Geen proeven met
vrije winkeltijden
Het ei van 'De Zoew' is gelegd en niet stuk gevallen
Duitse tol tot na de zomer opgeschort
'Mijnbouwconcern heeft
Zuid-Afrika in handen'
Werkloosheid
in DDR en Polen
stijgt explosief
WK voetbal stuwt omzet
Grundig 46 procent op
Voorstellen De Zeeuw belangrijk voor landbouwoverleg
VRIJDAG 13 JULI 1990
ECONOMIE
PAGINA 3
Compromis kabinet over winkelsluitingswet
DEN HAAG (GPD) Gemeenten mogen niet experimenteren met vrije winkelsluitings
tijden. Een plan daartoe is definitief uit een wetsvoorstel gelicht, waarin een aantal over
heidsregels voor provincies en gemeenten worden geschrapt. Dat heeft premier Lubbers
gisteren verklaard na afloop van de ministerraad.
De PvdA had, gesteund door WD
en D66, het kabinet gevraagd om de
experimenten toch door te zetten,
ondanks een met alle betrokkenen
bereikt akkoord over de sluitingstij -
van Economische Zaken op de ge
meenten af te schaffen. In plaats
van de bestaande mogelijkheid tot
vrijstelling wegens plaatselijke om
standigheden, komt er een geineen
den. Het compromis, waardoor de telijke mogelijkheid tot vrijstelling, beeld Amsterdam,
winkels een half uur langer open
Die kan verband houden met toeris
me, grensovergangen en een be
perkte avondverkoop in avondwin
kels, overeenkomstig de situatie gen binnen
zoals die nu al bestaat in bij'
JOHANNESBURG (IPS) - In
Zuid-Afrika is grote beroering ont
staan door de mededeling van de
president van het Zuidafrikaanse
mijnbouwconcern Anglo American
dat zijn bedrijf een derde van de
aandelen bezit van alle aan de beurs
van Johannesburg genoteerde on
dernemingen. Anti-apartheidsgroe-
pen en vakbonden hebben onmid
dellijk aangekondigd dat zij zullen
aandringen op anti-monopolie
maatregelen.
De mededeling van Anglo Ameri
can president Julian Ogilvie-
Thompson kwam niet geheel vrij
willig. De uitgever van de publicatie
'Who owns who' in Zuid-Afrika be
weerde dat Anglo American 45 pro-
cent van alle aandelen op de beurs
van Johannesburg bezit. In reactie
daarop zei Ogilvie-Thompson dat
zijn bedrijf 'slechts' dertig procent
van de aandelen in eigendom heeft.
Dat betekent wel dat het bedrijf ver
regaande controle heeft over de he
le Zuidafrikaanse economie.
Anglo American staat bekend als
gigant met enorme investerin-
buiten Zuid-Afrika,
or het eerst dat de
i het
in Zuid-Afrika
Volgens het
a Anglo Ame-
dat ope-
werkelijke omvang van de bezittin-
duidelijk worden,
laatste jaarverslag
rican heeft het
reert via negen dochtermaatschap
pijen, het grootste deel van zijn in
vesteringen in de winning van goud
en uranium, 27,4 procent van het to
taal, gevolgd door investeringen in
mijnbouw (23,4 procent) en de win
ning van diamanten (19,2 procent).
Daarnaast heeft Anglo American
grote belangen in landbouw, verze
keringen en industrie. Voorname
lijk via zustermaatschappij Minorco
heeft Anglo American belangrijke
investeringen in het buitenland
waaronder andere Afrikaanse lan
den, Zuid-Amerika en de Verenigde
Staten.
Erfenis
Oppositiegroepen als het een mil
joen leden tellende Congres van
Zuidafrikaanse Vakbonden (Cosa-
tu), het ANC en de Communistische
Partij (CP) zijn geschokt door de cij
fers. Volgens hen heeft Zuid-Afrika
de meest gemonopoliseerde econo
mie in de wereld.
