'Albanezen hebben geen
last van zwaarlijvigheid'
Gronings kraakproces wacht lange nasleep
I REPORTAGE i
Albanese ambassadeur in Rome: iedereen is viij het land te verlaten
HOESTBUI
ZATERD \G 21 JULT 1990
in onze correspondent
Mar jon van Royen
ROME Een groot ijzeren hek.
Daarachter wat verweerde palmen,
en een wit marmeren engeltje dat
zijn beste tijd heeft gehad. De am
bassade van de Socialistische
Volksrepubliek van Albanië in Ro
me maakt dezelfde stoffige, verval
len en armoedige indruk als de
meer dan 4000 Albanese vluchtelin
gen die vorige week vrijdag aan
kwamen in de Zuiditaliaanse haven
van Brindisi.
Een vriendelijke, broodmagere
man van een jaar of 40 brengt mij
naar een muffe kamer met een le
vensgroot portret van de overleden
Albanese leider Enver Hoxha aan
de muur. In mijn hoofd hoor ik op
eens weer die uitgeteerde jonge
vluchteling in Brindisi die mij on
der zijn gerafelde hemd het kruis
liet zien wat hij op zijn borst geta
toeëerd had: "In Albanië zijn Chris
tus, Mohammed en God vervangen
door Enver Hoxha", zei hij. "Overal
waar we staan of lopen kijkt hij met
zijn blik op ons neer. De familie
Hoxha heeft in Albanië dezelfde
macht als de Ceaucescus in Roeme-
De miezerige ambassademan
met de ambassadeur 'himself. Hij
heet Dashnor Dervishi, is sinds
twee jaar in Rome, en zit al jaren in
de diplomatieke dienst. De man is
van een vriendelijkheid die bijna in
nemend is, maar over de situatie in
zijn land laat hij geen woord los. Het
is een grote, in sociaal-realistische
kleuren uitgevoerde fabeltjeskrant.
Ontspanning
We willen weten wat hij denkt van
zijn landgenoten die aan het begin
de maand met duizenden tege-
kenland en naar Joegoslavië, ge-
o pakt waren en vermoord door de
daarmee de behoefte van politie". Bij nader onderzoek bleek
dat vrijwel alle vluchtelingen in
Brindisi via een informeel informa
tiecircuit in Tirana gehoord hadden
de dood van deze 350 vluchte-
die er in de hele wereld te zien zijn,
de ontspanning tussen Oost
West, -
mensen om te reizen, en andere lan
den te leren kennen".
wijst me een stoel en vraagt dan of lijk de ambassades in Tirana zijn
ik koffie wil. Hij loopt weg in zijn
modderkleurige pak, van exact det-
zelfde 'snif als de vodden waarin de
vluchtelingen vorige week waren
gehuld: strak om de billen, olifants-
pijpen, en grote puntige kragen.
binnengevlucht om tot elke prijs
het land te verlaten. "Het zijn vrije
burgers", zegt de ambassadeur,
"die het recht hebben om het land
te verlaten. Zoals alle Albanese bur-
het recht hebben om het
Dus het regime in Tirana heeft de
ze mensen niets te verwijten, en ook lingen.
hun achtergebleven familieleden Volgens de jonge landbouw-
hebben niets te vrezen? "Oh nee", econoom vormde het bericht over
zegt de ambassadeur. "Ze hebben de moordpartij de directe aanlei-
misschien een beetje haast gehad ding voor een,sP°.Il^"^ demonstra-
om de ambassades binnen te ko- *ie Ya? meer dan 10.000 mensen die
men. De meesten zijn over de muur °P de historische datum van 2 juli in
naar binnen geklommen, en som- de ambassadewijk van Tirana zou
migen hebben de muur zelfs met zijn gehouden. "Toen de politie be-
auto's geramd, terwijl de deuren g°n te schieten en op de demon
van de ambassades gewoon open- stranten in te slaan, vond de bestor
stonden! Maar omgekeerd zijn het ming plaats van de ambassades",
ook de ambassades zelf geweest die vertelde de jongen. "De
deze situatie een beetje in de hand klommen over de muren van de
hebben gewerkt. Zo heeft bijvoor-
De Albanezen die vorige week in Brindisi aankwamen zijn 'geen vluchtelingen,
weggaan en ook terugkomen wanneer ze maar willen'.
