'Mieke Telkamp is een wijze vrouw'
ATV-omroepen blijven bij
golfcrisis samenwerken
PAGINA 20
DONDERDAG 16 AUGUSTUS 1990
De wilde wagen
"Tom Poes is genoemd naar het
lievelingstaartje van Marten
Toonders vrouw", las ik een week
geleden op de expositie 'De curi
euze wereld van heer Bommel en
Tom Poes', die in het v}useum Fle-
hite in Amersfoort wordt gehou
den. Diezelfde dag berichtten de
kranten dat Phiny Dick, de echt
genote van Toonder, was overle
den.
Zij was van meet af aan zeer
nauw bij de Bommelverhalen be
trokken; de eerste teksten van de
strip waren zelfs van haar hand.
Later schreef ze voor de kleintjes
eigen kabouterverhalen, die ui
teraard door Toonder werden ge
ïllustreerd. Aan een levenslange,
creatieve samenwerking tussen
beide kunstenaars is nu een
abrupt einde gekomen.
Ik heb haar slechts één keer ont
moet, in de villa in het Ierse Grey-
stones waar de Toonders zich ja
ren geleden hebben teruggetrok
ken. Ik herinner me een rijzige,
vriendelijke dame, die met veel
liefde sprak over de bloemenzee
die het huis omringde. De villa,
die verscholen ligt achter hoge
heggen, vormt echter geen eiland
buiten de tijd: de hamburgerten
ten achter dé heuvel zijn de poort
van Bommelstein al heel dicht ge
naderd.
In de Bommelverhalen wordt
veel gereisd, maar het beeld dat
daarin van het buitenland wordt
gegeven is overwegend negatief.
Waarschijnlijk vormt alleen Ier
land, dat zeer herkenbaar ge
schetst wordt in het prachtige ver
haal 'De andere wereld', een uit
zondering op dit ongunstige
beeld. Wat de Toonders allereerst
in Ierland aansprak, was dat de
vertelkunst er in ere werd gehou
den. Ieren zijn in staat om over de
meest gewone dingen schitterende
verhalen te vertellen, vol bizarre
wendingen en onalledaagse ver
schuivingen.
En dan het stenige, groenbruine
landschap, waarvan een geweldi
ge macht en zuigkracht kan uit
gaan. Wie zich, zoals de dichter
tiebesteding ging de goede stad
Rommeldam niet ongemerkt voor
bij. De welvaart en de toenemende
bevolking vroegen om een krach
tige aanpak, zodat het gemeente
bestuur er niet voor terugdeinsde
om allerlei gebieden open te leg
gen die beter gesloten hadden
kunnen blijven".
Wie een reis boekt bij Reisbu
reau Pas kan ervan verzekerd
zijn dat hij met onvergetelijke
herinneringen terug zal keren. De
wanden van dit door magister
Hocus Pas geleide bureau zijn be
plakt met affiches waarop dren
kelingen en uitgeputte woestijn
reizigers staan afgebeeld. De reis
wagen van Pas wordt voortbewo
gen door het 'rad van avontuur'.
Een voorraam ontbreekt; er is al
leen een achterraam, zodat de rei
ziger alleen kan zien wat er ach
ter hem ligt.
Voor heer Bommel, die door hetK
hotsende voertuig van de ene ver
schrikking naar de andere wordt
gevoerd, betekent dit dat hij
slechts kan terugblikken op welis
waar unieke, maar vooral ook af
schuwelijke reiservaringen. Een
maal terug op Bommelstein, wil
de kasteelheer wel toegeven dat
het leerzaam en nuttig is om onbe
kende streken te bezoeken. "Voor
al voor jonge, onervaren lieden
als Tom Poes", voegt hij er dan na
een korte stilte aan toe.
Yeats, door de natuur laat meesle
pen, krijgt contact met die Andere
Wereld, de wereld van de 'faeries'.
