'Je wil de verlossende woorden uit de tv trekken'
'Unieke kans voor samenwerking VS en SU'
Atheïst in Rusland
zit nu tweederangs
i REPORTAGE)
Turkije betaalt hoge prijs voor olieboycot
Katwijkse familie bidt voor dochter in Kuwayt
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1990
GEESTELIJK LEVEN
van onze correspondent
Leo van Gelderen
KATWIJK 'Berichten over buitenlanders
die via Jordanië Kuwayt mogen verlaten, lij
ken op een misverstand te berusten', meldt
het NOS-journaal van zeven uur. De teleur
stelling in huize Van der Bent is bijna tast
baar. In gedachten zijn zij bij zus Maartje die
met haar drie kleine kinderen in Kuwayt
Stad zit. Al zes dagen heeft de familie taal
noch teken van haar gehoord. In die intieme
familiekring is de verre oorlog plotsklaps
wreed dichtbij.
"Zonder familie in Kuwayt had ik nu lo
pen mopperen over de verhoogde benzine
prijzen. Wees eerlijk. Alleen door dat soort
ongemakken merkje hier iets van de oorlog.
Maar nu we Maartje daar uit het oog verloren
zijn, wordt alles heel anders", zegt zus Ger-
da. Zij heeft de laatste dagen namens de fa
milie geprobeerd contact te leggen met
Maartje. Tevergeefs.
"Al had ik haar maar één seconde aan de
lijn". Vader Gerrit probeert zich flink te hou
den. "Ik zit bij de PTT. En Katwijk is een
kleine gemeenschap. Iedereen leeft mee.
Dat doet me goed. Over mijn wijk doe ik nu
een uur langer. Mijn baas heeft al gezegd:
'Gerrit blijf lekker thuis'. Maar daar word ik
gek van. Je probeert zoveel mogelijkje nor
male ritme vast te houden".
"En je schrikt ook van uitspraken die an
dere mensen doen. Gister nog. Hoor ik ie
mand zeggen: 'Ze moeten de hele boel plat
gooien'. Normaal ben ik ook zo'n type die dat
roept. Maar nu. Ik moet er niet aan denken".
"Ik bid elke dag wel duizend keer. Ja ik
ben een gelovig mens". Gerrit van der Bent
zegt het met nadruk. "Daar heb ik steun aan.
Maar natuurlijk heb ik mijn twijfels. Mag ik,
als vader. Als ik de situatie optimistisch be
kijk, dan zeg ik: 'Het komt allemaal wel
goed'. Maartje werkt op de Nederlandse am
bassade dus zit ze als het op evacueren aan
komt op de eerste rij. Dat hoop je tenmin
ste".
"Ze woont er al negen jaar en kent de ge
woontes en gebruiken. Bovendien is ze ge
trouwd met een Palestijn die daar werkt als
kinderarts. Allemaal waar. Diep in mijn hart
weet ik dat er in een oorlogssitiuatie niet zo
erg veel garanties meer zijn voor de bur
gers".
Gerda zegt plots fel: "Weet je wat tegen
valt: de hulp die je krijgt van het ministerie
van Buitenlandse Zaken. Zoals je door de te
lefoon bijna wordt afgesnauwd. Belachelijk.
Je zou toch enig begrip verwachten van zo'n
instantie. Maar ik blijf bellen. Al is hét elke
dag. Als ze dat op Buitenlandse Zaken niet
willen snappen, is dat hun probleem".
i type dat roept: "Laat z
WASSENAAR (GPD) - Hoe ris
kant de situatie in het Midden-Oos
ten ook is, de samenwerking tussen
Washington en Moskou kan er al
leen maar hechter door worden.
Sterker nog: de huidige omstandig
heden eisen een gezamenlijke mili
taire aanpak. En Washington en
Moskou zouden deze unieke kans,
hen opgedrongen door de oorlogs
zuchtige Saddam Hussein, met bei
de handen moeten aangrijpen.
Dit is de stellige overtuiging van
generaal buiten dienst G.L.J. Huy-
ser. Vorig jaar sloot hij zijn geüni
formeerde carrière af als chef van de
Defensiestaf, nadat hij eerder het
bevel voerde over het Eerste Leger
korps. Hij is op verzoek even bereid
zich te verplaatsen in de persoon
van de hoogste militaire adviseur
van de Amerikaanse president.