Mode uit het begin van de zestiger land te verlaten. Iedereen is vrij om
jaren, maar dan heel vuil, heel oud te gaan en te staan waar hij wil. Ze
heel versleten.
Wanneer de man terugkomt met
twee kopjes koffie blijkt dat ik van
het begin af aan te doen heb gehad
mogen weggaan en ook terugko
men wanneer ze maar willen. De
plotselinge behoefte van deze men
sen om weg te gaan maakt onder
deel uit van de grote veranderingen
beeld de Duitse ambassade een politiegeweld. Maar de meesten van
paar dagen voor de stormloop laten °ns hadden deze vlucht allang in
doorschemeren dat ze in West- hun hoofd".
Duitsland behoefte hebben aan Een eerste conclusie die men uit
1000 buschaffeurs. Het is duidelijk dit verhaal zou kunnen trekken is
dat een aanbod om eens een keer in dat er in Albanië, anders dan in Roe
een ander land te gaan werken voor menië het geval was, zoiets moet be-
bassades om te ontkomen aan het iets wat in Albanië wel degelijk Iedereen kan zich vrij uitdrukken
veel mensen heel aantrekkelijk is,
net zoals dat voor u en mij zou zijn".
Maar mag nu elke Albanees die
het land uit wil weg, informeren
staan als een 'georganiseerd
cuit'Het woord 'oppositie' is hier
voor waarschijnlijk nog te groot.
Maar een soort netwerk waarlangs
Ja natuurlijk", zegt de ambassa- onderhands informatie wordt uitge-
deur. "Iedereen die dat wil kan een wisseld, en verboden boeken het
moet bestaan. en kritiek uitoefenen'
p Ter ondersteuning van zijn stel-
censuur ling haalde hij een nummer tevoor-
Bij de ambassadeur kregen we hier schijn van de Albanese partijkrant ring
geen directe bevestiging van. Hij 'Bashimi'. Naast een paar foto's van
ontkende dat er in Albanië censuur hardwerkende arbeiders, en een fo-
zou bestaan. "We kunnen natuurlijk t0 van de Italiaanse voetballer
niet alle boeken importeren en in Schillaci, laat hij me op de tweede
onze taal vertalen. Maar iedereen pagina een artikel zien onder de
mag lezen wat hij wil". Hij ontkende kop: de volksraad gaat niet in op de
ook dat er een oppositie is. "In onze werkelijke eisen van het volk. De
partij en ook daarbuiten wordt vrij- mensen hebben nieuwe oplossin-
uit gedisdussieerd. Een oppositie gen nodig. Zonder getreuzel
dus. Maar toch is het in Albanië
sinds 40 jaar streng verboden ge
weest om het land te verlaten. En er j
st^an nog steeds strenge gevange
nisstraffen op. Waarom is de rege-
bang voor vluchtelingen?
Terrasje
Het antwoord is kinderlijk naief.
"In elk land ter wereld is het verbo
den om illegaal de grens over te
gaan", zegt de ambassadeur. ",En
we wilden ook niet dat onze burgers
'legaal' de grens over gingen, omdat
munteenheid, de lek,
Astma was het, dat gieren van de
2CV boven de rest van de
verkeerschaos uit. Wat dat betreft
werd het hier al stiller op de wegen.
Sinds de produktie van de Franse
Eend in 1988 werd stopgezet, nam
het aantal Eenden sneller af dan
was verwacht. Minder gewaggel,
minder gegier.
Ook de protesten waren al snel
verstomd. Tenslotte zijn er nu
modernere, vluggere en geluidlozere
automobielen. Ook de boeren zijn
n iet ontevreden. Want voor hen was
de 2CV gemaakt. Als ze bij de tijd
zijn, rijden ze nu in een Landrover.
In 1935 gafCitroën opdracht tot het
bedenken van die
boerenautomobiel: 'Hij moet met
een snelheid van 60 kilometer per
uur 2 landbouwers op klompen, 50
kilo aardappelen of een ton kunnen
i. De esthetiek speelt geen
rol'.
