Gorbatsjov wil
veel hulp Westen
Vredestein: modern bedrijf in rode cijfers
Einde GATT-conferentie ontluisterend
Cash bankroet na
uitspraak rechter
Voedselgebrek dreigt in Sovjetunie
Vervallen Frans dorp wil
echte toegangspoort9 zijn
Kerncentrales Argentinië
in particuliere handen
VRIJDAG 27 JULI 1990
MOSKOU (GPD/AP) President Gorbatsjov van de Sovjetunie wil meer
Westerse hulp voor de economische ontwikkeling van zijn land. Alleen
met kredieten uit het Westen kan er volgens hemn over twee jaar een
vrije-markteconomie functioneren. Gorbatsjov zei dat gisteren na afloop
van besprekingen met de Italiaanse premier Andreotti.
Andreotti, die als tijdelijke EG-voorzitter de
hulp aan de Sovjetunie moet coördineren, is
van mening dat het hervormingsprogramma
van de Sovjetunie zonder snelle westerse
hulp geen kans van slagen heeft. Hij zei dat
tijdens het gesprek met Gorbatsjov was ge
sproken over Italiaanse kredieten aan de
Sovjetunie, maar dat daarover nog geen be
sluiten waren gevallen, evenmin als over Eu
ropese hulp.
Volgens Gorbatsjov is er hulp nodig bij
het omvormen van militaire industrieën tot
producenten van consumptiegoederen. Om
hun produktiviteit te verhogen moeten de
Sovjet-fabrieken ook de kans krijgen samen
te werken met buitenlandse firma's.
Tijdens het communistische Partijcon
gres begin deze maand had Gorbatsjov zich
zelf en het leiderschap twee jaar de tijd gege
ven om de economische situatie in de Sov
jetunie drastisch te verbeteren. Gorbatsjov
noemde gisteren de lichte- en voedselver-
werkende industrieën als sectoren waar al
op korte termijn veranderingen ten goede
kunnen optreden.
In september worden de debatten ver
wacht over een dan aan het parlement te pre
senteren hervormingsplan van de regering-
Ryzjkov. Gorbatsjov zei gisteren dat hij pre
sidentiële decreten (die kracht van wet heb
ben) zal uitvaardigen over onder meer de
hervorming van het banksysteem, afbraak
van staatsmonopolies en privatisering in de
landbouw.
Voedselgebrek
Tegelijkertijd waarschuwde de president
van de Russische Republiek, Boris Jeltsin,
voor een voedselcrisis. De graanoogst dit
jaar belooft een record-opbrengst (experts
verwachten 230 miljoen ton of meer), maar
als gevolg van gebrek aan mankracht, trans
port en energie dreigt de distributie te falen.
Volgens rapportage in de media zal een
derde van de oogst verrotten als gevolg van
de distributieproblemen. De Russische pre
mier Ivan Silajev verklaarde dat de situatie
onvoorspelbaar wordt als er niet snel over
vloedige hoeveelheden voedsel en con
sumptiegoederen op de markt verschijnen.
"De prijzen zullen enorm stijgen en de scha-
duweconomie zal alles in bezit nemen", al
dus de premier.
Jeltsin riep gisteren in een interview met
het dagblad Sovjetskaja Rossija de stadsbe
volking op te helpen bij de oogst. "Om een
catastrofe te voorkomen, moeten we arbei
ders de vrijheid en onafhankelijkheid geven
om het platteland te steunen met man
kracht, brandstof en transportmiddelen", al
dus Jeltsin.
Hij beloofde de boeren ook betere betaling
voor hun produkten, maar de details daar
over zullen pas later worden bekend ge
maakt. Jeltsin zei te denken aan speciale
'oogst-chêques', die betaling in baar geld
moeten vervangen en waarmee de boeren
goederen kunnen kopen die nu schaars of
helemaal niet zijn te krijgen. De Russische
regering zou die ter beschikking moeten
stellen.
Hoe dit alles moet worden gefinancierd,
blijft evenwel nog onduidelijk. Het Russi
sche parlement heeft wetten aangenomen
die Russische bodemschatten, maar ook het
bankwezen, onder beheer van de Russische
Nederlanders scheppen wel 7 banen
regering brengen. Jeltsin wil bijvoorbeeld
Russisch gas en olie van de rijke Siberische
bronnen tegen wereldmarktprijzen verko
pen aan de andere republieken.
