Krachtcentrales naast speenvarken-imitaties
Bouw filmstudio's
in Almere vordert
Tweede jazzfestival Acket in Maastricht
Weinig hoogtepunten op North Sea Jazz, wel veel genoeglijks
César Franck
dynamisch op
orgel verklankt
Tekening
Margaret Lockwood overleden
maandaCT^ULHWU
PAGINA 17
Dizzy Gillespie: moeite met het beheersen
treden van de Bill Frisell Band, die
uit drie man bestond. Naast basgita-
rist Kermit Driscoll was dat Joey
Baron die op onnavolgbare wijze de
gitarist ondersteunde in zijn roman
tische verkenningen. Dat juist deze
band in de immense Statenhal
stond (capaciteit ca. 15.000 perso
nen) is alleen maar leuk, als je be
denkt dat deze hal meestal is voor
bestemd voor populaire pop- en fu
sion-acts. Frisell trok zich daar niets
van aan en maakte optimaal ge
bruik van de overtrokken dynami
sche contrasten van de hal om zijn
overpeizingen op de gitaar kracht
Hij te zetten. Soms leek het alsof er
een lieflijke country western hit
werd gespeeld, een ander moment
was de beer los met keiharde, dwar
se geluiden. Misschien dat Joey Ba
ron de in groten getale gekomen fu
sion-drummers voor eens en voor
altijd duidelijk heeft gemaakt hoe
het wel moet. Een strak ritme spe
len, en dat op willekeurige momen
ten, zo lijkt het, onderbreken met
even zo strakke breaks.
In memoriam
Terecht was er op de vrijdag ook
ruim tijd gereserveerd voor de for
maliteiten rond de uitreiking aan en
de concerten voor de winnaars van
de zogeheten 'Bird'-prijzen. De Ne
derlandse laureaat Ruud Brink was
helaas overleden. Maar de andere
twee winnaars waren er wel. Het
waren de Belgische gitarist Philips
Catherine, een makkelijke r
GPl>)
die net zo makkelijk met andere
musici lijkt samen te spelen als hij
met zijn gitaar weet om te gaan, en
tenorsaxofonist Stan Getz, die met
het Peter Herbholzheimer Orkest,
meteen liet horen waarom hij die
prijs verdiende. Een bijzonder mo
ment brak aan toen Catherine en
Getz en ontroerend in memoriam
voor Ruud Brink als duo opdroegen
in de vorm van 'Goodbye', een on
derschatte compositie van Gordon
Jenkins. Dat soort emoties zijn aan
Getz wel toevertrouwd. De vrijdag
avond werd afgerond door een
tweede optreden van het 'Arkestra'
van Sun Ra, die op donderdag nog
een voorproefje had mogen geven.
Gelukkig vond de orkestleider niet
dat hij precies hetzelfde program
ma moest afdraaien. Veel trommel-
werk en enigszins oudbakken
avant-garde warmden de overigens
smakelijke kliekjes van de vorige
dag op.
Davis
Miles Davis is een jaarlijkse terug
kerend fenomeen geworden in Den
Haag. Ditmaal speelde de maestro
zelf niet zoveel, veel werd overgela
ten aan de bandleden. De nadruk
lag op uitgekiende overgangen en
tempowisselingen, iets waarmee de
nieuw keyboardsspeler van de
band wel raad wist. Kei Akagi, een
Japanse, was een van de smaakma
kers van het Miles Davis-concert
met haar virtuoze spel en snelle wis
selingen, die welhaast schizofreen
aandeden. Ook door het solide spel
van Kenny Garrett (saxofoons) kon
den de Miles-liefhebbers tevreden
huiswaarts keren.