Zouden boeren dat nu nog leuk
vinden om te lezen? 'Een boer op
klompen' heeft een beetje een
neerbuigende betekenis. En
waarom speelde 'esthetiek geen rol'?
Hebben (of hadden in 1935) boeren
geen gevoel voor schoonheid? Want
waar kwam het tenslotte op neer:
een soort auto voor twee paarden op
klompen, getrokken door twee
andere paarden en extra beladen
met 50 kilo aardappelen dan wel
met een ton. Een ton voor wat?
Dezer dagen waggelt ook de
allerlaatste Portugese Eend in
Mangualde van de lopende band.
Citroen had gehoopt dat stil te
kunnen houden. De firma schaamt
zich niet voorde2CV, maar vindt
wel dat de tijd niet heeft stilgestaan.
Dat betekent: geen heimwee en geen
gesnotter. Maar dat is juist wat
rond Mangualde de kop weer op
steekt. De media komen voor de
duizendste keer met de '2CV-
successtory'. In dat verhaal worden
de boeren gek genoeg zelden
genoemd. Er wordt net gedaan of
die Eend voor studenten ontworpen
was, voor jonge huismoeders of voor
de kleine man die geen geld had
voor iets beters dan die astmatische
hoestbui.
Onder de niet kapot te krijgen
enthousiastelingen voor de 2CV zijn
heel wat ecologen. En ecologen zijn
de aartsvijanden van de boer. Of
liever gezegd: de Franse boeren
kunnen die ecologen met hun
eigenwijze verhalen hoe het anders
en beter moet in de natuur wel
levend villen. Een beroemd geval
van ecologenwaanzin in de ogen
van de boer was het plan wilde
beesten terug te brengen in de
natuur. In de Vogezen was al jaren
geen lynx meer gezien. De ecologen
lieten er nieuwe lynxen los. In de
Cevennen zag je nooit een aasgier
meer. De ecologen zetten er zwermen
aasgieren uit.
De boeren waren des duivels.
Eindelijk liepen hun kippen,
kuikens en konijnen in vree en daar
moesten ze weer naar de markt voor
het kopen van dure hekken en
hokken.
De Franse boer gaat gebukt onder
het nationale misverstand dat alles
in Frankrijk beter is. Al is het waar
dat nog maar zelden de mesthopen
tot aan zijn voordeur liggen. Eii
naar de markt gaat hij voortaan in
een glimmende Japanner met
vierwielaandrijving.
Het drama van Mangualde is dan
ook niet dat er straks geen 2CVs
meer worden gemaakt. Oude 2CVs
zijn er nog genoeg. Door de
Wamines-Waggelecologie worden ze
paspoort krijgen. Het probleem
alleen dat er geen landen bereid
meer zijn om nog meer immigran
ten op te nemen. Van ons mogen ze
het land uit. Maar je zult ook een vi
sum nodig hebben om ergens an
ders een land weer in te komen".
Dictatuur
Opnieuw moet ik denken aan de
verhalen van de vluchtelingen in
Brindisi. Iedereen vertelde dat hij
of zij er al jaren van droomt de dicta
tuur in Albanië te ontvluchten. "De
collectieve bestorming van de am
bassades was een plan dat al maan
denlang leefde", vertelde een jonge
landbouweconoom me. "Op een ge
geven moment kreeg ik een tele
foontje van een vriend die zijn
dienstplicht vervult in de bergen in
het Oosten van het land", zo ging de
jongen verder. "Mijn vriend vertel
de me dat er 350 vluchtelingen die
te voet geprobeerd hadden te ont
snappen over de bergen naar Grie
land in worden gesmokkeld, dat is zoals u bedoeld is bij ons niet nodig, der tussenkomst van een logge bur- buitenland niet te wisselen is. De
aucratie. "Als dat geen openlijke
kritiek en discussie is!..", riep de
ambassadeur.
