Zinderend corso doet
harten sneller kloppen
DE Tim
VAN TOEN
In bikini naar Rijnsburgse bloemenshow
Smogalarm
ingetrokken
Alle vier meteorieten van ons
land op één expositie te zien
DE AUTHENTIEKE LEIDSE WORTELS VAN REMBRANDT
PAGINA 8
REGIO
MAANDAG 6 AUGUSTUS 1990
Van onze redacteur
Monica Wesseling
RIJNSBURG/LEIDEN - Een
nieuw record in het aantal toe
schouwers heeft het Rijnsburg
se bloemencorso zaterdag niet
gevestigd. Dat geldt niet voor
de temperatuur waarbij de ma
jorettes, muzikanten, chauf
feurs en figuranten hun werk
moesten doen. De thermome
ters langs de corsoroute wezen
ruim dertig graden aan. Beslist
geen sinecure om dan tot het
eind toe leuk glimlachend te
blijven zwaaien of doorlopend
op de trompet te blazen. Een
klein regiment majorettes raak
te door de warmte onwel. Ook
bij het publiek ging de hitte niet
in de koude kleren zitten. Aan
zo'n 20 toeschouwers moest eer
ste hulp worden verleend.
De tropische temperaturen hebben, licht sommige muzikanten van de
zo blijkt uit het verslag van zowel de Leidse 'Concordia' datzelfde pak
rijks- als de gemeentepolitie als dat verfoeid. Zwart houdt de warmte
van het corsobestuur zelf, nogal wat lekker vast en handschoenen en
gevolgen gehad. Het aantal toe- diohte schoenen maakt de ventila-
schouwers is, zo denkt K. Breijer tie er ook niet beter op.
van de afdeling verkeer van het dis- De bloemen hebben zich, zo ver-
trict Den Haag van de rijkspolitie, zekerde bestuurslid Langeratf van
beduidend lager dan verleden jaar. de corsostichting, buiten verwach-
Hij waagt zich niet aan een exacte ting goed gehouden. "Op zaterdag
schatting van het aantal. "Langs de avond op de boulevard vond ik dat
hele route stonden echter veel r
de wagens er nog heel goed bijston-
leen in de badplaatsen
loop groot omdat velen
dan gebruikelijk. Al- den. Natuurlijk hing er hier en daar
de toe- een bloemetje slap,
nhet algemeen zag het er goed uit. Dat
strand kwamen om de wagens te zegt toch wel wat over de kwaliteit
DEN HAAG De provincie
Zuid-Holland heeft gisteroch
tend om tien uur smogfase 2 in
getrokken. Ook de code 3 die
voor het Rijnmondgebied gold,
is op dat tijdstip ingetrokken.
Dat betekent dat de beperkin
gen voor de petrochemische in
dustrie en de schoonmaakbe
drijven niet langer van kracht
zijn. Ook Noord-Holland en
Zeeland trokken gistermorgen
smogfase 2 in, Noord-Brabant
volgde gistermiddag en Lim
burg vanmorgen. De vervuiling
van de lucht verminderde door
dat de wind draaide en schone
lucht werd aangevoerd.
De meeste provincies gingen
vlak voor het weekeinde over
tot het instelllen van smogfase 2.
Dan wordt bedrijven gevraagd
om de uitstoot van schadelijke
stoffen te beperken en is het de
bedoeling dat automobilisten
hun wagen zoveel mogelijk la
ten staan en per openbaar ver-
De smogfase 2 is tevens be
doeld als waarschuwing voor ri
sicogroepen zoals cara-patiën-
ten die last van hun luchtwegen
kunnen krijgen.
Vuil ziekenhuizen
gaat naar AVR
LEIDEN - Het ziekenhuisafval uit
deze regio wordt na de sluiting van
de Leidse vuilverbranding voorlo
pig bij de AVR in Rozenburg ver
werkt. Het provinciale vuilafvoer-
bedrijf, de PROAV, heeft hierover
afspraken gemaakt met de Rozen-
burgse afvalverbrander. De AVR
heeft overigens wel geëist dat dit af
val niet door de verschillende zie
kenhuizen apart naar de vuilver
brandingsinstallatie wordt ge
bracht, maar dat de Gevulei - de be
heerder van de Leidse installatie -
dit verzamelt en in één keer aan
voert.
