"O
De mooie jongen heeft
een smetje opgelopen
Folder over
voedsel
allergie
•KMlViNUi
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1990
Duitsers wantrouwen 'hocus-pocus' rond kas-tomaat
Het imago van de
Nederlandse tomaat heeft een
deuk opgelopen. De teelwijze
is teveel op hoeveelheid en
een mooi uiterlijk gericht,
waardoor de smaak te wensen
over laat. Berichten van deze
aard zijn al geruime tijd te
vinden in de Duitse media en
hebben volgens het Centraal
Bureau van de
Tuinbouwveilingen in
Sommige mensen krijgen pukkel
tjes als ze aardbeien hebben gege
ten. Anderen voelen galbulten op
zwellen na het eten van chocolade.
Deze mensen zijn dus overgevoelig
voor bepaalde stoffen in het voedsel
en hebben zoals dat officieel heet,
een voedselallergie.
Vorige week werd in deze rubriek
gemeld dat levensmiddelenfabri
kanten vanaf 1 juni verplicht zijn
om op de verpakking te zetten wel
ke stoffen in het voedsel zijn ver
werkt. Het Voorlichtingsbureau
voor de Voeding zei erg blij te zijn
met deze wettelijke verplichting,
onder meer omdat consumenten
met een voedselallergie dan weten
welke produkten zij moeten mij
den.
Het voorlichtingsbureau voegde
daar overigens meteen aan toe dat
over het verschijnsel voedselaller
gie weinig bekend is en het boven
dien heel moeilijk is om vast te stel
len of en waarvoor iemand aller
gisch is. Wat er wel bekend is heeft
het voedingsbureau nu vastgelegd
in een overzichtelijk boekje met de
naam 'Voedselallergie en Voedsel-
intolerantie', met als hoopgevende
ondertitel 'minder klachten door
goede begeleiding'.
Bestellen. Maak 4,25 gulden (inclu
sief verzendkosten) over op giro
4323700 van het Voorlichtingsbureau
voor de voeding in Den Haag, onder
vermelding van 'Bestelnummer 690
Voedselallergie Vocdsclintoleran-
tie'.
Nederland (CBT) geleid tot
het besluit van de Westduitse
supermarktgigant
Tengelmann om zo min
mogelijk Nederlandse
tomaten te importeren.
In een persbericht verklaart de su
permarktketen dat de Duitse con
sument, sinds een televisieuitzen
ding over de teelwijze in Nederland
op 3 februari van dit jaar, minder in
teresse heeft in 'industrieprodukten
uit Nederland'. Hij zou liever min
der goed uitziende tomaten kopen
van betere kwaliteit en smaak. Di
verse marktonderzoeken zouden
dit bevestigen.
Het CBT spreekt dit echter tegen.
Woordvoerder E. Truffino: "On
danks de al jaren terugkerende ne
gatieve verhalen in de Westduitse
pers, is de export van tomaten naar
onze oosterburen in de periode ja
nuari tot en met mei van dit jaar met
bijna acht miljoen kilo gestegen in
vergelijking met dezelfde periode
vorig jaar. Ging het in 1989 nog om
211 miljoen gulden, in dit jaar is al
voor 239 miljoen gulden de grens
overgegaan".
Scoren
Het CBT probeert dan ook in con
tact te komen met het bedrijf om uit
te zoeken waar de schoen precies
wringt. "De Nederlandse tomaat
steekt niet met kop en schouders
boven andere tomaten uit, maar we
zijn absoluut niet slechter dan de
Spaanse of Italiaanse tomaat",
meent E. Truffino van het CBT.
Een onderzoek uit 1989 onder
steunt de woordvoerder in zijn stel
ling. "Ook toen al hadden we te ma
ken met de negatieve berichtgeving
in de Duitse pers. Toch scoorde de
Nederlandse tomaat met een voor
keur van 34 procent, een tweede
plaats achter de Duitse die de gunst
kreeg van 37 procent van de Duit
sers. Derde was Italië met 11 pro
cent. Een duidelijk verschil dus".
Waar de berichten vandaan ko
men, is niet duidelijk. Een lobby
van Duitse, Italiaanse of Franse
tuinders sluit de CBT-woordvoer-
der echter uit. "Dat zou stom zijn,
want als je een bepaald produkt be
schadigt, komt dat pok neer op pro
dukten van andere telers, inclusief
die van jezelf'.