De secretaris-generaal van Cosa-
tu, Jay Naidoo, noemt het enorme
vermogen van Anglo American
"een erfenis die is gecreëerd door de
warme co-existentie tussen apart
heid en het bedrijfsleven". Een
post-apartheid regering zal maatre
gelen moeten nemen om deze sche
ve verhoudingen in te dammen, al
dus Naidoo. Als de beweringen
kloppen heeft Anglo American vol
gens de Cosatu-topman een vermo
gen van 130 miljard rand (ruim 100
miljard gulden).
Tito Mboweni van de economi
sche afdeling van het ANC zegt per
soonlijk ervan overtuigd te zijn dat
de bewering van McGregor klopt en
dat Anglo American niet 30 maar 45
procent van de aandelen bezit.
"Maar zelfs al is het 30 procent, dan
is dat nog te veel", aldus Mboweni.
Volgens Mboweni is de almacht van
Anglo American een voorbeeld bij
uitstek van de concentratie van eco
nomische macht in een minderheid
van de blanke bevolkingsgroep, die
op zichzelf weer een minderheid is
in het land.
Mboweni zei dat het ANC over
weegt voorstellen te doen om mo
nopolievorming te voorkomen,
maar dreigde niet met nationalisa
tie. "Je kan niet zomaar hun kan
toor binnenlopen en heel Anglo
American nationaliseren", aldus de
ANC-woordvoerder. "Zij (Anglo
American) vormen een belangrijk
deel van de economie en zijn niet
onze vijanden", aldus Mboweni, die
aankondigde dat alles in overleg
met Anglo American zal gebeuren
Ogilvie-Thompson verdedigde de
omvang van zijn bedrijf door te stel
len dat het nodig is om groot te zijn
wil een bedrijf kunnen concurreren
met buitenlandse concerns. Hij stel
de bovendien dat hij overheidsdeel-
neming in de mijnbouwindustrie
toe zou juichen.
is door het kabinet goedge-
inmiddels in de wet opge-
Het akkoord was voor het CDA
reden zich fel tegen experimenten
te verzetten, mede omdat daarmee
het winkelen op zondag mogelijk
zou worden. "En dat ligt heel gevoe
lig bij ons", aldus een CDA'er
Schartman, die het gedrag van de
coalitiegenoot veroordeelde.
Eerder dit jaar organiseerden de
vakbonden stakingsacties om latere
winkelsluitingstijden tegen te hou
den. Dit mondde uit in afspraken
dat het uiterste tijdstip van sluiting
kan worden verschoven van zes uur
tot half zeven op werkdagen en van
vijf uur tot zes uur op zaterdag.
Daarnaast voorziet het wetsont
werp in de mogelijkheid om de ope-
ningsduur per week uit te breiden
van 52 tot 55 uur. Ook wordt voorge
steld het toezicht van het ministerie
Heftige reactie
beurs Amerika
WASHINGTON (Rtr/KR-
F/UCN/ANP) - Uitlatingen van de
voorzitter van de Amerikaanse fe
derale banken, Alan Greenspan,
hebben de koersen op de rentege-
voelige obligatiemarkten zeer snel
doen stijgen. De Dow Jones op de
Newyorkse beurs Wall Street be
reikte gisteren een recordhoogte
(2969,80) met een winst van 15 pun
ten in de eerste uren van de handel.
In de Newyorkse valutahandel viel
de dollar bijna drie cent terug naar
1,8430 gulden. Op de Europese wis
selmarkten moest de dollar twee
cent vanochtend twee cent een ver
lies accepteren.
De verklaring van Greenspan is
volgens handelaren een teken dat plan ontvangen. Vier
de beperkingen op het lenen van
geld worden versoepeld, een lang
verwachte stap van de federale ban
ken. Greenspan verklaarde voor het
bankcomité van de senaat dat de fe
derale banken meer geld in het ban-
kensysteem moeten pompen om
het aantrekken van de rentetarie
ven te voorkomen. Na deze opmer
king konden de koersen op de obli-
gatiemarkt zeer sterk stijgen en
koopprogramma werden geacti
veerd in laatste handelsuren.