Daarna vroegen we naar de verha-
maatregel was dus een soort be
scherming van de burgers, zodat ze
niet in Griekenland of in Italië op
terasje zouden gaan zitten,
len die de vluchtelingen hadden er dan achter te komen dat ze de
Vluchtelingen op het terrein
verteld over jarenlange politieke
strafgevangenis en mishandelingen
die ze hadden ondergaan omdat ze
eerder geprobeerd hadden om te
vluchten. De ambassadeur sprak
toen plotseling over "georganiseer
de bendes van dieven en misdadi
gers" die er in Albanië zouden be-
Volgens hem zijn er in Albanië
'maar een paar politieke gevange
nen'. De rest bestaat allemaal uit
'gewone dieven en misdadigers' die
gedeeltelijk onderdeel zouden uit
maken van deze 'georganiseerde
bendes'. Volgens hem zouden veel
van de vluchtelingen in Brindisi
deel hebben uitgemaakt van deze
bendes. "En dat dit de 'werkelijke'
reden is waarom misschien velen
van hen
gezeten"
'Georganiseerde misdadigers'
koffie die ze besteld hebben niet
kunnen betalen, omdat hun geld
niets waard is..".
Het beeld van koffiedrinkende
Albanezen op terrasjes in het bui
tenland is niet alleen lachwekkend,
maar wordt bijna pijnlijk als men
bedenkt in wat voor staat van on
dervoeding en jarenlang gebrek de
paar duizend Albanezen waren die
we in Brindisi hebben gezien. Een
land zonder groente en fruit, met
een schrijnend tekort aan alles. Een
land waar alleen het brood niet op
rantsoen staat. De ambassadeur
geeft toe dat dit "het grote probleem
van de nabije toekomst van Albanië
is". "Maar omgekeerd", zegt hij la
chend, "hebben onze mensen geen
last van de zwaarlijvigheid en de
de gevangenis hebben vetzucht waaronder zoveel mensen
hier in het Westen te lijden heb
ben". Cynischer dan zo...
Van onze correspondent
Gijs Schreuders
De zware ongeregeldheden op 26
mei rond het Groningse krakersbol
werk in het Wolters-Noordhoffcom-
plex krijgen nog een lange juridi
sche nasleep. Met het vonnis dat de
arrondissementsrechtbank Gronin
gen deze week wees tegen 127 ver
dachten, gaan het Openbaar Minis
terie en de advocaten van de veroor
deelden niet akkoord.
De twee strafbare feiten waar de
strijd om draait, zijn omschreven in
de artikelen 140 en 141 van het Wet
boek van Strafrecht. Artikel 140 be
helst "deelneming aan een organi
satie die tot oogmerk heeft het ple
gen van misdrijven". Daar heeft de
Groningse rechtbank alle verdach-
vrijgesproken. De veroorde-
'Jk
"Cl-
STll
lp 1 i
bovendien voor definitief uitsterven !jngeni ;n de meeste gevallen tot
behoed. Nee: het drama wordt pas
acuut als de ecologen straks echt de
consequentie trekken uit hun
Zijn de Vogezen en de Cevennen
zonder kleine roofdieren verminkte
landschappen? Maar wat zijn de
wegen langs de Loire, de Lot en de
Dordogne dan zonder de
roofzuchtige Eend? Wat de boer van
die gedachtengang vindt, is
interessant om te weten. Ónder de
wielen van de Lelijke Eend hebben
immers al heel wat meer kippen het
leven gelaten dan in de klauwen
van aasgier en lynx.
weken gevangenisstraf, zijn uitge
sproken wegens het "openlijk met
verenigde krachten geweld plegen
tegen personen of goederen" (arti
kel 141).
Zowel het Openbaar Ministerie
als de verdedigers hebben "princi
piële bezwaren" tegen het vonnis.
Om diametraal tegenovergestelde
redenen. Er is in het kraakproces
ongetwijfeld een principe, een
rechtsbeginsel, aan de orde. De re
den hiervan is de bivakmuts. De po
litie kon niet vaststellen welke han
delingen op welke tijdstippen en
welke plaatsen door de individuele
betrokkenen precies zijn verricht.
Ons rechtssysteem kent geen col
lectieve schuld. Zuidafrikaanse toe
standen - groepsgewijze veroorde
ling wegens moord op grond van
aanwezigheid in een menigte- tij
dens de moord - zijn uitgesloten
dankzij het individuele schuldbe
ginsel. Maar als een strafbaar feit tot
stand komt door de samenwerking
van .meerdere personen, die stuk
voor stuk verwijtbaar handelen, is
er in elk individueel geval sprake
van strafbare deelneming.
