LEIDSCH
DAGBLAD
Irak: klaar voor confrontatie
NODIG!
Winsten van Shell en Philips flink omlaag
Treinkaartje
fors duurder
Eigenaar per vliegtuig achter
dief van zijn zeiljacht aan
Kuwayt geannexeerd, spoedberaad Arabische wereld
Gedenkteken
vermoorde
jongeren Israël
HET VOORDEEL VAN DE ZOMER
IS 1400,- GROOT
AUTO
LEITHON
Wellicht ook
Nederlandse
marine naar
Saudi-Arabië
Kok: tempo prijsstijging
benzine moet getemperd
DONDERDAG 9 AUGUSTUS 1990
OPGERICHT 1 MAART 1860
No. 39313 Prijs fl. 1,35
AMSTERDAM/DEN HAAG eerste kwartaal. Daarbij kreeg Phi-
(GPD/ANP) - De winsten van de hps de laatste maanden harde tik
ken in Brazilië,
door het anti-inflatiebeleid
stilgevallen.
olie-maatschappij Shell en het elek
tronicaconcern Philips zijn het
ste halfjaar van 1990 sterk gedaald regering vrijwel
in vergelijking met de eerste 6
maanden vorig jaar. Shell had een
nettoresultaat van 1,38 miljoen
pond (bijna 5 miljard gulden) tegen
De effectenbeurs
was vanochtend dan ook niet ge-
van Hollandse Signaal Apparaten.
De directie van Philips verwacht
de produktie het hele jaar 1990 af te sluiten met
een verlies van ongeveer 2 miljard
gulden. Philips trekt namelijk het
tweede halfjaar in 1990 ongeveer 2,7
Amsterdam miljard gulden uit voor een reorga-
nisatie van vooral de divisies
tegen ruim een miljard pond in het
tweede kwartaal vorig jaar. Door de
ontwikkelingen in het Midden-Oos
ten durfde Shell zich niet te wagen
aan een voorspelling voor de rest
van het jaar.
schrokken van de resultaten. De puters en informatiesystemen. Phi-
2,29 miljard pond (ruim 7 miljard aandelen Koninklijke Olie gingen lips rekent voor dit jaar op
gulden) in het topjaar
lies van ongeveer 40 procent. Phi
lips zag zijn winst met ongeveer 20
procent dalen van 420 miljoen gul
den tot 373 miljoen, of 43 miljoen
zonder bijzondere bate.
De ongunstige cijfers van de bei
de Nederlandse concerns komen
niet als een verrassing. Shell had bij
de presentatie van het jaarverslag
1989 al gewezen op een neergang in
de chemie-sector door de grote
overcapaciteit. Philips presenteer
de onlangs forse verliezen in het
om 11 uur 1,30 gulden terug op
gulden, maar tegen de middag zaten
de aandelen al weer op hetzelfde ni-
den, maar moest aan het begin
de middag terug naar het slot
26,50 gulden van gisteren.
Het winstcijfer vj
gulden van Philips is nog geflat
teerd, omdat slechts een bedrag van
43 miljoen werd behaald uit de ge
wone bedrijfsuitoefening (de echte
winst dus). De rest is een bijzondere
Philips beliep
van 1990 een bedrag
jard gulden, 1 procent
dezelfde periode van 1989. Zonder ze£
373 miljoen doorberekening van de wisselkoer
sen, met name die van de dalende
dollar, zou de omzet met 8 procent
zijn gestegen.
Afgelopen maanden heeft Shell
geprofiteerd van de sterk groeiende
vraag naar olie en de dalende prijs
van ruwe olie, waardoor de aan-
koopkosten laag waren. De laatste
tijd zijn de ruwe-olieprijzen weer
aanzienlijk gestegen door de afspra-
ken binnen de Organisatie van Olie-
het eerste halfjaar exportlanden (OPEC) en de ontwik-
zet van ongeveer 56 miljard gulden.
Philips schrijft het aan de geste-
kelingen in het Midden-Oosten.
De winst van Shell in het tweede
bate van 330 miljoen uit de verkoop kwartaal bedroeg 536 miljoen pond
In de chemie-sector nam de om-
het eerste halfjaar toe van
30,36 tot 34,23 miljard pond. Door
de sterk dalende marges, het gevolg
van de enorme concurrentie op de
wereldmarkt, daalde het resultaat
van 3,65 tot 3,19 miljard pond.
zie pagina 5: Philips stopt 2,7 miljard
in reorganisatie
UTRECHT (ANP) - De prijzen
van lo«se treinkaartjes gaan
volgend jaar flink omhoog. En
kele reizen en retourtjes zul
len 18 procent duurder wor
den. De vereniging van open
baar vervoergebruikers Rover
zegt dat te hebben vernomen
"in NS-kringen". NS willen de
prijsverhoging van de kaartjes
bevestigen noch ontkennen.