Toonder zelf heeft altijd harts
tochtelijk geprobeerd om met die
wereld in contact te treden. Sa
men met zijn vrouw heeft hij in
het Ierse land meer dan eens erva
ringen opgedaan met afgezanten
van die andere werkelijkheid. In
de tekst van de rouwadvertentie
wordt ook gesproken over die 'an
dere wereld', die Phiny Dick
vanuit 'haar geliefde Ierland' is
binnengestapt.
In de Bommelverhalen steekt
Marten Toov,der de reiziger be
paald geen hart onder de riem.
Zodra heer Bommel in de Oude
Schicht de grens gepasseerd is,
wordt het landschap steeds som
berder en neer drukkender. Over
Lammermoer bij voorbeeld, dat
aan de andere kant van de Zwar
te Bergen ligt, wordt gezegd dat
het een "kale vlakte met scheve,
akelige bomen" is, waar in "misti
ge vennen" het drijfzand dreigt.
Ook het schiereiland Prol heeft de
gemiddelde toerist weinig te bie
den: "Het landschap is er een
tonig en het klimaat regenachtig,
zodat de Prollen vette haren en
lange regenjassen dragen om be
schermd te zijn tegen het vocht".
In 'De wilde wagen' wordt op
een barse manier afgerekend met
al die mensen die in vreemde stre
ken zo graag unieke reiservarin
gen willen opdoen. Het verhaal
begint op niet mis te verstane wij
ze: "Het vraagstuk van de vakan-
WAAR BEN
IK?.
EEN JONGENSDROOM
WORDT WERKELIJK
HEID.
Theo van Gogh morgen met zangeres in KRO's Curieus9
Gerrit Jan Zwier
WAARUIT BESTAAT EIGENLI3K
DE OM ZICH HEEN GRI3PENDE
BEDRI3FS5PI0NAGE
BEPAALDE FIR -
MA'6 PROBEREN
OP ONRECHTMA -
TIGE WI3Z.E AAN
GEHEIME
INFORMATIE
VAN HUN
CONCURRENTEN
TE KOMEN
Deelnemers Veronica's 'Cash'
krijgen hun belegd geld terug
HILVERSUM De AMRO-bank heeft gisteren besloten het kij-
kersfonds van het tv-spel Cash definitief op te heffen. De bank
had deze beslissing al een halve week uitgesteld om gesprekken
over redding van het programma een kans te geven. Volgens be
windvoerder mr. Grapperhaus van de in surséance verkerende
stichting wil het besluit van de AMRO-bank niet zeggen dat er
nu definitief een eind is gekomen aan het programma Cash of
aan de Stichting Educatief Effecten- en Beleggingsspel, de fi
nancier van het programma.
De AMRO-bank kondigde eerder al aan niet te lang te willen
wachten met een definitieve beslissing rond het beleggings
fonds van het tv-programma, om deelnemers niet al te lang in
onzekerheid te laten. De deelnemers moeten zelf op een verga
dering van participanten tot het definitieve einde van het fonds
beslissen. Daar zou mr. Grapperhaus nog een mogelijkheid zien
het programma voort te zetten.
Volgens de AMRO-bank krijgen de deelnemers aan het fonds
de vijftig gulden die zij als belegging hebben ingezet, tegen de
koerswaarde van f 49,50 eind september terug.
Volgens bewindvoerder Grapperhaus is het nog te vroeg om te
concluderen dat de reddingspoging van het tv-programma is
mislukt. „Ik kan daar nu geen nadere mededelingen over doen.
Relt u me later vandaag maar terug."
Volgens een zegsman die zich met de reddingsoperatie bezig
houdt, pakken zich „donkere wolken samen" rond het program
ma, maar „de hoop tot redding is ook na het besluit van de AM
RO-bank nog niet opgegeven."
