Automobilist trekt zich
niets aan van smogfase
Rond Victoria regia hangt altijd mooie, magische sfeer
Stans van der Veen van Leidse Hortus prikt hardnekkige mythe door
Bepaald geen toeloop op bus en trein
Commissariaat
controleert
lokale kabel
©u&ilicifotë
Omstreden oud-burgemeester
Schokking (82) overleden
Panamese tanker 'Stephanie' verlaat haven in Willemstad
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1990
REGIO
PAGINA 11
DEN HAAG - Het afkondi
gen van smogfase 2 lijkt
geen enkele invloed te heb
ben op het gedrag van auto
mobilisten. Het aantal men
sen dat gebruik maakte van
het openbaar vervoer is niet
hoger dan normaal en het
aantal auto's op de weg lag
de afgelopen dagen zeker
niet beduidend lager dan tij
dens andere vakantie-week
einden. Exacte cijfers zijn
niet bekend.
Nederland kende dit weekeinde
voor het eerst alarmfase twee in vijf
provincies en fase drie in een deel
HILVERSUM - Lokale radiosta
tions die via de kabel uitzenden,
worden sinds mei op de vingers ge
keken door het Commissariaat voor
de Media. Tot dan toe controleerde
het commissariaat alleen de zen
ders die via de ether te ontvangen
zijn., door middel van een busje dat
het land door rijdt.
Volgens een woordvoerder van
het commissariaat wordt nu elke lo
kale omroep die via de kabel uit
zendt, eens per maand gevraagd de
band van een programma naar het
commissariaat te sturen. Het com
missariaat bepaalt steekproefsge
wijs aan de hand van de program
maschema's van de lokale zenders
van welk programma een band
moet worden opgestuurd.
"En we vragen natuurlijk een pro
grammaband als we het vermoeden
hebben dat er iets met zo'n pro
gramma aan de hand is", aldus de
woordvoerder.
De controle door middel van het
opvragen van banden heeft tot dus
verre zeven lokale omroepen opge
leverd die het niet zo nauw bleken
te hebben genomen met de recla
meregels. Geldermalsen, Rotter
dam, Volendam/Edam, Monnicken-
dam, Venlo, Groningen en Lands
meer worden van sluikreclame ver
dacht. Ze krijgen nog de mogelijk
heid om zich tegen de beschuldi
ging te
van Zuid-Holland. Bij alarmfase
twee wordt automobilisten ge
vraagd de auto thuis te laten. Of het
uit onwetendheid of onwil is, is niet
bekend, zeker is dat nauwelijks ie
mand gehoor geeft aan de oproep.
Volgens een voorlichter van de
provincie Zuid-Holland wordt er
geen speciale oproep gedaan in de
richting van de automobilist. "Wij
kondigen de smogfase twee af en
zeggen daarbij dat het autoverkeer
zo veel mogelijk moet worden be
perkt. Dat wordt via de media be
kend gemaakt. Rechtstreeks ons tot
de automobilist richten, bij voor
beeld door middel van een adver
tentie in dagbladen, is niet. moge
lijk. Snelheid is immers geboden",
aldus de voorlichter.
Een woordvoerder van de Neder
landse Spoorwegen denkt dat niet
op zo'n korte termijn na te gaan is of
er sprake is geweest van een ver
hoogd reizigersaanbod. "We moe
ten. afgaan op de indruk vancon
ducteurs en kaartverkopers. Die
spreken zeker niet over een extra
toeloop. De treinen richting kust en
water waren goed bezet, maar dat
ligt voor de hand".
De afdeling verkeerskunde van
Rijkswaterstaat houdt door middel
van langs de weg geplaatste telpun-
ten het verkeersverloop op de va
derlandse snelwegen in de gaten.
Rustig is het zaterdag zeker niet ge
weest, zo weet een voorlichter van
Rijkswaterstaat te melden. "Zater-
dagmorgen_stond er 25 kilometer fi
le en dat is zeker niet normaal".