De 'Fed' houdt de «ituatie op de
kredietmarkt in de gaten om te
voorkomen dat de tarieven hoger
worden dan dat de federale bank
zou wensen. Greenspan zag geen al
gemene kredietverlu-apping optre
den, maar vond wel enkele aanwij
zingen in de vorm van het duurder
worden van commerciële leningen.
Ook de stijging van de olieprijzen
had een positief effect op de koer-
WARSCHAU/BERLIJN (Rtr) De werkloosheid in
Oost-Duitsland en Polen stijgt explosief. Het aantal
werklozen in Oost-Duitsland stijgt dramatisch nu de
verouderde industrie na de economisch eenwording
vanaf 1 juli het moet opnemen tegen de moderne wes
terse. De werkloosheid nam in juni toe met 50 procent
tot meer dan 142.000, maar volgens autoriteiten moe
ten deelarbeid en herscholing deze cijfers een halt
toeroepen voordat de Duitse eenheidsverkiezingen in
december plaats vinden.
De meeste ontslagen vonden in de industrie plaats
(66.799), gevolgd door de landbouwsector (19.505) en
handel (18.475). Verder werden er 7144 personen ont
slagen die werkzaam waren in het verkeer, zijn er
13.083 bouwvakkers werkloos geworden, en moesten
5769 arbeidsplaatsen in de gezondheidszorg verdwij
nen. In de andere bedrijfstakken gingen 51.000 banen
verloren.
De Oostduitse regering heeft honderdduizenden
werknemers buiten de werkloosheidscijfers weten te
houden door bedrijven te betalen om hen in dienst te
houden. Volgens een medewerker van het Oostduitse
ministerie van arbeidszaken, Max Daehne, ontvingen
222.000 werknemers een overheidspremie terwijl nog
eens 240.000 een aanvraag voor een dergelijke deeltijd-
premie hadden ingediend.
De werkloosheid in Polen is in juni met 125.000 ge
stegen tot 570.000 mensen. Daardoor is de werkloos
heid omhoog geklommen tot 4,2 procent van de be
roepsbevolking. Volgens het ministerie van arbeid
zullen binnenkort nog eens 300.000 mensen hun baan
verliezen bij zo'n 7000 bedrijven.
Aan het eind van dit jaar heeft Polen naar schatting
1,5 miljoen mensen zonder werk. Voor de invoering
van het bezuinigingsprogramma begin dit jaar ston
den nog geen 10.000 personen ingeschreven bij de ar
beidsbureaus. Volgens het ministerie zal een op de
drie families steun van het in oprichting zijnde sociaal
ier van de 11 miljoen gezinnen kun-
profiteren van het op 52 miljoen dollar begrote so
ciaalprogramma dat aan het eind van 1990 moet zijn
ingevoerd.
De bezuinigingsmaatregelen van de door Solidari
teit geleide regering hebben wel succes op het gebied
van de inflatie. In juni is de inflatie gedaald tot 3,4 pro
cent tegenover 5 procent in mei en 8,1 procent in april.
BERLIJN Oostduitse boeren protesteren tegen de daling van de levensstandaard, door
varkens los te laten bij het parlement. Zij kunnen hun produkten slecht kwijt als gevolg van
de economische hervormingen en de eenwording. (foto ap>
Economie kort
Straalvliegtuig
Fokker onderzoekt of er een markt
bestaat voor een straalverkeers-
vliegtuig met zestig tot zeventig
stoelen. Het nieuwe vliegtuig, in de
ze fase FAJ (Four Abreast Jet) ge
naamd, bestaat echter nog niet eens
op papier. De Four Abreast Jet (vier
stoelen op een rij) is zo ongeveer het
enige vliegtuig dat Fokker nog in
haar marktsegment kan bouwen.