Huyser gaat er daarbij overigens
van uit, dat hij zijn stafkaarten pas
op het bureau van president Bush
mag ontvouwen, nadat een stoet
van andere adviseurs de Oval Room
in het Witte Huis is gepasseerd. "In
een crisis als deze laten de president
en zijn staf zich allerlei meningen en
suggesties aandragen, niet alleen
militaire. De economen draven op,
mensen van buitenlandse zaken,
het hoofd van de inlichtingen
dienst, noem maar op. Op het totaal
aan feiten en goede raad baseert de
president zijn uiteindelijke koers en
besluiten".
Ook maakt de theoretische advi
seur een voorbehoud: wat hij aan de
president rapporteert en voorstelt,
is gegrond op de situatie van giste
ren tegen het einde van de middag.
Per slot van rekening veranderen
de omstandigheden voortdurend,
zelfs en alleen al door het verstrij
ken van de tijd. "In werkelijkheid is
er voortdurend overleg en kunnen
de conclusies per uur veranderen",
tekent Huyser aan.
De zakelijke gegevens, die de Ne
derlandse oud-generaal in zijn dos
siers heeft wanneer hij in gedachten
zijn opwachting bij Bush maakt, la
ten zich als volgt samenvatten.
Sinds vorige week donderdag bezet
Irak Kuwayt. Dit olierijk heeft geen
mogelijkheden om zichzelf vrij te
vechten: de slagkracht van de le
gers van Saddam Husayn en de (uit
geweken) emir van Kuwayt is bui
ten verhouding in het voordeel van
de eerste.
De Irakezen trekken, zowel in
hun eigen land als in het gean
nexeerde Kuwayt, troepen samen
aan de grens met Saudi Arabië.
Hoewel deze staat aanmerkelijk
meer militairen en materieel in stel
ling kan brengen dan de kleine emi
raten aan de Golf, is de verhouding
alleen al personeel ernstig in het na
deel van de Saudi's: 66.000 man
schappen tegen 1,1 miljoen Irak-
Ook in tanks, artillerie en ge
vechtsvliegtuigen wordt de be
dreigde partij overtroffen door de
mogelijke aggressor. Om de ver
houdingen te illustreren, Saudi Ara
bië heeft de beschikking over 570
tanks tegenover de 5500 stuks van
Irak.
Geen bases
Ook de Verenigde Staten staan ter
plaatse niet sterk. Amerika heeft
geen manschapppen gelegerd in
Saudi Arabië, omdat de leiding van
dit land buurland Irak nooit willen
irriteren met de aanwezigheid van
Amerikaanse bases. Wel liggen er
enkele fregatten in Bahrayn en de
andere oliestaatjes aan de Perzische
Golf. De zevende Amerikaanse
vloot is met het vliegdekschip The
Independence onderweg van de In
dische Oceaan naar de Golf en zal
binnen een paar dagen bij de Straat
van Ormuz arriveren.
De zesde vloot, met het vliegdek
schip Eisenhower, concentreert
zich in het meest oostelijke deel van
de Middellandse Zee ter hoogte van
Syrië. Vandaag vertrekken de Wis
consin, met aan boord onder meer
kruisraketten, en het vliegdekschip
Saratoga uit de VS om zich bij de
zesde vloot te voegen - maar het zal
nog meer dan een week duren voor
zij daar aankomen.
Generaal b.d. Huyser geeft dan
zijn eerste en "meest onschuldige"
optie: het toestemming vragen aan
Saudie Arabië om onmiddellijk mi
litaire versterking in te vliegen,
zoals dat in het jargon heet. Deze
operatie valt in korte tijd uit te voe
ren vanuit West-Europa en eventu
eel NAVO-partner Turkije. Hiermee
ISTANBUL - Zonder veel en
thousiasme heeft Turkije gisteren
de oliepijpleiding van Irak naar Yu-
murtalik, aan de Turkse Middel-
landse-Zeekust, afgegrendeld.
Hiermee geeft het gevolg aan de
olieboycot die door de Veiligheids
raad was afgekondigd. Veel olie
ging er toch al niet meer door: Irak
zelf had de dag tevoren een van de
twee leidingen gesloten en de capa
citeit van de andere met dertig pro
cent verminderd wegens de afgeno
men vraag. Turkije zelf was op dat
moment nog zowat de enige afne-
Turkije betaalt in eerste instantie,
na Irak, het zwaarste gelag voor de
olieboycot. Aanvankelijk was Tur
kije voldaan dat het eindelijk weer
eens een belangrijke rol zou kunnen
gaan spelen op het wereldtoneel.