Dit voorjaar besloot het ka
binet dat de tarieven voor het
openbaar vervoer in 1991 met
3,5 procent omhoog moeten.
De openbaar vervoerbedrij
ven zijn min of meer vrij om te
bepalen hoe zij de tariefver
hoging invullen. Een brief met
voorstellen aan minister Maij-
Weggen (verkeer en water
staat) gaat volgens een woord
voerster van NS "één dezer da
gen" de deur uit
De spoorwegen wilden gis
teren over de inhoud van de
brief niets kwijt. Vast staat al
leen dat de totale verhoging de
3,5 procent niet mag over
schrijden. Als de enkeltjes en
retourtjes bijna een vijfde
duurder zouden worden, bete
kent dat dat andere k aarts oor-
ten in prijs moeten dalen.
DRIEBERGEN - De eigenaar van een kapitaal zeiljacht heeft giste
ren op spectaculaire wijze de dief van zijn boot achterhaald. Toen
de man in Rotterdam zijn schip zag wegvaren - een enkele tonnen
kostende Lemsteraak - reed hij snel naar het vliegveld Zestienho
ven, huurde er een vliegtuigje en zette de achtervolging in. Even la
ter kreeg de ondernemende jachteigenaar in de lucht gezelschap
van de rijkspolitie, die was gewaarschuwd en ook per vliegtuig op'
onderzoek uitging.
Dank zij de aanwijzingen van de beide vliegers konden de rijks
politie te water in Warmond en de rijkspolitie van Alkemade het
schip onderscheppen op de Kagerplassen. De opvarende werd aan
gehouden. Het bleek de vorige eigenaar van het schip te zijn die het
jacht in 1982 had verkocht, zo heeft een woordvoerder van de rijks
politie bekend gemaakt.
De rijkspolitie te water achterhaalde gisteren nog een tweede
zeiljacht dat diezelfde dag was gestolen. Het ging hier om een jacht
dat aan het begin van de avond uit de haven van Enkhuizen was
weggesleept door een motorbootje. Een getuige zag dit en waar
schuwde de politie. Die zette een surveillancevaartuig en een
speedboot in. Het zeiljacht werd twee uur later onbemand op het
IJsselmeer teruggevonden. Vermoedelijk is het schip losgekop
peld, nadat de dader of daders merkten dat ze werden gevolgd.
Ruzie FNV en Leids
bedrijf Heerema
over stakingsactie
LEIDÈ'N De Industriebond FNV
heeft het Leidse offshore-bedrijf
Heerema op de vingers getikt, om
dat het als stakingsbreker wordt ge
zien in een arbeidsconflict op de
Britse olieplatforms.
Engelse offshore-werkers zijn in
staking gegaan om hun eisen voor
een betere beveiliging kracht bij te
zetten. De FNV beschuldigt Heere
ma ervan het werk van de stakers
voort te zetten. Heerema ontkent
dat en zegt dat men zich strikt aan
de afgesloten contracten houdt.
Pagina 11: Industriebond noemt
Heerema stakingsbreker
CAIRO/WASHINGTON/DEN HAAG (GPD) - De Iraakse
leider Saddam Hussein heeft de spanning in het Midden-
Oosten gisteren verder opgevoerd door te verklaren dat zijn
land 'klaar is voor de confrontatie'. De Arabische leiders ko
men vanavond in Cairo bijeen voor nieuw spoedberaad
over de crisis. Irak heeft inmiddels het bezette Kuwayt ge
annexeerd.
Koning Fahd vai
heeft vanmorgen ii
de Iraakse invasie
smerigste agressie
geschiedenis genoemd en opnieuw
de terugtrekking van Iraakse troe
pen uit Kuwayt geëist. Saudi-Ara-
bië heeft de troepenmacht aan de
noordgrens aanzienlijk versterkt.
Irak heeft grote hoeveelheden
chemische wapens naar de grens
met Saudi-Arabië overgebracht en
gevechtsvliegtuigen uitgerust met
zenuw- en mosterdgas. De VS heb
ben Hussein gewaarschuwd het ge
bruik van chemische wapens 'zeer
zwaar' op te nemen.