Deeltijdwerkers
Deeltijdwerkers die minder dan
eenderde van de normale arbeids
uur werken, kunnen in de toekomst
toch aanspraak maken op het wette
lijk minimumloon. Het kabinet
heeft donderdag besloten een wets
wijziging van die strekking naar de
Raad van State te sturen voor ad-
HP/De Tijd
De vertrekkende directeur van het
Holland Festival, Ad 's-Gravesande,
wordt zeer waarschijnlijk de' hoofd
redacteur van de nieuwe weekblad
combinatie HP De Tijd. 's-Gra
vesande bevestigde gisteren dat hij
interesse heeft voor deze post en dat
hij daarover inmiddels gesprekken
heeft gevoerd met delegaties van de
redacties.
Telewerken
Er komt bij het ministerie van ver
keer en waterstaat waarschijnlijk
geen tweede experiment met tele
werken (thuiswerken met behulp
van moderne communicatie-appa-
ratuur), zo blijkt uit het personeels
orgaan Profiel van het ministerie.
Aan de eerste proef, die enkele
maanden geleden bij de rijksin
spectie voor het vervoer (RI\0 van
start ging, is bijna het hele beschik
bare budget van 750.000 gulden op
gegaan.
BRUSSEL (ANP/DPA) - Het Eu
ropese Hof van Justitie in Luxem
burg heeft gisteravond de Bondsre
publiek Duitsland opnieuw bevo
len de speciale vrachtwagentol op
te schorten. Daarmee bevestigde
het Hof zijn uitspraak van 28 juni.
De uitspraak is nog geen definitief
oordeel over het al dan niet rechts
geldig zijn van de Westduitse tolhef
fing voor vrachtwagens. Pas na de
vakantie zal het Hof in een procedu
re 'ten gronde' die rechtsgeldigheid
beoordelen.
De speciale vrachtwagentol had
op 1 juli moeten ingaan. Maar voor
het zover was, wendde de EG-com-
missie zich tot het Hof met het ver
zoek de Westduitse vrachtwagenbe
lasting op te schorten. De Commis
sie voerde aan dat de tolheffing dis
criminerend was omdat de West
duitse vervoersbedrijven een stuk
.van de tol gecompenseerd zouden
krijgen via een verlaging van de we
genbelasting.
EG-commissaris Van Miert voor
transportzaken kwam gisteravond
onmiddellijk met een reactie. Hij
toonde zich uiterst tevreden met de
uitspraak van het Hof. De Commis
sie lo-ijgt hierdoor de mogelijkheid
om op politiek niveau zeer snel een
oplossing te vinden voor de gelijk
trekking van de accijnzen op brand
stoffen en van de wegenbelasting,
zo zei hij.
Bonn wilde met het instellen van
de speciale vrachtwagenbelasting
de Gemeenschap dwingen snel
werk te maken van het op één lijn
brengen van de brandstofaccijnzen
en de wegenbelastingen in de
twaalf lidstaten. De Westduitse re
gering is van mening dat die uiteen
lopende accijnzen en belastingen
oneerlijke concurrentie in het Eu
ropese wegvervoer tot gevolg heb
ben.
"Ons geschil met de Westduitse
regering gaat niet over het principe
om de kosten voor de wegeninfra
structuur en de schade aan het
milieu aan te rekenen aan de ver
bruiker, maar wel over het feit dat
men de bestaande ongelijkheden
tussen de lidstaten niet kan weg
werken op een unilaterale en discri
minerende manier, zoals de West
duitse autoriteiten dat wilden
doen", aldus Van Miert.
De Westduitse minister Zimmer-
mann van verkeer zei dat de rege
ring in Bonn de uitspraak van het
Hof voor kennisgeving aannemen.
Zij zal zich op de eerstvolgende ka
binetsvergadering van 18 juli over
haar verdere stappen beraden.
Daarbij zal de regering
rekening houden met de belangen
van de Westduitse transportsector
als met de capaciteit van de infra
structuur en de noodzaak om het
milieu te beschermen. Op de Eu
ropese Commissie en de Minister
raad van de EG rust volgens minis
ter Zimmermann nu meer dan ooit
de plicht 'de kernkwestie van het
kunnen functioneren van het ver
keer in Europa' op te lossen.