Deelneming
Een aantal vormen van deelneming
die zich bij allerlei delicten kunnen
voordoen (zoals uitlokking, mede-
plegen en medeplichtigheid) zijn
strafbaar gesteld in het algemene
deel van het Wetboek van Straf
recht. Daarnaast kent de wet enkele
bijzondere vormen van deelne
ming, die in afzonderlijke delicts
omschrijvingen zijn vervat.
Artikel 141 levert een schoolvoor- ,.A
beeld: geweld plegen "met verenig- bank acbtte dlt v0°r f11* 127 bet™k"
de krachten". Het is achteraf vrijwel kenen bewezen. Ook degenen die
nooit vast te stellen wat iemands nlet eigenhandig geweld hebben
aandeel is geweest in bijvoorbeeld gepleegd, behoorden tot de v®re"
een massale vechtpartij. Volgens h'8de krachten Hun raadslieden
vaste rechtspraak van de Hoge «jn van mening dat de rechtbank
- --- - - - de werking van arti-
uitbreidt en via een
omweg alsnog een vorm van collec
tieve schuld erkent. Kunnen tot de
groep geweldplegers mensen wor-
Groningen duidelijk den gerekend die zelf niet ter plaat
bijvoorbeeld omdat zij
Raad is het bewijs van geweldple- aP fff
ging "met verenigde krachten" ge- ^141 te
leverd, zodra er vanuit een groep
geopereerd.
Dat
het geval met de krakers die slag le-
verden tegen de politie. De recht- het kraakpand broodjes smeerden?
16
Linda de Leeuw zat me op te nemen
met een blik die in felheid niet on
derdeed voor de oogopslag van haar
naamgenote in de jungle. Je moet
roofdieren die willen aanvallen,
recht in hun ogen kijken, had ik wel
eens gehoord. Niet zonder moeite
bleef ik strak terugkijken. En waar
achtig, na verloop van tijd veran
derde haar uitdrukking van venij
nig in geamuseerd. "Ben je een
p.d.?", vroeg ze met een zweem van
een glimlach. Wat was nou weer een
p.d.? Ach, natuurlijk. Een privé de
tective. Wat verward door het plot
selinge compliment antwoordde ik:
"Nee, een bankwezen. Eh... ik wérk
bij het bankwezen, bedoel ik. Afde
ling hypotheken, om precies te zijn".
Ze werd onmiddellijk weer waak
zaam. "Is die vriend van je ook een
bankwezen?".
"Ik knikte. Ze had tenslotte inge
stemd met mijn komst om iets van
me aan de weet te komen. "En Karin
wist natuurlijk iets van die vriend.
Daarom is hij nu bang te worden be
schuldigd van de moord. Vertel eens
op, wat had hij op zijn kerfstok?".
"Dat weet ik niet". Vermetel voegde
ik er aan toe: "En als ik het wist, zou
ik het'jou niet vertellen". Dat leek ze
te accepteren. "Ik kan er wel naar
EEN AVONDJE STAPPEN
Jan van Hout
roden", zei ze peinzend. "Jouw
vriend is een bankman die zijn
werkgever enige tonnen lichter heeft
gemaakt. Al dan niet met jouw
hulp". Ze keek me triomfantelijk
aan. "Heb ik gelijk of niet?".
Weer kwam ik haar een stukje te
gemoet: "Niet wat dat laatste be
treft...". "Ik wist het wel...". Haar
blauwgrijze ogen werden weer fel.
"En nu wil ik dat je zijn maam
noemt". Ik schudde mijn hoofd.
"Sorry", zei ik vroom, "maar dat
zou misbruik van vertrouwen zijn".
Ze verhief zich in haar volle lengte
van circa een meter vijfenzestig.
"Dacht je nou werkelijk, meneer De
Klerk", snauwde ze, "dat ik je hier
heb laten komen om braaf alles aan
jou te vertellen over mijn vermoorde
zusje om die zogenaamde vriend
van jou vrij te pleiten, zonder dat
daar iets tegenover moet staan?".