Zoals het er nu naar uitziet, sluit
de vuilverbranding aan de Metzu-
straat op 3 september definitief haar
deuren. Het afval uit de Leidse regio
- behalve dus onder meer het zie
kenhuisafval - wordt daarna gedu
rende een jaar gestort bij de VAM in
Drenthe. Het is de bedoeling dat het
vuil vervolgens op een nieuwe stort
plaats bij Zwijndrecht wordt ge
dumpt, totdat de nieuwe vuilver
branding bij Leidschendam gereed
Ambassadeurs op
bezoek in Duinrell
WASSENAAR - Het attractiepark
Duinrell in Wassenaar houdt op
dinsdag 14 augustus weer de jaar
lijkse ambassadeursdag. Vertegen
woordigers van vele landen zullen
die dag het park bezoeken en de
opening van de expositie 'Hello Eu
rope, this is Holland' bijwonen.
In het kader van het Europese
jaar van het toerisme hebben 8500
basisscholen deelgenomen aan een
wedstrijd waarbij ze Nederland op
zo origineel mogelijke wijze moes
ten presenteren. De winnende stuk
ken worden op Duinrell geëxpo
seerd. Twaalf kinderen van de win
nende scholen zijn, verenigd in een
Nederands Jeugd Ambassadeurs
Team, aanwezig bij de opening van
de expositie.
Banendag op veiling
WESTLAND De bloemenveiling
Westland houdt op donderdag 9 au
gustus een banendag in het restau
rant van de veiling aan de Dijkweg
in Honselersdijk. De veiling kan di
rect een flink aantal verdelers van
bloemen en planten plaatsen. Werk
nemers uit de regio Maassluis,
Vlaardingen, Schiedam, Den Haag
en Rijswijk kunnen, als zij bij de
veiling komen werken, gebruik ma
ken van het gratis busvervoer van
woonplaats naar de veiling. De ba
nendag begint om 9.30 uur. Gega
digden voor een baan als verdeler
kunnen nog tijdens de banendag
een sollicitatiegesprek voeren.
voorbijtrekken
Ook G. van Werkhoven, inspec
teur van de gemeentepolitie Lei
den, heeft het idee dat het corso veel
minder belangstelling heeft getrok
ken: "Niet verwonderlijk met deze
temperaturen".
De mindere belangstelling, overi
gens staan er alleen al in Leiden
toch al snel tienduizenden naar de
bloemenstoet te kijken, betekende
niet dat de politie niets te doen had.
's Morgens vroeg waren er al techni
sche problemen. De auto van een
van de praalwagens liet het op de
hoek Stationsweg/Steenstraat af
weten. Omdat het toch wel enige
tijd zou kosten voor een nieuwe wa
gen beschikbaar zou zijn en te lang
oponthoud het verkeer te veel in de
war bracht, besloot de politie de
vijftien wagens die op de kapotte
praalwagen volgden, niet door het
centrum van Leiden te laten rijden.
De rest van de stoet reed door en
pikte de wagens na enige tijd weer
op.
Flauwvallen
Ook de lichamelijke verzorging van
de honderden leden van muziek
korpsen en figuranten gaf de politie
handen vol werk. Breijer: "We had
den op problemen gerekend ën had
den tevoren al om extra medische
hulp gevraagd".
's Morgens in de Haarlemmer
straat, het was toen nog niet echt
heet en het aantal afgelegde kilome
ters was nog klein, gutste bij som
mige muzikanten het zweet al van
het gezicht. Het is stevig doorstap
pen in zo'n corso. Bedenk daarbij
dat er doorlopend moet worden ge
blazen of geslagen op een trom en
het wordt duidelijk dat het lopen
van een corso bij vijftien graden
Celsius al een hele klus is.
de Nederlandse bloem". Lan-
gerak is ook zeer te spreken over de
leden van de muziekgezelschappen
en de figuranten: "Dat was een echt
huzarenstukje".
Het corso is weer voorbij. Zondag
hebben nog vele duizenden de gele
genheid te baat genomen om de op
de Noordwijkse Koningin Wilhel-
mina Boulevard gestationeerde
praalwagens rustig te bekijken. Met
een lekker fris zeewindje was het
gisteren ideaal weer om langs de
corsowagens te slenteren.
