'Huid veroudert
door te
veel zonnen'
Winst niet hoogste doel
Het kapsel
MAANDAG 30 JULI 1990
voorschrijven in de
bines van het ziekenhuis. Pa
tiënten met ziekten als lupus
erythematodes of porfyrie
kunnen beter uit de zon blij
ven. Ook sommige genees
middelen - bepaalde plaspil-
len en antibiotica - kunnen de
huid overgevoelig maken
voor de zon".
Veroudering
Een lange termijn-effect
waarbij nog veel te weinig
wordt stilgestaan, zo vindt de
arts, is de snelle veroudering
van de huid door veelvuldig
zonnebaden. "Vooral veel jon
ge vrouwen streven met een
mooie bruine huid een cosme
tisch ideaal na. En op hun
twintigste zien ze er dan mis
schien prachtig uit, maar
vraag niet hoe ze er op hun
vijftigste bijlopen... Echt, ik
heb in mijn praktijk al patiën
ten van nog geen vijftig met
een oude huid. Vol rimpeltjes,
pigmentvlekjes en ruwe plek
jes. Soms zijn deze plekken
Omdat veel mensen willen weten hoe veel extra
ultraviolette straling zij krijgen met zonnen en
bruiningskuren en welke risico dat geeft, heeft
het Koningin Wilhelmina Fonds een berekening
gemaakt die als leidraad kan gelden. Daarvoor
hanteert men een maat, de Minimale Erytheem
Dosis of MED. Erytheem betekent roodheid.
Het is dus de minimale dosis ultraviolette stra
ling waarbij roodheid optreedt. Mensen die bui
ten werken, krijgen gemiddeld 300 MED per
jaar. Binnenmensen krijgen 100 MED, waarvan
het grootste deel in de zomer. Extra zonnen le
vert verschillende hoeveelheden ultraviolette
straling op. Zo geeft een zonvakantie van drie
weken in Zuid-Europa 100 MED, een bruinings-
kuur van tien bestralingen met UVB 20 MED,
een bruiningskuur met voornamelijk UVA 10
MED. Bij het vaststellen van de extra hoeveel
heid ultraviolette straling moeten het zonnen
buiten en,het Bruinen op de zonnebank bij el
kaar worden opgeteld. Deskundigen adviseren
deze extra hoeveelheid ultraviolette straling te
beperken tot hooguit 100 MED per jaar. Buiten
komen daarmee tot een maximale dosis
400 MED en binnenmensen op 200 MED.
het begin van huidkanker.
Ook iemand die na zijn vijftig
ste frequent gaat zonnen, kan
nog problemen krijgen. Ik
doel dan op de vroege vutter
die de mogelijkheid heeft om
te overwinteren in Spanje. Als
je daarmee op je zestigste be
gint en je hebt het geluk om
tachtig te worden, dan kun je
de gevolgen ook nog' mer
ken".
Maar hoe zit het dan met de
crèmes met hoge bescher
mingsfactor, de vochtinbren-
gende zalfjes en de spuitbus
met mineraalwater om de
huid te verkoelen? Blanken
glimlacht en zegt: "Vochtin-
brengende produkten voor
komen de voortijdige verou
dering niet. En zonnebrand
middelen met hoge bescher
mingsfactor gaan een snelle
verbranding tegen maar ge
ven geen volledige bescher
ming tegen UVA en UVB. Al
die tijd datje in de zon ligt - en
bij een factor 7 is dat 7 keer zo
lang als wanneer je niets zou
kunnen UVA- en
UVB-stralen je huid bereiken.
Je wordt niet rood, prima,
maar tegen huidkanker bie
den ze geen garantie".
"Al iets anders wordt het,
als je de 'total sun blocks' ge
bruikt - factor 15 en hoger - die
houden in ieder geval een
hoog percentage van de UVB-
straling tegen, maar niet de
UVA. Er zijn crèmes die zelfs
de UVA weren, maar dan lig je
als een soort Pipo de Clown
op het strand. Ik vraag me af,
wat daar dan nog de lol van is.
Nogmaals, ik wil niemand van
het strand, van het water of uit
de achtertuin weghouden,
maar zon met mate en niet het
hele jaar door zoals complete
volksstammen tegenwoordig
doen. Hoe afgezaagd het ook
klinkt: overdaad schaadt".