LENINGEN De Amerikaanse
overheid heeft de banken in de Ver
enigde Staten opgedragen hun le
ningen aan Argentinië en Brazilië
drastisch te beperken. De banken
hebben de opdracht gekregen hun
toegezegde leningen aan Brazilië
met 2,9 miljard dollar te korten en
die aan Argentinië met 11 miljard
dollar.
NURNBERG (GPD) - De Duitse
fabrikant van audio- en video-appa-
ratuur Grundig weet de stijgende
lijn vast te houden. De wereldkam
pioenschappen voetbal hebben in
de afgelopen drie maanden voor
een toename van de omzet gezorgd
van niet minder dan 46 procent. Me
de dank zij lagere belastigen steeg
de winst in het boekjaar tot 1 april
1990 met 5 procent tot 147 miljoen
mark bij een omzet van bijna 3,8
miljard mark.
De vrij gunstige cijfers van de ra
dio- en televisiefabriek Grundig la
ten zich moeilijk vergelijken met de
situatie bij Philips in Eindhoven, zo
waarschuwt de voormalige Philips-
directeur Van Tilburg bij de presen
tatie van het jaarverslag. Terwijl
Grundig dit jaar de omzet tot boven
Premier China:
verzachten sancties
gaat niet ver genoeg
PEKING (Rtr/IPS) - De Chinese
premier, Li Peng, heeft voorzichtig
gereageerd op het besluit van de ze
ven geïndustrialiseerde landen in
Houston om de sancties tegen Chi
na te handhaven. In commentaren
daarentegen wordt een wat harder
standpunt ingenomen. Zo noemde
het officiële nieuwsagentschap
Nieuw China de slotverklaring van
Houston een inmenging in de bin
nenlandse aangelegenheden van
China.
Li Peng zei gisteren op een minis
tersbijeenkomst dat "de regering
nota heeft genomen van de bereid
heid van de G-7 om in de toekomst
de sancties tegen China te verzach
ten". Hij voegde daar evenwel aan
toe dat deze stap niet ver genoeg
gaat.
Westerse landen kondigden een
jaar geleden sancties tegen China af
uit protest tegen het militaire ingrij
pen tegen de studenten op het plein
van de Hemelse Vrede. De gevolgen
waren dat er een eind kwam aan of
ficiële leningen, militaire samen
werking en bezoeken op hoog ni-
De bijeenkomst van de G-7 be
sloot overigens wel leningen aan
China toe te staan om te voorzien in
de eerste levensbehoeften van het
Chinese volk.
De Japanse premier Kaifu nam
op de topconferentie een enigszins
afwijkend standpunt in en kondig
de aan dat Japan leningen aan Chi
na tot een bedrag van 5 miljard dol
lar die in 1988 al waren overeenge
komen, tussen 1990 en 1995 zal ver
strekken.
De Bondsrepubliek zal waar
schijnlijk begin volgend jaar finan
ciële en technische hulp aan China
hervatten, aldus de Westduitse mi
nister Warnke voor economische
samenwerking gisteren.
de 4 miljard mark denkt op te stu
wen, zijn deze cijfers voor 90 pro
cent gebaseerd op de verkooop van
consumentenelektronika. Op het
gebied waar Grundig in Europa ac
tief is, is de omzet van Philips we
reldwijd vier keer zo groot en wordt
nog bijna driekwart van de omzet
op andere terreinen geboekt.
Toch is al met al het rendement
op de omzet bij Grundig dit jaar
gezakt van 4,1 naar 3,9 procent
een percentage waar Philips al jaren
naar streeft. Van Tilburg geeft ech
ter toe dat dit rendement zo'n 2,5
procent zou zijn, wanneer geen ge
bruik gemaakt had kunnen worden
van belastingcompensatie voor eer
der geleden verliezen.
Philips stuurde als grootaandeel
houder in Grundig (31,6 procent)
halverwege de jaren 80 de eigen cri
sismanager H. Koning naar Nurn-
berg om zoals nu al drie opeen
volgende jaren blijkt de Duitse
firma van bankroet te redden. De
overige aandelen zijn in handen van
de Max Grundig Stichting (familie
en banken).