Duidelijk is zijns inziens dat heel
veel mensen de auto hebben gepakt
om naar het strand te gaan. "Wat ex
tra verkeer is dus logisch.-Het aantal
auto's zou echter veel kleiner moe
ten zijn als je er vanuit gaat dat een
fiks aantal potentiële automobilis
ten gehoor geeft aan de oproep".
Bussen
De busmaatschappij Centraal Ne
derland heeft zaterdag goede zaken
gedaan, maar dat is volgens een
voorlichter van de vervoersmaat
schappij inmiddels een normaal
beeld bij goed weer. "Mensen ne
men steeds vaker de bus richting
strand om de file te vermijden. Za
terdag vormde daarop geen uitzon
dering. Extra mensen die vanwege
de ernstige luchtverontreiniging de
auto lieten staan, hebben we dacht
ik niet gehad. Ik heb ten minste van
geen enkele buschauffeur gehoord
dat er mensen bij hem in de bus op
merkingen in die richting maakten.
Het was ook niet extra druk".
De NZH meldt ook geen afwijkin
gen van het normale beeld. Doordat
deze busmaatschappij veel lokaal
vervoer verzorgt, betekent goed
weer een verminderd aanbod. "Met
zulk warm weer gaat niemand in de
bus. Dan pakje gewoon de fiets. Za
terdag was dat al niet anders", aldus
een voorlichter van de NZH.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Een 12-jarig meisje, dat dezer
dagen op een schommel in den
tuin van het Melkhuis, in het
Vondelpark te Amsterdam,
brandwonden bekomen heeft,
doordien een onbekende jongen
haar met een lucifer de kleede
ren in brand stak en toen op den
loop ging, is gisternacht in het
Binnen gasthuis overleden.
Een dame, die niet recht bij
hare zinnen bleek te zijn, plaats
te zich gisteren bij het Bezuiden-
hout te 's-Hage op de rails der
aankomende stoomtram, met het
doel zich te laten overrijden. Een
heer verwijderde haar en stelde
de politie met hare plannen in
kennis. Een agejit bracht haar
vervolgens naar huis.
-Te Hees, bij Nijmegen, heeft
Elisabeth Geurts haren lOOsten
verjaardag gevierdDe hon
derd-jarige is nog kras en ge
zond. Eene commissie had ge
zorgd dat zij den dag feestelijk
kon vieren en dat haar geduren
de haar verder leven geldelijke
steun gewaarborgd is.
Vijfentwintig jaar geleden:
De volledige invoering van de
schoolvrije zaterdag op de open
bare kleuter- en lagere scholen in
Leiden is nu officieel. Dit blijkt
uit een brief, die het collegè van
B. en W. aan de leden van de ge
meenteraad heeft verzonden. Bij
wijze van proef was de vrije za
terdag al enige tijd ingevoerd.
In de brief schrijven B. en W.
o.a.: "Van de de zijde van het on
derwijzend personeel der open
bare kleuter- en glo-scholen
werd steeds meer aandrang uit
geoefend op algehele invoering
van de vrije zaterdag.- Voorts
werd de concurrerende positie
van gemeenten met de integrale
schoolvrije zaterdag steeds dui
delijker voelbaar".
De Amerikaanse ambassa
deur in Moskou, Kohier, is giste
ren weggelopen van een receptie
in het Kremlin, omdat premier
Kosygin de Amerikanen had be
schuldigd van agressie in Viet-
Van onze redacteur
Wim Wegman
LEIDEN - De Victoria regia
moet een zeer tot de verbeel
ding sprekende plant zijn. Toen
de Hortus Botanicus vorig jaar
het bericht rondstuurde dat het
ding in bloei stond, trokken op
een doordeweekse avond wel
geteld 1253 mensen naar de
plantentuin. De toeloop was
zelfs zo groot dat bezoekers
soms een uur moesten wachten
voordat ze de speciale kas bin
nen konden waarin de Victoria
ronddrijft. Een uur in de rij om
een fors uit de kluiten gewassen
waterlelie te zien.