(Bij het Koningin Wilhelmina
Fonds kunnen brochures worden
aangevraagd over verstandig
zonnen en de vormen van huid
kanker, schriftelijk (zonder
postzegel) via antwoordnummer
6007,1000 TL Amsterdam of tele
fonisch via 020-6644044)
HUIDARTS ROB BLANKEN OVER INVLOEDEN VAN DE ZON:
Was aan het begin van deze eeuw een roomblanke
huid een statussymbool, tegenwoordig lijkt het
omgekeerde het geval. Een zongebruinde huid is, zo
wil ons de reclame doen geloven, een teken van
gezondheid, terwijl voor sommigen het 's zomers èn 's
winters behouden van een gebruinde huid een cultus
lijkt te zijn.
door Aukje Mulder
"Onder invloed van zonlicht
wordt de huid dikker en vor
men zich meer pigmentcellen
als bescherming tegen de ul
traviolette straling. Bruin
worden is dus in feite een nut
tig mechanisme. Alleen, je
moet er geen misbruik van
maken. Want afgezien van het
feit dat de huid door veel zon
licht snel veroudert, neemt de
kans op huidkanker toe. In
Nederland is huidkanker mo
menteel de meest voorko
mende vorm van kanker: jaar
lijks komen er 15.000 nieuwe
gevallen bij, ik zie er iedere
week wel een paar". Dat zegt
huidarts Rob Blanken.
Geleidelijk
Blanken is niet een arts die
met een opgeheven vingertje
van achter zijn bureau het
zonnebaden wil verbieden.
"Ik vind het zelf ook heerlijk
om een paar weken zon te
pakken, ik ben met mijn gezin
dit vooijaar nog naar Portugal
geweest. Maar we proberen
dan wel om verstandig te zon
nen: niet urenlang bakken en
zeker niet op het heetst van de
dag, maar de huid geleidelijk
laten wennen. Op die manier
kan een zonvakantie van twee
weken heus geen kwaad. Ge
vaarlijker wordt het - en je ziet
dat tegenwoordig steeds va
ker nu de mensen meer geld
en vrije tijd tot hun beschik
king hebben - wanneer ze ie
dere zonnestraal in de achter
tuin opvangen, 's zomers èn 's
winters een zonvakantie hou
den met daar tussendoor nog
wat zonnebankkuurtjes om
voor te bruinen of de kleur bij
te houden".
In beginsel heeft zon een
goede invloed. Zeker in een
land waar een stralend zonne
tje niet een alledaags ver
schijnsel is, krijgt het humeur
een oppepper. Zonlicht
maakt in het lichaam vitami
ne D aan en kan een goede uit
werking hebben op huidziek
ten als acné en psoriasis en be
paalde vormen van eczeem.
Daarentegen heeft zonlicht
ook nadelige invloeden. Te
veel zonlicht veroorzaakt op
korte termijn zonnebrand,
soms zonne-allergie en op den
duur een sterke veroudering
van de huid met een grotere
kans op huidkanker.
De boosdoeners zijn de ul
traviolette stralen UVA en
UVB. Blanken: "Er is lange
tijd gedacht dat alleen UVB
een slechte invloed had, maar
er zijn nu sterke aanwijzingen
dat ook UVA op den duur
huidkanker kan veroorzaken.
De kuurtjes op de zonnebank
met alleen UVA zijn dus niet
zo veilig als wel wordt gepro
pageerd".
Kreeften
Iedereen kent ze, de bleke,
rossig-blonde Britten die in
de zomer op de stranden rond
de Middellandse Zee
neerstrijken waar ze veertien
dagen lang zo rood als kreef
ten rondlopen. Ze worden
nauwelijks bruin, worden
hoogstens dieper rood en krij
gen nog meer sproeten. "Dat
zijn mensen die vooral moe
ten oppassen voor huidkan
ker", zegt Blanken, die er
haastig aan toe voegt: "Maar
we hebben ook veel mensen
met dit type huid in ons eigen
land. Meestal weten ze zelf
wel dat ze niet goed tegen zon
kunnen". Diegenen, die een
donkerder huid hebben en in
de loop van een zomerseizoen
goed bruin kunnen worden,
hebban misschien iets minder
kans op huidkanker, maar lo
pen op den duur bij veel zon
nebaden net zo goed risico.