Maar de poging om financieringsmidde
len te verkrijgen via bankhervorming en be
heer over de Russische banken is al op te
genwerking van de centrale Sovjet-bank -
Gosbank - gestuit. Viktor Gerasjsjenko,
voorzitter van Gosbank, heeft een richtlijn
aan de Russische banken uitgevaardigd
waarin hij absolute gehoorzaamheid aan
Gosbank-instructies beveelt.
Jeltsin wil met de privatisering van econo
mie en bankwezen veel verder en vooral
sneller gaan dan Sovjet-leider Gorbatsjov.
Begin deze week kreeg Jeltsin echter een
niet mis te verstane waarschuwing van Gri-
gory Revenko, adviseur van Gorbatsjov en
lid van diens Presidentiële Raad. "Wat bete
kent de controle die Jeltsin wil over de Rus
sische gas- en olievoorraden? Stel je voor dat
de centrale regering Jeltsin zou weigeren de
30 miljoen ton graan te verstrekken die hij
nodig heeft", aldus Revenko.
Ontwikkelingslanden geven rijke landen schuld van magere uitkomst
MAUBEUGE (ANP) - Terwijl
steeds meer slagbomen binnen de
grenzen van Europa verdwijnen en
de gezamenlijke markt langzamer
hand een feit begint te worden, pro
beert de Noordfranse regio
Avesnes-Maubeuge met als middel
punt het slaperige stadje Maubeuge
de economische crisis van zich af te
schudden.
Met pakkende zinnen als "Deze
regio is de enige echte toegangs
poort tot Frankrijk" en "Op weg
naar Noord-Frankrijk" willen de
nijvere burgervaders en de regiona
le Kamer van Koophandel vooral
Nederlandse bedrijven aanzetten
tot investeringen. Gezocht zijn die
ondernemingen die in deze lom
merrijke omgeving arbeidsplaatsen
willen scheppen. Daardoor moet de
regionale werkloosheid van 16 pro
cent, die als een zware vloek boven
deze arme streek hangt, terugge
bracht worden. Met het cijfer komt
de streek ver boven de nationale
werkloosheid van ruim 9 procent
uit.
"Onze streek heeft twee grote te
genslagen gehad, waardoor de
werkloosheid een paar jaar geleden
nog een record van 20 procent heeft
gehaald. Eerst was er de crisis in de
textielsector en daarna kwamen de
saneringen in de staalindustrie",
zegt Randolp Seguy, als directeur
bij de Kamer van Koophandel ver
antwoordelijk voor de gebiedsont-
wikkeling. Dat het stadje Maubeu
ge met z'n 36.000 inwoners veel te
lijden heeft gehad, maakt het straat
beeld al gauw duidelijk. De straten
zijn niet al te best onderhouden en
het beeld wordt bepaald door klei
ne, verveloze huizen die slecht on
derhouden tegen elkaar aan lijken
te hangen. Hier en daar ontsieren
anti-Arabische kreten de muren.
Belangrijkste werkgever voor Mau
beuge en omgeving is de Renault-
fabriek Maubeuge Construction
Automobile (MCA) met ongeveer
2700 werknemers. Mocht deze fa
briek ooit zijn poorten sluiten dan is
het op ruim 85 kilometer van Rijssel
liggende stadje ten dode opgeschre-
Maubeuge wil groeien, moet
groeien om te overleven. Sinds twee
jaar richten de bestuurders in het
bescheiden kantoor van de Kamer
hun aandacht op Nederland. Want
Nederlanders werken hard, hebben
ideeën en, misschien wel het be
langrijkste argument, bezitten
koopkracht, zo denken de regionale
notabelen. Op een persconferentie
voor speciaal daarvoor uitgenodig
de Nederlandse journalisten somt
Seguy de successen van dit beleid
op. "We hebben diverse contacten
met Nederlandse bedrijven. Twee
ondernemingen gaan in deze streek
investeren, terwijl een derde onder
neming zeer waarschijnlijk in het
najaar een positief besluit zal ne
men", zegt hij trots. De ontnuchte
ring komt wat later als blijkt, dat de
ze 'investeringen' gepaard gaan met
uit de creatie van in totaal zeven ar
beidsplaatsen, "maar er bestaat
kans op verdere groei", zo verzekert
hij zijn publiek gauw.