Het CBT kan niet exact zeggen
hoeveel procent van de tomatenex-
port naar Tengelmann gaat. Ge
schat wordt zo'n vijf procent. Truffi
no: "Het moeilijke aan het vaststel
len van deze cijfers is dat de klant
niet rechtstreeks bij de veiling
koopt. De veiling verkoopt aan
transporteurs, die de vracht op hun
beurt weer doorverkopen aan de
klant. En in de boekhouding van die
i kunnen we niet kijken".
Groenten
Truffino spreekt overigens nadruk
kelijk over tomaten. Andere groen
ten als komkommers, sla en papri
ka, ondervinden geen problemen
bij de export. "Het doet mij pijn om
in een dagblad in de kop te lezen dat
dè Duitser dè Nederlandse groente
zou mijden. Het gaat slechts om één
bedrijf en alleen om tomaten. We
moeten nu echter niet gaan slapen
omdat het maar dat ene bedrijf be
treft, we moeten zorgen dat er niet
meer bedrijven bij komen. Boven
dien is het zaak om in onderling
overleg met Tengelmann te onder
zoeken waar de smaakproblema-
tiek vandaan komt en wat er aan ge
daan moet worden".
Het CBT meent dat het probleem
meer ligt bij de beeldvorming die de
consument heeft over het kweken
van de groente. Ook G. Welles van
het Proefstation voor Tuinbouw on
der Glas (PTO) in Naaldwijk onder
schrijft dit: "Sinds 1975 wordt er op
steen wol geteeld. Deze vorm van te
len neemt hand over hand toe, de
zogenaamde substraatteelt. Op het
ogenblik wordt 80 procent van de
totale kweek op deze manier uitge
voerd".
Hocus-pocus
"De Duitse consument bekijkt dit
blijkbaar nogal argwanend. Het
kasklimaat wordt geregeld, compu
ters voorzien de gewassen van voe
ding. Het roept een beeld op van ho
cus-pocus. De industriematige aan
pak beangstigt de consument die
denkt dat hij een kunstmatig pro
dukt in handen heeft. Onzin, wij
helpen de natuur slechts een hand
je. De voeding die toegediend
wordt, heeft dezelfde bestanddelen
als de voeding van een plant die in
grond staat".
Een bijkomend voordeel is vol
gens Wellens dat bij de substraat
teelt vrijwel geen bestrijdingsmid
delen nodig zijn. "Er wordt gebruik
gemaakt van biologische bestrij
dingsmiddelen door het inzetten
van insecten die de schadelijke in-
De Nederlandse tomaat wordt op
de tomaat kunstmatig smaakt.
secten vernietigen. Produkten uit
het buitenland worden nog steeds
behandeld met een cocktail van be
strijdingsmiddelen. Neem maar
eens een tomaat uit Sparye of
Marokko. Je zult zien dat deze vaak
blauw zijn rondom het kroontje,
een bewijs van het gebruik van che
micaliën".
Onderzoeksinstituut TNO is op
het ogenblik bezig met onderzoek
naar de kwaliteit van de tomaat in
opdracht van het CBT. Smaakon
derzoeker C. Wolfers van TNO zegt
dat dit onderzoek opgedeeld wordt
in drie fases: "Allereerst moetje na
gaan wat de consument van het pro
dukt vindt. Een groep proefperso
nen krijgt dan een serie tomaten
voorgelegd en moet daar een waar
deoordeel over vellen. Hieruit komt
een voorkeur naar voren."
Smaakprofiel
"Dan volgt er een objectief oordeel
door een tèam van acht mensen die
een speciale training hebben gehad
om smaakeigenschappen te her
kennen, bijvoorbeeld een gras-
smaak. Zij maken een smaakpro
fiel. Als nu blijkt dat de consument
een tomaat lekker vindt waarbij de
deskundigen een overduidelijke
grassmaak constateren, dan gaan
we onderzoek doen naar de stoffen
die die grassmaak veroorzaken. Als
we weten welke dat zijn, dan kun
nen we die eigenschappen over
brengen op andere rassen. Als je
een produkt zo optimaal mogelijk
op de markt wil zetten, dan moet je
het blijven verbeteren". Het onder
zoek is al twee jaar aan de gang en
wordt medio volgend jaar afgerond.