Glasnost-jazz
De zaterdag stond vooral in het te
ken van de drukte, die overal was,
behalve waar die, althans voor de
echte liefhebbers, er zou moeten
zijn, bij de nieuwe of niet eerder in
Nederland spelende artiesten. De
organsiatie had de Paulus Potter-
zaal verklaard tot gebied voor de zo
genaamde 'glasnost-jazz', muziek
uit Oost-Europa. Een leuk initiatief,
wel wat voor de hand liggend, en
verkeerd aangeduid, want de mees
te van de Oosteuropese acts ontwik
kelden hun concept reeds in het
Brezjnjev-tijdperk. Van deze forma
ties waren de interessantste de Bul
gaarse en Oostduitse afvaardigin
gen, respectievelijk het Raicho
Ivanov Rock-Jazz Orchstra en het
Helmut 'Joe' Sachse Quartet. De
Bulgaarse trompettist speelt mu
ziek die griezelig veel op die van
vroegere edities van de Miles David
Band lijkt, compleet met de rug
naar het publiek. Desondanks was
het optreden op zich al zeer do
moeite waard. De Duitse gitarist
Sachse kan in eigen land tot het
establishment gerekend worden.
Waarom dat was, bewees hij met
saxofonist Manfred Heling door
moeiteloos staaltjes van hun tech
nisch kunnen te presenteren.
Speenvarken
Was de zaterdag duidelijk de zwakst
samengestelde van de vier dagen,
de zondag beloofde het een en an
der. Allereerst was er het kwartet
van Herbie Hancock, Pat Metheny,
Dave Holland en Jack DeJohnette.
Vooral Pat Metheny bekoorde door
zijn onbevangen vindingrijkheid,
zowel op elektrische als akoestische
gitaar in concert, dat moeilijk te ca
tegoriseren valt wat stijl betreft. Het
ene moment dacht met publiek,
evenals bij Marsalis vooral op de na
men afgekomen, dat het een soort
fusion betrof, het andere ogenlik
werd het tegen wil en dank gevan
gen door het eerlijke improvisatie-
werk van de bandleden. Een tegen
valler was achteraf gezien het optre
den van het Dizzy Gillespie United
Nation Orchestra. Eerst werden en
kele oude stukken ten gehore ge
bracht ('Tin Tin Deo' en 'A Night in
Tunesia'), vervolgens werden aan
iedereen solo's uitgedeeld behalve
aan de leider zelf, die kennelijk
moeite heeft met het beheersen van
zijn instrument.
Desondanks waren er ook licht
puntjes in het vrij lang uitgevallen
concert van de trompettist met zijn
/grote orkest. Zo was er de ontwape
nende percussie-solo van de Brazi
liaan Airto Moreira, en de enigszins
voor de hand liggende schelpen-so
lo van trombonist Steve Turre. Het
is jammer dat Gillespie zelf niet in
zulke goede doen is. De trompet-
honneurs werden vooral waargeno
men door de Cubaan Artiro Sando
val, die in een wedstrijd speenvar
ken-imitatie Maynard Ferguson er
met het grootste gemak uit zou kun
nen spelen.
Ook al routineus was het optre
den van het Horace Silver Quintet;
goedbedoeld en naïef als immer.
Het Art Ensemble of Chicago was
ook al niet in beste doen, hoewel het
een en ander bijgetrokken werd in
het tweede deel van het optreden,
dat op zich niets nieuws in zich had.
De bijna legendarische drummer anders te brengen dan opgewonden
Max Roach probeerde met zijn dub- geïmproviseer op bop-akkoorden.
belkwartet (vier strijkers, sax, trom- Het resultaat was bijzonder aange-
pet, bas en drums) tenminste iets naam en mooi om naar te luisteren.
misschien af en toe gekunsteld, om
dat de improvisatiecontext sterk
gereguleerd werd. In de kleinere za
len was er gisteravond heel wat te
genieten bij de bands van Von
Chico Freeman, Marcus Roberts en
Roy Haynes. Vooral de laatste liet
merken dat hij in zijn veertigjarige
carrière weinig van zijn drum-trucs
verloren heeft.
