Trinidad and Tobago ooit de parel van de Carïben Roze driehoek op plaats van hamer en sikkel I REPORTAGE i Couppoging zwarte moslims valt samen met dieptepunt economie Marxisme heeft niet het laatste woord in bevrijdingstheologie DINSDAG 31 JULI 1990 GEESTELIJK LEVEN KINGSTON/PORT OF SPAIN (IPS/AP) - De opstand van radicale moslims op de eilandenstaat Trinidad and Tobago komt op een moment dat de economie van de twee eilanden op een dieptepunt verkeert. Eens de parel van de Cariben vanwege de olieproduktie, zijn Trinidad and Tobago in de jaren tachtig zwaar in het slop geraakt. Arbeidsonrust, in flatie, werkloosheid, dalende inkomens en groeiende crimi naliteit bepalen de laatste jaren het beeld op de twee eilan den die voor de kust van Venezuela liggen. Olie is de belangrijkste bron van in komsten voor Trinidad and Tobago. Dagelijks worden bijna 155.000 va ten olie geproduceerd, voorname lijk bedoeld voor export naar de Verenigde Staten. Trinidad and To bago maakten gouden tijden mee toen de olieprijs in de jaren zeventig tot recordhoogten steeg. Het geld werd echter over de balk gesmeten en sinds de val van de olieprijzen begin jaren tachtig is de eilandstaat in het slop geraakt. De cijfers spreken duidelijke taal. De werkloosheid steeg van ruim 11 procent in 1983 tot 21 procent in 1988. Het Bruto Nationaal Produkt daalde in periode 1984-1988 met 4,6 procent. Het inkomen per hoofd van de bevolking halveerde, van 7.500 dollar (bijna 15.000 gulden) per jaar in 1983 (het hoogste van alle Caraïbische staten) tot ruim 3.600 dollar vijf jaaar later. Overwinning Ook de populariteit van de regering van premier Arthur Robinson is de laatste jaren tot een dieptepunt ge daald. Robinsons Nationale Allian tie voor Herstel (NAR) behaalde bij de verkiezingen van 1986 nog een enorme overwinning. De NAR eiste 33 van de 36 parlementszetels voor zich op en maakte een einde aan de dertigjarige alleenheerschappij van de Nationale Volksunie (PNM). Zelfs tien maanden geleden leek het nog redelijk te gaan. In een en quête zei 52 procent van de onder vraagden tevreden te zijn over het beleid van de regering Robinson. Bij een opinie-onderzoek van twee weken geleden was dit percentage al gedaald tot 38 procent. De NAR heeft een tamelijk tu multueuze periode achter de rug. Een half jaar na de verkiezingen verliet een van de vier partijen die tezamen de NAR vormden, de coali tie. In 1988 richtten dissidenten uit de NAR een nieuwe partij op, nadat r ministers uit het kabinet gezet. Tegelijkertijd werd de rege ring geconfronteerd met een motie van wantrouwen. Uiteindelijk leid de dat niet tot een regeringscrisis, maar de beschuldiging van de op positie dat de regeringsleden zich zouden verrijken door corruptie en wangedrag, bleef bestaan. Monument Ook de zwarte moslimleider Abu Bakr die vrijdag de staatsgreep in gang zette, heeft Robinsons rege ring beschuldigd van corruptie en machtsmisbruik. Hij hekelt vooral het plan gehekeld om een monu ment ter waarde van een miljoen gulden op te richten voor de meer dan tien jaar geleden overleden vrouwelijke ambtenaar Jean Miles. "Het uitgeven van een miljoen voor een betonnen beeld, terwijl groot deel van de bevoking in ar moede leeft, dat is de druppel die de emmer doet overlopen", aldus de moslimleider. Bakr, ex-politieman, ziet zichzelf al lang als een woordvoeder van de armen in Trinidad and Tobago. Hij ging over tot de islam toen hij begin jaren '80 in Canada studeerde. In middels staat hij zes jaar aan het hoofd van de door hemzelf opge richte Jamaat-al-Muslimeen sekte die een paar gebouwen heeft staan op een stuk voormalig moerasland ten westen van de hoofdstad Port of