Ik heb een argwaan tegen het modieuze' Adèle werkt aan nieuwe show Zingen met kauwgom in de mond Overzicht El Lissitzki in Van Abbemuseum Avonturierster 'Op de Orinoco' Filmmuseum presenteert Bergman en Greta Garbo DINSDAG 31 JULI 1 Dagje Keulen met lyrische tenor Luciano Pavarotti KEULEN (ANP) - Voordat Luciano Pavarotti in sep tember in het Antwerpse sportpaleis zingt, moet er nog heel wat aan de akoes tiek gebeuren. Een speciaal team van ingenieurs heeft zich er al mee bezig gehou den en komt daar nog eens terug. De Ahoy' in Rotter dam echter is door die ex perts nu al in orde bevon den. Maar of Pavarotti daar op 1 september 1991 zal op treden, zoals de Lissese or ganisator Mens aankondig de, is "nog twijfelachtig. De tenor zelf heeft tegen een journalist van een Neder lands operablad gezegd ner gens iets van af te weten. Maar goed. Terug naar het Ant- werpse sportpaleis, waar Pavarotti zeker wel optreedt. Tibor Rudas is daar de man die Pavarotti's zestien spectaculaire one-manshows per jaar regelt. Zijn kritiek op het Ant werpse sportpaleis ventileerde hij afgelopen zondag in Keulen, waar Pavarotti die dag een korte Duitse tournee afsloot met een openlucht concert bij de dom. Rudas is er verantwoordelijk voor dat Pavarotti nu alweer jaren geleden de populaire toer opging. "We willen hem bij de gewone men sen brengen", aldus Rudas. De be minnelijke Hongaar uit Amerika bestrijdt overigens dat 'O sole mio', dat de nieuwe hit van Pavarotti moet worden, te populair is voor een lyrische tenor van het kaliber van Pavarotti. "U zou eens moeten beseffen wat dat lied voor de Italia nen betekent!" Rudas zegt dat hij Pavarotti ei genlijk liever in de RAI in Amster dam had gehad, omdat daar meer mensen in gaan en de prijzen daar door omlaag hadden gekund. Maar Pavarotti's optreden in Keulen is door de organisatie van het Festival van Vlaanderen aangegrepen om de Belgische pers en het ANP alvast kennis te laten maken met Pavarot ti. De twee - door een bierbrouwer en een software-gigant gesponsorde - concerten in Antwerpen hebben immers plaats in het kader van het festival. De festivalorganisatie doet overigens zeker zijn best om Pa varotti bij de mensen te brengen: voor jongelui is er een aantal kaar ten van beneden de dertig gulden. De duurste plaatsen kosten nog geen driehonderd gulden. In Rot terdam zijn de duurste plaatsen, als het feest onverhoopt toch nog mocht doorgaan, vijftienhonderd gulden. Menige Nederlander heeft dan ook een plaatsje in het Ant werpse sportpaleis gekocht, aldus de festivalorganisatie; er komen zelfs mensen uit Groningen. Beide Antwerpse concerten zijn bijna uit verkocht. Van de kennismaking tussen Pa varotti en de pers, zoals de festival organisatie die zich had voorge steld, kwam zondag in Keulen wei nig terecht. Na urenlang wachten zou de pers met de maestro kunnen praten als hij van de lift in zijn hotel naar de auto zou gaan die hem naar de repetitie moest brengen. Nieuwsgierigen ruiken echter dat er iets op handen is en in de lobby van en op de stoep voor het moder ne hotel Maritiem Cologne drom men honderden mensen samen. Meer dan een paar foto's maken zit er niet in. Schilderijen De plaatjes worden geschoten bij de expositie in het hotel van Pavarot ti's schilderijen, met 'Lupa' onder tekende kinderlijke en kleurige prentjes van lieve plekjes en dinge tjes, zonder diepte en zeggings kracht. "Tja, een mens moet zich nu eenmaal uitdrukken aldus een weifelende kijkster. Pavarotti on derschept in de catalogus zelf alle kritiek: "Ik wijd mijn schilderijen aan al