Het Rijnsburase bloemencorso trok zaterdag
straat in Leiden fietste een meneer gewoon door, bloemenstoet of niet.
daardoor van zijn normale bezigheden afhouden. In de B-ree
AMSTERDAM - De meteorieten burg zijn in het Nikhef onderzocht
die sinds 1840 in ons land zijn inge- met de versneller,
slagen zijn van half augustus tot be- De tentoonstelling van de meteo-
gin september voor het eerst alle rieten wordt gehouden in de Open-
tegelijk te bezichtigen. De stuk- bare Bibliotheek in Amsterdam a
i hoefsmid, wordt wat aan de hoef v
ken steen zijn te
toonstelling die
het Nationaal Instituut
fysica en Hoge Energiefysica (Nik
hef) in Amsterdam. De bekende me
teorieten zijn de Uden (gevallen op
12 juni 1840), de Utrecht (2 juni
1843), de Ellemeet (28 augustus
1925) en de Glanerburg (7 april
1990).
Het Nikhef, dat is gevestigd in het
Wetenschappelijk Centrum Water
graafsmeer in Amsterdam, verricht
onderzoek aan atoomkernen, kern-
deeltjes en elementaire deeltjes. Re
sultaten van dergelijk onderzoek
wordt onder meer gebruikt voor de
kankerbestrij ding.
ten- de Prinsengracht en duurt vanaf 13
ingericht door augustus tot en met 8 september. In
Kern- de bibliotheek van het Nikhef is van
3 tot 8 september tevens een tens-
toonstelling te zien over het groot
ste versnellercentrum van Europa,
de Cern in Genève. Op 8 september
is er een open dag.
Bijeenkomst voor
seropositieven in
Oud-Poelgeest
4 OEGSTGEEST - In kasteel Oud-
iSi Poelgeest in Oegstgeest wordt van 7
i met 9 september een landelijk
or seropo-
het Nikhef uitge- tote
i tweehonderd meter weekeinde gehouden i
Nu ieder jaar op 15 juli even
wordt stilgestaan bij de verjaar
dag van Rembrandt, tevens het
einde van de Lakenfeesten, kan
ook eens aandacht worden ge
schonken aan het voorgeslacht
van deze beroemde Leidenaar.
Want ook al bracht hij van zijn 63
levensjaren de laatste 37 onafge
broken door in Amsterdam, zodat
zijn Leidse tijd slechts 26 jaar
duurde, dat doet niets af aan zijn
Leidse herkomst.
Hij, viel in het gezin van Har-
men Gerritsz. van Rijn en Neeltje
Willemsdr. van Zuytbrouck nu
eenmaal uit de boot en was ook de
enige van hun vijf volwassen ge
worden kinderen die uit Leiden
vertrok. Gerrit, Adriaen, Willem
en Elisabeth hebben hun hele le
ven in en rond de Weddesteeg
gesleten, de eerste en laatste zon
der ooit getrouwd te zijn.
Willem trouwde met een waar
schijnlijk veel oudere weduwe en
kreeg bij haar geen kinderen, zo
dat alleen Adriaen het geslacht
kon voortzetten. Zijn dochter
Cornelia had uit twee huwelijken
zoveel kinderen dat daarvan nu
nog wel nakomelingen zullen
rondlopen, maar met zijn zoon
Cornelis ligt het wat moeilijker:
na diens dood in 1665 vertrok de
weduwe met haar drie kinderen,
waarvan twee jongetjes, met on
bekende bestemming uit Leiden.
Het zou dus wel mogelijk zijn dat
er nog personen met de naam Van
R(h)ijn via broer Adriaen van de
ouders van Rembrandt afstam
men, maar dat heeft nog nooit ie
mand bewezen. Van Rembrandt
zelf, het zal bekend zijn, kan nie
mand afstammen, want al zijn
kleinkinderen stierven zonder
nageslacht.
Molenaars
Van moederlijke zijde stamt
Rembrandt af van diverse belang
rijke Leidse geslachten. Als er
een paar eeuwen wordt terugge
gaan, blijkt zelfs dat hij nog ge
meenschappelijke voorouders
met de beroemde rechtsgeleerde
mr. Philips van Leyden heeft.
Maar al kan er bij zijn vaderlijke
voorouders niet worden terugge
gaan tot enkele eeuwen eerder, zó
slecht gaat het toch ook weer niet.