Spain. Volgens de gemeenteraad heeft Bakr geen recht heeft op dat land. Eind jaren '70 schonk de toenmali ge premier Eric Williams het land aan de Indische moslims van Trini dad om het naar eigen inzichten te gebruiken. De Indiërs maakten ech ter geen gebruik van het aanbod en het land bleef braak liggen. Gaarkeuken In 1984, na zijn terugkeer uit Cana da verklaarde Bakr dat 'zijn' zwarte moslims recht hadden op het ter- het in beslag. In het midden zette hij een moskee daar om heen huizen voor zijn 250 tot 300 aanhangers. Ook werd een gaarkeuken voor de armen op gericht. Daarna escaleerde het con flict en werd Bakr enkele weken op gesloten nadat de rechter hem had opgedragen de eigendom van het land te bewijzen. De politie deed ge regeld invallen en op het terrein werden kleine hoeveelheden wa pens en munitie gevonden. Drie maanden geleden bezetten soldaten en politieagenten een ter rein waar Bakr een nieuw gebouw aan het optrekken was. De moslim leider probeerde via een gerechte lijk bevel het vertrek van de man schappen te eisen, maar vorige week stelde het hooggerechtshof de overheid in het gelijk en konden Bakr's bouwplannen niet doorgaan. Maar ook op andere vlakken bots ten Bakr en de autoriteiten. Zo wei gerde de regering om de verdeling van een voorraad medicijnen toe te laten die Bakr zei van de VN gekre gen te hebben. Naar verluidt zou den de medicijnen echter uit Libië afkomstig zijn. Bakr heeft Libië, dat de beweging ook financieel zou bij staan, al een aantal malen bezocht. Opmerkelijk is overigens dat in het voornamelijk christelijke en hin- doeistische Trinidad and Tobago moslims maar ongeveer zes procent vormen van de 1,3 miljoen inwo ners. Er zijn buiten de aanhangers van Bakr slechts een beperkt aantal zwarte moslims; de meeste isla mieten zijn van Indische afkomst. In Indische kring worden de zwarte moslims als opportunisten be schouwd, die eerder politieke mo tieven hebben dan de koran serieus Maar de zwarte moslims hebben de tijd wel mee voor hun poging tot staatsgreep. De afgelopen tijd was Trinidad and Tobago al geruime tijd het toneel van ernstige arbeidson rust. In juni ging ziekenhuisperso neel in staking voor hogere lonen en betere arbeidsomstandigheden. Eind vorig jaar gingen de werkne- de staatsoliemaatschappij Trintopec in staking voor hogere lo- Sinds het midden van de jaren tachtig zijn is het land een geregelde klant geworden van het Internatio naal Monetair Fonds (IMF), dat le ningen verstrekte in ruil voor aan passingsmaatregelen en bezuini gingen. De laatste tijd overwoog Robinson daarom het toerisme aan te boren als nieuwe bron van in komsten. De poging tot staatsgreep van afgelopen weekeinde zal het imago van de eilanden echter geen goed doen. uc. in iaoo nv.ntt.cii tiiaaivicutcii uit mosnms recni naaaen op nei ter- de NAR een nieuwe partij op. nadat rein en nam het in beslag. In het vier ministers uit het kabinet waren midden zette hij een moskee neer Terwijl een soldaat wegloopt sjouwen plunderaars spullen uit een warenhuis in Port of Spain tijdens de toe- gezet. Tegelijkertijd werd de rege- en daar om heen huizen voor zijn stand van anarchie die is ontstaan door de poging tot staatsgreep van de zwarte moslim Abu Bakr. Van onze correspondent Maurice Wilbrink GENNEP 'Flikkers aller landen, verenigt U!' Met deze speelse vari ant op de aloude en wat versleten oproep 'Arbeiders aller landen, ver enigt U' hoopt de Gay krant binnen kort de homoseksuelen in de Sov jet-Unie een hart onder de riem te steken. De komende weken ver spreidt het magazine voor homo's en lesbiennes op slinkse wijze dui zenden Gay Pravda's in de Sovjet- Unie, waar homoseksuelen tot de