diegenen die bang zijn om te schilderen, omdat ze geloven dat het onmogelijk is. Wat ik gemaakt heb, kunnen alle anderen ook." Een feit is echter dat er handge maakte afdrukken van de 'Lupa's' worden verkocht voor prijzen tot meer dan 13.000 DM. Maar de af drukken zijn dan ook gesigneerd en beperkt in aantal. En in Duitsland ging vijf procent van de verkoop prijs en 50 DM naar het goede doel. Na de fotosessie mag de pers mee naar de repetitie. Die duurt maar kort. Pavarotti, die zingt met kauw gom in de mond, heeft aan een paar oefeningen genoeg. Bovendien den deren de klokken van de dom er voortdurend doorheen. Ze zullen tijdens het concert tot zwijgen wor den gebracht, verzekert Rudas. Dan is er plotseling toch tijd voor een persconferentie. "Omdat u er voor gekomen bent, maar het is een misverstand dat er vandaag een persconferentie zou zijn. Hou het kort, want hij moet zingen", aldus Rudas. Twee minuten Twee minuten mag de pers in de kleedkamer van Pavarotti verblij ven. Drie journalisten komen aan bod. Of hij nog schildert, of hij geen risico neemt door in de open lucht te zingen en of hij door de grote be zoekersaantallen het contact met het publiek niet verliest? Pavarotti schildert nog steeds (hij ziet de kleuren 's nachts voor zich), het zin gen in de openlucht is riskant, maar hij is voorzichtig, en het contact met Luciano Pavarotti: zanger en schilder. het publiek blijft bestaan. Voorbij is de persconferentie. 's Avonds tijdens het concert, dat wat onrustig verloopt door enig f een eeuwigheid, maar bij elke op komst - de armen gespreid, in de ene hand die kennelijk onmisbare zakdoek - lijkt Pavarotti te zeggen: helikopter boven "Vreet i het terrein, lijkt de maestro zich vol- lie". En onder die 'jullie' was zondag Gerard Cox zal nimmer blind achter de vlag aan gaan EINDHOVEN (GPD) - Honderd jaar geleden werd de befaamde Russische kunstenaar El Lissitz ki geboren. Aanleiding voor het Van Abbemuseum in Eindhoven om een grote overzichtstentoon stelling van de kunstenaar te hou den. Er wordt van 15 december 1990 tot 3 maart 1991 voor het eerst ook werk uit Russisch bezit getoond van de in 1941 overleden kunstenaar. De twee grootste concentraties van werk van Lissitzki bevinden zich in Eindhoven en Moskou. De Staats Tretjakov Galerij in Mos kou bezit ongeveer driehonderd werken uit het legaat van de we duwe (Lissitzki-Küppers) van de kunstenaar. Het merendeel van die werken is nooit in het Westen te zien geweest. Het Van Abbemuseum ver wierf in 1968 dankzij de inspan ningen van de toenmalige direc teur Jean Leering circa 130 objec ten, voornamelijk tekeningen. Het is de meest omvangrijke ver zameling van zijn werk buiten de Sovjetunie. De twee collecties worden nu samengebracht en worden na Moskou en Eindhoven ook nog getoond in Madrid en Pa rijs. Daarnaast wordt de expositie van de schilder, typograaf, foto graaf en architect, aangevuld met bruiklenen uit het bezit van diver se Europese en Amerikaanse mu sea en uit particulier bezit. El Lissitzki, als Lazar Mordu- chovitsj Lissitzki geboren in Pot- sjinok -nabij Smolensk- werd ge weigerd op de kunstacademie van Petersburg. Hij vertrok daar om naar Darmstadt (Duitsland) om aan de Polytechnische Hoch- schule de opleiding tot architect te volgen. Na het behalen van zijn diploma ging hij in 1919 terug naar Rusland. Hij hield zich niet alleen bezig met architectuur. maar ook met typografie en lytho- grafie. Hij maakte later kennis met on der anderen Chagall en Malevich. Door een samenwerking met die suprematistische kunstenaar kwam