Wolters heeft echter geen aanwij
zingen dat de smaak achteruitge
gaan is. "We hebben weliswaar geen
vergelijkend onderzoek van een
paar jaar geleden, maar het is duide
lijk dat de Nederlandse tomaat ze
ker niet onder doet voor de buiten
landse concurrent. Nee, geen
schokkende resultaten. Het is ook
onmogelijk om een tomaat te kwe
ken die bij iedereen in de smaak
valt. Niemand vindt een melige to
maat lekker. Maar er zijn mensen
die liever een zachte zure hebben
dan een zoete harde. Voor mij zijn
het niet meer dan geruchten dat de
Nederlandse tomaat slecht is".
Een probleem is wel dat verschil
lende eisen haaks op elkaar staan.
"Als je een tomaat met een goede
houdbaarheid wilt hebben, dan
moet je vroeg plukken. Dit gaat ten
koste van de smaak omdat de to
maat dan niet lang genoeg heeft
kunnen rijpen", aldus E. Toussaint
van de Stichting voor Plantenver
edeling. "Bovendien is nog nooit
aangetoond dat de kwantiteit van
invloed is op de kwaliteit. Een knel
punt hierbij is .dat het kwaliteitsas
pect nog niet meegenomen kan
worden bij veilingen. Het gaat om
de kleur en het uiterlijk. Smaak en
houdbaarheid hebben geen invloed
op de prijs, omdat het gewoonweg
niet te meten Valt".
Steenwol
Verwarrende discussies met be
trekking tot kleur, smaak en zelfs de
teeltwijze worden telkens opnieuw
aangehaald, met als gevolg dat nie
mand er meer wat van begrijpt: zijn
Hollandse kastomaten nu wel of
niet van betrouwbare kwaliteit?
Truffino: "Wel, het antwoord is
vrjj eenvoudig. Ten eerste is er niets
aan de hand met de kastomaten,
kwalitatief zijn ze misschien zelfs
beter dan ooit; nergens ter wereld
worden groente en fruit immers aan
zulke strenge keuringsnormen on
derworpen als in Nederland. Ten
tweede zijn de Duitsers er echt niet
op uit om de markt te verzieken,
hierover spreken de exportcijfers
klare taal: de uitvoer van kastoma
ten naar onze oosterburen is in al
leen al de laatste twee maanden met
12 procent gestegen".
"Berichten als zou het telen van
gewassen op steenwol nadelige ef
fecten op het milieu hebben, zijn al
even ongegrond. Integendeel, mo
gelijk is deze methode zelfs schoner
dan de zogenaamde 'natuurteelt' in
de vollegrond. Steenwol bestaat uit
samengedrukt steengruis, onschul
diger kan het niet. Het vergt geen
bijzondere verrijking, zoals aarde
dat wel doet. Steenwol is compact
genoeg om handelbaar te zijn, maar
laat desondanks toch voldoende
lucht en water door om planten tot
volle, gezonde wasdom te laten ko-
Tien weken lang vindt u in deze
krant - op een willekeurige dag in de
week - een VAKANTIEPUZZEL
(dit is nummer 8). Wie aan bet einde
van deze marathon met behulp van
de gevonden sleutelwoorden het
juiste antwoord op de
prijswinnende vraag geeft, dingt
mee naar een van de vijf geldprijzen
van honderd gulden.
Het is dus zaak de sleutelwoorden
elke week goed te bewaren. Bij de
TIENDE puzzelopgave krijgt u de
laatste opdracht en de wijze van
inzenden.