Krachtcentrale
Een van de mogelijke apotheoses
was een optreden van het trio van
Cecil Taylor (er waren twaalf zalen
tegelijk in gebruik). Taylor is ook nu
nog de moderne pianist, waaraan
anderen gemeten worden. Waarom
dat zo is, werd al spoedig duidelijk.
De man is een emotionele kracht
centrale, die zich elke keer volledig
geeft en niet bang is om risico's te
nemen. Hij heeft een geheel eigen
piano-vocabulaire ontwikkeld. To
ny Oxley, de Britse slagwerker, lijkt
overigens een ideale partner voor
dergelijke concerten met zijn
enigszins nerveuze, maar zeer adap
tieve spel. Het North Sea Jazz Festi
val is elke keer een uitdaging voor
de energie van de muziekliefheb
ber. Vier dagen lang in een dergelij
ke opzet is wat aan de lange kant.
Natuurlijk, hoe meer, hoe groter de
kans datje iets goeds hoort, maar de
vraag is hoe goed je je nieuwsgierig
heid in bedwang kunt houden. Je
zou het een supermarkt kunnen
noemen, maar het heeft meer weg
van een tijdelijke stad. Het festival
- is een instituut geworden, waar Jan
tan Getz: in en Alleman graag op afgeeft, dus tot
memoriam voor volgend jaar.
Ruud Brink. KEN VOS
Drummer Art Blakey,
Hollands Hollywood over half jaar in gebruik
ALMERE (GPD) Een definitieve naam voor de filmstudio's van
First Floor Features, de produktiemaatschappij van Dick Maas en
Laurens Geels, is nog niet gevonden. Wel is op het bedrijventer
rein De Vaart in Almere-Buiten het gigantische achttien meter ho
ge houten geraamte, waarin onder meer de studio's komen, inmid
dels klaar. Op de rest van het complex moeten de produktiekanto-
ren, geluidsstudio, werkplaats en kleedkamers gerealiseerd wor
den.
Het North Sea Jazz Festival 1990 met onder
meer Branford Marsalis, Art Blakey, Bill Frisell,
Miles Davis, Sun Ra, Stan Getz, Philip Catheri
ne, Joe Sachse, Tomasz Stanko, Von Chico
Freeman, Herbie Hancock, Pat Metheney,
Dizzy Gillespie, Art Ensemble of Chicago, Max
Roach, Roy Haynes en Cecil Taylor. Gehoord
op 13,14 en 15 juli in het Congresgebouw, Den
Haag.
DEN HAAG - Het is weer achter de
rug. Vooral op zaterdag had de festi
valbezoeker het af en toe moeilijk,
toen de vele gangen van het grote
Congresgebouw hopeloos verstopt
konden raken door bezoekers die
de zalen binnenwilden en bezoe
kers die er juist uit wilden. Echte
hoogtepunten waren er niet veel,
maar het kan ook zijn dat deze re
censent door het grote aanbod juist
de leukste dingen gemist heeft. Ge
noeglijks was er in ieder geval vol
doende te beleven.
Na de rustige donderdag was het
vrijdag als vanouds. Die vrijdag be
gon zoals een goed festival te begin
nen, met een heuse verrassing,
waarvan er dit keer toch te weinig
waren. De organisatie mag gepre
zen worden voor de keuze van een
Australische band, Clarion Fracture
Zone geheten. Deze groep is om
twee redenen belangwekkend. Niet
alleen komen de musici uit het ver
re zuid-oosten en zijn zé nog jong,
het repertoire is, behalve misschien
dat van het Sun Ra Orkest tijdens
het festival, het meest gevarieerde
dat je je kunt voorstellen. Een front
line van een mannelijke en vrouwe
lijke rietblazer gekoppeld aan een
veelzijdige toetsenist bracht een
programma van originals dat het
ene moment tot de minimal music
gerekend kon worden, het andere
ogenblik tot de neo-bop. Het Bran
ford Marsalis Quartet daarna stelde
zeker niet teleur, al kon niet gezegd
worden dat Marsalis extra risico's
man met het overigens goed klin
kende materiaal. Even integer, als
voorspelbaar was het spel van de
Dave Bartholomew Band die per
fecte New Orleans dansmuziek
bracht voor een publiek dat kenne
lijk steeds minder van experimen
ten houdt.