"Huidkanker komt bij alle
groepen voor, met uitzonde
ring van de gepigmenteerde
mensen,- of ze nu bruin, zwart
of geel zijn; bij negers of Chi
nezen heb ik nog nooit huid
kanker gezien".
Er worden drie soorten
huidkanker onderscheiden:
in 90 procent van de gevallen
zijn dat het basale-cellencar-
cinoom en het plaveiselcar
cinoom, in 10 procent van de
gevallen gaat het om een zeld
zame vorm: het melanoom.
"Van de eerste twee soorten is
bewezen dat zonlicht het ont
staan bevordert. Vroeger za
gen we ze vooral bij mensen
met een buitenberoep - zoals
schippers en boeren - en dan
met name op oudere leeftijd
op gezicht en handen. Door de
veranderde zonnecultuur zien
we ze nu ook bij jongeren. Ge
lukkig zijn deze vormen
meestal goed te behandelen".
Melanoom
"Het melanoom is een ander
verhaal. Het onderzoek naar
deze vorm van kanker is nog
lang niet afgerond, maar aan
nemelijk is, dat ook hier een
relatie met zonlicht bestaat.
Bij Britten, die naar het war
me Australië zijn geëmi
greerd, komt deze vorm heel
vaak voor. Wat het weer raad
selachtig maakt, is dat het
melanoom niet op de specifie
ke plaatsen die aan zonlicht
zijn blootgesteld - handen en
gezicht - hoeft voor te komen.
Bij vrouwen zit deze huidtu
mor vaak op de benen, bij
mannen op de romp. Boven
dien kan het melanoom al tus
sen de dertig en vijftig jaar op
treden. Vermoed wordt, dat
het niet door jarenlange bloot
stelling aan hevige zon ont
staat, maar door enkele keren
heftig verbranden in de jeugd
of puberteit".
Een melanoom kan ont
staan uit een moedervlek
maar ook uit pigmentcellen in
een gave huid. "Het is belang
rijk om er snel mee naar de
dokter te gaan, omdat deze
vorm van huidkanker zich al
vroeg uitzaait. Deze vorm is
zeldzaam, maar toch zijn er
nog altijd 1300 Nederlanders
per jaar die een melanoom
krijgen. Dat lijkt op een bevol
king van 13 miljoen vrij wei
nig, maar je zal het maar krij
gen!"
In dit verband wijst Blan
ken op de folders, die zijn uit
gegeven door het Koningin
Wilhelminafonds (KWF),
waarin uitgebreid aandacht
wordt besteed aan het herken
nen en behandelen van alle
vormen van huidkanker.
Vooral in het vooijaar zijn
er zonaanbidders, die te ma
ken krijgen met een zonne-al
lergie (chronisch polymorfe
lichteruptie). De huid heeft in
zo'n geval nog weinig zonne
stralen opgevangen en is de
intensiteit dan te hevig, dan
verschijnen er jeukbultjes.
"Er zijn mensen die zo'n ge
voelige huid hebben, dat ze
hiervan al heel snel last krij
gen. In dergelijke gevallen
kunnen we gewenningskuren
Body Shop groot succes
Poederscène, een kopergra
vure uit het archief van
Schwarzkopf.
Al in de pre-historie, toen de
mens nog in holen huisde en
van de jacht leefde, deed hij
zijn best het haar te verzorgen
en vorm te geven.
Een eerste hoogtepunt be
reikte de kunst van het kap
pen in het oude Egypte. Vijf
duizend jaar geleden waren
Henut en Innu beroemde kap
sters aan het hof van de pha-
rao's en ingewikkeld gevloch
ten pruiken tonen iets van het
vakmanschap van de prui
kenmaker uit die tijd.
Ook de Grieken hadden
hun kosmetes (slaven voor
schoonheidsverzorging). En
het waren ook de Griekse sla
ven die de Romeinse dames
en heren kapten en schoren.
De eerste echte dameskap
pers waren Leonard Autier en
Legros de Rumigny, die in
dienst van made de Pom
padour en koningin Marie-
Antoinette vorstelijke salaris
sen ontvingen. Legros sticht
te de eerste academie voor
coiffeurs.
Wie meer wil weten over dit
het kappersvak moet zeker
een bezoekje brengen aan de
tentoonstelling 'Het kapsel'
die van 14 september 1990 tot
en met 6 januari 1991 te zien
zijn in het museum Mr. Simon
van Gijn, Nieuwe haven 29, in
Dordrecht.