Maar kwamen die mensen al
leen voor de bloem, of toch ook
een beetje voor de mythe? Rond
de van oorsprong uit Brazilië af
komstige bloem heeft altijd een
hardnekkige, mooie magische
sfeer gehangen. "Ik heb het al zo
vaak gehoord. De Victoria zou
maar eens in de vijf of tien jaar
bloeien en dan maar één bloem
produceren die al na een enkele
nacht is verwelkt", zegt Stans
van der Veen, educatief mede
werker van de Leidse Hortus
Botanicus.
"Dat verhaal klinkt prachtig,
maar het is volstrekte onzin. De
plant kan in feite elk jaar bloei
en. Als de omstandigheden
maar een beetje goed zijn. En
als ze bloeit, komt er een hele
reeks bloemen die stuk voor
stuk twee nachten meegaan".
"Waar dat fabeltje vandaan
komt, weet ik niet, maar het is
wijdverbreid, En hoewel we el
ke keer uitleggen hoe het wer
kelijk zit, keert het steeds weer
terug. Nou ja, het verhaal past
ook wel een beetje bij de Victo
ria. Het is door die enorme bla
deren en~door het feit dat ze al
leen 's nachts bloeit, een beetje
sprookjesachtige plant, vind
ik".
Doordeweeks
Het zal Van der Veen dit jaar
wat minder moeite kosten om
het 'ware verhaal' van de Victo
ria aan de man te brengen. Bijna
een jaar nadat de Hortus een
speciale show rond de plant
hield, kan het publiek binnen
kort waarschijnlijk opnieuw de
bloeiende reuzenlelie bewon
deren. Een mooi, extra evene
ment tijdens de viering van het
400-jarig bestaan van de Hortus.
"Eigenlijk zouden we die
show nu al kunnen houden", legt
Van der Veen uit. "De plant
bloeit volop, al een maand lang.
Alleen, het gebeurt telkens op
zaterdag en zondag en dat zijn
de ongelukkigste dagen die je
kunt bedenken. We hopen nu dat
ze een klein beetje 'van slag
raakt' en alsnog doordeweeks in
bloei komt. Als dat het geval is,
en de bloem is mooi, gaat de
Hortus ogenblikkelijk 's avonds
open".
De redenen waarom de plan
tentuin de bloeiende Victoria
regia nog niet wil tonen, zijn
nogal prozaïsch. "Het is moei
lijk om in het weekeinde vol
doende medewerkers in te zet
ten. Dat is overigens niet het be
langrijkste probleem, hoor. Als
ik m'n best doe, kan ik genoeg
vrijwilligers bij elkaar krijgen
voor een Victoria-show. Veel
lastiger is de publiciteit".
"We weten dat de belangstel
ling groot zal zijn, maar dan
moet je het publiek wel iets
moois kunnen bieden. Het punt
is nu dat we pas op de ochtend
- zelf kunnen zeggen of het een
fraaie bloem wordt of niet. Te
laat om in het weekeinde een
oproep te plaatsen in de kranten
- en dat is toch de belangrijkste
Stans van der Veen met de affiche '*00 jaar Hortus Leiden', die vanzelfsprekend ook de spraakmaken
de Victoria regia toont (foto Loek Zuyderduin)
schuwen. Goed, we zouden kun
nen gokken, maar als de bloem
vervolgens niks blijkt te zijn
zullen de bezoekers zich mis
schien bekocht voelen. Dat risi
co willen we niet nemen".
Wanneer de Victoria-liefheb-
bers zich naar de Hortus kunnen
spoeden, durft Stans van der
Veen niet te zeggen. Want on
danks alles blijft de reuzenlelie
een uiterst wispelturig schep
sel. "De bloei is vreselijk afhan
kelijk van het weer. Als het bui
ten stralend is, zoals de afgelo
pen tijd, bloeit ze heel regelma
tig. Dan kun je bij wijze van
spreken de klok er op gelijk zet
ten. Slaat het weerom en wordt
het heel donker en somber, dan
kan het opeens zijn afgelopen
met de bloei. Dat was ook de re
den waarom er in '85 en '86 geen
bloemen zijn geweest. De zo
mers waren toen veel te slecht".