Het gaat erop lijken dat de rhy
thm blues en fusion de 'echte'
jazz tijdens het festival subsidieert,
een effect dat de familie Acket
waarschijnlijk al vijftien jaar gele
den voor ogen stond, toen het eerste
North Sea festival voor veel minder
publiek georganiseerd werd. Die
zelfde vrijdag kon men overigens
ook getuige zijn van een weinig in
spirerende Gary Burton en banale
fusion van saxofonist Brandon Fiel
ds. Evenmin schokkend was het op
treden van het Billy Childs Quartet;
vakmanschap was het eerste woord
dat mij te binnen schoot. De manier
waarop de Britse saxofonist Court
ney Pine in de Engelse pers wordt
omhooggeschreven deed het ergste
vrezen voor zijn optreden.
Geheel onterecht was die vrees,
want Pine bracht stevige kost in de
volle Paulus Potterzaal, de hyperac
tieve drummer Mark Mondesir ten
spijt. Zoals verwacht kwam ook dit
maal de wereldmuziek om de hoek
kijken; 'black consciousness' hier,
Indiase invloeden daar. Pine liet het
in ieder geval als bevlogen tenor- en
sopraansaxofonist niet afweten.
Nog onderhoudender was het op-
'Hommage César Auguste Franck', con
cert door Daniel Roth op het Van den Heu
vel-orgel. Gehoord 14 juli in de Nieuwe Kerk
in Katwijk aan Zee.
KATWIJK Afgezien van enke
le belangrijke stukken voor orgel
en piano zijn de meesterwerken
van César Franck uit de laatste
twintig jaar van zijn leven. Mid
denin het hoogtepunt van zijn
scheppen (o.m. zijn 'Trois Cho
rals') stierf hij aan de gevolgen
van een ongeluk op straat. Hij had
nog maar kort tevoren voor het
eerst enig succes geboekt met zijn
strijkkwartet. Door een paar
vrienden slechts werd hij tijdens
zijn leven gewaardeerd, o.a. door
d'Indy, Duparc en Ropartz.
Dit gebrek aan belangstelling
ligt vooral aan het Franse muziek
leven van zijn tijd, dat voorname
lijk ingesteld was op de opera.
Hoewel Franck's bijnaam 'Maltre
angélique' was, was hij bepaald
geen 'ei' om het maar eens op zijn
Hollands uit te drukken. Ook
hartstochtelijk of heroïsch kon
Franck uitpakken, zoals in zijn
fascinerende, helaas enige, Sym-
phonie in d klein en in zijn 'Pièce
héroique en si mineur', het laatste
deel van 'Trois pièces' (1878) za
terdagavond nog te horen op het
Van den Heuvel-orgel in Katwijk.
Het is ongeveer honderd jaar
geleden dat César Franck stierf,
om precies te zijn 8 november
1890. Philip Roth, hoofdorganist
van het Cavaillé-Coll orgel jn de
St. Sulpice in Parijs, gaf vrijdag
en zaterdag twee concerten, ge
heel gewijd aan deze componist,
met vier magistrale werken van
zijn hand. Aandachtige luiste
raars volgden zijn spel nauwge
zet, verscheidene orgelliefheb
bers zelfs met potlood en parti
tuur voor zich.
Wat mij opviel aan Roth's inter
pretatie was zijn groot gevoel
voor dynamiek, steeds subtiel
zijn fortes en piano's doserend.
