'Verplicht gehandicapte baan geven' Akzo deelt in neergang chemie Inval Irak kegelt dollar en beurs Japan weer om Termijnmarkt Chicago heeft weer schandaal Mogen minder in de min Brazilië wil nog dit jaar akkoord over schulden Olie-inkomsten Irak en Kuwayt VRIJDAG 3 AUGUSTUS 1990 ECONOMIE PAGINA 5 Gehandicaptenraad over WAGW: DEN HAAG (ANP) Volgens de Gehandicaptenraad moet de overheid de bedrijven verplichten om gemiddeld 5 pro cent arbeidsongeschikten aan te nemen, nu overheid en be drijfsleven bij lange na niet blijken te voldoen aan de norm van de Wet Arbeid Gehandicapte Werknemers (WAGW). Ook in de cao's zijn er niet of nauwelijks controleerbare, harde afspraken over het in dienst nemen van gehandicapte werknemers, constateert de Gehandicaptenraad. i bergingen worden ge- (foto ANP) De raad zegt niet verrast te zijn, maar wel onaangenaam getroffen door de resultaten van het evalua tie-onderzoek van de WAGW door Sociale Zaken, dat gisteren is gepu bliceerd. Daaruit bleek dat bedrij ven gemiddeld maar 2,88 procent gehandicapte werknemers in dienst hebben en de overheid zelfs maar 2,55 procent. Ook voor de vakcentrale CNV ko men de onderzoeksresultaten niet echt uit de lucht vallen. "Daarom hebben we ook al in het Voorjaars overleg extra aandacht gevraagd voor depositie van arbeidsonge schikten", aldus een woordvoerder. Het gaat om een lastige materie, zegt de woordvoerder. "Uit de prak tijk blijkt dat vrijwillige aanname van arbeidsongeschikten niet goed werkt, maar simpele quotering is ook al geen remedie". De werkgeversorganisatie VNO constateert "met voldoening dat.de WAGW werkt. Het blijkt dat de wet voor werkgevers een stimulans in houdt om gedeeltelijk gehandicap te werknemers in dienst te houden dan wel in dienst te nemen". Het De VNO is fel tegen een verplicht quo tum van 5 procent. "Een quotum verplichting van 5 procent blijkt voor ruim de helft van de onder vraagde bedrijven niet haalbaar". Ouderen De bedrijven kampen volgens de werkgevers-organisatie NCW voor al met de moeilijkheid dat arbeids ongeschiktheid vooral voorkomt bij ouderen en met mensen die slechts een lagere opleiding hebben. Dit be tekent dat de vraag vanuit het be drijfsleven naar hun arbeidskracht toch al minder is. Bovendien blijkt de.arbeidsonge schiktheid samen te hangen met factoren die de bedrijven toch al moeilijk in de hand hebben; onder meer de leeftijdsopbouw van het personeel en de bedrijfstak, bij voorbeeld de industrie, waartoe ze behoren. Ook het NCW vindt dat de afgelo pen jaren al verbeteringen zijn doorgevoerd. Deze organisatie er kent dat de doelstelling van 5 pro cent het landelijk percentage van arbeidsongeschikten die nog in staat zijn om werk te verrichten nog lang niet is gehaald. Een ver plichting voor bedrijven is volgens de NCW niet de aangewezen weg om die doelstelling alsnog te halen. Van onze correspondent Hans Amesz AMSTERDAM - In april van dit jaar sprak bestuursvoorzitter Loud on nog de verwachting uit dat Akzo het resultatenniveau van 1989 kon handhaven, mits de economische groei en de valuta-ontwikkeling sta biel zouden blijven. Akzo heeft ech ter in het tweede kwartaal van dit jaar 24 procent minder nettowinst gemaakt dan in dezelfde periode 1989. De daling van 270,6 tot 205,7 mil joen gulden was aanzienlijk groter dan analisten hadden verwacht. Nu gaat het bestuur ervan uit dat de over de eerste zes maanden opgelo pen 'achterstand' van 91 miljoen gulden in de periode tot 1991 niet meer zal worden ingehaald. De .teleurstellende resultaten in het tweede kwartaal zijn volgens bestuurslid drs. S. Bergsma vooral een gevolg van de sterk verminder de bijdrage van chemische produk- ten. Die ontwikkeling, waarmee alle chemische