Verenigingsraad Veronica stuurt
voorzitter Bordewijk naar huis
Van onze redacteur Emiel Fangmann
AMSTERDAM "Het wordt geen privé-gesprek mor
genavond. Ik wil praten over begrafenissen en de ritue
len die daar aan vast zitten. Ik hoop emoties op een af
stand te houden, want anders wordt het misschien zo'n
snotterig programma" zegt het enfant terrible Theo van
Gögh. Het laatste boek van de 33-jarige Amsterdammer
had al de veelzeggende titel 'Mijn favoriete graftak (en
ander onheil)'. De columnist en filmregisseur ('Terug
naar Oegstgeest' 'Een dagje naar het strand', 'Loos') is
morgenavond door de KRO uitgenodigd om voor 'Curi
eus' een gesprek aan te gaan met een gast naar keuze.
Het werd Mieke Telkamp. Van Gogh: "Ze lijkt me een
wijze vrouw en die brede lach vind ik bijzonder aantrek
kelijk".
- Wat teas de aanleiding
"De KRO belde me op en
vroeg of ik het doen wilde en ik
ben op Mieke Telkamp gekomen
omdat ik dat lied mooi vind:
'Waarheen leidt de weg die wij
moeten gaan?'. 'Waarheen Waar
voor?' staat nummer één bij alle
begraafplaatsen en crematoria.
Dus dan moet het toch wat bete
kenen voor veel mensen. Ik heb
er een dagje over nagedacht.
Toen dacht ik, het is een goede
keus. Ik vind dat ze het lied mooi
zingt. Blijkbaar raakt ze een
snaar die bij honderdduizend an
dere mensen gevoeld wordt. Dat
is intrigerend en daarover wil ik
haar graag wat vragen".
- En Mieke Telkamp staat juist
voor die dingen, waar jij beslist
niet voor staat?
"Waarvoor staat ze dan?"
- Burgerlijkheid, conservatis-
"Nee, dat zijn jouw woorden.
Dat vind ik helemaal niet. Ik heb
haar rubriek in Weekend wel
eens gelezen, waarin ze proble
men van lezers behandelt. Ze
lijkt me een wijze vrouw met veel
levenservaring. Ik heb niet de in
druk dat ze conservatief is, maar
misschien blijkt uit het gesprek
dat het wel zo is".
- Maar heeft die voorkeur,van
jou voor 'Waarheen, waarvoor'
als nummer één bij uitvaarten
ook niet te maken met je hang
naar het morbide?
"Ik ben een erg levenslustig ty-
pje. Nee, het programma moet
om te lachen zijn. Ik wil een leu
ke uitzending maken. Het is een
avontuur en ik durf er niets van
te zeggen. De KRO zei, dat ik een
filmje over mezelf moest inleve
ren ter introductie. Toen zei ik:
zend maar een fragment uit A
Clockwork Orange van Stanley
Kubrick uit, de laatste scène.
Daarin wordt met een vrouw in
een graf de liefdesdaad verricht
terwijl toeschouwers er omheen
applaudiseren. Het is een film uit
1972, maar de KRO zei dat het
niet paste in het concept. Dus
toen heb ik zelf maar een filmpje
gemaakt. Een aardigheidje, je
moet maar kijken. Maar ik ben er
niet zo goed in met een super 8-
camera een portret van mezelf te
maken".
Mieke Telkamp: ...aantrekkelijke brede lach...
- Was je verrast door de uitno
diging van de KRO?
"Nou, ik had wel eens met 'Cu-
rieus'-presentator Carl Huy-
brechts gesproken toen hij voor
de NOS nog TV3 maakte. Dat
vond ik een aardige jongen. En ik
heb voor de Amsterdamse kabel-
tv al veel interviews afgenomen
van een uur elk. En daar kijken
veel mensen naar. Die gesprek
ken met onder anderen schrijver
Tim Krabbé, de journalist Max
Pam, de actrices Kitty Courbois
en Olga Zuiderhoek en cabare
tier Paul de Leeuw waren on-te-
levisie-achtig, omdat ze nogal
lang en traag waren. Ze konden
hun zegje doen en dat vonden
veel mensen leuk. Misschien
wisten de makers van 'Curieus'
er van. De uitzendingen vonden
plaats vlak voor ik naar Amerika
ging, begin dit jaar".