"Daar had ik op gehoopt", bekende
ik.
"Ik zal je een voorstel doen, me
neer de bankklerk". Haar hele hou
ding wees er op dat ze me een enor
me zak vond. "Ik noem twee namen
en als jouw vriend daar bij is, zegje
ja. Zo niet, dan is daar het gat van
de deur". Ze liep zonder op mijn in
stemming te wachten naar de perso
nal computer - een derde generatie,
zo te zien. Daar had ze tijdens ons te
lefoontje ook mijn naam op geregi
streerd. Ze drukte een paar toetsen
in en op het beeldscherm verscheen
een tekst die ik helaas op die afstand
niet kon lezen. Ze stond er een tijdje
kippig naar te staren, schoof het
beeld een eindje op en keerde zich
toen weer naar mij. "Steven Col-
land", zei ze streng. Ik hield mijn
mond stijf dicht, maar ik vreesde
dat het me niet helemaal was gelukt plan te verklaren dat hij zich die
mijn verrassing te verbergen. Ze avond en nacht bij mij amuseerde"
Nu kon ik mijn groeiende verba- ten bedenken met wie hij zich inliet,
rechtbank niet "het plegen
drijven tot oogmerk". Nee, het oog
merk was het behoud van het com
plex Wolters-Noordhoff. Een orga
nisatie van mensen die samen (of
met verenigde krachten) een mis
drijf plegen, is daarmee nog geen
criminele organisatie in de zin van
artikel 140. Niet voor niets spreekt
de wet uitdrukkelijk van "misdrij
ven" (meervoud), het criminele oog
merk móet op zichzelf een zekere
duurzaamheid hebben. De deelne
ming aan zo'n "duurzaam-crimine-
le" organisatie is terecht strafbaar
gesteld om bijvoorbeeld niet alleen
de heroine-koerier, maar ook de ba
zen achter de schermen te kunnen
pakken.
De toepassing van artikel iiu dij
ongeregeldheden in verband met
de ontruiming van gekraakte pan
den, is vporal omstreden wegens de
vrees dat het begrip "criminele or
ganisatie" het individuele schuld
beginsel uitholt. Het Openbaar Mi-
Dat rekt het begrip "deelneming" nisterie lijkt steeds minder moeite
behoorlijk op! te hebben met het ten laste leggen
In de ogen van het Openbaar Mi- van het oogmerk om misdrijven te
nisterie is dit helemaal geen pro- plegen. Te bedenken valt, dat het
bleem, omdat de krakers een orga- hierbij om pure voorbereidingshan-
nisatie vormden. Ook de rechtbank delingen kan gaan. Er hoeft nog
stelt vast dat er voldoende samen- niets gebeurd te zijn.
hang en structuur in de krakers- Langs deze weg kan "samenspan-
groep zat om van een organisatie te ning" tot strafbaar feit worden be-
kunnen spreken. Dus had volgens stempeld, iets waar de wetgever tot
de officier van justitie artikel 140 dusver nooit aan heeft gewild. Heel
moeten worden toegepast, zoals het huiverig stemt bovendien de ge-
Arnhemse gerechtshof al eens deed dachte dat het wetsartikel een poli-
in een strafzaak tegen de krakers tieke lading zou kunnen krijgen of
van het pand Mariënburch in als een repressiemiddel tegen bur-
Nijmegen. gerlijke ongehoorzaamheid of in
Terecht stelt het Openbaar Minis- het algemeen tegen actiegroepen
terie dat dit punt nu principieel
moet worden opgehelderd. Komen
de herfst spreekt de Hoge Raad zich maskerde stenengooiers vormen
r de Mariënburch-zaak uit.
me houden. In toen Linda ineens oud vuil voor hem 'Mafia'
i ik: "Ja". Beide r
'.Nog terwijl ze sprak, was de Het omstreden artikel 140 i
de
men figureerden in Karins rode toegangsdeur tot het vertrek geruis- strafwet opgenomen als speciaal
boekje. "Misselijk leugenaartje", loos open gegaan en zei een op de wapen tegen de georganiseerde cri-
siste Linda, terwijl ze katachtig op drempel verschenen, welverzorgd minaliteit, zeg maar "de mafia". Het
me toe liep. "Het enige wat Henkie persoon op zachte toon: "Hij liet jou js jn de praktijk de afgelopen jaren
Groeneboom met banken te maken niet in de steek, maar onze club, lie- herhaaldelijk gehanteerd bij de be-
geen tranen plengen rechting
heeft, is dat hij er geld van leent".