Klagelijke bijna weke melodie-
lijnen naast fors geplaatste ak
koorden, met genuanceerd ge
bruik van het zwelwerk. Een or
ganist die niet uit is op excessen,
maar die zich steeds laat leiden
door de muziek zelf, wat hem niet
altijd even makkelijk werd ge
maakt door de nu eenmaal wat
droge akoestiek van de Nieuwe
Kerk en de niet al te grote eigen
heid van de orgelklank. Het op
voeren van een zekere spanning
bij rusttekens, nét niet al te lang
of te kort (ook hier weer het sub
tiele doseren), zoals in de derde
koraal in la mineur, of het uitge
balanceerde poétische spel direct
in het eerste deel van de 'Trois
pièces' de 'Fantaisie' in la majeur
hield de luisteraar tot het laatst
toe in de ban. Niet voor niets be
haalde. Roth de 'Premier grand
prix de Chartres 1971' voor o.m.
interpretatie. L VAN DER SPEK
DEN HAAG (GPD) - Beeldend
kunstenaar en galeriehouder Wil
lem Snitker uit Heemstede voelt
zich de koning te rijk. Niet alleen
heeft hij de afgelopen vier dagen tij
dens het North Sea Jazz festival be
langrijke jazzacts als Max Roach en
John McLaughlin mogen presente
ren in het Tuinpaviljoen, maar hij
ontmoette ook zijn persoonlijke
held Miles Davis.
Snitker heeft alle werktekenin
gen die hij in de loop van zijn carriè
re als voorstudie heeft vervaardigd
vergaard in werkboeken. De kun-
stenaar-annonceur: "Ze dragen alle
maal het opschrift 'To Miles', zo gek
ben ik al jaren van die man. Paul
Acket luisterde toevallig naar een
kunstprogramma op de radio toen
ik dat vertelde en zei: die vent moet
ik hebben. Dat was al mooi, maar
het idee datje Miles ontmoet is een
droom. Ik gaf hem één van mijn
werkboeken cadeau, en vroeg hem
een ander voor mij te signeren. Hij
bladerde erin, zei-'That's beautiful,
man' en maakte voor mij zelf een te
kening".
In het vervolg zullen Snitkers
werkboeken niet langer het op
schrift 'To Miles' dragen. "Je be
grijpt dat deze gebeurtenis de ware
apotheose was".
Willem Snitker met de tekening
van Miles Davis. (foto gpd>
DEN HAAG (GPD) - Het gloed
nieuwe Maastrichtse MECC-ge-
bouw wordt op 2, 3 en 4 november
van dit jaar het decor van de eerste
editie van het Europe Jazz Festival.
Organisator Paul Acket, verant
woordelijk voor het North Sea Jazz
Festival, zet daarmee zijn tweede
jaarlijkse jazzevenement van inter
nationale omvang in ons land op.
Acket werkt voor het Europe Jazz
Festival samen met de Limburgse
provinciale overheid en de gemeen
te Maastricht in een nieuw op te
richten stichting. Eerder deed de
provincie Limburg al krampachtige
pogingen om het Holland Festival
naar het zuiden te lokken. De 69-ja-
rige Haagse impresario noemt acht
tot negen zalen van het MECC-ge-
bouw goed bruikbaar, waaronder
twee grote hallen. Acket: "Europe
Jazz krijgt een forse omvang, welis
waar niet zo groot als North Sea,
maar toch... Desnoods wijken we
ook deels uit naar Valkenburg".
In het najaar omvat het Europese
jazzcircuits al festivals van formaat
in Berlijn (de Jazztage) en Parijs,
maar is het kleiner in omvang dan
Opdrachtgevers Maas en Geels bo
den pers, financiers en Filmmakers
vrijdagmiddag de gelegenheid een
kijkje te nemen in het 'toekomstige
Hollywood van Almere'. Laurens
Geels noemde het gebouw ,,nog im
posanter dan op de maquette". Hij
toonde zich zeer tevreden over het
tot nu toe bereikte resultaat. Het is
de bedoeling dat de filmstudio, de
kosten bedragen ongeveer tien mil
joen gulden, begin 1991 klaar is.
