Bouw in Groene Hart
kan het milieu sparen
Slechte economische situatie in Leiden
brengt veel randgroepjongeren voort
Onderzoeker van Amsterdamse universiteit:
Omgeving Schiphol onveilig
Ziekenhuizen testen aids-remmer DDI
Geen vakantie voor politie
VRIJDAG 13 JULI 1990
'DO/STA
PAGINA 15
REGIO Langs de hele Neder
landse kust is het mogelijk om
zonder gevaar voor de gezond
heid te zwemmen. Dat heeft re-,
cent onderzoek door Rijkswa
terstaat naar de kwaliteit van
het zeewater uitgewezen. Al
leen het water tussen de pieren
van IJmuiden is volgens Rijks
waterstaat van mindere kwali
teit. Een zwemverbod is echter
niet langer nodig, omdat bij
zwemmen geen onaanvaard
baar risico voor de gezondheid
bestaat.
Bij de analyses werd speciaal
Zeewater langs
hele kust schoon
gelet op de bacteriologische
verontreiniging van het water.
Gemeten werd de aanwezig
heid van ziektekiemen die een
risico kunnen betekenen voor
de gezondheid van zwemmers.
Ook de chemische verontreini
ging, de aanwezigheid van zwa
re metalen in het zeewater, gaf
geen reden tot het afraden van
Een woordvoerder van Rijks
waterstaat zei vanmorgen dat
de mate van verontreiniging
van de zee zeker niet is verer
gerd: "We kunnen zelfs van een
lichte verbetering spreken". In
totaal is het water op zeventig
plekken onderzocht.
Voor het eerst heeft Rijkswa
terstaat een speciale brochure
samengesteld over de kwaliteit
van het zeewater. De brochure
is verkrijgbaar bij VW-kanto-
DEN HAAG/LEIDEN/ALP-
HEN - Om het milieu te spa
ren moet het Groene Hart in
Zuid-Holland gedeeltelijk
worden bebouwd. Deze, op
het oog tegenstrijdige, con
clusie trekt de Vrije Univer
siteit in Amsterdam na een
onderzoek naar de economi
sche mogelijkheden van de
Leidse en Alphense regio.
Volgens de universiteit kun
nen de beide regio's zich
enorm ontwikkelen wan
neer de huidige ideeën over
het Groene Hart worden los
gelaten.
is daar echter onvoldoende ruimte
voor, en die ruimte zal onvoldoende
blijven als rijk, provincie en ge
meenten blijven vasthouden aan de
huidige omvang van de groene buf
ferzone in de Randstad.
Volgens onderzoeker Bruinsma
hebben de ideeën over het Groene
Hart de ontwikkeling van de Leidse
en Alphense regio de afgelopen
twintig jaar ernstig belemmerd. Als
raers en bezoekers gebruik zal ma
ken van het openbaar vervoer. Dat
betekent dat een betrekkelijk groot
deel van het gebied gereserveerd
moet worden voor parkeerplaatsen
en wegen. Belangrijk is ook de aan
leg van een glasvezelnet in de Leid
se regio. Veel ondernemers in dit
gebied verwachten een flinke groei
van de werkgelegenheid wanneer
dergelijke hoogwaardige tele-
In het blad Bedrijvig Beleid van de
provincie Zuid-Holland schrijft on
derzoeker F.R. Bruinsma van de
VU dat veel plaatsen in de Leidse en
Alphense regio zijn 'verworden' tot
slaapsteden. De werkgelegenheid is
er te klein om iedereen een baan te
bieden ook al is de economie in de
beide gebieden de afgelopen jaren
enigszins is gegroeid. Veel mensen
zijn daardoor aangewezen op werk
elders, wat een enorme hoeveelheid XEIDSCHENDAM - De zand'
wat meer de ruimte krijgen, kun- communicatie-structuur wordt
nen de twee gebieden uitgroeien tot J
hèt distributiecentrum van de
Randstad. Alphen zou daarbij een
hoofdrol kunnen spelen in de trans
portsector. Leiden, waar de hoe
veelheid grond hoe dan ook beperkt
blijft, zou zich nog meer dan nu het
geval is kunnen toeleggen op de za
kelijke dienstverlening.