Men koesterde de illusie dat het een
verzoenende of bemiddelende func
tie zou kunnen krijgen en Saddam
Hussein tot andere gedachten zou
kunnen brengen.
Nu dreigt er een olietekort en de
prijs van benzine is meteen vijftien
procent omhoog gegaan. Meer dan
zestig procent van 's lands oliecon
sumptie kwam uit Irak. In deze hele
branche is nu een kolossale malaise
ingetreden, en zijn ook de driehon
derd miljoen dollar per jaar die Tur
kije aan de pijpleiding overhield, in
gevaar gekomen.
Ditzelfde geldt voor de levendige
handel in eigen produkten die Tur
kije met Irak onderhield. Ernstiger
nog is het feit dat meer dan 60.000
Turkse arbeiders verblijven in Irak.
Zij zouden de positie van gijzelaar
kunnen krijgen.
Natuurlijk kan een boze Iraakse
president nog wel meer onvriende
lijke dingen uitrichten tegen de
T\irkse buurman, die tijdens de
Golfoorlog zo 'correct' is gebleven.
Hij kan de guerrilla van de Koerden
in Zuidoost-Turkije aanwakkeren,
door het 'sturen' van eigen Koer
den, zoals in de Golfoorlog met Iran
gebeurde. Erger: hij kan met zijn ra
ketten en chemische wapens een
groot deel van Turkije bestrijken.
Hij kan zijn liquidatiedrift richten
op de GAP, het gigantische Turkse
project voor elektriciteit en irrigatie
in de Eufraat dat toch al zijn mis
noegen had gewekt omdat het Eu-
fraatwater aan Irak zou onttrekken.
De woede van Hussein zou nog
worden versterkt als Turkije bases
beschikbaar stelt voor eventuele
Amerikaanse militaire acties tegen
Irak. Hiervoor komt in de eerste
plaats de Navo-basis Incirlik bij
Adana aan de zuidkust in aanmer
king.
De Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken James Baker,
die vandaag in Ankara met de Tur
ken gaat confereren, zal hier onge
twijfeld een balletje over opgooien -
er zijn al Amerikaanse F-lll-ge-
vechtsvliegtuigen geland - maar de
kans dat Turkije deze basis vrij
geeft voor zulke acties is klein. De
anti-Amerikaanse stemming is de
laatste weken weer toegenomen na
dat de VS in het met Griekenland
gesloten defensie-akkoord, in Turk
se ogen 'stelling hebben genomen'
tegen Turkije.
Het Turkse argument bij het niet
toewijzen van Incirlik is altijd ge
weest dat het hier een NAVO-basis
geldt en geen Amerikaanse. Mocht
de NAVO echter als geheel zich met
deze zaak gaan bemoeien, dan ver
andert de situatie.
De komst naar Ankara van een af
gezant van de Iraanse premier Rafs-
anjani, vice-president Muayyeri,
had ook te maken met feit dat de ba
sis Incirlik tegen Irak zal worden in
gezet. De boodschapper stelde
voorop dat supermogendheden uit
het gebied móesten worden ge
weerd en dat de gerezen crisis 'door
de landen van de regio' moest wor
den opgelost.
Iran was tot nu toe de tweede olie-
leverancier van Turkije, met Libië
als derde. Maar laatstgenoemd land
zal niet erg happig zijn, Irak als leve
rancier te komen vervangen. Logi
scher is dat Saudi-Arabië in het
Turkse vacuüm voorziet. Per slot
van rekening zitten deze twee lan
den, als schadelijdende bij de olie
boycot, enigszins in hetzelfde
schuitje.
kan een dam worden opgeworpen
aan de grens tussen Irak en Saudi
Arabië om te verhinderen dat Sad
dam Hussein een 'Blitzkrieg' her
haalt, zoals hij tegen Kuwayt uit
voerde.
Maar, zo tekent de generaal b.d.
aan, zo'n operatie zou een onwense
lijk politiek-strategisch neveneffect
sorteren. Loopt Hussein immers
toch door, dan is Amerika als enige
buitenstaander in oorlog met Irak.
