Michael Franks schrijft
musical over Gauguin
Organisator failliet
na schapenconcert
Amsterdam krijgt in najaar Katten Kabinet
■■iinB
Amerikaan mikt op Broadway
Actie tegen optreden acteur Jules Croiset
Organist Bartelink bespeelt
orgel in Leidse Pieterskerk
WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1990
PAGINA 17
Vondst in beerput:
beeldje 16de eeuw
GRONINGEN (GPD) - De laatste
week van de opgravingen op het ter
rein van het vroegere Wolters-
Noordhoffcomplex in Groningen
heeft nog een spectaculaire vondst
opgeleverd. Uit een beerput achter
het vroegere perceel nummer 16
kwam gistermiddag een geheel on
beschadigd zandstenen beeld van
omstreeks 1500, voorstellende de
heilige Barbara, tevoorschijn.
De Groninger kunsthistoricus dr.
B. Ridderbos noemt de vondst
'uniek' en van landelijke betekenis.
De meeste beelden uit die tijd zijn
bij de Beeldenstorm verloren ge
gaan of op zijn minst beschadigd.
Het beeld is ruim 31 cm hoog. De
heilige draagt een hemd-achtig
kleed met gordel, de zogenaamde
tunica, met daar overheen een man
tel. In de linkerhand houdt ze een
miskelk, met de rechter maakt ze
een zegenend gebaar.
Na een eerste voorzichtige
schoonmaakbeurt bleken op het
kapsel, de kelk en delen van de kle
ding nog resten van verguldsel aan
wezig te zijn. Hoe en wanneer het
beeld in de beerput terecht geko
men is en waar het vandaan komt, is
vooralsnog een raadsel.
JEUGDORKEST - Het National
Youth Orchestra of Scotland komt
naar Nederland voor drie concer
ten. Op 13 augustus wordt opgetre
den in het Casino in Den Bosch, een
dag later in het Amsterdamse Con
certgebouw en tot slot op 15 augus
tus in de Rotterdamse Doelen. Op
het programma staan composities
van Wagner, Von Weber, Mozart,
Brahms, E. Elgar en E. Mc. Quire.
TEXEL - Woolstock, een concert van het Ricciotti-ensemble voor duizend uit protest tegen het dreigende doordraaient
Texelse schapen, vond g isteravond een aandachtig gehoor. Het concert was in Auistralië.
georganiseerd door de Nijmeegse filosoof en musicus Clemens van de Ven
119 miljoen soortgenoten
Van onze correspondent
RuudRamler
ALKMAAR - Michael
Franks was tot nog toe het
toonbeeld van rust. Nooit
Franks muzikale schets te horen en
kunnen beslissen of ze met hem in
zee ..willen gaan.
Franks gaf op de hoes van Objects
of Desire ('82) voor het eerst blijk
van zijn bewondering voor Gau-
verloochende de Amerikaan êuin- Hij gebruikte op de cover een
Zijn afkomst. Hij, eén van de schilderij met een Tahitiaanse af-
i_ i cj. beelding. Het idee voor een musical
voortrekkers van het after ontstond na 'Evita' op Broadway te
midnight-genre', was niet op hebben gezien,
enige vorm van opwinding Franks was geïnspireerd. „Toen
te betrappen. Op zijn gemak ben ik direct gaan schrijven. Zon-
j T-i 1 r der boek, zonder dialogen, gewoon
bediende Franks zijn fans componeren. Er is verder nog niets
jaarlijks met een cd. Een on- geregeld. Geen regisseur, geen pro-
veranderlijke werkwijze, ducer, helemaal niets. Dat komt
sinds hij in '76 doorbrak met wel: E+e^st+ het feI?' HtJ leek efn
J project dat nooit af zou komen. Ja-
het meesterwerk The art of renlang werkte ik er aan. Steeds
tea'. kleine episodes tussendoor. Want ik
De regelmaat waarmee Franks de wilde hoe dan ook historisch zo pre-
brokjes erkenning bij elkaar cies mogelijk te werk gaan.
schraapte stokte plotseling in 1987. Ik heb gebruik gemaakt van de
Na 'The camera never lies' volgde dagboeken van Gauguin. Alles
een leegte van drie jaar. Maar Mi- moest kloppen. Dat is, denk ik, ge-
chael Franks heeft een dubbel ex- lukt. Een heerlijk gevoel", stelt
klinken, in Engeland en West-
Duitsland verkoop ik bijna niet.