concerns worden gecon fronteerd, werd voor een deel be paald door lagere afzet bij een aan tal produkten en het sterk gedaald prijsniveau van vinylchloride ("chloor is hét oplosmiddel voor de hele chemische industrie", aldus Bergsma). Analisten schatten dit jaar voor de gehele chemiesector in de we reld, een winstdaling van tussen de 15 en 20 procent ten opzichte van het recordjaar 1989. Het Britse ICI en het Amerikaanse Du Pont maak ten vorige week ook zeer tegenval lende halfjaarcijfers bekend. Ver der speelden voor Akzo ongunstige factoren met een incidenteel karak ter, zoals de periodieke onder- houdsstops bij verschillende pro- duktie-eenheden, een rol. Dat kost te in het tweede kwartaal naar schatting 10 miljoen gulden extra. Dollar Daarnaast hebben valutakoerswij zigingen een ongunstige invloed uitgeoefend. De lage dollarkoers had met name een negatief effect op de verkoopprijzen in exportmark ten die op de Amerikaanse dollar zijn georiënteerd. Akzo denkt overi gens dat de dollar niet verder weg zakt. Het concern gaat uit van een gemiddelde dollarkoers van 1,90 gulden. Nu ligt die echter rond de 1,80 gulden. De moeilijke economische situa tie in Brazilië, waar Akzo 5 procent van zijn omzet haalt, speelde het Arnhemse chemieconcern ook par ten. In de loop van het tweede kwar taal trad wel een lichte verbetering op, maar in zijn geheel waren de Braziliaanse activiteiten onbevredi gend. Een andere factor is Spanje, waar de niet zo goede gang van zaken de verbetering in de vezelsector afrem de. Als oorzaak wordt genoemd de grote concurrentie op de Spaanse markt nadat het land toetrad tot de Europese Gemeenschap. Met eigen produktie kan een marktpartij moeilijk extra hoeveelheden afzet ten zonder de eigen afzetkanalen te verstoren. De teleurstellende ontwikkeling in het tweede kwartaal is voor de raad van bestuur van Akzo reden om de in april aangekondige maat regelen tot om de resultaten snel te verbeteren. Dus kostenverlaging en efficiencyverbetering. Ook zal kriti scher worden gekeken naar secto ren die nu onvoldoende tot de winst bijdragen. Ondanks de te verwachten terug gang van de resultaten over 1990 blijft Akzo erop vertrouwen dat de inspanningen die zijn verricht voor het doorvoeren van structurele ver beteringen, in de komende jaren een positieve invloed op de resulta ten zullen geven. Hierbij wordt vooral gedacht aan de in de afgelo pen jaren verworven bedrijven. CHICAGO (Rtr) - De voorzitter van de goederentermijnmarkt in Chicago, Karsten Mahlmann, heeft zijn functie ter beschikking gesteld nadat zijn eigen makelaarsbedrijf beticht was van frauduleuze hande lingen als gevolg van een tekort aan liquide middelen. Mahlmann, die als gevolg hiervan ook ontslag nam als president-directeur van zijn be drijf (de Stotler-groep), ontkende dat er handelingen zijn gepleegd die een frauduleus karakter hebben. Dit is het zoveelste schandaal rond de grootste goederenter- mijnnmarkt ter wereld nadat enke le jaren geleden een onderzoek was ingesteld naar de rol die de goede rentermijnmarkt had gespeeld bij het ineenstorten van de aandelen markt in oktober 1987. Agenten van de FBI hadden daarbij de beurs ge ïnfiltreerd door zich voor te doen als handelaren. Ruim 40 op de goede renbeurs werkzame handelaren werden als gevolg hiervan aange klaagd wegens fraude. Na deze verwikkelingen werd aangedrongen op wijziging van de werkwijze op de beurs. Mahlmann getuigde daarop als een van de meest prominente figuren uit deze bedrijfstak diverse keren bij de hoorzittingen van het Amerikaanse Congress over financiële markten. De positie van Mahlmann stond de afgelopen weken al ter discussie toen bekend werd dat de Stotler- groep in financiële problemen.te