Lissitzki tot het maken van schilderijen waarvoor de proble men van materiaal, volume, mas sa, ruimte en ritme de uitgangs punten vormden. Lissitzki noem de die werken Proun-schilderij- en. Later zou hij ook driedimen sionale werken maken, geba seerd op eenzelfde zienswijze. In 1922 werd hij gevraagd deel te nemen aan de organisatie van de Erste Russische Kunstausstel- lung in Berlijn. Hij ontmoette daar collega's als Van Doesburg, Schwitters, Arp en Moholy-Nagy. Na 1924 concentreerde hij zich met name op stedebouw en archi tectuur om zich daarna vooral be zig te houden met het inrichten van tentoonstellingen. Dat zag hij zelf als zijn belangrijkste artistie ke werk. Lissitzki werd gegrepen door de revolutie en geloofde in de rol van de kunstenaar bij het realise ren van een nieuwe, betere wer kelijkheid door de activering van het bewustzijn van de beschou wer. Tot ver in de jaren dertig heeft hij het geloof gekoesterd dat er een ware socialistische staat zou ontstaan. Hij werd ingehaald door de propaganda waarvan de inhoud en doelstelling hem door anderen werd voorgeschreven. Zij vrijheid als zelfstandig kun stenaar raakte gaandeweg bekneld. De tentoonstelling in het Van Abbemuseum wordt begeleid door een Nederlands/Engelstali ge catalogus waarvoor onder an deren Jan Debbaut, Jean Leering, Henk Puts en M. Nemi- rovskaja teksten leveren. Op dit moment zit Gerard Cox met een boek op het Portugese strand benoor den Oporto. Alleen, zoals hij de laatste tijd wel vaker is. Hij rust uit van drukke bezigheden in de tv-studio en op de schnabbeltoer. Maar op de dag voor zijn vertrek naar het vakantie oord gaf hij hem nog even ouderwets van katoen. "Ik werk veel in het schnabbelcir cuit. Ik ben een veelgevraagd ie mand op bruiloften en partijen, con gressen en presentaties. Dat is een hele grote en mooie markt voor ons. Er zijn tegenwoordig ontzettend veel bedrijven die 'motivatiedagen' voor hun mensen beleggen of fuse ren óf gewoon feestvieren. Nou, dan is het heel leuk om daar een half uur te staan, zeker als het zo'n dorre congresdag is. Dan willen ze om half vijf wel even lachen". "En dan hebben we net weer tien afleveringen van de serie 'Vreemde Praktijken' opgenomen. Er lagen er nog tien en die hele handel wordt nu vanaf oktober dit jaar achter el kaar door de KRO uitgezonden. Dan heb je beet. Dan kun je toe slaan. Maar het was wel pezen". "In het theater werk ik niet meer. Daar heb ik helemaal geen tijd meer voor. Met alle respect, hoor, maar het is allemaal theater dat mij niets te zeggen heeft. Alléén maar flauwe kul. Leuk voor een kwartier, niet langer. Ik zeg het zonder bitterheid, want Brigitte Kaandorp, Herman Finkers, Jack Spijkerman, ze trek ken volle zalen en dat vind ik een criterium, maar als je ziet wat al die wereldberoemde mensen eigenlijk doén, dan denk ik: Leve de Onkun de! Tot vorm verheven amateuris- "Het heeft misschien nooit iets voorgesteld, het hele theater niet. Het gesubsidieerde gedoe sla ik nu maar over, want dat is natuurlijk na velstaarderij. Dat begint nu langza merhand in Amsterc^m met al zijn gekte een publiek van louter idioten te krijgen. En de vrije sector, wat ge beurt daar nu eigenlijk? Als er echt iets gebeurt, is het cabaret. Freek de Jonge, Youp van 't Hek, dat zijn na tuurlijk oases in de woestijn van de ongein. Die hebben ook hun eigen publiek. Die hebben dat opge bouwd. Net zo goed als Paul van Vliet. Maar dat heb ik nooit gedaan. Met Frans Halsema had ik mis schien een eigen publiek, maar dat hebben we in de steek gelaten toen we uit elkaar