Geen belangstelling omdat ik er
niet of nauwelijks optreed.
Dat was in Italië en Spanje aan
vankelijk ook het geval. Maar dat is
veranderd, sinds ik er wat concer
ten heb gegeven. Van 'Blue Pacific'
zijn er daar nu net zo veel verkocht
als van mijn vorige cd's bij elkaar.
Het heeft me vijftien jaar gekost om
iets teweeg te brengen. Frustre
rend? Nee, zeker niet. Ik heb ge
vochten om aanvaard te worden.
Dat is gelukt. Een fijner gevoel is
dan niet denkbaar".
Van onze correspondent
Hans Papenburg
TEXEL Een openluchtconcert
van het Ricciotti Ensemble voor
duizend Texelse schapen beteken
de gisteren een faillissement bij
zonsondergang voor initiatiefne
mer Clemens van de Ven. Deson
danks meent de Nijmeegse filosoof-
/muzikant dat Woolstock Texel 1990
als een geslaagd evenement de ge
schiedenis in kan. „Het is een schit
terende avond geworden, met een
boodschap die ongetwijfeld is over
gekomen. En daar ging het maar
Hoe de duizend goeddeels door
Texelaar F. Koorn beschikbaar ge
stelde schapen het in een idyllische
duinvallei van het Noordhollandse
waddeneiland gehouden optreden
van het Ricciotti Ensemble hebben
ervaren, zal waarschijnlijk nooit
met zekerheid kunnen worden vast
gesteld. Enkele dieren namen ge
schrokken de poten, nog vóór het
straatsymfonieorkest de eerste to
nen van The Seventh Dawn van
Chiel Meyering had doen horen. De
meute bleef echter mekkerend
staan, verdeeld over zes door hou
ten hekken afgezette vakken.
Volgens de organiserende Foun
dation 'A Concert For Animals' mo
gen schapen mits goed doorvoed
zonder meer tot de categorie 'wa
re muziekliefhebbers' worden gere
kend. Mevrouw Y. Koorn, echtge
noot van de fokker die het onderha
vige publiek had geleverd, had ech
ter zo haar twijfels over de lol die de
beesten aan het concert beleefden.
„Ach, schapen moeten altijd doen
wat mensen willen. Dat is
avond niet anders".
Marga Grooff, manager van het
40-koppige Ricciotti Ensemble (di
rigent: Leonard van Goudoever),
meende gedurende het concert te
hebben waargenomen dat de scha
pen verschillend reageerden op uit
eenlopende klassieke werken. „Van
seerde spektakel te hebben gestaan.
Nog tijdens het concert moest hij
zijn visie echter drastisch herzien.
„Ik vind het in één woord schitte
rend", aldus zijn commentaar na
een aantal werken van onder ande
ren Purcell, Britten en Haydn. „De
ze muziek, bij een rode zonsonder
gang gebracht voor 1000 Texelse
schapen in een al even Texels land
schap... Mooier kan het toch bijna
niet".
Ook boer Koorn bleek enthou
siast. „Het is een avontuur. Want
zeg nu zelf: zoiets als dit zie je toch
nergens? Net als zijn buurman, die
150 schapen beschikbaar stelde om
het totale aantal 'aan de goede kant
van de duizend' te brengen, zag
Koorn het spektakel vooral als een
gelegenheid om de agrarische we
reld eindelijk eens 'positief in het
nieuws te krijgen. „Onze sector
staat de laatste jaren vrijwel voort
durend in een negatief daglicht.
Hiermee kunnen we nu eens laten
zien dat er wel degelijk ook leuke
dingen mogelijk zijn".
Geen sponsors
Financieel gezien is Woolstock,
waarvan de kosten op een slordige
10.000 gulden zijn berekend, de ini
tiatiefnemer daarmee slecht beko
men. Bij de Foundation koestert
men echter nog geringe hoop. dat
een deel van de gemaakte onkosten
zal worden vergoed door gelijkge
stemde organisaties, zoals onder
meer de dierenbescherming. Ver
der zal de verkoop van een nog te
verschijnen foto-boek over het con-
op deze eert mogelijk nog enig soelaas bie
den. Het feit dat Woolstock publici
tair gezien een internationale klap
per van de eerste orde is geworden,
zal de verkoop van de boeken vol
gens de Foundation wel stimuleren.