Visjes
Ook daarvoor en daarna heeft
de Victoria enkele malen slecht
gebloeid. Niet omdat de plant er
geen zin in had, maar omdat de
vij ver waarin ze staat niet in or
de was. "We hebben een paar
keer last gehad van visjes en
slakken die de knoppen opvra
ten. Dat schiet niet op, natuur
lijk". Verder zat het een paar
maal tegen omdat de Hortus
niet de juiste Victoria te pakken
had.
"In de herfst sterft de plant af,
waarna ze het volgende jaar
weer moet worden opgekweekt
uit zaadjes. Dat zaad blijkt niet
altijd zuiver te zijn. Op de Indo
nesische kwekerij, waar het
vandaan komt, staan verschil
lende soorten Victoria's naast
elkaar. De insecten die voor de
bevruchting zorgen, zijn niet al
tijd even kieskeurig, waardoor
er kruisingen kunnen ontstaan.
En die leveren planten op met
kleine bladeren, en vooral klei
ne bloemen. Dat zie je pas als de
Victoria bi jna is volgroeid, maar
dan is het te Iaat om nog een
nieuwe op te kweken".
Volgens Stans van der Veen
lijkt alles nu in orde te zijn. "De
plant heeft tot nog toe negen of
tien keer gebloeid. De bloemen
waren weliswaar klein - een
centimeter of twintig, terwijl ze
een doorsnede kunnen bereiken
van dertig centimeter - maar
dat is normaal. In de loop van
deze maand, of misschien vol
gende maand, worden ze wel
groter".
Zoete ananasgeur
Als de Hortus de bloem uitein
delijk toont, wordt de plant - en
ook het publiek - lichtelijk be
donderd. "Eigenlijk bloeit de
plant pas tegen een uur of elf.
Dat is te laat, vinden we. Daar
om wordt op de knop 's middags
een kartonnen doos gezet,
waardoor de Victoria 'het idee
krijgt' dat de zon is verdwenen
en de bloem zich alvast begint
open te vouwen". Dank zij dat
foefje kunnen de eerste bezoe
kers om acht uur 's avonds al een
volledig tot wasdom gekomen
Victoria aanschouwen".
De plant bloeit in pricipe ge
durende twee achtereenvolgen
de nachten. "Het grappige is dat
ze in die tijd een flinke gedaan
teverwisseling ondergaat. De
eerste nacht is ze spierwit en
heeft ze een sterke, zoete ana
nasgeur. De tweede nacht is die
geur verdwenen en heeft ze een
roze kleur gekregen. Dat heeft
trouwens een heel speciale be
doeling, wist je dat?"
"Het is een prachtig staaltje
verleiding. De planten worden
namelijk bevrucht door een be
paalde soort kèver. Die vliegt
alleen 's nachts en voelt zich
sterk aangetrokken tot de witte
kleur en de ananasgeur. Die
beesten strijken massaal op de
bloemen neer en worden er bij
zonsopgang - als de bloemen
dichtgaan - in opgesloten. De
andere nacht vliegen ze weer
verder, als de bloem door haar
roze kleur en het verdwijnen
van de geur onaantrekkelijk is
geworden. Dik onder het stuif
meel vliegt de kever naar een
volgende Victoria die zich net
heeft geopend en die op die ma
nier wordt bevrucht. Dat is toch
een heel ingenieus systeem,
niet?"
DEN HAAG - De Panamese tank
er 'Stephanie'die vorige maand
500.000 kilo kaarsvet óp de Noord
zee loosde, heeft de haven van Wil
lemstad op Curasao verlaten. De re
der heeft Rijkswaterstaat een bank
garantie van 1.750.000 gulden gege
ven. Hiervan kunnen de opruim- en
verwerkingskosten worden betaald
als de rechter de Panamese eige
naar schuldig acht aan de lozing.
Het kaarsvet vervuilde vorige
maand het hele Nederlandse
strand.
De Kustwacht heeft wekenlang
gespeurd naar de 'Stephanie'. Via
buurlanden en het bedrijfsleven in
Hamburg wist zij de 6000 ton me
tende tanker in Willemstad te loka
liseren. Rijkswaterstaat gaf vervol
gens opdracht het schip aan de ket
ting te leggen tot er een. financiële
regeling was getroffen voor het op
ruimen van het kaarsvet. Dat is gis
teren, met de bankgaranbtie, dus
gebeurd.