- Hoe was het daar?
"Ik heb het er erg fijn gehad en
ben er vijf maanden gebleven,
maar ik moest terug, want mijn
geld was op. Ik woonde in New
York en dat is de fijnste stad ter
wereld, het probleem is alleen
dat de huur er nogal hoog is. Ik
heb filmscripts rondgestuurd en
mensen opgebeld. Mijn films
zoals 'Terug naar Oegstgeest'
draaien ér in de kleinere thea
ters. Ik had twee Amerikaans ge
schreven scenario's bij me. Het
eerste handelde over een vrouw
die verliefd wordt op haar ver
krachter, een zwarte condoomfa
brikant, en het andere over tele-
foónsex tussen twee kleine kin
deren. Maar daar was geen markt
voor in Amerika. Wel ga ik mis
schien in Los Angeles een video
clip draaien met de '10.000 Ma-
Nee, ik ben niet de Nederland
se John Waters, want hij maakt
commerciële films en misschien
overkomt mij dat ook nog wel
eens. Ja, hij heeft die beroemde
film gemaakt, waarin de traves
tiet Divine een drol op at. Dat ni
veau heb ik helaas nooit kunner
bereiken".
- Waar ben je nu mee bezig
"Ik heb net een roman ge
schreven die dit najaar uitkomt
bij Gerard Timmer, het boek
heet 'Engel'. Het is in het kort het
verhaal van een babysit, die ver
liefd wordt op een klein meisje.
De babysit haalt het meisje over
om papa van incest te beschuldi
gen. Die wordt uit de ouderlijke
macht ontzet, mama pleegt zelf
moord en het meisje wordt met
een slinkse manoeuvre aan de
babysit toegewezen".
- Die roman zal wel weer stoj
doen opwaaien
"Dat hoop ik maar. Ik weet het
niet. Ik wil het boek ook gaan
verfilmen".
- Verleden jaar ben je bij het
Parool als columnist opgestapt,
omdat filmdistributeur Cannon
•anders geen advertenties meer in
die krant wilde plaatsen najouw
stukje bij het overlijden van Si-
HILVERSUM (GPD) - De vere
nigingsraad van de Veronica
Omroep Organisatie heeft zes
van de acht bestuursleden, inclu
sief voorzitter mr. Wout Borde
wijk, naar huis gestuurd. De ove
rige twee leden - vice-voorzitter
en tevens Veronica-directeur
Rob Out en algemeen bestuurs
lid Hans Mondt - mogen van de
verenigingsraad in functie blij
ven. Zij zijn gevraagd de vacatu
res binnen het bestuur waar te
nemen en zo spoedig mogelijk
met voorstellen te komen om de
open plekken in te vullen. Tot dit
besluit kwam de raad vannacht
na een vijf uur durende vergade
ring.
Het algemeen bestuur (Borde
wijk liet zich om gezondheidsre
denen vervangen) woonde het
eerste deel van de vergadering
bij. Een motivatie voor het ont
slag van de zes bestuursleden of
voor het aanblijven van Out en
Mondt is door de verenigings
raad niet gegeven. Ook Rob Out
kon daarom gevraagd geen uit
sluitsel geven. ,Ik weet het zelf
niet, ik zweer het je. Ook voor
ons is dit totaal onduidelijk".
Duidelijk is in ieder geval wel
dat het ontslag van het zestal te
maken heeft met de loyaliteits
verklaring, die Bordewijk enkele
weken geleden aflegde binnen
het NOS-bestuur.
KRO-voorzitter Schmitz vertrekt
r Filmregisseur Theo van Gogh: "Ik ben een erg levenslustig typ je".