Dat er nog vier generaties kan
worden terug gegaan, dus tot aan
zijn betovergrootvader, is-zonder
meer zeldzaam te noemen. Wan
neer de betrokkenen niet tot de
toplaag van de bevolking beho
ren, is het vrijwel onmogelijk om
het voorgeslacht uit het begin van
de zestiende eeuw na te sporen,
laat staan voorgeslacht uit de vijf
tiende eeuw. Maar in het geval
versneller
breid met «ccucuiuc v
de langeopstognng. De Uden, De ^tleve!'homoseksrele
Utrecht, de Ellemeet en de Glaner- jongens. Deze bijeenkomst is geor-
ganiseerd door de Stichting Aan
vullende Dienstverlening. Gedu
rende dit weekeinde kunnen kun
nen de mannen voorlichting krijgen
over allerlei medische zaken, seksu
aliteit en relaties. De deelnemers
hebben er ook ruimschoots de gele
genheid om ervaringen uit te wisse-
Rond 1560 maakte Jacob van Deventer een kaart van Leiden, waarop hij de molens aan het Galgewater af
beeldde; de rechtse van de drie bovenste was eigendom van Rembrandts voorouders.
van Rembrandt is het een enorm
voordeel dat zijn voorgeslacht
steeds molenaar is geweest, zoals
ook zijn broers dat waren, al is
Adriaen een tijdlang schoenma-
molenstenen met speciale ker
ven. Het malen was nog niet zo
eenvoudig, zodat de moutmole-
naar echt vakbekwaam moest
zijn. Binnen het molenaarswe-
1 LEIDSE
KRONIEK OVER
'MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
ker geweest en verdiende Willem
op het laatst de kost als korendra
ger.
Vanaf 1640 waren dat korenmo
lenaars, maar daarvoor vrijwel
steeds moutmolenaars. Mout is
gemalen gerst, die al gekiemd is.
Het is het belangrijkste bestand
deel van bier, dat in vroeger eeu
wen in onvoorstelbaar grote hoe
veelheden werd gedronken om
dat koffie, thee en frisdranken
nog niet bekend waren, water
vooral in de zomer erg slecht was,
en wijn en gedistilleerd erg duur
Mout wordt gemalen tussen
reldje vormden de moutmole
naars een kleine minderheid ten
opzichte van de korenmolenaars,
maar door hun specialisme waren
ze zeker niet de mindere.
Vader Harmen is zijn hele leven
moutmolenaar geweest. Onder
zijn klanten was het Catharina-
gasthuis op de Breestraat, dat een
eigen brouwerij en gedurende be
paalde tijd zelfs een eigen, door
paarden aangedreven moutmo-
len bezat. Na de dood van zijn
stiefvader Cornelis Claesz. van
Berckel wordt hij ieder jaar ver
meld als de leverancier van mout.
Zoals gezegd traden drie van zijn
vier zonen in zijn voetsporen. Al
leen Rembrandt, als jongste zoon,
kon ervan profiteren dat vader
Harmen goed had geboerd: hij
mocht naar de Latijnse school en
zou zeker zijn gaan studeren voor
dominee of dokter als hij niet zo
veel meer zin zou hebben gehad
in poppetjes tekenen. Het zal voor
de familie wel even slikken zijn
geweest, voor kon worden beslo
ten hem dan maar beeldend kun
stenaar te laten worden. Maar
toen waren dan ook alleen de bes
te leermeesters goed genoeg en
dat dat vruchten heeft afgewor
pen, kunnen wij nu achteraf ge
makkelijk vaststellen: ook kun
stenaars kunnen rijk worden. Dat
Rembrandt desondanks niet
goed boerde en bijvoorbeeld met
de flinke erfenis van zijn ouders
een véél te duur huis kocht, is
weer een ander verhaal.
Grootouders
Rembrandt heeft zijn grootou
ders nooit gekend. Zelfs zijn va
der zal zich diens vader niet echt
hebben kunnen herinneren: toen
Harmen een jaar of vijf was, stierf
Gerrit Roelofsz. Zijn weduwe
bleef met vier kleine kinderen
achter en was dus genoodzaakt te
hertrouwen. Lijsbeth Harmens-
dr. maakte de moeilijke tijd van
de opstand tegen Spanje en beleg
en ontzet van Leiden mee. Voor
haar had die tijd een hele nare
verrassing in petto. Op 31 oktober
1573 sloegen de Spanjaarden het
beleg voor de stad, waarbij hun
taktiek was Leiden uit te honge
ren. De molens stonden toen nog
buiten de wallen, met name aan
het Galgewater, en dus trachtte
de vijand die in brand te steken
om de voedselvoorziening nog
meer te hinderen. Op 30 novem
ber hadden ze succes: één van de
twee in de fik gestoken molens
was eigendom van Lijsbeth. Deze
stond tussen het Galgewater en
de Morsweg ongeveer tegenover
waar nu de Pretoriusstraat is. La
ter verwierf Lijsbeth een molen
van haar broer Jan en tenslotte
kocht haar tweede man Van Berc
kel in 1575 een molen in Noord-
wijk, die aan de Weddesteeg weer
werd opgebouwd.