Gemaakte video-opnamen zullen
de komende tijd hun weg vinden in
Europese landen. Ook i
het slagwerk dat hier en daar wat Australië zal het optreden 1
overheerste, schrokken de dieren
nogal. Bij bepaalde nummers, en ze
ker het vijftonige herderslied van
Van de Ven zelf, zag je ze echter rus
tig worden". Van de Ven had kenne
lijk hetzelfde gesignaleerd. „Er
ten een paar
persoonlijk niet voor schapen
hebben gespeeld", verklaart hij né
afloop van het concert bloedseri
i het
Sceptisch
Burgemeester A. Schipper
Texel, gisteravond als
Ricciotti Ensemble niet onopge
merkt voorbijgaan. 'Woolstock",
verzekert mede-initiatiefnemer
Bert van Baar „wordt er als een bla
mage ervaren. We hebben goede
contacten met onder meer de World
bij, die ik Society for the Protection of Ani
mals in Australië. Volgens de men
sen van deze organisatie vindt men
het in Australië een krankzinnig
idee, dat een compleet werelddeel
vanaf zo'n klein Nederlands eiland
op deze manier terecht wordt gewe
zen. Vergis je daarbij niet in de bin-
de ding die de gemiddelde Australiër
- Michael Franks: 'Ik heb gevochten
uitverkoren vertegenwoordigers met ons land heeft. Het land barst
van de homo sapiens in de duinval- van de Nederlandse emigranten. De
lei aanwezig, erkende in aanvang ta- boodschap, dat je dieren niet als to-
melijk sceptisch tegenover het door maten door kunt draaien, komt daar
de Nijmeegse Foundation georgani- dus echt wel over".
Leids Rijksmuseum voor Oudheden stelt mummies beschikbaar
En zeker niet stilgezeten.
'Blue Pacific', zijn sterke elfde cd, is
het tastbare bewijs.
Daarnaast heeft hij afgerekend
met een obsessie. Franks, de rust
zelve, vertoonde zo waar sporen van
nervositeit. Jarenlang lag er thuis
ergens op een plank een idee dat er
om vroeg tot in de puntjes uitge
werkt te worden. De Amerikaan
moést eindelijk iets doen met zijn
enorme bewondering voor kunste
naar Paul Gauguin. Alleen de gele
genheid ontbrak. Dus werd het re
gelmatige circuit van cd's maken
voor drie jaar stilgelegd.
Levensverhaal
In die periode voltooide Michael
Franks zijn droom. Deftig num
mers die samen het levensverhaal
van de Franse impressionistische
schilder vertellen. Het is de ruwe
versie van een musical. Michael
Franks lonkt naar Broadway. Om
enig inzicht te krijgen in de finan
ciële haalbaarheid van zijn gewaag
de plan, houdt de Amerikaan ko
mend voorjaar een 'workshop'.
Kandidaat geldschieters krijgen
Franks tevreden vast. „Broadway i
het doel", erkent de Amerikaan. „Al
besef ik heel goed, dat het heel an
ders is dan wat daar normaal ge
sproken gebeurt. Het theater is voor
mij toch al iets nieuws. Ik weet niet
wat ik ervan moet of kan verwach
ten".
Michael Franks kwam tot nog toe
slechts naar Nederland om het Nor
th Sea Jazzfestival op te luisteren.
Hij hoopt begin volgend jaar ook
andere podia in ons land te beklim
men. 'Blue Pacific', het eerste pro-
dukt van Franks dat volledig digi
taal is opgenomen, is dan ook een
uitgelezen mogelijkheid zijn schare
fans uit te breiden. In eigen land
wordt de koning van het 'after mid
night-genre' op juiste waarde ge
schat. Op het Europese vaste land
ligt dat iets moeilijker.
„Na Amerika werd ik vooral be
kend in Japan. Vijf, zes jaar geleden
kwamen de eerste positieve reacties
uit Frankrijk. Ik geef in Europa te
weinig concerten. Vind je het gek
dat mijn naam nauwelijks bekend
is. Natuurlijk, er is een vaste groep
fans, maar verder. Hoe gek het mag
Van onze correspondent
Jetty Claus
AMSTERDAM - In e
taal pand aan de Herengracht 497 in
Amsterdam wordt dit najaar het
Katten Kabinet geopend. In het Ka
binet staat een grote kunstcollectie
rond de kat centraal. Daarnaast is er
een permanente expositie te zien
met onder meer een Egyptische ge
mummificeerde kat uit 800 voor
Christus. Het doel van het Katten
Kabinet is een zo volledig mogelijk
beeld te geven van de kat in de
kunst en de cultuur door de eeuwen
heen.