"Ik hoorde toevallig dat de
toenmalige directeur van
Cannon, de heer Bruinstroop,
gaat vertrekken. Zoals uit alle
persberichten blijkt wordt
Cannon wereldwijd geregeerd
door de Italiaanse maffia, ze kun
nen geen beursnotitie krijgen.
De deal was dat ik zonder tram
melant bij Het Parool zou weg
gaan. Maar daarna overspeelde
hoofdredacteur Sytze van der
Zee een beetje zijn hand door een
hoofdcommentaar te plaatsen,
waarin hij beweerde dat hij de
vrijheid van meningsuiting en
persvrijheid voorstond. Maar in
wat mijn laatste column had
moeten zijn, waarin Cannon hard
werd aangepakt, had hij drie
rooie strepen gezet, dus zo'n
voorvechter is het niet. Van der
Zee was dolgelukkig dat hij van
me verlost was. Van der Zee
heeft de pest aan schrijvertjes als
Bob Polak en Theo van Gogh.
Die vindt hij te brutaal want hij
wil een nette krant maken. Een
beetje een NRC-syndroom. Toen
Bob Polak weggestuurd werd,
stapte ik ook op. Maar toen ik
wegging bleef Polak zitten. Po
lak moet nu tandenknarsend in
het keurslijf van het Parool mee
en hij gaat steeds minder schij
ven. En Het Parool had zo'n leu
ke krant kunnen worden. Ik heb
toen Panorama gebeld en nu
schrijf ik tegen goede betaling
voor een veel groter publiek, zij
het dat ik daardoor niet meer zo
gespecialiseerd over het Neder
landse filmwereldje kan schrij
ven. Maar al met al mag ik niet
mopperen. En Ik ben er nog al
tijd trots op dat ik het in die co
lumn over Simon van Collem
ook over Joris Ivens had en toen
afsloot met: er wordt te weinig
overleden. Dezelfde avond over
leed Ivens. Toch een voorbeeld
van perfecte timing".
(Morgen, Nederland 1, 20.45)
HILVERSUM (GPD) - Met in
gang van 1- april volgend jaar
wordt F.P. Carpaij de nieuwe
voorzitter van de KRO. Hij volgt
B. Schmitz op, die na ruim dertig
jaar de omroep verlaat en tien
jaar voorzitter is geweest. "Ik
ben blij dat ik dit werk heb mo
gen doen, maar na dertig jaar om
roep is het mooi geweest", aldus
B. Schmitz in een kort commen
taar op zijn vertrek.
Carpaij is sinds 1983 directeur
van het Centraal Instituut voor
Toestontwikkeling (CITO)
HILVERSUM (ANP) - De actu
aliteitenrubrieken van Avro,
Tros en Veronica hebben beslo
ten om tot en met zaterdag geza
menlijke uitzendingen te blijven
maken over de golfcrisis. Dat be
tekent dat de bestaande pro
grammering op donderdag, vrij
dag en zaterdag zal worden aan
gepast zodat ruimte ontstaat
voor extra rubrieken.
Vandaag staat in Avro-zend-
tijd een extra rubriek gepro
grammeerd, van 22.15 tot 22.30
uur; morgen bij de Tros van 22.00
tot 22.20 uur en op zaterdag bij
Verónica tussen 22.10 en 22.25
uur. Vanaf maandag gaan de drie
omroepen weer door met hun ei
gen rubrieken. De berichtgeving
over de Golfcrisis blijft plaats
vinden in de gezamenlijkheid.
Dat betekent dat de verslagge
vers in het Midden-Oosten onder
de gezamenlijke vlag van de drie
actualiteitenrubrieken werk
zaam blijven.
In geval van een gewapend
conflict wordt de samenwerking
ook na zaterdag voortgezet. In
dat geval zal er tevens op zondag
op Nederland 2 in de Vpro-zend-
tijd een extra actualiteitenru
briek worden uitgezonden.
