Verder
zorgt de nieuwe firma naast ver
koop van auto's, onderdelen en ac
cessoires voor service aan de men
sen die Trabant en Barkas rijden.
Volgend jaar wil VW/Audi/Seat
55.000 auto's verkopen in de DDR,
voor 1990 komt dat cijfer uit op
ruim 30.000 stuks.
MAZDA komt met een vernieuwd
model van de 323 Estate, een door
getrokken sedan met een laadruim
te van 94x134x82 cm. In de bestel-
versie is de lengte van de vlakke
laadvloer 155 cm. De auto's zijn le
verbaar met een 1.6 ltr/87 pk benzi
ne injectie-motor en een aangepaste
1.7 ltr/57 pk dieselmotor. De Estate
beschikt over een goede verschuif
bare afdekking van de forse bagage
ruimte.
Van onze correspondent
Frans van Hasselt
ISTANBUL Een van de weinige
groeperingen die redenen hebben
zich enigszins te verheugen over de
nieuwste crisis in het Midden-Oos
ten, zijn de Iraakse Kurden. Nu Sad
dam Hussein buiten de Arabische
wereld is uitgeroepen tot vijand
nummer 1, komt er vanzelf weer
wat belangstelling voor wat de Kur
den hebben doorstaan en vooral
voor de strategische rol die ze even
tueel nog kunnen spelen bij pogin
gen hem ten val te brengen.
President Bush schijnt al een
boodschap te hebben gestuurd naar
Mashud Barzani, de leider van de
Democratische Partij Kurdistan,
waarvan de inhoud niet bekend is
gemaakt. Ook zouden er pogingen
in het werk worden gesteld tot bun
deling van krachten met vijf andere
organisaties die zich richten op
Kurdisch verzet tegen Hussein,
waaronder de Patriottische Unie
van Talabani, de socialistische Kur
den onder dr. Osman en de commu
nistische geleid door Aziz Muham-
med.
Nu zal elke Kurd zich er wel voor
hoeden te vroeg te juichen. Zo vaak
in het verleden zijn ze al als 'tegen
wicht' gebruikt door kleinere of
grotere mogendheden die met hun
onderdrukkers in conflict waren ge
komen. Het motto was dan: de vij-
De Mazda 323 Estate is ruim van opzet en heeft veel glasoppervlak.
overdag in de stad circuleren en
sommigen werken in de bouw of in
de straathandel. De verhouding met
de plaatstelijke (Kurdische) bevol
king is opvallend goed.
De woningtoestanden in de kale
fiats aan de rand van de stad zijn ui
terst primitief, elke persoon heeft
gemiddeld één vierkante meter ter
beschikking. Water is er slechts en
kele uren, midden in de nacht, koel
kasten helemaal niet (temperaturen
benaderen maandenlang de 40 gra
den). De vele kinderen bedelen elke
morgen langs de winkels om blok
ken ijs.
Veel erger is de situatie in het ten
tenkamp bij Kiziltepe in de provin
cie Mardin, waar 11.600 pesmerga's
('zij die de dood in de ogen zien')
vertoeven. De tenten zijn van slech
te kwaliteit: te warm in de zomer en
te-koud in de winter. De vrouwen
moeten ver lopen voor water. Er zijn
geen keukens en wasgelegenheden
koken en wassen geschiedt in de
tenten. De mensen mogen het kamp
niet uit, zouden slecht worden be
handeld en door de politie regelma
tig geslagen worden. Onder de kin
deren heersen dysentrie, oog- en
huidziekten.
De toestand in het derde kamp,
bij Mush, waar 4800 Kurden leven,
is weer wat beter, maar ook dezen
mogen het kamp niet verlaten. Po
gingen scholen op te richten in de
drie complexen werden door de
Turkse autoriteiten in de kiem ge
smoord, want in Turkije mag geen
Kurdisch worden onderwezen.
"Toch heeft nog vrijwel niemand
van ons Turks geleerd", zegt Mayi,
"terwijl de Turkse bewakers wel
Kurdisch leren".