En het Vietnam-syndroom bestaat
nog levensgroot.
Daarom legt Huyser 'optie num
mer twee' als meest wenselijke op
tafel. Op basis van de (op Yemen en
Cuba na) unaniem gesteunde VN-
resolutie, die de inval van Kuwayt
krachtig veroordeelt en Irak op
roept terug te keren tot achter de ei
gen grenzen, kan een internationale
troepenmacht worden samenge
steld. Het mooiste zou zijn, aldus
Huyser, deze te laten opereren on
der de vlag van de Verenigde Na
ties. Maar de organisatie zou, alleen
al door het bureaucratische karak
ter van de VN, minstens enkele we
ken eisen, en het is de vraag of die
tijd er is.
Daarom is dit het uitgelezen mo
ment, zo stelt hij, voor een tijdelijk
militair bondgenootschap tussen
Washington en Moskou. "In de oor
log tussen Irak en Iran was dat al
bijna zo ver, maar de Amerikaanse
marineleiding vreesde dat er voor
een zinvolle samenwerking teveel
procedures en andere geheimen
aan de Russen moesten worden
blootgegeven. Wel, de periode van
dergelijke aarzelingen ligt achter
ons, die drempel is voor het grootste
deel vervallen".
Groot voordeel van zo'n aanpak
noemt hij het gezag dat het VS-op-
treden in het Midden-Oosten zal
winnen. Er zijn dan immers niet al
leen meer 'kapitalisch-imperialisti-
sche belangen' aan de orde. Boven
dien kan er een voor de toekomst ui
terst nuttige samenwerking tussen
de Sowjet-militairen en hun Ameri
kaanse collega's van de grond ko
men, onder druk van de omstandig
heden.
Bij voorkeur zouden er ook nog an
dere landen moeten deelnemen aan
de 'multinational force' voor het uit
voeren van 'peace restoring opera
tions', adviseert Huyser. En voor
zyn Nederlandse toehoorder: de
kracht van meer landen voor het
herstellen van de vrede zou ook
kunnen komen uit Engeland,
Frankrijk, Italië. "En waarom zou
Nederland geen marineschip stu
ren?"
Als eerste taak ligt er in dat geval
het verhinderen van verdere Iraak
se aanvallen, op welk land ook.
Mocht Bush het daarnaast wense
lijk achten om de oude situatie in
Kuwayt te herstellen, dan is abso
luut overeenstemming met de Sow-
jet-Unie nodig. Als de VS in Kuwayt
landen, wat pas over een aantal da
gen mogelijk is, dan is het theore
tisch denkbaar dat zij de Irakezen
verdrijven en daarmee basta.
Waarschijnlijker echter zou zo'n
landing het begin van "een all-out
oorlog" in het Midden-Oosten wor
den, want Hussein kan zich in eigen
land en de rest van de Arabische
wereld het gezichtsverlies van te
rugtrekking uit Kuwayt niet per
mitteren. Een gewapend conflict
van die omvang valt op dit moment
door de Amerikanen niet lang vol te
houden, omdat er domweg nog te
weinig troepen en materieel in de
buurt zijn.
Peanuts
De voorbereidingen, "en dan praten
we niet over peanuts", vergen onder
de huidige omstandigheden een tot
twee weken, schat Huyser. Daarom
noemt hij de derde optie: snelle aan
vallen op 'vervelende doelen' in
Irak: militaire bases, de opslag
plaatsen van chemische en andere
wapens, ën het presidentieel paleis.
Een operatie zoals enkele jaren ge
leden in Lybië werd uitgevoerd,
waarbij het beoogde slachtoffer
nummer 1, Ghadaffi, overigens on
gedeerd bleef. Huyser: "Dat zou nu
dus beter moeten".
Stenders bewoonde de rechterhelft
van een twee-onder-een-kap met
blauwe dakpannen en roze rozen te
gen de voorgevel. De benedenverdie
ping was leeggehaald, alleen op de
eerste etage hingen nog vitrages en
gordijnen. In de tuin stond een bord
je Te Koop.
"Er is niemand thuis", zei Bert.
Maar ik zag op de bovenverdieping
iemand lopen en stapte uit. Bert
volgde mij zuchtend.
Het naambordje bij de voordeur
was weggehaald. Ik belde aan. Even
later klonken er binnen voetstap
pen; iemand liep de trap af, de deur
werd geopend. Toen ik Stenders zag,
herkende ik hem meteen van het tele
visiescherm.