meest gediscrimineerde bevol kingsgroepen behoren. De Gay Pravda is een luchtig en voorlopig eenmalig nummer, ont staan uit een samenwerking tussen de al genoemde Nederlandse GAY Krant en het Frans Gai Pied. In acht voor Russische begrippen zeer ruim geïllustreerde pagina's wordt het veilig vrijen behandeld en wordt op plastische wijze ge toond hoe een condoom moet wor den gebruikt. Verder komt de Ne derlandse homo-geschiedenis aan bod. Bovendien zijn de twee Eu ropese homo-hoofdsteden Amster dam en Parijs beschreven en een ge vluchte Rus verhaalt hoe hij als ho mofiel genoot van het relatief libe rale homo-klimaat in de DDR, tot dat de Muur omviel en hij helemaal overspoeld werd door vrijheid? 24 De twee mensen uit de doodskist stonden nu rechtop. Ik herkende de kardinaal. Langzaam lieten hij en de vrouw hun mantels vallen en ze stonden naakt, onbeweeglijk. De vrouw droeg een masker, wild en wreed, vuurrood en met lange, witte slagtanden. Zachte muziek golfde uit alle hoeken op ons aan; ijle fluit tonen, soms nauwelijks hoorbaar en toch zo doordringend dat je je niet kon onttrekken aan de lokkende to nen, alsof de geluiden je oren liktexi en naar binnen slopen, ver in je li chaam. De verhoging tussen de doodskis ten moest een soort altaar zijn. Er lag een kleed op van zwart fluweel en er brandden twee lange, zwarte kaarsen. De naakte vrouw ging languit op het altaar liggen. De kar dinaal boog zich over haar heen en tekende een vijf puntige, rode ster op haar voorhoofd. „Ik wijd je hiermee tot de hoge priesteres van zijn majesteit de gro te vorst van al het zwarte kwaad, binnen en buiten de mens. Ik geef je het vermogen om de grote kracht van Satan door te geven en aller ce remonieën te volbrengen die volgens - de geheime wetten die ons geopen baard zijn alleen het ware heil zul- Gerben Hellinga len brengen; de verrukkingen van alles wat door onze vijand, de god van het licht, wordt veracht en ver boden". De vrouw op het altaar kreunde zachtjes. Ze trok haar benen omhoog een hield haar dijen dicht gesloten. De kardinaal lefgde een zwarte, smalle doek over haar heupen. „Gelovigen", zei hij met een don kere, trompetachtige stem, die me verbaasde. Ik had zoveel muzikaal geluid niet van hem verwacht. „Goed is Slecht en slecht is goed. Wit is de ondergang en zwart de zege. We zijn bij elkaar om de onheilige mis te celebreren die ons toegang geeft tot de ziel van de Verderver en ons zal bevrijden van de angst die door de heerser van de hemel in ons is geplant om ons ervan te weerhou den het hoogste genot te ervaren. Maar we zijn ook gekomen om de grote vervloeking uit te spreken". Hij richtte zich op en wees met zijn wijsvingers naar beneden. „Vloek aan de verraders onder ons. Ze zullen kronkelen in lust die nooit vervuld zal worden. Hun ziel zal eeuwig verjaagd en gemarteld worden door allen die aan deze ver vloeking deelnemen. Zeg het me na: In de naam van Satumus, van Dia- bolos, van Beelzebub en van de grote Satan: zij vervloekt tot in eeuwig heid die onze mysteriën schendt". Ik hoorde fel geschreeuw. „Vervloekt, vervloekt", werd er geroepen en toen kwam de formule ritmisch uit alle monden en al stond ik er als vreemde en spottende onge lovige bij, het greep me toch aan en ik voelde langzaam een hartaanja- gende angst in me opkruipen die ik pas met moeite weer naar de diepte kon verdringen. Karin de Leeuw was dood en wat er met haar ziel, als ze die ooit had bezeten, gebeurde wist natuurlijk niemand, maar ik zou toch niet graag willen dat er na mijn dood een dergelijke bezwering tegen me zou worden uitgesproken. De kardinaal wees met zijn wijs vingers naar de borsten van de vrouw en raakte