Kurden in Noord-Irak richten hun wapens op Saddam Hussein, die met
gebruik van gifgas hele dorpen uitmoordde. In Iran en Turkije vergaat het
de Kurden overigens niet echt veel beter. (foto AP)
De Ford Fiesta wordt met de 1.6 turbomotor een waar racemonstertje en is te koop voor 37.830 gulden incl. btw.
Van onze correspondent
Siem Leeuwenkamp
Aanzienlijk meer aandacht wordt er
van de bestuurder vereist die met
de Fiesta Turbo gaat rijden. Verge
leken met de normale l.li C is het
turbo-feest in deze kleinste Ford
verre van 'geciviliseerd'. Het brute
geweld dat het vemogen van de 133
pk op de weg brengt dwingt je tot
optimale stuurprestaties. Zeker als
er voluit wordt gereden is uiterste
concentratie vereist.
ken er even goed in gezet'. Nadat
het motorblok lekker warm ge
draaid was en we aangenaam ken
nis maakten met het in leder gevatte
stuur en dito schakelpookje, vloog
de Fiesta trillend van genoegen
over het asfalt. De besturing is stuk
ken directer, waarbij de brede en
bijzonder lagesectie banden (185/55
VR14) om de drienaafs aluminium
wielen de wegkarateristiek goed
merkbaar doorgeven.
'Sprankelende prestaties' heet
het in de documentatie. Dat geldt
niet voor de stabiliteit op hoge snel
heid, dan overheerst ook op een
vlakke weg een gevoel dat grenst
aan onveiligheid. Je moet er niet
aan denken welke baan deze 'afge
vuurde kogel' in een regenbui gaat
volgen. Gelukkig staat het ding
door zijn mechanisch gestuurde
ABS vrijwel onmiddellijk stil. In de
met enige snelheid genomen boch
ten ligt de auto goed in zijn radius.
afdeling die de Fiesta Turbo ont
wikkelde heeft een ander uitgangs
punt genomen dan bij de Escort RS
Turbo en de Sierra Cosworth. Deze
twee modellen zijn in eerste aanleg
gemaakt voor de racerij, terwijl de
Fiesta deze van burgermans-auto
tot 'hot hatchback' moest door
groeien.
De totale trekkracht van de in-
spuitmotor laat zich vanaf ruim
2000 tr/min vrijwel als vlakke kop-
pelkromme zien. De Garret T03 tur
bocompressor komt zonder proble
men in actie en tot dat haast niet te
merken moment, is geen sprake van
enig verval in prestatie. Er hoeft dus
niet steeds teruggeschakeld te wor
den om op toeren te blijven en de
klap na een 'turbogat' blijft ook uit.
In 8,2 seconden snelt het Fordje
naar 100 km/u, terwijl ruim het dub
bele zijn top is.
Voor de 17de keer organiseert Frits
de Graaf en zijn medewerkers de in
ternationale old-timermarktin
Utrecht. Onder de naam VEHIKEL
wordt 24, 25 en 26 augustus in de
Jaarbeurs in 900 stands en met 150
klassieke auto's, motoren, (brom-
)fietsen en ander rijdend materiaal
deze populaire beurs gehouden.
"We merken wel dat de zomerse
editie van VEHIKEL een uitje voor
het hele gezin is. De eveneens zeer
goed bezochte beurs die we in fe
bruari houden is meer voor de echte
liefhebbers. Die gaan dan op zoek
naar onderdelen om hun karretje
voor de zomer in orde te krijgen",
zegt De Graaf.
De Graaf, die doceert aan de Juri
dische Faculteit in Utrecht gaat zich
na al deze jaren van gecombineerd
werk helemaal wijden aan dit om
vangrijke project. "Er komt ontzet
tend veel bij kijken om twee keer
per jaar zo'n beurs te houden. Ik
ben nu ook van plan om een deel
van de twee Irenehallen te reserve
ren voor 'specials'. Het accent komt
dan te liggen op een bepaald aspect
in de autohistorie of we besteden
extra aandacht aan een (niet meer
bestaand) merk".
Het bijzondere van VEHIKEL is
het enorme brede scala van onder
delen en voertuigen. Werkelijk met
containers vol wordt het materiaal
aangesleept om de specialisten in
de stands te laten snuffelen.
Wat er getoond wordt neigt een
beetje meer naar de motorfietsen.