Hij was ongeschoren en sterk ver
magerd en droeg een rafelige zwar
te trui, een oude, uitgezakte cordu-
roybroek en Chinese schoenen. Op
het scherm werd hij gepresenteerd
als een jonge veertiger, maar hij
was veel ouder, diép in de vijftig.
Hij rook naar wijn en sigaretten.
"Komt u binnen heren", zei hij jo
lig en hij maakte een kwasi hoffelij
ke strijkage. Ik stapte de hal in, ge
volgd door Bert, die de deur achter
zich dicht deed. De gang werd gro
tendeels gevuld door op elkaar ge
stapelde kartonnen dozen van een
verhuisondememing. Stenders stak
EEN AVONDJE STAPPEN!
een hand uit die we beurtelings
schudden en we stelden ons voor.
Hij keek verwonderd. "Dan heb ik
uw naam zeker niet goed door de te
lefoon verstaan", zei hij.
"U vergist zich", zei Bert, "U heeft
niet met ons gesproken".
Stenders verschoot van kleur.
"Oh... ik dacht dat de makelaar u
gestuurd had. Ben u dan van de po
litie?", vroeg hij bedremmeld.
"Wii doen inderdaad een onder
zoek naar de dood van Karin de
Leeuw", zeVïk haastig. "Uit haar
papieren is gebleken dat u een goede
bekende van haar was".
Hij knikte. "Ik heb mijn verhaal
al aan inspecteur Van Dam opge
biecht, maar als u het nog eens wilt
horen, wil ik het best opnieuw vertel
len".
Herman Stenders was in zijn jon
ge jaren lange tijd een onderknup
peltje bij allerlei pop-programma's
geweest. In die functie moest hij bui
tenlandse rocksterren die in Hilver
sum optraden van drugs, drank en
vrouwen voorzien. Zo bouwde hij
een netwerk van relaties op.
Toen zijn bazen promotie maak
ten, bleven ze van zijn diensten ge
bruik maken, maar nu voor hun ei
gen gerief. Herman Stenders voor
zag de bonzen in omroepland van
escortdames als ze op buitenlandse
zakenreizen gingen. Hij leverde ook
meisjes voor een feestje of een nacht.
De heren plaatsten discreet hun be
stelling bij hem, waarna hij met Ka
rin de Leeuw telefoneerde, die dan
de opdracht verzorgde. Hij verdien
de er niets aan (dat bezwoer hij ons
met zijn hand op zijn hart, dat twee
maanden geleden een klein attackje
had gehad....). De meisjes werden
contant betaald en rekenden zelf
met Karin af. Zijn beloning bestond
uit quizprogrammaatjes voor de
jeugd, waarmee hij een leuk boter
hammetje verdiende. Maar het be
gon toch uit te lekken, er waren een
paar roddels in de kranten versche
nen. Plotseling werd hij niet meer
gebeld om meisjes te leveren en zijn
programmaatje, dat toch best wel
populair was, werd van het scherm
genomen. Hij was besmet, taboe,
dood verklaard. Vervolgens liep
zijn vrouw weg met de jongeman
die zijn assistent was geweest. Nu
was hij een boek aan het schrijven
over de Gooise Matras, waarin hij
alles zou openbaren. Van de op
brengst ging hij een zeewaardig
jacht kopen en dan koos hij voor
goed het ruime stop, want met deze
smerige samenleving wilde hij niets
meer te maken hebben.
Wat Karin de Leeuw betrof, Sten
ders had een spijkerhard alibi voor
de moordnacht: hij speelde toen in
een jazzbandje op een artiestenso
ciëteit in Amsterdam. (Hij was ooit
als jazzmuzikant begonnen en zijn
oude liefde altijd trouw gebleven.)
Tot een uur of drie hadden ze ge
speeld en daarna nog uren gedron
ken en gekletst. Van De Leeuw had
hij, sinds hij genokt was met dat rot
leven, nooit meer iets vernomen, tot
hij in de krant las dat ze vermoord
was, wat hem niet verwonderde,
want als je zo'n leven leidt, kom je
niet op een gewone manier aan je
eind.