Horizontaal: 1 meditatie; 11 bederf
werend; 21 plattelandsgemeente; 22
Europeaan; 23 hulzen van gedorste
korenaren; 25 toetsing; 26 vrucht; 27
eerstkomende (afk.); 29 dieregeluid;
31 voegwoord; 32 kleur; 34 muziek
noot; 36 titel (afk.); 37 0.01 liter (afk.);
38 knaagdier; 40 vaste wijze van han
delen; 43 raaklijn (verouderd); 45 op
standeling; 48 gewricht; 49 eenvou
dig ledikant; 51 bontgekleurde pa
pegaai; 52 vestingwerk; 53 teugel;
leidsel; 55 scheepsvloer; 56 bijbelse
naam; 57 stof; 59 weefsel; 62 Russi
sche munt; 64 brilslang; 65 voorzet
sel; 66 toiletartikel; 68 hoofddeksel;
69 haarkrul; 71 zonder geluid; 72
beet; 73 voegwoord; 74 biljartstok;
75 ten aanzien van (afk.); 77 muziek
noot; 78 bladvezels van verschillen
de agavesoorten; 80 loofboom; 81
stoot; 82 hoofddeksel; 83 jongstle
den (afk.); 84 benzinesoort; 86 put-
emmertje; 88 aanwijzend vnw.; 90
vertering; 92 symbool van nikkel; 93
trechtervormig sleepnet; 94 beroep;
97 heidemeertje; 99 dik touw; 100
bolgewas; 101 de dato (afk.); 102
schermbloemige plant; 104 vlas-
kam; 107 zichtbare waterdamp; 109
voorzetsel; 110 rekening; 112 listig;
sluw; 115 rivier in Siberië; 116 op
stootje; 117 lijn van ineengewerkte
draden; 118 alvorens; 120 loterij
briefje; 121 titel (afk.); 122 op deze
wijze; 123 honingdrank; 124 aanma
tigende houding; 125 laagtij; 127 file;
128 Europeaan; 130 oude lengte
maat; 131 muzieknoot; 132 verfstof;
134 vissersvaartuig; 135 balans met
ongelijke armen; 137 sportploeg; 138
heen en terug (afk. Latijn); 140
Vlaams (afk.); 142 zangorgaan; 144
aan boord (afk 146 de onbekende
(afk. Latijn); 147 flauwhartig;148
nachtroofvogel; 150 oosterlengte
(afk.); 151 symbool van chroom; 152
lichaamsdeel; 154 lans, spies; 156
vaartuig van de Eskimovrouwen;
158 soort takel; 159 bijtende vloei
stof; 161 vettige stof in holle beende
ren; 162 keukengereedschap; 163
staketsel van bamboe voor de vis
vangst; 164 heilig symbool bij primi
tieve volken; 166 gezamenlijk; 167
god van de donder; 168 persoonlijk
vnw.; 169 van geringe dichtheid (b.v.
van lucht); 171 geneeskrachtige
plant; 173 snelle loop; 174 etherisch
produkt; 184 buitendijks land; 186
langspeelplaat (afk. Engels); 188
staat, overzicht; 190 wreedaard (fig.);
191 licht tweewielig rijtuigje; 192
deel van het hoofd; 194 persoonlijk
vnw.; 195 vlaktemaat; 196 opening;
197 landbouwwerktuig; 198 kost
baar pelswerk; 200 godsdienst (afk.);
202 huisdier; 203 sierlijk dier; 204
voorzetsel; 205 onderricht; 206 reini
gingsmiddel; 208 ondergevel; 209
beroep; 211 deel v.e. tabakspijp; 213
nummer (afk.); 214 aalgeer; 216 tijd
verlies; 218 prikkelbaar; 220 onop
houdelijk prater; 222 spoorstaaf; 223
zelfkant van linnen; 224 morsdoek-
je; 226 vlug; 227 leeg omhulsel van
iets ronds; 229 bekende organisatie
(afk.); 230 bittere vloeistof; 231
hoofddeksel; 233 schoenmakersga
ren; 235 onbepaald telwoord; 237 vo
gel; 238 bijbeldeel (afk.); 239 sym
bool van helium; 240 uitroep; 242
metaal; 243 muzieknoot; 244 eerst
volgende (afk.); 246 rechten inbegre
pen (afk.); 247 eindpunt v.e. reis; 249
onverschrokkenheid; 251 plaag
geest; 252 dierenverblijf; 254 Turks
pond; 256 kerkelijke feestdag; 257
roofdier.