Het museum is opgezet door de
Amsterdamse zakenman en katten
liefhebber Bob Meijer. Ter ere van
zijn rode kater John Pierpont Mor
gan liet hij eens een dollarbiljet
drukken, waarbij het hoofd van
Washington was vervangen door de
beeltenis van zijn geliefde huisdier.
In plaats van de tekst 'in God we
trust' stond er op het biljet van de
Bank van Pierpont Morgan de kod
dige tekst 'we trust no dog'.
De verjaardagen van zijn kater
werden uitbundig gevierd. Toen de
AMSTERDAM (GPD) Met een korte felle eenmansactie heeft een man gisteravond in de Amsterdamse Stads
schouwburg geprobeerd een einde te maken aan het optreden van de acteur Jules Croiset. Croiset speelde daar
f zijn stuk 'Een zekere Vincent'. Achtergrond van de actie was dat er nog steeds een justitiële vervolging tegen de
acteur loopt, omdat deze uit protest tegen de opvoering van Fassbinders toneelstuk 'Het vuil, de stad en de dood'
een ontvoering van zichzelf in België in scène had gezet. De man die gisteravond protesteerde vond dat Croiset
moest ophouden met spelen. Nadat de actievoerder was verwijderd hervatte de acteur de voorstelling. (foto anp>
kat vijf jaar werd, kreeg John Pier
pont Morgan een beeld en bij zijn
tiende verjaardag werd hem een
schilderij geschonken met zijn 're
gentachtige' beeltenis. Met zijn vijf
tiende verjaardag werd speciaal
voor hem een limerickboekje uitge
geven. Zijn dood (op zeventienjari
ge leeftijd) in 1983 was een grote
schok voor de familie Meijer. Toen
ontstond het idee voor een Katten
Kabinet.
"De kat is een intrigerend beest.
Zij heeft twee gezichten", vertelt
medewerkster Kika van Manen.
"Op het ene ogenblik kan zij heel
aanhankelijk zijn en spinnen van
genot. Even later is zij heel eigenzin
nig. Met de staart omhoog loopt zij
dan parmantig weg. Ik denk dat de
kat zo populair is door haar onaf
hankelijk gedrag. In onze drang
naar vrijheid benijden wij de kat,
die haar eigen weg gaat. Wij, men
sen, moeten altijd rekening met an
deren houden", aldus van Manen.
Als kunsthistorica is zij sinds ander
half jaar in dienst van de Stichting
Herengracht 497, die zich inzet voor
de totstandkoming van het Katten
Kabinet.
Sinds 1983 heeft Bob Meijer zo'n
tweehonderd kunstwerken verza
meld voor het Katten Kabinet. In de
collectie bevindt zich ook een ets
van Rembrandt uit 1654. Van Ma
nen: "Het is echter niet allemaal
kunst met een grote K. We proberen
alleen wel de echte kitsch buiten de
deur te houden. Je moet selectief
zijn, want er is een ontzettend groot
aanbod. Koekblikken, poëzieplaat-
jes, en mokken met een beeltenis
van een kat hoef je hier niet te ver
wachten. Wel zijn er bijvoorbeeld
oude affiches te zien uit de tijd van
Toulouse Lautrec. Ze zijn gemaakt
door de bekende Zwitserse artiest
Théophile-Alexandre Steinlen, die
in Parijs werkte".
Rouw
In het oude Egypte vanaf circa 2000
voor Christus was de kat heilig ver
klaard. In die periode vind je de eer
ste kunstuitingen waarop katten
voorkomen. "Als een kat overleed,
schoren de Egyptenar^n ten teken
van rouw hun wenkbrauwen af. Als
je een kat vermoordde, kostte datje
leven", vertelt Kika van Manen.
Niet veel later wordt de kat ook
afgebeeld in andere culturen, voor
al in Japan en China, waar het dier
werd bewonderd om zijn schoon
heid en jagersinstinct. In Japan
wordt de kat nog altijd gezien als ge-
luksbrenger. Je ziet regelmatig ge-
luksbeeldjes van een kat met opge
heven pootje, de Maveki Neko
(wenkende kat jc.).