Stenders was, ononderbroken
pratend, ons voorgegaan naar bo
ven en daar een kamer binnenge
gaan die op een bed en een bureau
met stoel en tekstverwerker na leeg
was. Hij ging voor de tekstverwer
ker zitten, pakte een fles rode wijn
die op de vloer stond en dronk er uit.
Vervolgens hief hij zijn handen op
als een pianist die zich op de toetsen
ging storten. Hij liet ze omlaag ko
men en terwijl zijn vingers over het
toetsenbord van zijn computer trip
pelden bleven zijn ogen op het
scherm gericht. Intussen praatte hij
door.
"Karin wilde mij zelfs chanteren
toen ik eruit werd gegooid!", lachte
hij. "Maar ik heb tegen haard ge
zegd dat ze naar de maan kon lopen,
dat ik een boek ging schrijven waar
alles in komt te staan. Alles en ieder
een, met naam en toenaam".
"Bent u niet bang vermoord te
worden?", vroeg ik.
Stenders keek geschrokken. "Daar
heb ik nooit aan gedacht. Niemand
weet ervan... U gaat toch niet..."
"Doe niet zo flauw Max", zei Bert.
"Kom, we gaan. We weten nu wat
we wilden weten,
dank".
Hoogleraar Krasnikov in Moskou:
WHEATON (RNS) - Atheïs
ten in de Sovjetunie zyn in
korte tijd 'tweederangs bur
gers' geworden. Nu krijgen zij
overal de schuld van, omdat
ze de economie, de moraal en
de cultuur zouden ruïneren,
zegt prof. Alexander Krasnik
ov van de staatsuniversiteit in
Moskou.
Terwijl de religieuze vrijheid in
de Sovjetunie toeneemt, is er een
groep 'gelovigen' die zich hevig
gediscrimineerd voelt: de atheïs
ten. Lange tijd leverden zij de be
langrijkste elementen voor de po
litiek en filosofie, maar nu luistert
niemand meer naar hen.
Ondertussen floreren de door
het atheïsme verfoeide godsdien
sten. Het aantal gelovigen wordt
grofweg geschat op negentig mil
joen, terwijl het officiële cijfer
nog steeds 27 miljoen is. "De be
langstelling voor godsdienst
groeit en groeit", aldus de politi
coloog.
Het atheïsme beleefde zijn
hoogtijdagen onder Sovjetleider
Brezjnev, aldus Krasnikov.
Overal werden centra voor de ver
spreiding van het atheïsme ge
opend; op scholen en universitei
ten stond het hoog genoteerd.
"Het werken voor het atheïsme
was een voorrecht".
Sinds 1985, het jaar waarin Gor-
batsjov aan de macht kwam, is
het bergafwaarts gegaan met het
atheïsme. De Sovjetleider koos
voor dialoog met de godsdiensten
en liet de confrontatie varen. Van
af dat moment werden in kranten
en bladen steeds meer 'kritische
pijlen' gericht op het atheïsme,
zelfs in de Pravda.
Katholieke huisarts
toch welkom in Urk
URK (GPD) - De arts Rolf Koe-
leman uit het Friese Lemmer mag
zich in Urk vestigen als zesde
huisarts. Dat hebben B en W al
daar gisteren bepaald. In juni wei
gerde het college de huisarts een
vestigingsvergunning omdat hij
niet van protestants-christelijke,
maar van rooms-katholieke huize
Het college acht zich nu echter
gebonden aan de grondwet, die in
artikel 1 discriminatie op grond
van geloof verbiedt, en aan ge
wekte verwachtingen die door
het vorige college zijn gedaan.
Eind vorig jaar liet de plaatselijke
huisartsenassociatie weten het
aantal huiartsën met een te willen
uitbreiden. In overleg met het
toenmalige college werd een solli
citatieprocedure gestart. De tekst
van de advertentie vermeldde on
der andere dat de kandidaten 'af
finiteit met het protestants-chris
telijke geloof moesten hebben.
Die tekst werd door het vorige
college goedgekeurd.
Het dit vooijaar nieuw aange
treden college gaf de voorkeur
aan een huisarts van reformatori
sche huize, zodat de vergunning
aan de katholieke Koeleman
werd geweigerd. Deze liet het er
niet bij zitten en diende een be
zwaarschrift in bij de arob-rech-
ter (administratieve rechtspraak
overheidsbeslissingen).