recht was gekomen. Het bedrijf ver dween van de beursvloer nadat het er niet in geslaagd was financiering van buiten aan te trekken. Dinsdag uitte een commissie van de beurs de beschuldiging dat een aangesloten filiaal enkele investeerders tot een bedrag van 5,6 miljoen dollar had misleid door dit bedrag te gebrui ken in een poging het bedrijf over eind te houden. Tot nieuwe voorzitter van de goe derentermijnmarkt van Chicago is William O'Connor benoemd, de vice-voorzitter van de beurs. O'Con nor is president-directeur van een belangrijk makelaarsbedrijf op de termijnmarkt. OR vreest meer ontslagen bij Holland Signaal HENGELO (GPD) De onderne mingsraad van Hollandse Signaal apparaten vreest in de toekomst nog meer ontslagen. De onderne mingsraad betwijfelt of de verwach tingen voor de orderontvangst bij Signaal dit jaar reëel zijn. Begin juli werd bekend dat er bij Signaal binnen achttien maanden 900 van de 5000 arbeidsplaatsen moeten verdwijnen. De oorzaak ligt in de ontwikkelingen op de defen- siemarkt. De directie van Signaal weigert met de ondernemingsraad onder meer daarover te praten. De relatie van de directie met de OR staat daardoor onder zware druk. De raad wil niet achteraf wor den geconfronteerd met feiten, maar vooraf worden geïnformeerd en meepraten. De OR van Signaal heeft dan ook deskundige hulp in geroepen om opnieuw greep op de situatie te krijgen. Van onze correspondent Ineke Holt wijk RIO DE JANEIRO - De Brazi liaanse regering hoopt nog dit jaar een breed akkoord te kunnen slui ten met haar schuldeisers over de Van onze verslaggever LEIDEN Het biotechnologische bedrijf Mogen International uit Lei den heeft in het eerste halfjaar van 1990 haar verlies zien dalen van 1,81 miljoen gulden tot 1,16 miljoen gul den. De directie verwacht dat het plantentechnologiebedrijf dit jaar voor het eerst uit de rode cijfers komt en een kleine winst maakt. De verbetering van het resultaat is te danken aan de uitbreiding van het aantal contracten voor onder zoek. Zo sloot Mogen dit jaar samen met de Leidse universiteit een con tract met Pioneer, volgens Mogen het grootste zaadbedrijf ter wereld. Mede hierdaar nam de waarde van de contracten toe van 900.000 gul den in 1989 tot 1,3 miljoen gulden op dit moment. De totale ihkomsten namen toe van 1,3 miljoen gulden in de eerste helft van 1989 tot 2,25 miljoen gul den in het eerste halfjaar van 1990. Dit ondanks een lagere subsidie (527.000 in 1989 tegen 345.000 nu) en minder vrijval van investeringspre mies (599.000 tegen 577.000). Ondanks de sterk vergrote omzet stegen de kostên betrekkelijk wei nig van 3,1 miljoen begin 1989 tot 3,4 miljoen gulden in de eerste 6 maanden 1990. Mede daardoor kon het verlies dit jaar dalen. KUWAYT - De Nederlandse import uit Kuwayt heeft e lijk olie. n waarde van 260 miljoen gulden per jaar, voorname- in miljoenen dollars 26100 11400 5580 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 Inflatie en hogere rente dreigen door stijging olie-prijs Koophandel De Kamers van Koophandel van Amsterdam en Suriname tekenen vrijdag 10 augustus een samenwer kingsovereenkomst. De Amster damse kamer wil met de samenwer king de nauwe banden met Surina me aanhalen en de positie van de Surinaamse kamer versterken. Dat heeft de Kamer van Koophandel in Amsterdam gisteren bekend ge maakt. De overeenkomst behelst onderwerpen zoals informatie-uit wisseling, handels- en exportbevor dering en bijstand. Kinderopvang Goede faciliteiten voor kinderop vang zouden de participatie van vrouwen op de arbeidsmarkt met twintig procent kunnen verhogen. Wijzigingen van belastingen en en sociale zekerheidspremies blijken een veel geringer effect te hebben. Darstellen drie deskundigen