Het Britse concern The Body
Shop is een vreemde eend in
de bijt. Alle andere cosmetica
bedrijven proberen met pe
perdure reclamecampagnes
hun smeersels en poedertjes
te slijten. The Body Shop
heeft nog nooit geadverteerd
en vindt dat de cosmetische
industrie 'behoeften creëert
die vrouwen ongelukkig ma
ken'. Als het bedrijf in de pu
bliciteit komt is het steevast
met branchevreemde uitspra
ken als 'schoonheid komt
voort uit het innerlijk en niet
uit een potje'.
door Ad Moerman
Wat nog merkwaardiger is aan
het bedrijf is dat geld verdie
nen niet het hoogste doel is.
Winst is wel nodig voor verde
re expansie, maar vooral voor
wat zich het best laat om
schrijven als het 'creëren van
een betere wereld'. 'We hech
ten eraan de zakenwereld te
humaniseren, we zullen
voortdurend laten zien dat
succes en winst hand in hand
kunnen gaan met idealen en
waarden', zo luidt een van de
lijfspreuken van het concern.
Een van de kleinere gevol
gen van deze opstelling is dat
bij The Body Shops bijvoor
beeld geen nagellak te koop is
omdat het produkt milieu-on
vriendelijk is. "Vooral de rem
over is slecht voor het milieu",
vertelt directeur J. Oosterwijk
van de negentien Nederland
se vestigingen, die ogen als
een modern Kruidvat, maar
dan met hogere prijzen.
Succes
Ondanks de nagellak is het
aan de Londense beurs geno
teerde bedrijf een groot suc
ces. Oprichtster Anita Rod
dick is in Engeland een be
roemdheid. Deze week is in
Duitsland de vijfhonderdste
Body Shop geopend. De an
deren zitten verspreid over de
wereld in 38 landen, twee we
ken geleden ging in Utrecht fi
liaal 499 open. Het enfant ter
rible in de branche zet nu zo'n
100 miljoen pond om, waar
van vijftien procent winst is.
Het streven is over vijf jaar
1000 winkels te hebben. En
wereldwijd denkt Oosterwijk
dat er plaats is voor ongeveer
9.000 winkels. "Overal waar
een McDonalds zit, is plaats
voor een Body Shop", zegt
Oosterwijk.
De verdenking dat het be
drijf met het zich afzetten te
gen de concurrentie en het
meedeinen op de 'groene golf
zich een handige marketing-
truc heeft eigen gemaakt, pa
reert Oosterwijk gerouti
neerd. "Anita opende in '76
haar eerste winkel. Haar ge-
dachtengoed werd toen alleen
aangehangen door actievoer
ders. Nu haar filosofie ook
succesvol blijkt, wordt ze niet
meer uitgelachen. De tijd is
rijp voor onze manier van za
ken doen", zegt Oosterwijk
met grote gedrevenheid.
Anita Roddick begon haar
eerste zaak uit irritatie over de
traditionele opsmuk-bedrij-
ven. Die spelen met hun recla
mecampagnes in op de angst
om oud te worden en om niet
mooi gevonden te worden. De
cosmetische wereld is een
dream machine. Volgens
Roddick is de enige truc om er
jong uit te zien Don't be born
so soon, een uitspraak van
Snoopy die ook is verheven
tot een van de lijfspreuken
van het concern. De Body
Shop belooft dan ook geen
'eeuwige jeugd' en 'jongere
huid' of 'verdwijnende rim
pels', nee het bedrijf handelt
slechts in lichaamsverzor-
gingsprodukten. Niet meer en
niet minder.
Dieren
Het ergerde haar ook mate
loos dat opsmuk-produkten
werden uitgetest op dieren.
"Laten we wel wezen. In feite
gaat het om tamelijk irrele
vante produkten die alleen
het menselijke gemak dienen
en beslist niet levensreddend
zijn. Daar hoeven dus geen
dieren voor te lijden", meent
Oosterwijk. The Body Shop
garandeert dat voor haar pro
dukten geen dieren hoeven te
lijden en gebruikt meestal
slechts natuurlijke grondstof
fen voor haar produkten, die
hun onschadelijkheid gedu
rende honderden jaren reeds
hebben bewezen. Zoals ana-
nasschillen, bananen, Maro-
kaanse modder, zeewier of ca
caoboter.