Kerken in DDR
gaan verder met
conciliair proces
BERLIJN (EPD) - De kerken in
de DDR houden in november in
Oost-Berlijn de eerste bijeen
komst in het kader van het conci
liair proces voor gerechtigheid,
vrede eq behoud van de schep
ping sinds de val van de muur vo
rig jaar. Dat heeft de werkge
meenschap van kerken in de
DDR bekendgemaakt.
De kerken willen nagaan, wat
de consequenties voor het conci
liair proces zijn van de gewijzigde
politieke, economische en cultu
rele omstandigheden. Zij beslo
ten tijdens hun vorige bijeen
komst in april 1989 zich te con
centreren op de armoede in eigen
land en elders, de geweldloosheid
en de bescherming en bevorde
ring van het leven. Zij willen nu
onderzoeken, welke betekenis
deze besluiten hebben voor hun
benadering van het Duitse her
enigingsproces.
Bij het conciliair proces in de
DDR zijn sinds 1988 negentien
kerken betrokken. De kerken
hebben zich in het proces voor
het eerst gezamenlijk bezigge
houden met de onrechtvaardig
heid in de DDR en de wereld, de
fundamenten en vereisten van
een vreedzaam samenleven van
alle mensen en de vele bedreigin
gen van het milieu.
Zwarte Madonna
in Pools klooster
overleefde brand
WARSCHAU (RTR) - De be
faamde schildering van de Zwar
te Madonna is gisteren onbescha
digd gebleven bij een brand in het
kloostercomplex op de Jasna Go-
ra in het drukbezochte Poolse be
devaartsoord Czestochowa.
Volgens de priester Jan Watro-
ba verwoestte het vuur het dak
van de woonruimte van de mon
niken, het oudste deel van het
complex, maar bleef de nabijgele
gen kapel met de Zwarte Madon
na gespaard. Volgens de Poolse
radio is de brand veroorzaakt
door kortsluiting.
Rooms-katholieken in heel Po
len zijn juist deze week begonnen
aan de bedevaart naar Czestocho
wa waar op Maria Tenhemelopne
ming (15 augustus) honderddui
zenden gelovigen worden ver
wacht. De bedevaart vindt sinds
1711 plaats.
Bijbelvertaling
voor Mongolië
STUTTGART (KNA) - De enke
le tientallen christenen in Mongo
lië kunnen binnenkort het Nieu
we Testament in hun eigen taal le
zen. De Wereldbond vna Bijbel
genootschappen heeft 5.000
exemplaren naar Hongkong ge
zonden. Vandaar worden zij naar
Mongolië gebracht. Dit is door
het Duitse bijbelgenootschap m
Stuttgart bekendgemaakt.
Aan de vertaling is sinds 1972
gewerkt. Vooral de Brit John Gib-
bens en zijn Mongolische vrouw
Altaa hebben veel tijd eraan be
steed. Het Duitse Bijbelgenoot
schap vermoedt, dat het Mongo-
lisch de laatste nationale taal is
waarin het Nieuwe Testament
nog niet was vertaald.
De Wereldbond van Bijbelge
nootschappen gaat nu werken
aan de vertaling van het Oude
Testament. Het boek Job is al
klaar. Er is al een bestelling bin
nengekomen van 500 exemplaren
van de Mongolische vertaling van
het Nieuwe Testament. Vele niet-
christelijke .Mongoliërs willen
blijkbaar na de recente liberalise
ring in hun land van de Bijbel
kennis nemen.
ATLANTA Dit is de foto die de opgeschrikte rk gelovigen in het
Amerikaanse Atlanta moet overtuigen: hun aartsbisschop Eugene Ma
rino (55) is niet om gezondheidsredenen afgetreden, maar omdat hij
twee jaar lang in het geheim een verhouding heeft gehad met een jonge
zangeres. Volgens de media, die zich op de zaak hebben gestort, zou hij
al vlak na zijn benoeming in 1988 een huis voor zijn vriendin hebben ge
kocht en haar maandelijks hebben onderhouden.
Marino, die in de Verenigde Staten naam heeft gemaakt als eerste
zwarte rk bisschop, trad een maand geleden af. De bisschoppenconfe
rentie deelde toen niets mee over de aard van zijn ziekte, terwijl Marino
zelf verklaarde behoefte te hebben aan "een uitgebreide periode van
geestelijke vernieuwing, psychoterapie en medisch toezicht". (foto ap>