van de Erasmus Universiteit in een artikel in het ecenomenvakblad ESB. Uit hun onderzoek blijkt dat vrouwen met kinderen een hoger loon willen hebben om te gaan werken, maar dat werkgevers hun juist minder willen betalen dan vrouwen zonder kinderen. concurrentie De Europese Gemeenschap wil dat de mógelijkheden voor internatio nale concurrentie bij het dingen naar overheidscontracten aanzien lijk worden verruimd. Een voorstel hiertoe is gisteren gepresenteerd in Genève in het kader van de Urugu- ay-ronde, de onderhandelingen over liberalisering van de wereld handel binnen de handelsorganisa tie GATT. Op het ogenblik passen 23 industrielanden al een code toe voor overheidscontracten. TOKYO/AMSTERDAM/NEW YORK (GPD/ANP/UPI) De Iraakse invasie in Kuwayt heeft ook vandaag een paar tikken uit gedeeld in de financiële wereld. De dollar die gisteren even snel steeg, daalde vanochtend weer flink en de aandelenkoersen op de effectenbeurs van Tokyo gingen onderuit. De Nikkei-index van de 225 fond sen, die gisteren was gedaald met 592 punten, ging met nog eens 729,42 punten of 2,4 procent onder uit. De beursindex kwam voor het eerst in drie maanden onder de 30.000-grens en sloot op 29.515,67 punten. Tijdens de ochtenhandel wisten de aandelenkoersen zich plotseling te herstellen. Dat kwam doordat de dollar op een gegeven ogenblik wegzakte door geruchten dat Irak zich terugtrok van enkele ingeno men posten in Kuwayt. De dalende lijn zette evenwel weer in door onbevestigde - berichten dat Irak optrok naar de grens met Saudiara- bië. De beurshandelaren wachten af wat de gevolgen zijn van de inval in Kuwayt. Een tekort aan olie in Ja pan zal zich voorlopig niet voor doen omdat het land grote voorra den heeft. Een sterke toeneming van de inflatie als gevolg van de stij ging van de olieprijzen zit er ook niet in. Als de olieprijs stijgt tot 25 dollar neemt de inflatie in Japan toe met ongeveer een procent. Dollar In Amsterdam werd vaochtend om 10.00 uur een koers genoteerd van 1,7955 gulden tegeit een slotkoers van 1,8060 gulden gisteren, die werd bereikt na een stijging van ander halve cent. De lagere dollarkoers kwam gis teren in New York al tot stand door geruchten dat Irak zich terugtrok uit Kuwayt en beleggers dus geen behoefte meer hebben aan een 'vluchtheuvel'. Het pond sterling stond om 10.00 uur op 3,331 gulden na een slotkoers van 3,3275 gulden gisteren. Alle belangrijke beurzen noteer den gisteren lager. Alleen de olie fondsen profiteerden van de oorlog in de Golf. Koninklijke Oliq ging in Amsterdam met vele guldens om hoog tot een slotkoers van 154,70 gulden: een historisch hoogtepunt. Ruwe olie De prijs van ruwe olie vloog met on geveer 3 dollar omhoog tot 23,5 dol lar per vat van 159 liter. De actie van Irak heeft grote zorgen veroorzaakt over de aanvoer van olie en dus voor schaarste aan de belangrijkste grondstof van de wereld. Kuwayt heeft de laatste tijd de markt over spoeld met 'goedkope' olie en als dat wegvalt is een verdere prijsver hoging van ruwe olie onontkoom baar. In die zin spreken sommigen des kundigen al over een dreigende oliecrisis die dezelfde kenmerken vertoont als die van de crises in de jaren zeventig. Het onmiddellijke gevolg van een forse stijging van de olieprijzen is een toeneming van de inflatie. Het wapen daartegen is ren teverhoging en dat is slecht voor de economisch^ ontwikkeling. By de Europese Gemeenschap in Brussel heerst de overtuiging dat er na de Iraakse inval in Kuwayt wei nig gevaar bestaat voor een oliete kort. Volgens de EG-commissie is er zowel in Europa als elders in de wereld voldoende produktiecapaci- teit in reserve die snel kan worden ingezet. De voorraden zijn maxi maal en bovendien wordt