haar voorzichtig aan. Ze rekte zich uit. In het witte en toch onduidelijke licht leek ze op een dode. De kardinaal gooide de smalle doek die haar bedekte opzij. De priesteressen aan de muur begon nen te zingen, een eentonig lied, be geleid door tromels uit de verte. Ze dansten erbij, langaam en plechtig tot ze hun mantels op de grond gooi den en naakt verder gingen, eerst nog langzaam, maar hun bewegin gen werden steeds wilder. De mu ziek zweepte op, het gezang ging over in dof gekreun, maar steeds in gelijk ritme, sneller en sneller. De priesteres stond op van het al taar en begon mee te dansen. De kardinaal bleeft achter haar staan. Ik schrok. De vrouw had plat gele gen maar nu zag ik dat ze een kus sen onder haar hoofd had gehad. Het kussen leek ook zwart te zijn, omdat het in de schaduw lag, maar ik zag nu duidelijk dat er een lang, dik koord aan hing. Ik moest meteen aan Lizzy's kussen met het reiskoord denken. „Nemen ze dit ook mee op reis?" ging het door me heen. „Heeft die vrouw ook last van migraine?" De angst verdween. Ik moest la chen om mijn eigen gedachten. Met zo'n koord kun je van zo'n donskus sen makkelijk een klein pakje ma ken. De vrouw leek een beetje op Lizzy vond ik. Dezelfde soort appel vormige borsten en dezelfde bijna rechthoekige streep als schaam haar. „Wat een dolzinnig woord", dacht ik. „Schaamhaar. Het zou lusthaar moeten heten". Ik merkte dat de gespannen, zwoele sfeer van de omgeving al in vloed op me begon uit te oefenen. Ik wou weg. Ik voelde gevaar. Ik ging tegen mezelf te keer omdat ik onder de indruk was gekomen van een handige sekteleider met opge blazen, tweede-hands bezweringen. Ik zag hoe een van de priesteres sen het altaar naderde met een grote kooi, waarin een haan met uitge strekte poten lag. Zijn sporen waren bijna zo groot als hij zelf en met goudpapier omwikkeld. Het opval lend grote dier, met een lange, glan zende staart en veelkleurige vleu gels bewoog zich zo nu en dan. Het moest verdoofd zijn. Amerikaanse pater Jezuïet in boek: WASHINGTON - De paus waarschuwde de religieuzen in Latijns-Amerika vorige week nog ernstig voor de marxistische invloed van 'sommige bevrijdingstheolo- gieën'. Maar volgens de Ame rikaanse pater Jezuïet Arthur F. McGovern grijpen bevrij dingstheologen juists steeds minder naar marxistische be grippen. Volgens McGovern, schrijver van het boek 'Bevrijdingstheologie en haar critici: een evaluatie', staan sommige bevrijdingstheo logen hoogst kritisch tegenover de ideeën van Marx en allen heb ben in ieder geval diverse zwakke plekken daarin ontdekt. De bevrijdingstheologen con centreren zich de laatste jaren niet op sociale en politieke kwes ties, maar op traditionele theolo gische onderwerpen als spiritua liteit, de Drieëenheid en Maria, telkens gezien vanuit het stand punt van de armen en onderdruk ten. McGoverns boek wordt door vriend en vijand van de bevrij dingstheologie beschouwd als een doorbraak in de discussie over die theologie. McGovern, do cent politieke filosofie aan de uni versiteit van Detroit, heeft vele ja ren de bevrijdingstheologie be studeerd en in 1981 en 1988 stu diereizen naar Latijns-Amerika gemaakt. Volgens de Jezuïet hebben de basisgemeenschappen in Latijns- Amerika in tegenstelling tot wat de tegenstanders van de bevrij dingstheologie denken, nauwe lijks oog voor zaken als klassen strijd en revolutie en houden zij zich vooral bezig met de opbouw van hun gemeenschap. Alleen als het grondbezit aan de orde komt, raken de gemoederen verhit. "Als arme mensen, moge lijk beïnvloed door geestelijken of kerkelijke werkers, ontdekken dat er geen verandering in hun si tuatie komt en dat zij van hun land worden