Glasvezel
De bouw van grootschalige kan
toorcomplexen rond het Leidse sta
tion wordt door de onderzoeker toe
gejuicht. De gemeente moet er dan
wel rekening mee houden dat
slechts een gering aantal werkne-
Willen de twee regio's werkelijk
een kans maken, dan zal de aanleg
van de rijksweg 11-west en -oost
snel moeten plaats hebben. Voorts
moet de capaciteit van de provincia
le weg tussen Alphen en Schiphol
worden uitgebreid en het spoor tus
sen Leiden en Worden worden ver
dubbeld. Het volgens Bruinsma
'vrij wilde plan' om een goederen-
spoor aan te leggen Alphen en
Schiphol, is zo gek nog niet, stelt de
onderzoeker. De overslag per spoor
is vrij goedkoop en vergt weinig ex
tra tijd, en kan de wegen van en naar
Schiphol belangrijk ontlasten.
'Zandwinning in Meeslouwerpolder stoppen'
forenzenverkeer en dus milieu-v
vuiling met zich meebrengt.
Wil de overheid dat verkeer terug
dringen, dan zal zé bedrijven de mo
gelijkheid moeten bieden zich uit te
breiden of nieuw te vestigen in één
van de twee regio's. Op dit moment
ning in de Meeslouwerpolder
Dat schrijven milieugroeperin
gen aan de provincie Zuid-Holland.
Leidschehdam moet worden stop- Volgens hen is er niets terecht geko-
gezet zolang
r de zeldzame
i de toezegging dat
HAARLEM In delen van nenburg onder de onveilige
Zwanenburg, Aalsmeer en Am- norm komen te vallen. Een
stelveen is de kans om bedolven woordvoerder van de provincie
te worden onder neerstortend Noord-Holland zei gisteren dat
vliegtuig groter dan de kans de cijfers aanleiding geven een
slachtoffer te worden van een nader onderzoek in te stellen,
industrieramp. Deze gebieden Paniek over het resultaat is vol-
in de directe omgeving van gens hem voorbarig, omdat er
Schiphol halen niet de veilig- officieel nog geen veiligheids-
heidsnorm die voor woongebie- norm bestaat voor de omgeving
den in de omgeving van indus- van luchthavens. Hij wijst er op
trieën wordt gehanteerd. Voor dat voor verkeerswegen een
industrierampen wordt een norm wordt aangehouden van
kans van een op de honderddui- één op tienduizend. "Als je
zend als redelijk risico aan- Schiphol daarmee vergelijkt,
vaard. Bewoners van de omge- zijn de cijfers veel minder dra
ving van Schiphol lopen dus matisch", aldus de provincie-
meer gevaar. woordvoerder.
Dat is een van de conclusies
van het onderzoek dat in het ka- Ten aanzien van de luchtver-
der van de uitbreiding van ontreiniging rond Schiphol
Schiphol is gehouden. In de nog wordt verwacht dat bij verdub-
voorlopige conclusies worden beling van de capaciteit van de
de uitkomsten van het onder- luchthaven de concentratie van
zoek 'dramatisch' genoemd. Bij het schadelijke stikstofdioxide
de komst van een vijfde baan (N02)^mogelijk zal verdrievou-
zou een groter deel van Zwa- digen.
gels geen alternatieve opvang is. Er vervangend natuurterrein, de
is nog maar een klein stukje vogel- gelpias Starrevaart, zou worden
aangelegd. De plas is pas voor een
kwart gerealiseerd. De natuurbe
schermers vinden dat er met de
winning moet wordt gewacht totdat
deze helemaal af is. Als compromis
hebben zij nu voorgesteld dat de
zandwinning wordt voortgezet zo
dra vaststaat dat de vogelplas bin
nen een jaar is voltooid.