Een hoog bedrag, erkent woord
voerder Van Wieringen van de di
rectie Noordzee van Rijkswater
staat. ','Maar als je ziet wat het heeft
gekost om alles op te ruimen.... Wij
zijn ervan overtuigd dat de 'Stepha
nie' de stranden en de zee heeft ver
vuild dus draait hij ook voor de kos
ten op. Laat de kapitein maar eens
aantonen dat hij het niet heeft ge
daan".
Van Wieringen zegt dat de tanker
zowel bij Cap Grisnez als Margate
Roads heeft gevaren. Bij Mafgate
Roads heeft de 'Stephanie' zelfs en
kele rondjes gevaren, zo is gecon
stateerd. Harde bewijzen, zoals fo
to's, zijn er niet. Wel heeft Rijkswa
terstaat het kaarsvet dat op het
strand is gevonden vergeleken met
resten uit de tanker. "En die zijn
hetzelfde", zegt Van Wieringen.
"Als de kapitein beweert dat hij on
schuldig is, laat hij dat dan maar
eens bewijzen. Voor de rechter kun
nen wij met het materiaal komen
dat we nu hebben. En dan zijn er na
tuurlijk ook nog de logboeken
waarin staat waar de 'Stephanie'
heeft gevaren. Maar ja, die kunnen
met potlood zijn ingevuld".
Van Wieringen verwacht dat er
nog een lange weg te gaan is alvo
rens Rijkswaterstaat daadwerkelijk
een beroep op de bankgarantie kan
doen. "Het woord is aan de Pana-
mees. Wij sturen een rekening voor
de gemaakte kosten. Laat het maar
eens duidelijk zijn: lozingen op de
Noordzee als deze tolereren we niet
meer. We~ streven naar een schone
Noordzee, wie vervuilt betaalt".
LEIDEN/ALPHEN/HAZERS-
WOUDE Oud-burgemeester mr.
F.M.A. Schokking is Vorige week in
Den Haag op 82-jarige leeftijd over
leden. In de oorlogsjaren was hij
burgemeester van Hazerswoude,
van 1946 tot 1949 van Alphen aan
den Rijn en tot 1956 van Den Haag.
Vanwege een geruchtmakende
zaak in de oorlog tijdens zijn burge
meesterschap in Hazerswoude trad
Schokking onder druk van de pu
blieke opinie in '56 af als burge
meester van Den Haag. Daarna is hij
tot aan zijn pensionering dijkgraaf
van het Hoogheemraadschap Rijn
land geweest.
Schokking werd in 1908 in
Dordrecht geboren en voltopide in
1933 zijn studie rechten in Leiden.
In 1938 werd hij als lid van de Chris-
telijk-Historische Unie benoemd
tot burgemeester van 's Graven-
Bezwaren tegen hoge
kosten geluidisolatie
voor huizen Schiphol
AMSTERDAM (ANP) - De Stich-
ting Geluidsisolatie Schiphol
(SGIS) maakt ernstig bezwaar te
gen de door het ministerie van ver
keer en waterstaat geraamde kos
tenstijging van geluidisolatie van
duizenden woningen rond de lucht
haven.
De Stichting Geluidsisolatie sloot
in 1986 een overeenkomst met de
staat over de aanvullende financie
ring van het geluidisolatieproject
rond Schiphol. Deze ovëreenkomst
omvat een maximumbedrag van
150 miljoen gulden voor 'normale'
geluidheffingen èn de aanvullende
financiering.
Het ministerie stelde dat door de
toename van het aantal vluchten op
Schiphol meer woningen geïso-
leèrd moeten worden. De isolatie-
kosten komen daardoor in totaal nu
op 527 miljoen gulden uit.
De SGIS meent echter dat de kos
tenstijging niet het gevolg is van de
toename van het aantal vluchten op
Schiphol, maar van de 'fors uit de
hand lopende uitvoeringskosten bij
de overheid'.