Verticaal: 1 bleekgeel, later oker-
kleurig zwammetje; 2 en dergelijke
(afk.); 3 zeehond; 4 plezier; 5 schaak-
afkorting; 6 niet parkeren (afk.); 7
smaakgewaarwording; 8 elektrisch
geladen atoom; 9 namelijk (afk.); 10
onduidelijk; 12 bijbeldeel (afk.); 13
korte tijdsduur; 14 rivier in Duits
land; 15 sint (afk.); 16 per procuratie
(afk.); 17 bak met steile wanden; 18
Europeaan; 19 senior (afk.); 20 zeer
dapper; 23 fijn weefsel; 24 albino
bunzing; 28 lekkernij; 30 karakter;
32 deel; 33 knevel; 35 bijbelse naam;
37 vrucht; 39 klopje; 41 dwarshout
aan een mast; 42 persoonsaandui
ding; 43 sportterm; 44 populaire
naam voor sociëteit; 46 wars van
laagheid; 47 maangestalte (afk.); 48
middel om melk te stremmen; 50 af-
vloeipijpje v.e. goot; 52 noodlottig;
54 terstond; 56 warm zeepwater; 58
zijn natuurlijke kleur hebbende; 60
pulverig, los; 61 sporeplant; 63 nog
maals; 64 vakantie-woonwagen; 67
omslag voor papieren; 69 vreemde
munt; 70 aanlegplaats voor schepen;
72 niet massief; 76 afgelegen; 78 bij
belse naam; 79 water doorlatende;
81 door, met (Latijn); 84 matig, ka
rig; 85 mannetjeshond; 87 bazige
vrouw; 89 persoonlijk vnw.; 90 zoon
van Jakob en Zilpa; 91 voormuur; 93
kletskous; 95 vestingwerk; 96 roof
vogel; 98 appelkruintje; 99 insekt;
103 heer (Spaans); 104 ongeordende,
rumoerige bende; 105 zonder ener
gie; 106 omwenteling; 108 verouder
de taal; 110 windrichting (afk.); 111
laddersport; 113 vloeistof; 114 sym
bool van selenium; 117 vogel; 119
veerkrachtige staaf voor gymnasti
sche oefeningen; 122 groot visnet;
126 Aziatische slingerplant; 128 niet
scherp; 129 gemeente (afk.); 132 ge
wicht; 133 belemmering (fig.); 136
vuilnishoop; 138 overzetvaartuig;
139 bak met gaatjes; 140 zichzelf
voortstuwend projectiel; 141 hoofd
stad van Peru; 143 sterrenbeeld in
de buurt van de hemelequator; 145
gebakken deeg; 147 zacht; 149 be
drieglijke slimheid; 151 godin van
de landbouw; 153 stuwende kracht
(fig.); 155 per maand (afk.); 157 Am
sterdams peil (afk.); 158 derving; 160
Spaans rijpaard; 163 geneesmiddel;
165 zakelijk leider; 166 lid van zeker
bestuurslichaam; 168 breibenodigd-
heid; 170 moerasplant; 172 oogver
blindende schijn (fig); 174 keurig;
175 vreemde taal; 176 onbeklem
toonde vorm van mij; 177 aarden
vaas; 178 vloeibare spijs; 179 stad in
Italië; 180 lokspijs; 181 tijdelijk
(afk.); 182 sieraad; 183 onbepaald
vnw.; 185 beroep; 187 geestelijke
waardigheidsbekleder van hoge
rang; 189 zangstem; 193 vaartuig;
194 drank; 197 alvorens; 199 drank;
201 wig om hout te klieven; 205 deel
van het oor; 206 overwinning; 207
dichtbehaarde huid van sommige
roofdieren; 209 stad in Rusland; 210
toepraak; 212 dakbedekking; 215
doordringende kreet; 216 pas gebak
ken; 217 kegelvormig; 218 bepaald
geluid; 219 ontstekingskoord; 221
aanhangend postzegelstrookje; 223
voorzetsel; 225 onvriendelijk; 226 232 klank; 234 vervelend; 235 fraai; tel; 245 niet bezet; 247 dat is (afk.); boksterm (afk.); 253 voorzetsel; 254
zijrivier van de Moezel; 228 wiskun- 236 vrouwelijk dier; 239 op welke 248 lichamelijke opvoeding (afk.); briefaanhef (afk. Latijn); 255 sym-
dig getal; 231 smal stromend water; wijze; 241 tuinhaag; 243 vreemde ti- 249 muzieknoot; 250 lidwoord; 252 bool van argentum (zilver).
WELKE 2 SLEUTELWOORDEN VOR
MEN DE LETTERS UIT DE VAKJES
61
11
203
172
106
32
119
182
90
42
143
78
175
35
185
135
171
18
107
36
156
165
10
214
162
52