gingen". Etiket "Er is niet bepaald een etiket op mij te plakken. Daarvoor heb ik altijd veel te veel dingen gedaan. On danks mijn gevorderde leeftijd ben ik niet rustiger of milder geworden. Mijn regelmatige woedes zijn alleen een andere kant opgegaan. Ik wei ger dat toe te schrijven aan toene mende seniliteit. Ik ben het, meen ik, juist beter gaan zien. Ik heb on langs een plaatje gemaakt, en dat heeft veel stof doen opwaaien. Schijt aan het openbaar vervoer, heet het. Natuurlijk moeten we het milieu beschermen, maar als nu in eens iedereen gaat roepen dat we voortaan allemaal de trein moeten nemen, gaat er bij mij iets jeuken". "En ik zal je zeggen: ik had een hele mooie, bijna literaire aanlei ding. Op een late avond gaf ik Jan Eijkelboom, die dichter uit Dordt, een lift. Nu heb ik toevallig een leu ke auto en toen we zo over de weg zoefden zacht licht, radiootje aan zei hij plotseling: heerlijk is dat eigenlijk. Toen dacht ik: dat mag je tegenwoordig niet meer zeggen, dat autorijden ook fijn kan zijn. Daar ga ik een lied op maken, want ik ben cabaretier en dus in de contramine. Aan kranten mag ik me ook graag ergeren. Het Vrije Volk bevatte on langs een gewijd artikel over dat Rijkaard-incident tijdens het we reldkampioenschap voetballen. Er werd zo verschrikkelijk gediscrimi neerd op het voetbalveld. Dan denk ik als ik dat lees: dat vind ik hele maal niet. Natuurlijk roepen ze 'vui le neger', maar ze roepen toch ook 'jij met je melkboerenhondekop'. Ten eerste stelt dat niets voor. Als de wedstrijd voorbij is, is iedereen dat weer vergeten. En dat iemand wordt uitgescholden omdat hij zwart is, is hetzelfde als wanneer hij rood haar heeft of kromme poten. Dat heeft met discriminatie niets te maken. Misschien dat daar ook nog eens een liedje in zit". Argwaan "Misschien is dat wel de rode draad in wat ik schrijf en doe. Argwaan te gen dat soort dingen. En veel twijfel over wat op me afkomt. Dat ligt dicht bij elkaar. Ik ben natuurlijk te gen Apartheid, maar de het modieu ze eraan irriteert me altijd. Paul Si mon mag hier met een stel Zuidafri- kaanse muzikanten spelen omdat de mensen van het Zuid-Afrika Co mité dat goedvinden. Wie denken ze wel dat ze zijn? En als W.F.Hermans naar Zuid-Afrika gaat, is hij niet meer welkom in Amsterdam. Ik word echt gek van woede over zo veel onzin. Je kan Piet Pik uit Me- demblik erheen sturen, maar daar heb je niks aan. Maar van een man als Hermans wil ik graag horen wat hij daar heeft gezien. ach, als als iets in de mode is, dan is het al niets meer. Daar wil ik altijd meteen tegenin. Dat is terug te voe ren op mijn vader. Die moest in de oorlog van een Landwachter de ra men dicht doen. Toen zei mijn va der: ramen dicht? ramen open! Hij was een dapper man, maar vooral eigenwijs. En dat heb ik ook heel sterk". "Onlangs hoorde ik op Radio Rijnmond dat er een Litouwse pop groep was gearriveerd om hier te komen spelen. Ik reed bijna tegen een boom. Er zit natuurlijk een Rot terdamse popgroep thuis, die best had willen spelen. Nee, dan komt er een Litouwse popgroep. Het be staat natuurlijk niet dat er in Litou wen een goeie popgroep is. Kan niet. Dat is onmogelijk. Maar sinds de Baltische opstand moeten we al les mooi vinden wat daar vandaan komt. Dat bedoel ik, het modieuze van die dingen. Er is ook vaak poen aan verbonden. Ik zou niet willen zeg gen dat elk lied van mij daarover gaat, maar het zit er wel allemaal in. Je moet niet blind achter de vlag aan gaan. En ook niet doof met de muziek meetrekken. Je moet thuis blijven". HORIZON In de Vishal aan de Grote