Van Tilburg ziet een stimulans
voor groei in Oost-Duitsland. In de
eerste paar weken sinds de mone
taire eenwording van de beide
Duitsland op 1 juli werd in de DDR
al voor 10 miljoen mark. De behoef
te tv's en vooral videorecorders zal
voorlopig aanhouden, verwacht
Van Tilburg. De Nederlander denkt
ook in Oost-Duitsland marktleider
te worden, evenals in Westelijke
deel.
Apparaten doen
slroomgebruik
weer toenemen
ARNHEM (ANP) Het stroomver
bruik per huishouden is vorig jaar
na twee jaar van stabilisatie weer
gestegen, zo blijkt uit het jaarver
slag van de VEEN, de vereniging
van distributiebedrijven van elek
triciteit.
Lag het verbruik per huishouden
in 1987 en 1988 nog op gemiddeld
2860 kiloWattuur, vorig jaar was dat
gemiddeld 2890 kilowattuur, een
stijging van bijna één procent.
Doordat ook het aantal huishou
dens toenam steeg het stroomver
bruik van alle huishoudens vorig
jaar met ruim twee procent tot 15,9
miljard kilowattuur.
Het stroomverbruik per huishou
den daalde gestaag tot 1987. Een
woordvoerder van de VEEN
schrijft dat toe aan het kleiner wor
den van de gezinnen. De stijging
van het afgelopen jaar komt vooral
door het aanschaffen van elektri
sche apparatuur als afwasmachi
nes, magnetrons en droogtrom-
mels.
GENEVE In Houston, waar eer
der deze week de regeringsleiders
van de zeven rijke landen (G-7) in de
wereld bij elkaar waren, hebben de
'De Zeeuw-papers' een belangrijke
rol gespeeld. De naam van 'De
Ziew' of 'De Zoew' ging de wereld
rond. Of er een doorbraak komt is
nog de vraag, zeker is wel de de
voorstellen van de Nederlandse
landbouwdeskundige dr. Aart de
Zeeuw een belangrijke rol zullen
spelen in de gesprekken over de al
heel lang bestaande handelsconflic
ten over de landbouw. Vooral de
Amerikanen hebben hartelijk zijn
discussiestuk omhelsd.
De Zeeuw is voorzitter van de
landbouwgroep binnen de GATT,
het in Genève gevestigde instituut
waar landen internationaal afspra
ken maken over de handel en over
de tarieven en andere (dikwijls be
schermende) maatregelen die daar
in gelden. De landbouw is één van
de veertien sectoren waarover 'de
GATT-landen nog dit jaar overeen
stemming hopen te bereiken.
De Zeeuw: "Je hebt toch altijd je
twijfels als je zo'n stuk hebt ge
schreven. Je hebt gepraat met aller
lei mensen, met de beleidsmakers
en met de boeren zelf in tal van lan
den. Heb je ze allemaal wel goed be
grepen? Heb je alle aspecten vol
doende naar voren laten komen?
Dat is dan toch je grootste zorg. Als
dan een aantal landen jouw stuk als
uitgangspunt wil nemen voor de
verdere onderhandelingen, dan is
dat heel bevredigend".
Kroon
De Zeeuw zal het ook als een kroon
op zijn carrière beschouwen als op
basis van zijn werk een doorbraak
wordt bereikt in de wereldhandel in
agrarische produkten. Als direc
teur-generaal van het ministerie
van landbouw heeft hij meer dan 15
jaar meegewerkt aan de Europese
landbouwpolitiek. Sinds 1982 zit hij
al de landbouwgroep binnen de
GATT voor.
In 1985 ondertekende De Zeeuw
de aanbeveling die mede de basis
werd voor de GATT-vergadering in
Punta del Este (de Uruguay-ronde),
waarin inderdaad werd afgespro
ken dat aan de handel eh vooral aan
de handelstarieven en andere maat
regelen moest worden gesleuteld.
Drieënhalf jaar is men nu verder
sinds Punta del Este en voor het
einde van het jaar moeten er in alle
veertien groepen afspraken zijn ge
maakt. Op 22 juli moeten de voorzit
ters van alle groepen met een stuk
komen op basis waarvan de GATT-
landen later dit jaar afspraken kun
nen vastleggen.