Eerdere geslachten
Gerrit Roelofsz. was sinds 1561
volledig eigenaar van de molen
die hij eerder gemeenschappelijk
met zijn vader Roelof Gerritsz.
bezat. Roelof wordt voor het eerst
in 1526 genoemd. Zijn knecht had
toen wat misdaan en werd tot een
grote boete veroordeeld, overi
gens oninbaar omdat hij de benen
had genomen. In 1527 was Roelof
echter zelf het haasje, mogelijk
wegens ontduiking van de hoge
accijns op mout. Zijn zoon Gerrit
zou in 1561 zelfs twee keer in één
jaar worden veroordeeld wegens
het binnen de stad brengen van
zakken mout zonder deze te laten
tellen: een uitnodiging tot belas
tingontduiking, was het niet door
hemzelf, dan wel door de brou-
Hij heeft niet echt goed ge
boerd, want na dé verkoop van
een huis ging hij in 1545 al snel
failliet. Maar later is hij er wellicht
weer bovenop gekomen.
De vader van Roelof was Gerrit
Roelofsz. Deze komt voor het
eerst voor in de rekeningen van
het St. Catharinagasthuis in 1484
wegens levering van mout. Later
wordt hij ook vermeld als leve
rancier van graan. Mogelijk stierf
hü in 1518. Uit een legaat aan het
St. Catharinagasthuis kan wor
den afgeleid dat Alijt, weduwe
van Gerrit Roelofsz., molenaar, in
1525 overleed. Met een voorge
slacht dat tot 1484 teruggaat kan
toch wel niemand aan de Leidse
wortels van Rembrandt twijfelen!
P.J.M. DE BAAR
len.
De bijeenkomst is bedoeld voor
zowel mannen die net weten dat ze
seropositief zijn als homoseksuelen
die al langer niet die wetenschap le
ven. Belangstellenden kunnen op
werkdagen van 10.00 tot 17.00 uur
contact opnemen met de stichting,
tel. 020-853331.
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
De plechtigheid der gisteren te
Berlijn gehad hebbende opening
van het tiende internationaal
geneeskundig congres in den
fraai versierden circus-Renz
heeft aller verwachting overtrof
fen. Eene vergadering, zooals
men ze wellicht nog nooit zag,
van bijna 5000 geneesheren en
geleerden, de vertegenwoordi
gers van veertig verschillende
landen, ontving jubelend den
hoogleraar Virchov, die in zijne
rede bij het openen der zitting de
bijeenkomst van zooveele natiën
als een waarborg voor den vrede
beschouwde. De luide bijval be
wees, dat hij had gesproken in
den geest der vergadering,
waarin zich van dat oogenblik
af eene bijzondere voorliefde
voor den internationalen vrede
vertoonde.
Vijfentwintig jaar geleden:
De Nederlandse quizleider
Lou van Burg heeft in de ogen
van de inwoners van het Zuid-
duitse plaatsje Singen een wel
heel slechte beurt gemaakt. Tij
dens een feestavond van een
plaatselijke vereniging kwam
Van Burg enige tijd nadat hij
zijn programma had afgewerkt
midden in een ander onderdeel
van de avond het toneel opstor
men en riep de verblufte zaal toe
dat hij bedrogen was. "Uw vere
niging houdt zich niet aan de af
spraak", schreeuwde hij. "Ik
krijg hier geen cent", waarna
nog een scheldkannonade volg
de. Het publiek eiste dat het be
stuur verantwoording zou afleg
gen, hetgeen de voorzitter op het
toneel deed. Toen bleek dat de
schuldige eigenlijk een bemidde
lingsbureau was, waar Van
Burg was gehuurd voor een aan
zienlijk bedrag, terwijl hij daar
van zelf maar een fractie kreeg,
keerde de woede van de zaal zich
weer tegen de quizleider. Hij
moest zich ijlings terugtrekken
in zijn hotel.