"Daar wil ik in de toekomst wat aan
doen door me meer te richten op
historische auto's. Er is al intensief
contact met Engelse beurzen en
merkenclubs om tot samenwerking
te komen. Dan kunnen we weder
zijds leuke dingen laten zien", zegt
De Graaf.
Niettemin is er nu op VEHIKEL
zondermeer bijzonder spul te zien
dat loopt uiteen van een puntgave
Solex tot en met een legendarische
Indian motorfiets. En van een Mer
cedes Benz 130 (met de motor ach
terin!) tot en met een Mochet, een
dwergauto uit de jaren '50.
De entreeprijs bedraagt ƒ11,50,
kinderen en 65-plussers betalen
7,50, kinderen onder de 1 meter
gratis. Openingstijden: vrijdag 24
augustus van 14.00-18.00 uur en het
weekeinde van 25 en 26 augustus
van 10.00-17.00 uur.
Voor meer informatie: 030-
328808.
and van mijn vijand is mijn vriend.
Maar na beëindiging van de vijan
delijkheden werden ze dan weer
vergeten en aan hun, slechter ge
worden, lot overgelaten, Mashud's
vader Mustafa Barzani; ie legenda
rische Kurdenleider, wist ervan
mee te praten, totdat hij in zelf ge
kozen ballingschap in de Verenigde
Staten stierf.
Gifgas
Maar de bitterste ervaringen heb
ben de duizenden Kurden die, nu al
weer bijna twee jaar geleden, uit
Irak naar Turkije vluchtten voor het
gifgas, waarmee Hussein honder
den van hun dorpen aanviel. De
kort tevoren gesloten wapenstil
stand met Iran opende voor hem de
mogelijkheid zich te gaan richten
op de Kurdische 'verraders' die in
de oorlog samenwerking hadden
gezocht mét Teheran, zoals de
Iraanse Kurden soms samenwer
king zochten met Irak. Al in het
voorjaar van 1988 had hij het Kurdi
sche dorp Halepce met gifgas laten
uitmoorden: 5000 doden.
Van de in september van dat jaar
naar Turkije gevluchte Kurden,
grotendeels aanhangers van Barza
ni, zitten de meesten nog steeds in
de kampen in het zuidoosten. Maar
ze kunnen zich nu een klein beetje
verheugen in de nieuwe belangstel
ling voor hun situatie, zoals hun En
gelstalige woordvoerder Akram
Mayi uitlegt.
Bijna 28.000 van de 38.000 vluch
telingen die twee jaar geleden kwa
men, zitten nog steeds in de drie
verzamelplaatsen, zegt Mayi, die in
het Kurdische complex aan de rand
van Diyarbakir vertoeft. Enkele
duizenden wisten naar het Westen
te komen vaak via Griekenland.
Nog eens 2000 trokken naar Iran,
maar 5000 gingen, niet zonder Turk
se druk, terug naar Irak, dat tot
achtmaal toe 'amnestie' afkondig
de. Volgens Mayi en het wordt
door Amnesty International beves
tigd zijn velen hunner geëxecu
teerd of gevangen genomen.
De twee groepen die respectieve
lijk vier en één maand geleden te
rugkeerden werd gevraagd in welke
Iraakse stad ze zich wilden vestigen
(hun dorpen bestonden niet meer).
Mensen uit de laatste groep kregen
de beschikking over telefoons en
mochten of moesten hun familie
bellen om te zeggen hoe goed het in
die steden was en dat iedereen
moest terugkomen.
Rapporten
Mayi is niet te spreken over de poli
tiek van Ankara dat weigert deze
Kurden de vluchtelingenstatus te
verlenen het zijn nog steeds 'tij
delijk in Turkije verblijvenden'.
Maar ook het Hoge Commissariaat
voor de Vluchtelingen van de Ver
enigde Naties zou volgens hem
meer moeten doen dan het van tijd
tot tijd bezoeken van de kampen en
het schrijven van rapporten.
In Diyarbakir is de situatie rela
tief het best. De mannen kunnen
BENEDEN LEEUWEN - Door de aanhoudende droogte is de waterstand van de Waal zo laag geworden, dat de
woonschepen droogvallen. Dat heeft zo zijn voordelen.