Vlak voor mijn stoel staande, nam
ze me nogmaals op van top tot teen.
"Jij bent dus het mannetje dat Hen-
kie's hypotheken regelt en zijn brou
werijkredieten. Heb je een goeie reis
gehad, helemaal uit Groningen?".
"Dat gaat wel", mompelde ik. "Hij
is precies het soort vent dat in staat
is Karins kluis open te laten breken
en haar en passant te laten vermoor
den", siste ze voor zich uit. "Tenzij
hij het eigenhandig heeft gedaan".
Ze staarde me weer aan. "En nou
heeft hij geen alibi en is jouw bank
bang dat, als hij gepakt wordt, Hen
kie niet meer aan zijn verplichtin
gen kan voldoen".
Ze had blijkbaar verstand van
bankzaken. Zoiets, ja", bracht ik
uit. "Nou, het spijt me, hoor", zei ze
onoprecht. "Maar ik ben niet van
ve. Laten we geen tranen plengen rechting van drugshandel, bank-
over een op drift geraakte kroegen- overvallen, aanslagen (het betrof de
koning...". uitlevring van een lid van de terro
ristische organisatie RAF), illegale
De wat fatterig aangeklede man gokcircuits en praktijken van kop-
in de deuropening had ongeveer pelbazen. Bij het nogal vage begrip
mijn lengte, maar was wel een stuk organisatie moet men in dit ver-
slanker en donkerder, met veel olie- band zeker niet denken aan een
achtige zwarte krullen die over zijn club met een reglement, een be-
smalle schedel golfden. "Als Groene- stuur en een ledenvergadering,
boom Karin heeft vermoord, moet maar aan de harde kernen van de
hij hangen", zei Linda, zonder naar onderwereld. Als rechtspersonen
de nu binnengetreden man te kij- (nv, bv, stichting, enz.) een delict
ken. "Maar Groeneboom heeft het plegen, bijvoorbeeld fraude in
juist niet gedaan", piepte ik, met bankzaken, dan zijn zij strafrechte-
schrik bedenkend dat ik ongewild lijk verantwoordelijk op grond van
een volstrekt onbekende verdacht artikel 51 van het Wetboek van
had. zitten maken. De vrouw stak Strafrecht. De bepaling over "crimi-
priemend een wijsvinger uit en boog nele organisaties" heeft daar geen
zich naar me toe: "Dan was het Ste- betrekking op.
ven Colland! Vertel op, wat weet je De krakers vormden een organi-
van hem?". satie, maar deze had volgens de
kennelijk een grote verleiding voor
het OM het zwaarste geschut in stel
ling te brengen, maar de kwaliteit
van het recht behoort onder alle om
standigheden voorrang te hebben.
Uit een oogpunt van vergelding -
maar dan letterlijk - is het voorne
men om de buitensporige schade te
verhalen op de geweldplegers,
waarschijnlijk doeltreffender dan
het gescherm met artikel 140. Maar
ook in toekomstige civiele procedu-
praktyken van kop- f?s ?.ver schadevergoeding zijn de
et noeal vaee beerin bewijsproblemen by voorbaat le-
vensgroot aanwezig.
De financiële claims tegen de kra
kers (alleen al door particulieren is
850.000 gulden gevorderd) staan in
beginsel los van de strafrechtelijke
procedure. Toch zal de afwikkeling
pas na een definitieve veroordeling
plaats kunnen hebben.
De eisers staan daarbij voor de in
gewikkelde opgave om de individu
ele aansprakelijkheid van de be
trokkenen vast te stellen. Daar zal
nog een taai gevecht voor het Ge
rechtshof in Leeuwarden over de
uitleg van de strafwet aan vooraf
gaan.