Markt in Haarlem is tot en met 9 september een expositie te zien met als thema ,De horizon in het land schap'. Daarvoor is een selectie uit de collectie aan moderne beeldende kunst van het Frans Halsmuseum gemaakt die de gehele twintigste eeuw beslaat. Naast elkaar worden onder meer getoond 'Bomenrij in drassig land schap bij Duivendrecht' van Piet Mondriaan (1905), kleurenfoto's van het Hollandse polderlandschap van Ger Dekkers (1979) en het tweeluik 'Syste- ma' van Paul van Dijk (1985). AMSTERDAM/LEIDEN (GPD) Half september gaat de nieuwe theatershow van Adèle Bloemendaal in première. Na 'Adèle in Casa blanca,' een grote show in groepsformaat waarin het accent soms verschoof naar het clubje om haar heen, komt ze weer met een solo voorstelling. De titel van de nieuwe show: 'Adèle op de Orinoco.' (De Orinoco is een rivier die ontspringt in Ve nezuela). Haar begeleiders zijn Martin van Dijk en Tom Barlage. Het zijn haar musici van het eerste uur in pro gramma's als 'Adèle's keus' en 'Adèle in korte broek.' Haar schrij vers zijn eveneens gerenommeerd: Willem Wilmink, Hans Dorrestijn, Jan Boerstoel en de cabaretier-his toricus Jacques Klöters. Laatstge noemde heeft afscheid genomen van het Nederlands Theater Insti tuut in Amsterdam, waar hij twintig jaar de archieven van de sector thea teramusement beheerde en beheer ste. Zijn opvolger is Steven Schenk. Jacques Klóters wijdt zich als kleine zelfstandige volledig aan zijn artistieke toekomst: het schrijven van teksten en het maken van radio programma's. Voor Adèle is hij de belangrijkste adviseur. Hij zet met haar de nieuwe show in elkaar. Maar Bloemendaal levert zelf ook teksten. De samenwerking met Cox Habbema als regisseuse was niet zo'n succes. Kees Prins mag straks op die stoel zitten. Toen Adèle Bloemendaal haar programma 'In korte broek' halver wege het seizoen abrupt stopte (1985), verspeelde ze haar krediet in de theaterwereld. Schouwburgen en producenten lieten het afweten, huiverig om risico's te nemen en weer iets met haar te beginnen. Tot dat de directie van Theater Carré de opzienbarende beslissing nam een kortlopende voorstelling te produ ceren ('Casablanca,' 1989). Daarin bleek dat Adèle geconcentreerd en zeer hanteerbaar was, afstand ne mend van gevreesde vedette-trek jes. Joop Koopman van het klasse- impresariaat Lumen in Hilversum durft het nu aan, wijzend op de enorme staat van dienst van Adèle Bloemendaal in het vaderlandse theater. Adèle Bloemendaal geboren Ha- meetman (57) debuteerde als actrice in 1953, deed voor 't eerst cabaret bij Lurelei in 1959 en stond later in pro gramma's bij Kraaykamp, Jaap van de Merwe, Max Tailleur, Sieto Ho- ving en Albert Mol, waarna ze tus sen 1964 en 1986 opnieuw toneel speelde, en wel bij de groep Ensem ble. In één van de historische pro gramma's van het Nederlands caba ret, 'Met blijdschap geven wij ken nis' met Gerard Cox en Frans Hal sema, keerde ze in 1968 terug. Haar eerste grote voorstelling was de vrouwenmusical 'De Club' rond 1980. Het werd de aanzet tot haar eerste soloprogramma in 1981, de bevestiging van haar podium-per soonlijkheid met als tegenkant de komische, soms wat ordinair getin te vrouwen die ze neerzet in komi sche televisieseries. Met Rob Touber deed ze Spraak makende tv -shows en sinds 1972 kwam ze bijna elk jaar met een car navalshit. In films heeft Bloemen daal ook gespeeld. Joop Koopman: "Hoeveel Adèles zijn er eigenlijk? We kennen Adèle de ster, die zingt zoals niemand anders kan zingen. Dan is er de ronde volksvrouw die zeven Amsterdamse dialecten be