De kloof tussen het nogal An
gelsaksisch georiënteerde Neder
land wordt snel duidelijk. Maar di
recteur voor gebiedsontwikkeling
Seguy ziet geen moeilijkheden op
duiken. Integendeel, laat hij via zijn
tolk weten, Maubeuge bezit een ta
lencentrum waar al veel inwoners
van de streek lessen volgen. Boven
dien kunnen Nederlandse onderne
mingen gebruik maken van bepaal
de fondsen om werknemers bij te la
ten scholen. Tijdens zo'n cursus be
taalt de overheid of een andere orga
nisatie het loon van de werknemers.
Bang voor concurrentie van de
andere Noordfranse steden Rijssel
en Calais is Seguy niet. Deze twee
steden concentreren zich op een
heel ander goederenpakket, zo zegt
hij. Bovendien bestaat er voor
Avesnes-Maubeuge een reeks van
gunstige financiële maatregelen die
ondernemers moeten lokken. Zo
kunnen de bedrijven voor een pe
riode van vijf jaar vrijstelling van
winstbelasting en andere lokale be
lastingen krijgen. De banken zijn
bereid om kredieten te verstrekken
tegen een gereduceerd tarief van 5
procent, tegenover ongeveer 11 pro
cent voor normale klanten. Ook
kunnen de bouwkosten tot dertig
procent gesubsidieerd worden.
Avesnes-Maubeuge heeft elke ar
beidsplaats hard nodig. Deze "toe
gangspoort tot Frankrijk" wil zich
ontworstelen aan de economische
crisis. Randolph Seguy is ervan
overtuigd dat dat gaat gebeuren:
"In oktober zullen wij zeer waar
schijnlijk de vestiging van een an
dere Nederlandse onderneming be
kendmaken, die voor een paar hon
derd arbeidsplaatsen kan zorgen".
De naam wil hij nog niet prijsgeven.
GENEVE De GATT-conferentie ter liberalisering van de wereldhan-
in Geneve, waarbij afspraken had- del. Het huidige gefaseerde onder
den moeten worden gemaakt over handelingsproces begon in 1986 in
de grotere handelsnaties verant- der over verschillende handelssec-
woordelijk zijn voor het al dan niet toren opgestelde ontwerpverdra-
Uruguay.
Met nog slechts vier maanden te
gaan naar de eindbijeenkomst zul
len extra inspanningen nodig zijn
om de beoogde verlaging van de im
porttarieven met gemiddeld 30 pro
cent te realiseren, zei Dunkel in een
toespraak.
Braks...tevreden
Braks tevreden
met superheffing
DEN HAAG (ANP) - De in april
1984 in de Europese Gemeenschap
ingevoerde superheffing om de
melkproduktie in te dammen heeft
goed gewerkt. Zij heeft geleid tot
een beperking van de zuivelover-
schotten en tot een belangrijke ver
betering van de inkomenspositie
van de melkveehouders.
Minister Braks van landbouw, na
tuurbeheer en visserij schrijft dit in
de Evaluatienota Superheffing, die
gisteren naar de Tweede Kamer is
gegaan. Hij erkent dat er ook bezwa
ren aan het systeem zijn verbonden,
zoals de starheid van het stelsel.
De heffing was bij de instelling in
1984 aanvankelijk voorzien voor
voorlopig vijf jaar. In februari 1988
is besloten het systeem te verlengen
tot 1 april 1992. Aanvankelijk moes
ten de Nederlandse melkveehou
ders die meer melk produceerden
dan hun quotum toestond over de
teveel geproduceerde melk een hef
fing betaling van 75 procent van de
EG-richtprijs voor een kilogram
melk. Met ingang van het in april
begonnen melkjaar 1990/1991 is de
ze heffing verhoogd tot 115 procent.