LEIDEN/UTRECHT Het Acade
misch Ziekenhuis Leiden is een van
de vijftien regionale aids-centra
waar vanaf half augustus het nieu
we aids-remmende middel DDI (di-
deoxynosine) wordt getest. Bij de
centra komen in totaal ongeveer
honderd aids-patiënten voor behan
deling met het middel in aanmer
king nu dit voor Nederland is vrijge
geven doof fabrikant Bristol-Myers.
Het Academisch Medisch Cen
trum in Amsterdam coördineert het
onderzoek, zo maakte de Amster
damse internist J. Lange gisteren
bekend. Het onderzoek moet uitwij
zen welk effect het medicijn heeft
en wat de beste dosis is. Het AMC
zorgt ook voor de distributie van
DDI. Voor het onderzoek komen
mensen in aanmerking die de ziekte
aids al hebben - of die wel klachten
hebben maar nog geen aids - en die
AZT (ook een aids-remmer) niet
goed verdragen door de bijwerkin
gen.
Ook AZL bij onderzoek betrokken
Overigens beslist het ministerie
een dezer dagen over de oprichting
van het Nederlands 'trial-centrum',
dat dergelijke onderzoeken moet
gaan coördineren.
De patiëntenverenigingen 'Act
UpJ' en de HIV-Bond hebben er
steeds - onder druk van acties - bij
de fabrikant op aangedrongen dat
DDI ook in Nederland beschikbaar
komt. Die toezegging is gisteren ge
komen. Volgens de Nationale Com
missie Aids-Bestrijding hebben bei
de organisaties een belangrijke rol
gespeeld bij die uiteindelijke toe
zegging.
DDI is net als AZT een middel dat
het virus in zijn ontwikkeling af
remt. Het zijn een soort fopmolecu-
len die zich inbouwen in het erfelijk
materiaal DNA van het virus en de
verdere aanmaak van DNA stop
pen. DDI en AZT zijn dus geen ge
neesmiddelen.' AZT is het enige
middel dat geregistreerd staat voor
behandeling van het aidsvirus HIV.
Bijwerkingen
De Verenigde Staten begonnen vo
rig jaar met onderzoek naar de wer
king van DDI. Eerste proeven ble
ken succesvol en leverden minder
bijwerkingen op dan AZT. Dat
laatste bleek later echter niet waar.
DDI heeft wel degelijk ernstige bij
werkingen zoals zenuwontstekin
gen en ontstekingen van de alvlees
klier (pancreatitis).
In de Nederlandse proef wordt nu
gekeken welke dosis de beste is.
Pas later komen ook combinaties
met AZT aan de orde. De internatio
nale wetenschap gaat zich in de
strijd tegen het aidsvirus steeds
meer richten op dergelijke combi
naties van middelen.
Volgens Lange is nog steeds on
duidelijk waarom AZT geheel ande
re bijwerkingen heeft dan DDI.
DDI wordt toegediend in de vorm
van een drankje maar in de toe
komst worden dat pillen. De Neder
landse proef maakt deel uit van een
internationaal onderzoek waarbij
ook het Verenigd Koninkrijk,
Frankrijk, Zwitserland en Australië
zijn betrokken.
De actiegroep 'Act Up!' is er zeer
gelukkig mee dat DDI nu ook in Ne
derland beschikbaar komt voor
aidspatiënten. De actiegroep dringt
er echter sterk op aan dat het Neder
landse trialcentrum er snel komt.
"Daardoor kunnen ook patiënten
uit Maastricht aan het onderzoek
meedoen en niet alleen uit Amster
dam", aldus een woordvoerder.
Ook internist Lange wacht met
smart op zo'n centrum, dat vermoe
delijk in het Amsterdamse AMC
wordt gehuisvest. Het geld voor
zo'n centrum moet bij het ministe
rie van WVC vandaan komen. Een
woordvoerster van dat departement
zei gisteren dat een dezer dagen de
beslissing zal vallen. "We staan po
sitief tegenover de plannen."
LEIDEN/REGIO - Nederland
telt meer en meer zwerfjongeren.