heerst, de fitness-Adèle in haar strijd tegen ouderdom en verval. In 'Adèle op de Orinoco' maken we kennis met de wereldreizigster, de avonturierster, de vrouw die op de rug van een struisvogel de woestijn in vluchtte, achtervolgd door opge wonden Arabieren. Ze is ook de vrouw die Russische roulette speel de met de vice-consul van Frans Guyana in de Orient Express. Voor mij is ze een vrouw die gebaande wegen probeert te verlaten door de wildernis binnen te ^ringen, maar daarbij wordt achtervolgd door groepen westerse toeristen. Door ons, dus..." De repetities van de nieuwe show zijn in De Poorterij in Zaltbommel van 10 tot 15 september. De eerste Adèle Bloemendaal: repeteren voor nieuwe show. (toto gpd> proefvoorstelling van 'Adèle op de de beurt, waaronder Leiden op 12 Orinoco' is in Alphen aan de Rijn op maart. Adèle staat van 1 tot en met 19 september. De eerste 'echte' 10 november in het Rotterdamse voorstelling is in Amersfoort op 12 Luxor-theater. De korte serie van oktober. Daar staat ze drie avonden, zes voorstellingen in Carre in Am- Daarna komen andere plaatsen aan sterdam opent op 27 november. AMSTERDAM (ANP) - Het Ne derlands Filmmuseum (NF) be steedt in september in de tijdelijke behuizing in de bovenzaal van de bioscoop Kriterion in de hoofdstad aandacht aan het werk van de Zweedse regisseur Ingmar Berg man. Op het programma staan twaalf titels uit de jaren vijftig en zestig. Als thema voor oktober is de ac trice Greta Garbo gekozen, die op 15 april 1990 op 84-jarige leeftijd over leed. Het NF heeft archieven uit de hele wereld benaderd om kopieën af te staan voor een retrospectief van circa twintig films. Naast be kende titels als 'Mata Hari', 'Queen Christina', 'Anna Karenina', 'Ni- notchka' en ,The Two-Faced-Wo- man' worden ook minder bekende films met Garbo uit de periode van de zwijgende film vertoond. Aan Marco Muller, directeur van het Filmfestival Rotterdam, is ge vraagd voor november een pro gramma samen te stellen met titels die zelden of nooit te zien zijn. Als oorzaak daarvan noemt het NF dat deze films niet of nauwelijks be kend zijn of dat een afwijkende lengte een belemmering voor verto ning vormen. De keus van Müller vormt het begin van een reeks waar in prominenten uit de filmwereld hun favoriete programma samen stellen. December is gewijd aan het over zicht van een eeuw Franse docu mentaires. Dat gebeurt in aanslui ting op en in samenwerking met het Internationale Documentaire Festi val dat die maand in de hoofdstad wordt georganiseerd. De filmvertoningen in Kriterion beginnen op 1 september. De ver huizing is noodzakelijk in verband met de verbouwing van het Vondel parkpaviljoen, die naar verwach ting een jaar in beslag neemt. Franse schrijver Conchon overleden PARIJS (AFP) - De Franse roman- en scenarioschrijver Georges Con chon is op 65-jarige leeftijd in een kliniek in de buurt van Parijs over leden. Conchon kreeg in 1964 de Prix Goncourt voor zijn 'L'état sau- vage'. Andere werken van zijn hand zijn 'La corrida de la victoire' (1959), 'Le bel avenir' (1983) en 'Colette Stern' (1987). Ook als scenario schrijver maakte hij naam, met on der meer 'Le sucre' (1978) en 'La banquière' (1980). Verhuizing AMSTERDAM - De Stichting Huygens-Fokker voor de promotie van microtonale muziek verplaatst de activiteiten van het Teylers Mu seum in Haarlem naar De IJsbreker in Amsterdam. Dit is bekendge maakt in het programmablad over september en oktober van dit inter nationale concertcentrum voor he dendaagse muziek.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 13