Varkenspest
De Belgische eerste minister
Wilfried Martens heeft gisteren in
Brussel bij Jacques Delors, de voor
zitter van de EG-commissie, hulp
gevraagd voor de Belgische var
kenshouders. De Belgisëhe var
kensstapel wordt al maanden ge
teisterd door de varkenspest. Vol
gens een Commissiewoordvoerder
heeft Delors toegezegd dat de EG-
commissie al het mogelijke zal doen
om de last voor de varkenshouders
en België te verlichten.
Koolcentrale
De oliemaatschappij Texaco is bij
de Raad van State in beroep gegaan
tegen het besluit van de regering
een kolencentrale op de Maasvlakte
te bouwen. Een eigen plan van het
bedrijf voor een kolenvergassings-
centrale op dezelfde plek werd vori
ge maand afgewezen. Texaco voelt
zich nu in zijn belangen getroffen.
Minister Andriessen (économische
zaken) zag niets in het plan van
Texaco, omdat de techniek nog niet
geschikt zou zijn voor grootschalige
toepassing.
liberalisering van de wereldhandel,
is gisteren geëindigd in bezorgd
heid, teleurstelling en ergernis. Di
recteur-generaal Arthur Dunkel zei
"zeer diep bezorgd" te zijn over de
kansen om spoedig oplossingen te
vinden voor internationale handels-
problemen.
De ontwikkelingslanden geven
de rijke landen de schuld voor het Op de laatste dag van de bespre-
gebrek aan vooruitgang. Dit heeft kingen deden de ontwikkelingslan-
de Braziliaanse delegatieleider, Ru- den de waarschuwing uitgaan dat dan
bens Ricupero, gisteren verklaard
namens de ontwikkelingslanden.
"We accepteren geen enkele verant
woordelijkheid voor deze gang van
zaken. De verantwoording ligt in
zijn geheel bij de rijke landen", al
dus Ricupero.
Dunkel, de hoogste functionaris
van de GATT (Algemeen Akkoord
over Tarieven en Handel), verklaar
de dat de tijd begint te dringen en
constateerde een gebrek aan poli
tieke wil om spijkers met koppen te
slaan. De nog altijd bestaande on
enigheid over zaken als de land
bouwsubsidies, de internationale
textielhandel en het patentrecht
hebben de kansen op het bereiken
van een definitief akkoord er niet
groter op gemaakt, aldus Dunkel.
De besprekingen van de Handels
commissie van de GATT in Geneve
golden als voorbereiding voor de
GATT-bijeenkomst in december
waar een pakket van 15 akkoorden
zou moeten worden ondertekend
"De ontwikkelingslanden willen
schillen tussen de Verenigde Staten hun frustratie en teleurstelling ui-
de Europese Gemeenschap
ten over het gebrek aan echte resul-
het afschaffen van de EG-subsidies taten. Dit is in tegenstelling tot de
de landbouw staan vooruitgang hoge verwachtingen die a
in de weg.
Terwijl de onderhandelingen in
Geneve vooral tot doel hadden om
handelscontroverses uit de weg te
is er weinig meer bereikt
bevestiging van reeds eer-
creëerd. De arme landen hebben
grote delegaties naar Genève ge
stuurd, maar die hebben niets te
doen", zei de Braziliaan Ricupero.
Hij verwacht dat daardoor de moei
lijkheden nog zullen worden ver
sterkt.
Ontwild^elingshulp
DEN HAAG (ANP) - De \»erkge-
verscentrales VNO en NCW vinden
dat minister Pronk van ontwikke
lingssamenwerking meer aandacht
moet geven aan de rol die het parti
culiere bedrijfsleven in ontwikke
lingslanden kan spelen. VNO en
NCW zeggen dat in een brief aan
Pronk. Uit studies van internationa
le organisaties blijkt volgens de
werkgevers dat particuliere onder
nemingen een essentiële rol vervul
len in het ontwikkelingsproces.
BUENOS AIRES (IPS) - Een Ar
gentijnse milieugroepering heeft
protest aangetekend tegen de
voorgenomen privatisering van
de nucleaire industrie. Volgens
de milieu-activisten is atoom
energie te gevaarlijk om overge
dragen te worden aan particuliere
bedrijven die er alleen in geïnte
resseerd zijn om winst te maken.
De Argentijnse regering is al
enige tijd bezig met een groot
scheepse privatiseringsoperatie.