(archieffoto)
den. Gezien de enorme heisa, KVF-
leider Romme beschuldigde de
krant van smaad en riooljournalis-
tiek en ook Telegraaf en NRC na
men het fors voor de gezagsdragers
op - kreeg hoofdredacteur Van der
Schaaf van het Haagsch Dagblad
uiteindelijk van de tuchtraad een
berisping.
Op een klacht die de zuster van
Pino had ingediend, oordeelde de
Hoge Raad later dat Schokking een
'goed vaderlander' was die 'met ge
vaar voor eigen veiligheid de vader
landse zaak heeft gediend'.
Op 24 juli 1956 nam Schokking
ontslag. Een jaar later werd hij in
Leiden benoemd tot dijkgraaf van
het Hoogheemraadschap Rijnland.
Het Haagsch Dagblad, een kleine
krant met 16.000 abonnees, werd in
1964 opgeheven.
zande. Die gemeente werd in 1942
tot gesloten gebied verklaard en zo
kwam Schokking dat jaar als burge
meester in Hazerswoude terecht,
waar hij tot '44 werkzaam was. De
geruchtmakende zaak betrof de
houding van Schokking ten opzich
te van het joodse gezin Pino, dat uit
Sneek naar Hazerswoude was geko
men en bij de familie Slui een on
derduikadres had gevonden.
Hotelhouder Jacob Pino moest
met echtgenote en dochtertje Mech-
gelin in Sneek de wijk nemen voor
de Duitsers. In Hazerswoude werd
het gezin opgenomen. Op weg naar
de bibliotheek liep Pino tegen een
paar veldwachters op en moest hij
zijn - valse - persoonsbewijs laten
zien. De vervalsing werd niet opge
merkt, maar toch werd Pino bang
en hij riep de hulp in van de domi
nee. De predikant zou er bij de bur
gemeester op aandringen dat het
gezin in Hazerwoude zou mogen
blijven, zo werd afgesproken.
Overleg tussen de veldwachter,
de predikant en burgemeester
Schokking leverde op, dat dit alles
toch wel zeer tegen de wens van de
bezëtter was en op gezag van
Schokking werd het gezin Pino ge
arresteerd. Ook Daan Slui belandde
in de cel en de SD werd op de hoog
te gebracht. Moeder en dochter
kwamen in Auschwitz om, Pino
werd 'ergens in Nederland' omge
bracht.
De kwalijke rol die Schokking
had gespeeld, kwam aan hét licht
toen in Den Haag een inspecteur
van politie ontslag kreeg, die van de
zaak op de hoogte was. Het Haagsch
Dagblad kreeg er lucht van en stel
de een diepgaand onderzoek in.
De krant sprak met tal van be
trokkenen, onder wie de predikant.
Daan Slui had er het leven afge
bracht, maar bleek onvindbaar. Uit
eindelijk bleek hij in Trimos über
Mayen in Duitsland te wonen, waar
hij als eenvoudige bouwvakarbei
der leefde. De hoofdredacteur van
het Haagsch Dagblad stapte met het
belastende materiaal naar minister
president Drees, maar die weigerde
om een onderzoek naar de handel
en wandel in de oorlogsjaren van de
Haagse burgervader te laten instel
len. De reden daarvan was, dat er
Oud-burgemeester Schokking.
meer burgemeesters 'fout' waren
geweest in de oorlog, burgemees
ters die nog veel ergere dingen had
den gedaan dan Schokking en te
gen die heren was ook geen onder
zoek ingesteld. Dan kon men nu
moeilijk de burgemeester Van Den
Haag gaan aanpakken.
Het Haagsch Dagblad besloot
daarop te publiceren. De hele Ne
derlandse pers stortte zich op de
zaak. Beel, die toen minister van
binnenlandse zaken was, weigerde
Schokking te laten vallen. Die nam
uiteindelijk onder druk van de pu
blieke opinie zelf ontslag.
Schokking nam als advocaat
Wijckerheld Bisdom in de arm, de
zelfde die destijds Mussert had ver
dedigd. De krant moest zich voor de
publikatie voor de raad voor tucht
van de journalistiek verantwoor-