De Egyptische president Mu
barak heeft in een televisietoe
spraak gezegd te verwachten dat
een militaire vergelding jegens Irak
niet meer te voorkomen is. Hij wilde
niet zeggen van welke kant die mili
taire actie zal komen. Irak heeft Is
raël er gisteren van beschuldigd een
militaire invasie voor te bereiden.
Israël heeft de beschuldigingen als
leugens van de hand gewezen, maar
houdt ernstig rekening met een
Iraakse actie. Alle ministers zijn van
hun vakantie teruggeroepen.
Zestien lidstaten van de Arabi-
Saudi-Arabië is onder meer gebeurd door Jorda-
ien toespraak nië, dat de annexatie van Kuwayt
Kuwayt "de door Irak heeft veroordeeld. Ook
de moderne Syrië, Egypte, Turkije en Iran zijn
voorbereid op een gewapende
strijd. VN-Secretaris-generaal Pe
rez de Cuellar heeft alle partijen in
het conflict opgeroepen de uiterste
terughoudendheid te betrachten.
Hussein maakte de annexatie van
Kuwayt gistermiddag op televisie
bekend. Volgens de Iraakse leider
maakt Kuwayt 'historisch, geogra
fisch en cultureel' deel uit van Irak
en is de inlijving in het belang van
de Arabische wereld. De voorlopige
nieuwe leider van Kuwayt, kolonel
Alaa Husayn Ali, is benoemd tot
vice-premier van Irak.
In een reactie op de inlijving heeft
de wettige regering van Kuwayt om
een spoedzitting van de Veilig
heidsraad gevraagd. Die stemt van
daag over een resolutie om de an
nexatie ongeldig te verklaren. Gis
teren werd een ontwerp-resolutie
van die strekking opgesteld.
De eerste Amerikaanse militairen
en gevechtsvliegtuigen kwamen
gisteren aan in de Saudische stad
Dhahran. Het gaat om een vierdui-
zend man sterke brigade van de 82e
sche Liga hebben al laten weten luchtlandingsdivisie. In de komen-
vanavond op de spoedzitting in Cai- de dagen zullen nog meer legereen-
ro te verschijnen. Of Saddam Hus- heden in Saudi-Arabië arriveren,
sein zelf gehoor geeft aan Mubaraks Woordvoerders van het ministerie
dringende oproep is nog niet duide
lijk. Er wordt wel een Iraakse verte
genwoordiging verwacht.
Enkele Arabische landen hebben
gisteren hun legers in verhoogde
staat van paraatheid gebracht. Dat
i defensie verwachten dat de to
tale sterkte van de Amerikaanse
troepenmacht in Saudi-Arabië uit
eindelijk zal oplopen tot 40.000
De Amerikanen in de Golf krijgen
over enkele dagen de beschikking
over 32 Tomahawk-kruisraketten.
Volgens president Bush hebben
de troepen een puur defensieve
taak. In een televisierede zei hij dat
de VS zijn vrienden te hulp is ge
sneld om een inval van Irak te voor
komen. Het besluit om troepen naar
de Golf te sturen is volgens de presi
dent gebaseerd op vier principes:
de onvoorwaardelijke terugtrek
king van het Iraakse leger uit Ku
wayt, het herstel van de wettelijke
regering van dat land, het bewaren
van de veiligheid en de stabiliteit in
de Golf en de bescherming van de
Amerikaanse burgers in die regio.
Ook Groot-Brittannië heeft in
middels besloten troepen naar
Saudi-Arabië te sturen. Volgens de
Britse minister van buitenlandse
zaken gebeurt dat op verzoek van
koning Fahd. Hoe groot de Britse
troepenmacht zal zijn, is niet be
kend. West-Duitsland, Grieken
land, Spanje en Italië hebben hun
bases beschikbaar gesteld voor de
verplaatsing van Amerikaanse troe
pen, maar zijn niet van plan leger
eenheden te zenden. Het Franse ka
binet vergadert vandaag over even
tuele deelname.
In tegenstelling tot eerdere Ame-
JERUZALEM - Leden van een
rechtse organisatie stapelen stenen
op de plaats waar twee Israëlische
jongeren vermoord zijn gevonden.
De moord leidde gisteren voor de
derde achtereenvolgende dag tot
ernstige rellen, waarbij Israëliërs
opnieuw Palestijnen met stenen te
lijf gingen. Zeker 80 Arabieren
raakten gewond. Vandaag overleed
in een ziekenhuis een Palestijn die
dinsdag door een woedende menigte
met stenen was bekogeld bij Oost-Je
ruzalem. De politie heeft gewaar
schuwd dat ze vanaf nu hard zal op
treden tegen relschoppers die Ara
bieren aanvallen. (foto AP)
Off. Peugeot dealer voor Leiden e.o.