In de middeleeuwen stond de kat
in Europa verre van hoog aange
schreven. Ten tijde van de heksen
vervolging werd zij gezien als hand
langer van de heks. Het dier ging
mee op de brandstapel. Katten wa
ren het symbool van ontrouw en
verraad. Zij werden het slachtoffer
van vervolging en doodslag. Toen
de 'zwarte dood', de grote pestepi
demie in de 14e eeuw, uitbrak, wa
ren er weinig katten. Zij kregen de
schuld van deze afschuwelijke epi
demie. Tot de mensen ontdekten
dat de kat juist de rat aankon. De
populariteit van de kat groeide
langzaam. Sinds begin deze eeuw is
zij erg geliefd als huisdier, maar ook
eeuwen geleden kwam zij al voor op
schilderijen.
Het Katten Kabinet wordt onder
gebracht in een deel van het monu
mentale patriciërshuis, gelegen in
de zogenaamde Gouden Bocht, één
van de mooiste delen van de Am
sterdamse grachten. Het pand is de
laatste jaren volledig gerestaureerd.
De verdieping waar het Katten Ka
binet komt, is een bezienswaardig
heid op zich: de balzaal, compleet
met kristallen kroonluchter en
wandappliqués, daterend uit circa
1750, de muziekkamer met de fraaie
plafondschilderingen uit ongeveer
1870 en de Mechelse kamer uit 1886.
Het gezin Meijer, dat zes katten
heeft rondlopen, bewoont de ande
re verdiepingen. Tijdens het ge
sprek wandelt een jonge kat de
mooie Mechelse kamer binnen. "De
katten zijn hier heilig. Zij mogen op
tafel lopen, ook als er wordt gege
ten", vertelt Kika.
Leiden
Naast de eigen collectie krijgt het
Katten Kabinet ook veel kunst in
bruikleen. Het Rijksmuseum van
Oudheden in Leiden stelt mum
mies en andere Egyptische voor
werpen van 800 voor Christus voor
enkele jaren ter beschikking. Het
Katten Kabinet wil in het voor- en
najaar twee tot drie maanden open
zijn. Naast het vaste deel wordt er
telkens een nieuwe tentoonstelling
rond een bepaald thema ingericht.
Tijdens de openingstentoonstel
ling in november zal werk te zien
zijn van de befaamde Blaricumse
kunstenaar Sal Meijer (1877-1965).
Meijer maakte veelal stadsgezich
ten en landschappen. Zijn geliefde
katten nemen echter ook een be
langrijke plaats in. "Wie zich in zijn
werk heeft verdiept, is er helemaal
weg van. Tijdens zijn leven werd hij
wel als amateur of zondagschilder
omschreven, al kreeg hij ook loven
de kritieken. Er is een boek 'Zo naï
ef nog niet' over hem geschreven.
Ook was een paar jaar geleden werk
van Meijer te zien tijdens een ten
toonstelling in het Amsterdams
Historisch Museum", zegt Kika van
Manen.
Het Katten Kabinet beschikt al
over een aantal werken van Meijer,
maar veel moet in particulier bezit
zijn.
LEIDEN - De organist van de St. Bavo-basiliek in Haarlem, Bernard Barte
link, verzorgt op vrijdag 10 augustus in de Leidse Pieterskerk het één na
laatste concert uit de K&O-reeks 1990. Het programma is opgebouwd uit
werken van Mozart, Bach, Brahms, Reger, Alain en Van der Horst.
Bartelink studeerde aan het Amsterdamse conservatorium. In 1954 be
haalde hij de Prix d'Excellence en in 1961 won hij het Internationale lm-
provsatieconcours in Haarlem. Kort daarna werd hij benoemd tot docent
aan het conservatorium in Amsterdam. Tevens werd hij organist in de St.
Bavo in Haarlem.
Uitgebreide concerttoernees brachten hem in de VS, Nieuw-Zeeland,
Australië, Engeland, Duitsland en Scandinavië. Van verschillende zijden
ontving hij compositie-opdrachten, onder meer van het toenmalige minsi-
terie van erm en van de gemeente Amsterdam. Bartelink heeft ook radio-
en plaatopnamen op zijn naam staan.
Toegangskaarten voor dit concert, dat om 20.15 uur begint, zijn op werk
dagen en -tijden te koop bij K&O, Oude Vest 45 in Leiden. In de Pieters
kerk worden op de avond van het concert vanaf half acht eveneens kaarten
verkocht.