Kinderen die geen vaste woon- of
verblijfsplaats en geen vaste bron
van inkomsten hebben. Kinderen
voor wie het leven weinig meer
heeft te bieden dan rondhangen op
straat. De meeste zwerfjongeren
'wonen' in Den Haag, Amsterdam
en Utrecht. Leiden en de regio ken
nen nauwelijks echte zwerfjonge
ren. Het aantal zogeheten rand
groepjongeren is in de universiteits
stad en de omliggende dorpen ech
ter aanmerkelijk hoger dan het lan
delijk gemiddelde.
R. Bochardt, coördinator van het
Leidse Jongeren Advies Centrum
(JAC), heeft wel een verklaring voor
het geringe aantal zwerfjongeren
maar de reden van de stijging van
het aantal randgroepjongeren is
hem niet exact bekend. Randgroep
jongeren hebben in tegenstelling
tot zwerfjongeren nog enige zeker
heid in hun léven. Zij hebben een
dak boven hun hoofd al wisselen ze
nogal eens van verblijfplaats. Ook
hun inkomstenbron wisselt vaak
maar zij hebben tenminste geld.
Dat Leiden geen zwerfjongeren
kent ligt volgens Bochardt voor de
hand. "Er is hier simpelweg geen
ruimte voor deze jongeren. Op het
station of in de Haarlemmer- of
Breestraat kun je 's avonds niet in
een kartonnen doos gaan slapen
zonder dat het opvalt. Ook ont
breekt het bij het centrum aan flats
met portieken waarin je je lekker
kunt verschuilen". Leiden kent bo
vendien ook geen echt prostitutie-
circuit, voor veel zwerfjongeren el
ders een middel van bestaan.
Achterstand
Randgroepjongeren zijn er des te
meer. Naar de oorzaak hiervan kan
Bochardt alleen maar gissen. "Lei
den is aangewezen als onderwijs-
voorrangsgebied omdat sommige
onderwijs hier nogal te
Hulpverlening volgens JAC aanzienlijk verbeterd
JAC-coördinator R. Bochardt: "In de Breestraat of de Haarlemmerstraat, kun je r
in een doos liggen slapen".
l eenmaal niet onopgemerkt
wensen overlaten. Bovendien is de
economische situatie van veel ge
zinnen niet echt florissant. Een en
ander leidt tot relatief veel kinderen
met opvoed- en leerproblemen".
Bochardt schetst hoe een kind
een randgroepjongere wordt. "Een
kind dat op school niet best kan
meekomen, haakt af als hij op geen lisme"
enkele manier een duwtje in de rug
krijgt. Er zijn op school weinig mo
gelijkheden voor ondersteuning
omdat de klassen te groot zijn, het
onderwijs te veel prestatiegericht
en het aantal plaatsen in het spe
ciaal onderwijs te klein".
Zolang een kind thuis wordt ge
stimuleerd zijn best te doen of in elk
geval naar school te gaan, gaat het
meestal nog wel goed. Bochardt:
"Randgroepjongeren komen echter
veelal uit gezinnen waar de struc
tuur ontbreekt. Zij krijgen geen re
gels aangeleerd, het ontbreekt hen
aan waarden èn normen. Van enige
stimulans vanuit de ouders is .geen
sprake. Zodra zo'n kind op school
niet meer kan meekomen en de leer
kracht bemoeit zich er niet mee, laat
zo'n kind het erbij zitten. De ouders,
voor zover al aanwezig en ervan op
de hoogte, vinden dat wel best".
De vraag is of de aanwezigheid
van randgroepjongeren nu wel zo
erg is. Bochardt denkt van wel. De
jongeren zitten zichzelf in de weg.
Zij hebben er zelf niet voor gekozen
randgroepjongere te zijn, maar zijn
dit door omstandigheden gewor
den. De maatschappij ondervindt
bovendien nadeel van de 'bijver
schijnselen' van het aanwezig zijn
van randgroepjongeren. Kleine cri
minaliteit en vandalisme komen
veel voor. Bochardt: "Ze hebben
niet van huis uit begrippen als mijn
en dijn leren onderscheiden. Dat
leidt tot diefstalletjes. Verveling en
opgekropte woede jegens de maat
schappij uit zich dikwijls in vanda-
Hoewel de jeugdhulp verleners
zoals het JAC het nodige voor de
randgroepjongeren doen, dient vol
gens Bochardt een aantal zaken be
hoorlijk op de helling te worden ge
zet om tot een goed 'hulppakket te
komen'. Bochardt: "Hulpverleners
en onderwijsinstellingen moeten
niet alleen in hun eigen straatje den
ken als het gaat om de opvang van
en hulp aan jongeren met proble
men. Door onderling overleg kan er
een netwerk om de jongere heen
worden opgezet. De kans dat hij of
zij verloren loopt, wordt hiermee
veel kleiner".