er in de zomer altijd minder olie gebruikt. Irak en Kuwayt produceren een vijfde deel van alle olie die wordt gewonnen door de 13 lidstaten van de Organisatie van Olie Exporteren de Landen (OPEC). Irak is na Saudi- Arabie de belangrijkste producent van het oliekartel. Het land mag van de OPEC 3,14 miljoen vaten olie per dag produceren, evenveel als Iran. Kuwayt mag echter maar 1,5 mil joen vaten olie per dag voor zijn re kening nemen, maar heeft een ge schatte produktie-capaciteit van 2,2 tot 2,5 miljoen vaten olie per dag. De Verenigde Staten kopen jneer dan 200.000 vaten olie per dag van Ku wayt en 500.000 tot 600.000 vaten per dag van Irak. Voorraad In de eerste helft van dit jaar produ ceerde de OPEC volgens het vak blad Middle East Economie Survey 23,5 miljoen vaten ruwe olie per 4ag. De wereldproduktie van olie, afgezien van de Sovjetunie en de landen van Oost-Europa, was in het begin van 1990 zo'n 52 miljoen vaten per dag. Een olie-analist zegt desgevraagd dat de olieproducerende landen wel weer meer zullen gaan leveren dan afgesproken. Met de volgens hem gigantische voorraden aan olie werkt dat op den duur zeker druk kend op de prijs. Als dit scenario opgaat, zullen de oprispingen op de financiële markten waarschijnlijk ook vrfl snel wegebben. Niettemin is er ook kans op een ander scenario. Mocht de prijs van olie zich bijvoorbeeld stabiliseren op een niveau van zo'n 25 dollar en dat is wat Irak wil dan zullen met name de Bundesbank in Frank furt en de Bank of Japan in Tokio er niet omheen kunnen de rente te ver hogen. Vooral de Duitsers voelen er niets voor om via hogere olieprijzen inflatie te importeren in een econo mie die toch al tegen de klippen op groeit. Dat Nederland, zij het wellicht iets minder, een renteverhoging van de Bundesbank moet volgen, staat vast. De gulden is immers offi cieel gekoppeld .aan de mark en de tijd dat de Nederlandse munt ster ker was dan de Duitse is inmiddels voorbij. De Verenigde Staten zijn wat een verhoging van de rente aangaat met de handen gebonden. Dat kan vol gens experts gewoon niet omdat daardoor de Amerikaanse econo mie nog veel meer gaat kwakkelen dan nu al het geval is. Een rentever hoging in Europa maakt de dollar minder aantrekkelijk, zodat na een stijging van de 'greenback' als ge volg van het vluchthaven-effect, een daling van de dollarkoers weer in het verschiet ligt. Geen krediet Kuwayt is het enige OPEC-land dat een geintegreerd internationaal sys teem heeft ontwikkeld dat de pro duktie en de distributie van olie re gelt. De olie wordt gedistribueerd in samenwerking met grote oliemaat schappijen door een netwerk van benzinestations in Europa en een aantal landen buiten Europa. Kuwayt en in mindere mate Irak zfln voor de buitenlandse handel van ons land vooral belangrijk van wege de import van ruwe olie. De export naar die landen is veel min der omvangrijk. Vorig jaar impor teerde ons land uit Kuwayt voor 2,4 miljard gulden. Het ging daarbij vrijwel uitsluitend om ruwe olie. Uit Irak importeerde ons land voor 1,4 miljard gulden en ook die import bestond nagenoeg geheel uit ruwe olie. Overigens was de import uit Irak vorig jaar veel hoger dan in de jaren ervoor toen voor tussen 350 miljoen ewn 900 miljoen gulden, werd geïmporteerd. De uitvoer naar Kuwayt, dat een kleine thuismarkt heeft, was vorig jaar 264 mfljoen gulden. Voedings middelen (93 miljoen), chemicaliën (51 miljoen) en machines en ver voermiddelen (52 miljoen) vormden de hoofdmoot. De export naar Irak, dat beta lingsmoeilijkheden heeft, bedroeg vorig jaar 296 miljoen gulden. Ook naar dat land voert Nederland hoofdzakelijk voedingsmiddelen (76 miljoen), chemische produkten (82 miljoen) en machines en ver voermiddelen (87 miljoen) uit. De Nederlandsche Credietverze- kering Maatschappij (NCM) beraadt zich over maatregelen na de inval van Irak in Kuwayt. Volgens een woordvoerder ligt het in de ver wachting dat zijn organisatie de dekkingen voor het verzekeren van de Nederlandse export zal blokke- buitenlandse schuld. Het is echter vrijwel uitgesloten dat Brazilië ook dit jaar nog de betaling van rente hervat. Minister Zelia Cardoso de Mello (financiën) heeft buitenland se zakenlieden verzekerd dat de Braziliaanse regering er veel aan ge legen is de komende maanden een overeenkomst te sluiten. De buitenlandse schuld staat in de belangstelling omdat deze week een delegatie van het Internationaal Monetair Fonds in Brazilië is gearri veerd. Bijna tegelijkertijd meldde de president van de Amerikaanse Citi Corps/Citi Bank, John Reed, zich in Brazilië. De Citi Bank is Bra- zilië's grootste particuliere schuld eiser. De delegatie van het Fonds uit Washington blijft ongeveer drie we ken in Brazilië om de boeken te con troleren. Hun bevindingen vormen de basis voor het toestaan van een overbruggingskrediet van 1,4 mil jard dollar dat Brazilië van het Fonds wil ontvangen. De onderhan delingen daarover beginnen 18 au gustus. Reed is voor de viering van het 75- jarig bestaan van de Braziliaanse vestiging van zijn bank in Brazilië. Maar hij maakte van de gelegenheid gebruik om zich uitgebreid te laten interviewen en de Brazilianen voor te houden dat de rentebetalingen snel moeten worden hervat. Brazilië is met zijn 115 miljard dollar de grootste schuldenaar in Latijns-Amerika. De rentebetalin gen zijn eind vorig jaar gestaakt en de achterstand is inmiddels opgelo pen tot in totaal acht miflard dollar. Daar staat tegenover dat de buiten landse reserve een comfortabele 7,5 miljard dollar bedraagt. Toch heeft de nieuwe regering van president Collor, die onmiddel lijk na het aantreden in maart een ri goureus economisch plan lanceer de, laten weten dat de banken voor lopig geen geld hoeven te verwach ten. Daar kan pas sprake van zijn als het economische plan door de eer ste, kritieke fase is. De inflatie die op het moment dat de regering aan trad zo'n 80 procent per maand be droeg, is inmiddels teruggebracht tot 10 procent. Maar de dreiging van een diepe recessie is nog lang niet geweken. Volgens Reed is Brazilië min stens drie miljard dollar aan lenin gen van banken misgelopen door destijds te besluiten geen rente te betalen. Volgens de Amerikaan doen veel banken hun Braziliaanse schuldverklaringen het liefst met korting van de hand. Wat Brazilië en andere dubieuze debiteuren parten speelt, zijn de ei sen van de Amerikaanse centrale bank dat banken reserves aanleg gen voor leningen met betalings achterstand. De Citi Bank leende Brazilië 4,2 miljard dollar en moet voor de twee slechte betalers Brazi lië en Argentinië een reserve van 4 miljard dollar aanhouden en heeft 300 miljoen dollar als verlies moe ten boeken. Als Brazilië voor de cember geen akkoord met de ban ken sluit moet de Citi Bank nog eens 700 miljoen dollar afschrijven. Omdat de winst van de Citi Bank het afgelopen jaar fors is teruggelo pen heeft John Reed haast. Omdat commerciële kredieten dan ook voor de Braziliaanse rege ring duurder worden, willen de Bra zilianen het tempo erin houden. Maar ze hebben Reeds voorstel van de hand gewezen. Zfl willen liever eerst praten met het IMF. Voor sep tember staan besprekingen met de 'club van Parijs', de westerse rege ringen die geld lenen aan Derde- Wereldlanden, op het programma (Brazilië ligt bij de 'club van Parijs' ongeveer 2 miljard achter met ren tebetalingen). Daarna pas zijn de banken aan de beurt.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5