Het totale gebied van First Floor
Productions op De Vaart is drieën
eenhalve hectare groot. Het groot
ste deel van het terrein zal gebruikt
worden voor de buitenopnamen.
De grootste studio krijgt een afme
ting van 35 bij 45 meter. De nok is
achttien meter hoog. Het bassin in
in de maanden juni en juli. Acket
heeft juist in de zomerperiode con
currentie gekregen van het Drum
International Jazz festival in Am
sterdam. "Voor Limburg kies ik
voor het najaar; juist om te bewijzen
dat het dan ook kan", zegt Acket
veelbetekenend. Voor het festival
in Maastricht staatook ondermeer
Miles Davis op zijn verlanglijst.
het midden is al klaar en kan wor
den gebruikt voor de wateropna-
De andere studio is 25 bij 35 me
ter. Vanuit een centrale, ruim vier
meter brede overdekte gang, de zo
geheten werkstraat, zijn alle ruim
ten toegankelijk. Het hele complex
kan onder alle weersomstandighe
den worden gebruikt, waardoor het
Filmbedrijf continu kan functione-
Architect D. Peek toonde zich
eveneens tevreden met de uitvoe
ring van zijn ontwerp tot dusver. In
eerste instantie had hij een ontwerp
gemaakt voor een plek in Amster
dam, maar door de aantrekkelijker
grondprijzen in Almere hebben
Geels en Maas uiteindelijk voor de
polderstad gekozen.
Het ontwerp is toen door archi
tect Peek aangepast. Ook de stilte
van het gebied is voor de Filmma
kers een reden geweest om de stu
dio in Almere te laten bouwen.
De eerste speelFilm die in Almere
zal worden opgenomen wordt waar
schijnlijk The Missing Diaries. Een
spectaculaire avonturenFilm van
Dick Maas, waarvoor hij, volgens
Geels, de ruimte buiten hard nodig
zal hebben.
Regisseur Dick Maas is bekend
geworden door de Films De Lift,
Flodder en Amsterdamned. Begin
volgende maand begint het duo
Maas en Geels met de opnamen van
Oh Boy, een komedie van Orlow
Seunke. De hoofdrollen zullen ge
speeld worden door o.a. Kees van
Kooten en Orlow Seunke.
LONDEN (Rtr/AFP) - De Britse
Filmactrice Margaret Lockwood is
gisteren overleden in een zieken
huis in Londen. Zij werd volgens
een woordvoerder van het zieken
huis 73 jaar. Volgens een filmency
clopedie echter werd zij in 1911 ge
boren.
Lockwoods carrière besloeg meer
dan vijftig jaar en zestig films, maar
bij het publiek werd zij bekend met
haar rol als vrouwelijke struikrover
die autowegen onveilig maakt in de
film .Wicked lady' met James
Mason uit 1945. De actrice viel op
met haar mooie, heksachtige ver
schijning en haar decolleté, wat er
toe leidde dat in de Verenigde Sta
ten de censor eiste dat de film op
nieuw werd opgenomen. De film
werd in 1983 i
gemaakt met Fay Dunaway.
Lockwood, die in Karachi werd
geboren en studeerde aan de Royal
Academy of Dramatic Art in Lon
den, speelde haar eerste theaterrol
in 1928 in ,A Midsummer night's
dream'. In 1980 stond ze voor het
laatst op het toneel in Londen.
Andere bekende Films waarin
Margaret Lockwood optrad waren
Lorna Doone', ,The Lady vanishes'
van Alfred Hitchcock, ,Night train
to Munich' en .The stars look down'.
In 1975 vertolkte zij de rol van de
stiefmoeder van Assepoester in
,The slipper and the Rose'. Lock
wood trouwde één maal, en
scheidde veertig jaar geleden.