Enige tijd terug ging het staatste-
lecommunicatiebedrijf Entel
over in particuliere handen, even
als een aantal staalbedrijven en
chemische industrieën. Ook de
nationale atoomindustrie Enace
staat op de nominatie om gepriva
tiseerd te worden, bevestigde Ma
nuel Mondino, president van de
Nationale Commissie voor
Atoomenergie (CNEA) onlangs.
Argentinië heeft twee kerncen
trales, Atucha en Embalse. Een
derde kerncentrale, de Atucha II,
is nog in aanbouw. Volgens Mon
dino is het de bedoeling een ge
mengde onderneming op te zet
ten met particulier kapitaal.
Volgens de Argentijnse Ecolo
gische Beweging is er maar een
manier om de kosten terug te
brengen in de nucleaire industrie
en dat is "bezuinigen op veilig
heidsmaatregelen". Zolang Ena
ce een staatsbedrijf blijft, heeft
kan de Argentijnse publieke opi
nie de onderneming ertoe dwin
gen afdoende veiligheidsmaatre
gelen te nemen, denkt de groep.
De miliebeschermers wijzen er
op dat de kerncentrale Atucha
langs de rivier Parana staat, die
uitmondt in de de golf van Rio de
la Plata, waaraan de hoofdstad
Buenos Aires ligt. Elke lozing van
radioactief water op de Parana
bedreigt daardoor de hoofdstad,
aldus de milieugroep.
BOUGLON Door de hittegolf van de afgelopen weken is het maïs in het zuiden
droogd. Als het niet binnen enkele dagen gaat regen zal de oogst volgens minister Naliet (landbouw) mislukken.
(fol
HILVERSUM (GPD/ANP) - Het
doek voor het Veronica-televisie-
programma Cash lijkt definitief te
zijn gevallen. De kort geding-rech
ter besliste gisteren dat de financier
van het programma geen geldig
contract heeft met het Japanse han
delshuis Mitsui. Daardoor komen
zowel de financierende stichting als
frankrijk volledig uitge- de producent Del Prado in financië
le problemen, waardoor een faillis
sement onafwendbaar is geworden.
Van onze correspondent
Jan Smit
ENSCHEDE - Het is niet alleen de
bandendivisie van Vredestein die in
moeilijkheden verkeert. Ook de re
sultaten van zusterdivisie Icopro
(laarzen, matrassen, fietsbanden)
zijn de laatste twee jaren achterge
bleven bij de verwachtingen. Maak
te het Vredesteinconcern in 1988
nog een bescheiden winst van bijna
8 miljoen (in 1987 nog 19,9 miljoen),
vorig jaar boekte het bedrijf een ver
lies van 26 miljoen gulden. Daarvan
kwam 14,1 miljoen voor rekening
van Icopro en 12 miljoen voor de
bandenfabriek in Enschede.
De raad van bestuur tracht uit de
rode cijfers te komen door allerlei
interne maatregelen' en verbeterin
gen. Bij de in grote moeilijkheden
verkerende bandendivisie kunnen
maatregelen niet uitblijven, zelfs al
meldt zich een nieuwe overname
kandidaat nu Kléber zich heeft te
ruggetrokken.
Het Vredesteinconcern als geheel
boekte vorig jaar een omzet van 592
miljoen. Dat was in 1988 nog 609
miljoen. De daling werd veroor
zaakt door verkoop van bandenspe
cialisten Hofka en Sampermans.
Wordt het resultaat van deze specia
listen buiten beschouwing gelaten,
dan steeg de omzet met 4 procent in
1989.
De bandendivisie in Enschede
(autobanden en landbouwbanden)
verkocht 10 procent meer perso
nenwagenbanden. De toename bij
de zomerbanden was vorig jaar
maar liefst 34 procent. Vredestein is
zich na enkele zachte winters wat
meer op die zomerbanden gaan toe
leggen, om minder afhankelijk te
zijn van de winterhanden, waarvan
de afzet in 1989 opnieuw sterk daal
de. Het uitblijven van streng winter
weer in Europa heeft voor het En-
schedese bedrijf meteen grote ge
volgen.