Bochardt geeft een praktijkvoor
beeld: "Een randgroepjongere is
niet in een keer uit de problemen als
je hem onderdak biedt. Hij moet
ook een bestaan kunnen opbou
wen. Daarvoor is scholing of een
werkervaringsplaats nodig. Soms
heeft zo'n jongere ook behoefte aan
geestelijke begeleiding. Al die ver
schillende hulpverleners moeten
min of meer gaan samenwerken".
De politiek moet zijns inziens de
rechtspositie van de jongeren ver
beteren. Een 16- of 17-jarige heeft
volgens hem ten onrechte geen
recht op een uitkering.
Het JAC is al begonnen met de
'nieuwe manier van werken'. Zodra
een randgroepjongere zich aan
meldt neemt het JAC contact op
met de ouders en de school. "Dat is
niet om te dreigen, maar heeft uit
sluitend tot doel de jongere van alle
kanten te ondersteunen".
Er breken, zo schetst de coördina
tor, betere tijden aan. Leiden geldt
als onderwijsvoorrangsgebied wat
betekent dat een aantal scholen
meer mogelijkheden hebben om
jongeren die achterblijven op te
vangen. De sociale vernieuwing
geeft de jeugdhulpverlening en ini
tiatieven zoals het spijbelopvang
project meer (financiële) armslag.
Al met al is de coördinator optimis
tisch gestemd. "De jeugdhulpverle
ning is de laatste vijfjaar al aanzien
lijk verbeterd. Met dKe extra moge
lijkheden kunnen we nog weer een
hele stap voorwaarts doen".
0uö iteutoté
Honderd jaar,geleden stond er
in de krant:
- Op last van de rijksveearts
wordt door ambtenaren en poli
tie gewaakt tegen de ont
scheping van een karbouw (buf
fel), die zich aan boord bevindt
van het stoomschip „Gelder
land" der Rott. Lloyds in de
Spoorweghaven. Deze maatre
gel wordt genomen op grond van
dat de buffel uit Indië komt,
waar besmettelijke veetyphus
heerscht. Het (Her is bestemd
voor de Rotterdamsche dier
gaarde.
- Aan het stationsgebouw van de
Holl. Spoorweg te Schiedam
wordt een kunststuk verricht.
Daar het gebouw door den slap
pe grond was verzakt, heeft men
het aan vier kanten ontgraven
ter diepte van de funderingspa
len; thans is men bezig om het ge-
heele gebouw, door middel van
vijzels, gelijkmatig op zijn nor
male hoogte te brengen, wat
reeds voor een gedeelte met gun
stige uitslag is geschied.
- Bij het schuttersfeest te Berlijn
is een beker gewonnen door een
Hagenaar, den bekenden schut
ter Van Wijngaarden.
Vijf en twintig jaar geleden:
- De 100.000 voor 15 bejaarden.
Grote opwinding heerste er gis
teren in het Nieuw-Sint-Antho-
ny-Gasthuis in Leeuwarden, na
dat bekend was geworden dat
vijftien bewoners - allen heren
van boven de zeventig - de hon
derdduizend hadden gewonnen
in de staatsloterij. Het lot was
gekocht door de 76-jarige heer S.
ter Horst, die al 55 jaar mee
speelt in de Staatsloterij, maar
slechts éénmaal een prijsje van
vijf gulden had gewonnen. Hij
verklaarde (nog een beetje be
duusd): „Ik weet nog niet wat we
met het geld doen moeten..."