The Body Shop heeft antro
pologen in vaste dienst die de
hele wereld afreizen op zoek
naar nieuwe ingrediënten
voor lichaamsverzorgingspro-
dukten. Van de tropische oer
wouden van Zuid-Amerika
tot in Lapland of de Polynesi
sche eilanden. Zo mogelijk
betrekt het bedrijf deze
grondstoffen ook van de
plaatselijke bevolking in Der
de Wereld landen. "Trade not
aid is ook zo'n basisbeginsel
dat we hanteren", vertelt Oos
terwijk. "We kunnen onze he
le winst wel storten op een gi
rorekening voor hulp aan de
Derde Wereld, maar daar zijn
die mensen op den duur niets
mee geholpen. Ze worden dan
afhankelijk van die hulp in
plaats van een zelfstandig be
staan op te bouwen. Daarom
nemen wij zoveel mogelijk
hun produkten af tegen 'Eer
ste Wereld-prijzen'. Het heeft
inderdaad wel iets wereldwin-
kel-achtigs, alleen halen wij
deze manier van handel drij
ven uit de geitewollen-sok
ken-sfeer".
Oosterwijk kan een hele was
lijst projecten opnoemen die
volgens het trade not aid-
principe tot stand zijn geko
men; een zeep-fabriek in het
economische zwaar achterge
bleven Glasgow. Een kwart
van de winst van deze fabriek
wordt gebruikt voor het op
zetten van 'gemeenschaps
projecten' in de Schotse stad.
Ook wordt een aantal van de
500 winkels geëxploiteerd
door charitatieve instellingen.
Volgens Oosterwijk komt nu
ongeveer tien procent van de
omzet tot stand via deze weg.
"Natuurlijk vinden we dat
nog niet genoeg", aldus een
oprecht lijkende Oosterwijk.
Toen Roddick in '76 met
haar eerste winkeltje begon
ergerde ze zich ook aan de ge
vestigde bedrijven die als
hoofdprodukt afval leken te
hebben. Immers de verpak
king is vaak belangrijker en
groter dan het produkt zelf.
Vanaf de start van het bedrijf
is het verpakkingsmateriaal
teruggebracht tot het hoogst
noodzakelijke. Veel verzor-
gingsprodukten worden ver
kocht in plastic potjes en fles
je, omdat glas in de badkamer
te gevaarlijk is. Om de afval
berg toch enigszins te beper
ken bestaat in de Body Shops
de mogelijkheid om potjes en
flesjes opnieuw te laten vul
len. De klant ontvangt dan
ook korting. Verpakkingen
die niet kunnen worden her-
vuld kunnen in de winkels
worden ingeleverd. The Body
Shop zorgt dan dat er plastic
tuinhekjes en dergelijke van
worden gemaakt. "We verdie
nen goed, dus we kunnen ons
dit soort projecten veroorlo
ven. We hadden wel honderd
redenen om er niet aan te be
ginnen, maar we vinden dat
iedereen moet bijdragen aan
een beter milieu, ook bedrij
ven. Wij lopen hierin voorop,
maar vinden dat ook andere
detailhandelsbedrijven veel
meer hun nek zouden kunnen
uitsteken".
In de winkels worden ruim
hondervijftig verschillende
zeepjes, tonics, cremes zonne
brandoliën, shampoos,
haarspoelingen, lotions, par
fumoliën en dergelijke ver
kocht. Voor een winkel die so
berheid predikt lijkt dat toch
wat overdadig. "De mens is
een complex wezen. Het is
van alle tijden en over de hele
wereld zitten mensen nu een
maal lekkerder in hun vel als
ze er goed verzorgd uitzien",
aldus Oosterwijk. "En dan
kunnen ze het maar beter hier
kopen".
EINDREDACTIE
HENK HOUTMAN EN
HENRIETTE v.d. HOEVEN
Die is de nieuwe Gouden Vingerhoed, gemaakt door het
Franse juweliershuis Chaumet. Deze onderscheiding in
massief goud wordt elk jaar toegekend voor de beste hau
te couture-collectie. (foto afp>
De Leidse vestiging van de Body Shop aan de Haarlemmerstraat krijgt een opknapbeurt.
(foto Wim Dijkma