Maredijk 175, 2316 VZ Leiden, telefoon 071-212911
t.o.a. het nieuwe postkantoor
Zie advertentie op pag. 20
DEN HAAG (ANP/GPD/Rtr/AFP)
De Nederlandse regering zal mor
gen of zaterdag een standpunt inne
men over het verzoek van de Vere
nigde Staten een marineschip naar
de Perzische Golf te sturen om een
eventuele militaire actie te steunen.
De ministers van buitenlandse za
ken van de EG en de NAVO spre
ken morgen in Brussel over het ver
zoek.
Tussen de VS en Nederland is de
afgelopen dagen druk overlegd
over de crisis in het Midden-Oosten.
Vanmorgen kwam het officiële ver
zoek van de Verenigde Staten aan
alle NAVO-bondgenoten om een
standpunt in te nemen. "Washing
ton wil weten tot welke steun de
NAVO-landen bereid zijn bij een
mogelijke militaire actie in de
Golf', aldus een diplomaat in Brus
sel.
Het dagblad The Washington
Post meldde vanochtend dat de VS
de komende dagen meer dan 50.000
manschappen naar Saudi-Arabië
willen sturen om de Iraakse drei
ging het hoofd te bieden. Waar de
Nederlandse bijdrage uit moet be
staan, is nog onduidelijk. Waar
schijnlijk wordt een fregat van de
Koninklijke Marine gestuurd. Na
een besluit heeft zo'n fregat onge
veer drie weken nodig om in de Per
zische Golf te komen.
Maandag vergaderen de Kamer
commissies voor buitenlandse za
ken en defensie over het kabinets
standpunt inzake "deelname" aan
een actie. Het spoedoverleg heeft
plaats op verzoek van de PvdA en
WD. De PvdA vindt de houding
van de Amerikaanse president
Bush "onduidelijk" en wil precies
weten waar Nederland aan toe is.
De WD is geïrriteerd over "de pas
sieve houding" van het kabinet. In
alle westerse landen wordt op de
ontwikkelingen in de Perzische
Golf gereageerd, maar de Neder
landse regering volgt de zaken van
af het vakantie-adres, zo stelt de
WD. Minister Van den Broek (bui
tenlandse zaken) komt vandaag te
rug van vakantie.
Het ministerie van buitenlandse
zaken heeft gisteren Nederlanders
in het oosten van Saudi-Arabië
het gebied waar olievelden zijn en
dat aan Irak grenst geadviseerd
het land te verlaten. In Saudi-Ara
bië wonen ongeveer 1500 Nederlan
ders, van wie ongeveer 600 in het
oosten. Sommige bedrijven, zoals
Shell en Ballast Nedam zijn al bezig
met het terughalen van Nederlan
ders en hun familie. De KLM zette
vanochtend een extra groot vlieg
tuig in naar Saudi-Arabië.
Zweden heeft vanochtend be
kendgemaakt dat Westerse ambas
sades in Irak en Kuwayt gezamen
lijk pogingen ondernemen hun
landgenoten weg te krijgen uit die
landen. Tot nu toe mochten buiten
landers met een verblijfsvergun
ning daar niet weg. Irak heeft aan
gekondigd dat ze over een paar da
gen het land kunnen verlaten.
Buitenlandse Zaken zegt weinig
te kunnen doen voor Nederlandse
toeristen die hun vakantie via Iraqi
Airways hebben geboekt en op hun
vakantie-adres in het Verre Oosten
vastzitten. Ze kunnen wel op bij
stand van de Nederlandse ambassa
des rekenen. De toeristen moeten
zelf proberen hun tickets in te wis
selen bij andere luchtvaartmaat
schappijen.
De Iraakse ambassadeur in Ne
derland, S.F. al-Faki, heeft gewaar
schuwd dat Nederland met zijn ver
oordeling van de Iraakse invasie
huidige en toekomstige belangen in
gevaar brengt. De boycot tegen Irak
kan de situatie alleen maar ver
scherpen en compliceren, aldus de
ambassadeur. "Agressie tegen Ku
wayt of Irak zal hard worden beant
woord", aldus de verklaring.
Gematigd warm
Vannacht half tot zwaar bewolkt en
voornamelijk in het noorden mogelijk
wat regen. Overdag droog en vocral in
het zuiden perioden met zon. Mini
mumtemperatuur ongeveer 15 graden.
Middagtemperatuur van 20 graden in
het Waddengebieden tot 25 graden in
het zuiden van het land. Overwegend
matige wind. eerst zuidwestelijk,
overdag draaiend naar noordwest.