In het vakantieseizoen telt Noordwijk bijna 100.000 'inwoners'. Daar buiten bezoeken gemiddeld 15.000 mensen de vaak overvolle cafe's in ae
badplaats. foto Loek Zuyderduini
Badplaats heeft te veel cafés en te weinig agenten
NOORDWIJK - De badplaats
Noordwijk heeft in de zomer te
weinig agenten in dienst om het
hoofd te kunnen bieden aan wat
genoemd wordt 'recreatiecrimi-
naliteit'. Het probleem wordt nog
eens verergerd omdat Noordwijk
gezien zijn omvang te veel recrea
tiegelegenheden heeft. Dat zegt
korpschef E. Wegman van de
Noordwijkse politie in een reactie
op een onderzoek naar de bestrij
ding van deze vorm van criminali
teit.
De politieman wordt in zijn me
ning gesteund door de plaatselij
ke bestuurders V. Salman (loco-
burgemeester) en P. Barnhoorn
(toerisme). Volgens hen hebben
meer badplaatsen last van balda
dige jongelui, maar vinden ge
meentebesturen en andere be
trokkenen het vervelend om dat
al te hard in het openbaar te roe
pen. Barnhoorn: „We willen de
zaak goed in beeld krijgen. Er is
een platform geïnstalleerd waarin
behalve gemeente en politie ook
bewoners en ondernemers mee
praten over het bedenken van op
lossingen. We hopen dat we over
een klein jaartje een aantal sa
menhangende maatregelen kun
nen uitvoeren."
De bestuurders en de plaatselij
ke korpschef zijn het er roerend
5 dat
te
velende kanten is het dorp in zijn
ogen nog immer een „badplaats
met allure". Loco-burgemeester
Salman voegt er ironisch aan toe:
„Nee, het is hier heus nog geen
nig politiepersoneel op de been
gebracht kan worden. Van het 53
koppen tellende korps zijn er in
de weekeinden 18 mensen paraat.
Soms krijgen ze assistentie van
reservisten, maar bijstand uit an
dere korpsen is minimaal.
Salman: „In de zomer kunnen
we eigenlijk geen politieman op
vakantie laten gaan. Op sommige
momenten zou je bij wijze van
spreken graag een blik agenten
opentrekken, maar het blik is er
gewoonweg niet." Zijn collega
valt hem in de rede dat het niet al
lemaal hel en verdoemenis is in
Noordwijk. Want ondanks de ver-
Hinderlijk
Wegman heeft soms de indruk
dat andere plaatsen hun moeilij
ke jongeren in het weekeinde en
tijdens zomervakanties naar
Noordwijk „exporteren". Niet
dat Noordwijk in criminaliteit on
dergedompeld wordt, maar, zo
betoogt de politiebaas, geheel on
bekend is men niet met het feno
meen. „Wat wil je ook", zegt Weg
man op lichtelijk verongelijkte
toon, „in de acht zomerweken zijn
hier tussen de 75.000 en 100.000
mensen, terwijl Noordwijk maar
25.000 inwoners heeft. Eigenlijk
heeft Noordwijk voor zijn om
vang te veel horecagelegenheden.
En in de wintermaanden komen
er ook gemiddeld 15.000
op zaterdagavond."
De gemeente Noordwijk be
hoort met veertien Zeeuwse ge
meenten, vier Waddeneilanden
en Barneveld tot de plaatsen waar
via een project dat de criminoloog
Beke ontwikkelde. getracht
wordt de recreatiecriminelen te
gengas te geven. Momenteel pro
beert een onderzoekster van het
bureau-Beke de aangiftebereid
heid van de Noordwijkers te ver
hogen, zodat er een beter beeld
ontstaat van het vandalisme.
In Noordwijk komt het volgens
Wegman echter zelden tot ernsti
ge geweldplegingen. „Meestal
gaat het om diefstalletjes, bloem
bakken omgooien, vernielingen
in de bus, geluidsoverlast. Maar
wel vaak en heel hinderlijk. En
hoewel je in de buurt van cafés
nooit een grafstemming zult aan
treffen, moeten we wel proberen
dit soort problemen efficiënter
aan te pakken", vindt de politie-