Hoop
In geld steeg de omzet in 1989 veel
minder. De oorzaak daarvan is dat
de prijzen van banden al een aar cal
jaren onder enorme druk staan. In
1987, 1988 en 1989 daalde de prijs
van zomerbanden met ongeveer 5
procent per jaar. Vredestein Ban
den heeft bovendien ondanks ver
dergaande automatisering (het En-
schedese bedrijf is zeer modern)
geen kans gezien de kostprijs te ver
lagen.
Volgens een vijfjarenplan zou het
Enschedese bedrijf elk jaar onge
veer 7 miljoen banden moeten ver
kopen. Daarop is de organisatie af
gestemd. Maar volgens markton
derzoek is er maar plaats voor een
afzet van 4,5 miljoen Vredestein
banden per jaar, terwijl er vier mil
joen worden verkocht.
Vredestein Banden is in de we
reld van bandenproducenten een
betrekkelijk klein bedrijf, al wer
ken er ongeveer 1400 mensen. De
verdergaande concentratie in de
autobandenindustrie maakt het
voor het Enschedese bedrijf moei
lijker op te tornen tegen grotere
concurrenten, die meer geld kun
nen uittrekken voor research, mar
keting en dergelijke.
De hoop was dan ook gevestigd
op overname door Michelin-doch-
ter Kléber, die eergisteren heeft af
gehaakt. Verkoop aan welke con
current dan ook, heeft grote gevol
gen voor het concern, dat dan min
of meer wordt gehalveerd. Er valt
een belangrijke verliespost weg.
Maar er zal ook rekening moeten
worden gehouden met flink boek
verlies. Er wordt uitgegaan van een
opbrengst van enkele tientallen
miljoenen onder de boekwaarde
van het Enschedese bedrijf, die
eind vorig jaar op 90,3 miljoen
stond.
Fietsbanden
Bij Vredestein Icopro steeg de afzet
van fietsbanden met 10 procent in
1989. Het bedrijf kampt echter wel
met een grote concurrentie van ban
den uit het Verre Oosten. Door de
droge zomer vorig jaar bleef het re
sultaat van 'laarzen' iets achter. Bij
regeneraat staan de prijzen onder
druk door de lage prijs van synthe
tisch rubber.
Het aandeel Vredestein heeft
flink te lijden gehad onder de nega
tieve berichten over het concern.
Het laagste niveau werd vorig jaar
bereikt op 5 september, toen de
koers 16 gulden was. Onder invloed
van overname geruchten steeg de
prijs per aandeel naar 25 gulden 50
eind januari. Na opschorting van de
handel in Vredestein afgelopen
woensdag, zakte het aandeel naar
een nieuw dieptepunt. Gisteren
werd rond het middaguur 14,50 ge
rekend voor een aandeel Vrede
stein. De grootste aandeelhouder is
overigens de Nederlandse staat met
46 procent.
De Stichting Educatief Effecten
en Beleggingsspel (SEEB) meende
een contract te hebben met het Ja
panse handelshuis Mitsui over het
opzetten van een gezamenlijke on
derneming die de internationale
rechten van het tv-programma te
gelde moest maken. Volgens de uit
spraak in kort geding was er wel
sprake van een intentieverklaring,
maar niet van een definitieve over
eenkomst.
Door de uitspraak loopt SEEB
drie miljoen gulden mis, die Mitsui
in het project zou stoppen, en kan
het aan de financiële verplichtingen
niet meer voldoen. Een van de be
drijven die daar de dupe van wordt,
is Del Prado Associates uit Am
sterdam, de producent van het pro
gramma, die nu zelf ook niet genoeg
geld heeft om de schuldeisers te be
talen.
Staking Spaanse
zeeleiden voorbij
AMSTERDAM (ANP) - De 32 zee
lieden van het Spaanse schip de
Laura Pando hebben gisteren hun
staking beëindigd. Tijdens een ver
gadering tussen de bonden voor
zeevarenden en de banken in Span
je, is besloten dat de banken de-be
manning voor zeker vier maanden
gage garanderen.
De bemanningsleden zijn gedu
rende een aantal weken in staking
geweest in Amsterdam. Zij hadden
een vordering van 457.000 gulden
op hun werkgever.
De lading graan, bestemd voor
een Amsterdamse koper, kan nu
worden gelost.