De vooruitzichten voor zaterdag tot
en met dingdag:
Perioden met zon en overwegend
droog. Middagtemperatuur rond 26
graden. Na het weekeinde een geringe
daling van de temperatuur.
20 PAGINA'S
DEN HAAG (GPD) De oliemaat
schappijen zijn wel heel erg snel ge-
rikaanse berichten hebben Marok- weest met het verhogen van de prij-
ko en Egypte (nog) geen militairen zen van benzine en dieselolie. Mi-
naar Saudi-Arabië gestuurd. Maar nister Kok (financiën) heeft dat gis-
Egypte overweegt dat wel, zo heeft teren gezegd. Hij vindt dat het kabi-
president Mubarak gezegd. Hij net na de vakantie met de oliemaat-
IJMUIDEN - Enkele van de zeil- heeft de VS toestemming gegeven schappijen moet bekijken hoe het
schepen in de grote sluis van IJmui- om het Egyptische luchtruim te ge- tempo van de prijsstijgingen aan de
den. De Parade of Sail naar Amster- bruiken bij het overbrengen van pomp kunnen worden getemperd.
dam liep vanmorgen uren vertra- troepen en materieel. Diplomaten Kok zegt het niet te begrijpen dat
ging op omdat veel plezierschepen in Cairo zeggen dat Egypte grote le- de oliemaatschappijen de prijzen na
het verzoek om bij de sluizen weg te gereenheden heeft gemobiliseerd, de inval van Irak in Kuwayt zo snel
blijven, in de wind hadden geslagen In de afgelopen dagen zouden hebben verhoogd. Volgens hem be-
70.000 Egyptische militairen in het schikken de oliemaatschappijen
geheim naar de oostelijke provin- over zeer grote voorraden die goed-
cies van het Saudisch koninkrijk koop zijn ingekocht. Hij vindt het
zijn gestuurd. Officiële woordvoer- geen pas geven het publiek voor die
ders in Cairo spreken dat echter te- goedkope olie hoge prijzen te laten
gen. betalen.
Volgens de Egyptische president
zullen de gezamelijke strijdkrach- Secretaris H. Oskam van de No
ten van de Verenigde Staten, Groot- vo de yeremging van zelfstandige
i zo de doorgang blokkeerden. <fot
ANP)
ai de hele zomercol-
IMU lectie halve prijs
Botermarkt 14, Leiden.
Brittannië en Saudi-Arabië militair oliehandelaren, sluit een daling van
ingrijpen als de Iraakse president de brandstofprijzen morgen of in de
Saddam Husayn blijft weigeren zijn daarop volgende dagen met uit.
troepen uit Kuwayt terug te trek- yol6ei^s Oskam is er sprake van een
ken kentering in de olieprijzen. Van
morgen deed olie uit het Noordzee-
veld Brent 24,75 dollar per vat, ter
wijl gisteren nog 26,50 dollar moest
worden betaald. Hij benadrukte dat
de handel de hogere inkoopprijzen
die moeten worden betaald met te
rughoudendheid heeft doorbere
kend aan de consument. Terwijl de
prijs voor ruwe olie de laatste tijd is
gestegen met ongeveer 30 procent,
is de prijs aan de pomp met 10 pro
cent gestegen.
De WD vindt dat de aangekon
digde verhoging van de accijns op
benzine en dieselolie in november
in ieder geval niet mag doorgaan ge
zien de sterk stijgende olieprijzen
op dit moment. Op 1 november zal
de benzineprijs met 6,7 cent per liter
omhoog gaan om het autogebruik
terug te dringen. Pas tijdens de al
gemene politieke en financiële be
schouwingen over de begroting van
het volgend jaar wil de WD bekij
ken wat er met de in 1986 ingestelde
tijdelijke verhoging van de accijns
moet gebeuren.
(zie ook pagina 5)
óók voor een
blik over onze
grenzen
Zes dagen per week
kompleet nieuws, tips en
trends. Dat willen we niet missen'
Wi| nemen een proefabonnement voor
7 weken en betalen slechts 127,50
Wij nemen een kwartaalabonnement f 74.15*
Wij nemen een jaarabonnement f 285.50
Voor het abonnement ingaat ontvangen wij de krant twee weken gratis!
(aankruisen wal van toepassing is)
Naam
Adres
Woonplaats
Deze bon in een envelop, zonder postzegel, sturen naar
Leidsch Dagblad, Antwoordnummer 10050,
2300 VB Leiden. U kunt ook bellen: 071-161400