De Zeeuw heeft de gisteren be
gonnen vergadering waarin hij
steun zoekt voor 'papers', geen een
voudig stuk voorgelegd. De instem
ming van de EG-landen in het G-7
beraad om in het slotcommuniqué^
naar de 'De Zeeuw -papers' te ver
wijzen was maar zeer betrekkelijk.
En in de gisteren begonnen bijeen
komst van de landbouwgroep van
de GATT toonde zich ook menigeen
ongelukkig met de voorstellen.
Veiligheid
Toch verwacht De Zeeuw een door
braak. Hij gelooft ook sterk in het
nut van wat hij heeft voorgesteld.
Globaal komt het erop neer dat
thans bestaande maatregelen om de
eigen landbouwbedrijven te be
schermen, geleidelijk aan worden
afgebroken. Subsidies op export
zouden allengs verder moeten wor
den verlaagd en heffingen op in te
voeren goederen zouden moeten
worden verminderd en mogelijk
zelfs moeten verdwijnen. Daarnaast
zou er moeten worden gesleuteld
aan dat soort zaken als garantieprij
zen, minimumprijzen die een boer
altijd ten minste voor zijn produk
ten kan krijgen.
Het pleidooi is dat deze op de pro
dukten gerichte steunmaatregelen
worden omgezet in, waar nodig, on
dersteuning van de boer zelf. Meer
inkomensondersteuning als het
echt te dol zou worden, maar geen,
althans minder, produktgerichte
steun.
Ook De Zeeuw beseft dat steun
nooit helemaal zal kunnen verdwij
nen. Hij voelt best aan wat de Ja-
De Zeeuw: "Boeren hoeven niet bang te zijn".
(fot
panners niet rijk
landbouwgrond bedoelen als ze
een aantal van hun handelsbelem-
merende bepalingen zeggen te wil
len beschermen. Voor de helft
uit overwegingen van 'voedsel
veiligheid', van voedsel-zekerheid
graag zo houden.
Zo zal men er ook begrip voor
moeten hebben dat de Finnen hun
zijn voedselvoorziening is Japan af- boeren boven een bepaalde breed-
hankelijk van importen. Voor de an- tegraad niet graag zullen zien ver
dere helft kunnen de Japanners dwijnen. Door het klimaat kunnen
voor zichzelf zorgen. Dat willen ze ze in die streken maar een zeer be
perkte tijd iets telen en nauwelijks
concurreren tegen de wereldmarkt.
Maar uit milieu-overwegingen, bij
voorbeeld om te voorkomen dat een
gebied compleet verloedert, is het
ook volgens De Zeeuw alleszins
verantwoord om deze boeren een
steuntje in de rug te geven.
Zwiepend
De Zeeuw is ervan overtuigd dat de
prijzen op de wereldmarkt veel sta
bieler worden dan nu, wanneer ex
portsubsidies, importheffingen en -
beperkingen worden verminderd
en misschien zelfs afgeschaft. Dat
geeft de boeren ook meer zeker
heid. Ze zullen niet overgeleverd-
zijn aan op en neer zwiepende, la
biele markten en daarop geldende
prijzen. Volgens De Zeeuw hoeven
de boeren geen angst te hebben. En
als er wat verandert, zullen daar lan
ge overgangstermijnen aan verbon
den zijn. Hij denkt daarbij zelf aan
vijf tot tien jaar.
De Zeeuw is zelf zijn grootste
twijfels over zijn voorstellen al
kwijt. Hij heeft zijn ei gelegd en het
is niet stuk gevallen. Volgende
week hoopt hij te weten of zijn idee
ën door de GATT-leden worden ge
steund. In Houston is het aanbevo
len als uitgangspunt voor verdere
onderhandelingen. Maar een bekro
ning op een carrière zou het zijn
wanneer de belangrijkste onderde
len eruit de hoofdelementen wor
den voor het beleid van de GATT.