verdreven, ontstaan er vaak conflicten", schrijft McG overn. Hij wijst op de talrijke bot singen over de verdeling van grond in landen als El Salvador en Brazilië. McGovern, die zichzelf als kri tisch sympathisant van de bevrij dingstheologie beschouwt, ziet de toekomst van deze theologie niet zonder zorgen tegemoet. Veel zal afhangen van het kerke lijk klimaat en op dit moment waait er een koude wind uit Ro me. Door conservatieven tot bis schop te benoemen heeft het Va- ticaan in vele Latijnsamerikaanse landen bisschoppenconferenties gecreëerd die de bevrijdingstheo logie afwijzen. Maar de bevrijdingstheologie heeft de afgelopen jaren een enor me vasthoudendheid getoond en niemand, aldus McGovern, be twijfelt dat de beweging een diep gaande invloed heeft gehad op het kerkelijk leven in Latijns- Amerika. Bovendien hebben de bevrijdingstheologen een groot aanpassingsvermogen getoond. Zo spreken ze nu kritischer over het socialisme en positiever over de democratie. "En ik denk, dat dat alleen maar wordt versterkt door de gebeurtenissen in Oost- Europa". Jehova's getuige België wint strijd om verplicht vak BRUSSEL (ANP) - Kinderen die op een openbare school zitten en niet behoren tot een van de of ficieel erkende godsdienstige richtingen in België, moeten voortaan vrijgesteld kunnen wor den van het volgen van gods dienstvakken of het door het hu manisme geïnspireerde vak 'niet- confessionele zedenleer'. De in 1959 in de Belgische wet geving opgenomen verplichting voor ouders om toch een keus te maken uit het aangeboden, be perkte keuzenpakket (rooms-ka- tholieke, protestantse, joodse, or thodoxe en islamitische gods dienst) is in strijd met de Europe se Conventie voor de rechten van de mens. Dat is de strekking van een gis teren bekend gemaakt arrest dat de Belgische Raad van State heeft uitgesproken in een conflict tus sen Jehovah's getuige J. Ver- meersch en het Vlaamse onder- wijsministerie. Het ministerie weigerde in oktober 1988 formeel de twee kinderen van Ver- meersch vrij te stellen van de wet telijk 'verplichte keuze'. Het arrest-Vèrmeersch heeft vermoedelijk tot gevolg dat het godsdienstonderwijs op openba re scholen voor Jehovah's getui gen, maar ook voor bijvoorbeeld mormonen, boeddhisten en ande re religieuze groeperingen voortaan facultatief is. Over de positie van ouders die wel thuishoren bij een erkende godsdienst, maar zich toch niet kunnen vinden in het namens die godsdienst verstrekte gods dienstonderwijs een situatie die in het Belgisch protestantis me wel voorkomt laat de Raad van State zich niet uit. Bezuiniging voor Kerk en Wereld 'soort doodsteek' DRlÈBERGEN (ANP) - De aan- gekondigde bezuinigingen op het vormingswerk zijn voor het her vormde instituut Kerk en Wereld in Driebergen 'een soort doodsteek'. Directeur drs. J.E. van Veen kan zich nog steeds niet goed voorstellen waarom Kerk en Wereld "zo rigoureus gepakt moet worden". Het hervormde instituut en ze ven andere vormingscentra kre gen eind vorige week te horen dat het ministerie van WVC de subsi die met ingang van volgend jaar stopzet. Voor Kerk en Wereld be draagt de subsidie op dit moment 1,9 miljoen gulden, tweederde van de begFoting voor het vor mingswerk. Het is voor Van Veen 'volslagen onhelder' waarom 8 van de 29 vor mingscentra worden getroffen door de bezuinigingen van het ka binet. Het criterium dat de orga nisaties veraf staan van de kernta ken van WVC, geldt zeker niet voor Kerk en Wereld met haar programma's voor emancipatie van vrouwen, migranten, homo seksuelen en aidspatiënten, aldus Van Veen. Van Veen heeft niet de indruk dat er 'echt consistent beleid' wordt gevoerd. Hij begrijpt best dat er bezuinigd moet worden in Nederland, maar ziet niet waarom "het vormingswerk de eerste sec tor moet zijn". Kerk en Wereld werd in 1982 ook getroffen door een bezuini gingsmaatregel. De Vereniging van Volkshogescholen en Vor mingscentra verdeelde toen de pijn over de aangesloten organi saties, waardoor Kerk en Wereld uiteindelijk 25 procent moest in leveren. De vereniging zal zich defce week opnieuw over een ge zamenlijke strategie beraden. Kerk en Wereld, dat in 1945 door de Nederlandse Hervormde Kerk werd opgericht, verricht naast het vormingswerk ook toe- rustingswerk voor onderne mingsraden en voor hervormde gemeenten. Hiervoor zijn aparte fondsen beschikbaar. VILNIUS Voor de eerste maal sinds de aanvang van de Tweede We reldoorlog konden Poolse pelgrims weer een bezoek brengen aan de be faamde icoon van St. Maria van Ostra Brama, in de Litouwse hoofd stad Vilnius. Reeds honderden jaren trok de Mar ia-afbeelding, waar van allerlei wonderlijke verhalen worden verteld, rooms-katholieke be devaartgangers uit met name Polen. (f0to ap> "Nu de deur met de Sovjet-Unie op een kier staat, wilden we eens wat leuks doen", vertelt henk krol, hoofdredacteur van de Gay Krant. "In de Sovjet-Unie is homoseksua liteit bij de wet verboden. Duizen den homo's zitten er in de cel of in een psychiatrische inrichting, van wege hun seksuele geaardheid en vaèk omdat ze hebben geweigerd andere homo's te verlinken bij de geheime politie. Voor al die onder drukte mensen hebben we deze krant gemaakt". De Gay Pravda, die in zijn op maak sterk lijkt op het officiële or gaan van de communistische partij van de Sovjet-Unie (hoewel hamer en sikkel plaats hebben gemaakt voor de bekende roze driehoek), rol de gisteren in een oplage van 85.000 exemplaren van de persen van een drukkerij in het Limburgse Gen nep. Krol: "Het levert ons geen winst op, dat is ook niet de bedoe ling. Alle abonnees van de Neder landse Gay Krant krijgen er één gra tis en de rest willen we in de Sovjet- Unie verspreiden". Over die verspreiding wil Krol niets kwijt, behalve dat deze zal lo pen via de vele persoonlijke contac ten die de Nederlandse homo-bewe ging in de Sovjet-Unie heeft. Bo- x de Gay Krant met de Pravda voor Russi- vendien telt de Sovjet-Unie nu hon derden fax-toestellen, waardoor er een onbelemmerde informatie stroom mogelijk is. Legale import van het blad is echter ondenkbaar, en de houding van de Sovjet-autori teiten spreekt dan ook boekdelen: "We hebben de Russische ambassa deur in Nederland een brief ge stuurd om uit te leggen wat we wil len, maar hij heeft helemaal niets van zich laten horen". De eerste editie van de Gay Pravda zal zijn effect niet missen, verwacht Krol: "Van Amerikaanse zijde is grote belangstelling ge toond voor dit initiatief. Het week blad Newsweek wijdt er aandacht aan, en je kunt er zeker van zijn dat Gorbatsjov dat op zijn bureau krijgt. Bovendien heerst er onder homoseksuelen grote honger naar informatie over bij voorbeeld het voorkomen en bestrijden van Aids. In die behoefte kunnen wij op onze wijze een beetje voorzien". Tijdens zijn reizen door de Sovjet- Unie merkte Krol dat de autoritei ten in het algemeen iets liberaler zijn ten opzichte van homoseksue len dan de bevolking. De situatie is volgens hem vergelijkbaar met de eerste jaren van de Russische revo lutie. De Sovjet-Unie was in 1917 de eerste staat ter wereld die de nega tieve bepalingen ten aanzien van homoseksualiteit afschafte, maar die werden enkele jaren later onder druk van de bevolking ingetrokken. Krol: "Ik denk dat de autoriteiten nu opnieuw verder zijn dan de man in de straat".

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 2