Centraal Nederland heeft geen
problemen met dienstregeling
DE TIJD,
VAN TOEN/
Vaste plaats in kankerzorg
voor psychosociale hulp
'HET HUIS AGTHOVEN: VEEL FRAAIJE EIJGENSCHAPPEN'
'Randstad moet op haar tellen passen'
MAANDAG 9 JULI 1990
DEN HAAG - Om de Randstad
goed te kunnen ontwikkelen als
toegangspoort tot Europa dienen de
betrokken overheden vaker de han
den ineen te slaan en duidelijke,
soms pijnlijke keuzen te maken.
Dat is een van de stellingen die in
november tijdens een symposium
in Hillegom aan de orde komt. Het
symposium omlijst het 150-jarig be
staan van de provincies Noord- en
Zuid-Holland.
De bijeenkomst in Treslong in
Hillegom wordt geleid door oud-mi
nister Nelie Smit-Kroes van Ver
keer en Waterstaat, die onder meer
minister Andriessen van Economi
sche Zaken, Schiphol-topman Den
Besten en mogelijk ook EG-com-
missaris Van Miert (vervoer) mag
verwelkomen. Het bedrijfsleven is
ruim vertegenwoordigd met des
kundigen uit onder meer de wereld
van het transport, de luchtvaart en
Grote drukte in Katwijk voor
spreekuur van sproetenbus
KATWIJK Regen, wind en la
ge temperaturen ten spijt, heb
ben afgelopen zaterdag toch 313
mensen een bezoek gebracht
aan de sproetenbus van het In
tegraal Kankercentrum West.
De bus stond opgesteld op de
boulevard in Katwijk aan Zee.
Negen van de 313 bezoekers
werden na de controle door de
specialisten van de bus doorge
stuurd voor nader onderzoek
omdat bij hen huidkanker
wordt vermoed. Het percentage
doorverwijzingen lag met drie
procent zaterdag hoger dan het
gemiddelde van vorig jaar
(twee procent).
De sproetenbus staat nog drie
zaterdagen opgesteld. Op 14 juli
staat de bus in Zoetermeer, de
zaterdag erna in Nieuwkoop en
de laatste zaterdag van juli in
Scheveningen. Iedereen kan
zich tussen 9.30 en 17.00 uur gra
tis laten controleren op huid
kanker.
Plan Integrale Kankercentra:
LEIDEN/UTRECHT - De psycho
sociale hulpverlener moet een vaste
plaats krijgen in de behandeling
van kankerpatiënten. Dat is nodig
omdat ongeveer 30 procent van de
ze patiënten met psychosociale pro
blemen kampt als depressiviteit,
isolement, relatiemoeilijkheden en
onbegrip op het werk en in de fami
lie. Bovendien mankeert er nu
nogal wat aan de opvang van deze
problemen.
Dat staat in een actieplan dat het
Integraal Kankercentrum West in
Leiden samen met acht andere cen
tra vanmiddag heeft overhandigd
aan staatssecretaris Simons (Volks
gezondheid). In het plan staat hoe
de psychosociale zorg binnen vijf
jaar een gelijkwaardige plaats kan
krijgen in de totale zorg voor kan
kerpatiënten.
Belangrijke ondersteuners van
patiënten zijn artsen, (wijk-) ver
pleegkundigen en professionele
psychosociale hulpverleners. Maar
ook ligt er een taak voor patiënten
verenigingen en vrijwillers, vinden
de kankercentra. Essentieel is dat
hulpverleners dergelijke proble
men zeer vroeg signaleren. Dat is
moeilijk omdat patiënten lang niet
altijd praten over wat ze bezig
houdt. Ook wordt van hulpverle
ners verwacht dat ze goed kunnen
OV-kaart levert
12,5 miljoen op
voor apparatuur
onderzoekers
LEIDEN - De 12,5 miljoen gulden
die vrijkomt door invoering van de
openbaar-vervoerskaart moet voor
een belangrijk deel besteed worden
aan extra apparatuur voor 41 be
staande onderzoekersopleidingen
aan de Nederlandse universiteiten.
Bij de Leidse universiteit komen
het centrum voor niet-westerse stu
diën en de afdelingen internationa
le betrekkingen en immunologie
voor extra geld in aanmerking.
Dit voorstel hebben de Neder
landse Organisatie voor Weten
schappelijk Onderzoek en de Vere
niging van Samenwerkende Uni
versiteiten aan minister Ritzen (on
derwijs) gedaan. De twee organisa
ties willen dat vier miljoen wordt
bestemd voor de internationale uit
wisseling van aio's en wetenschap
pelijk personeel.
Ritzen had gevraagd om een be
stedingsvoorstel van dit bedrag dat
hij extra ter beschikking van de on
derzoekersopleidingen wil stellen.
Slaapcursus voor
wakkerliggers
LEIDEN - Interzorg Holland, de
Riagg Zuid-Holland Noord en
een samenwerkingsverband
van gezondheidszorgsinstellin-
gen in dit deel van de provincie
hebben een draaiboek 'beter sla
pen' op de markt gebracht. Dit
boek geeft een overzicht van de
verschillende slaapcursussen
die beschikbaar zijn. Slaappro
blemen komen nog altijd op gro
te schaal voor. Uit onderzoeken
blijkt dat 20 tot 40 procent van
de bevolking klachten heeft
over een verstoorde nachtruèt.
Slaapmiddelen zijn, op de pil na,
bovendien de meest gebruikte
medicijnen in Nederland. Slaap
cursussen blijken een effectief
wapen te zijn tegen dergelijke
problemen. Gemiddeld 70 pro
cent van de deelnemers ver
klaart na afloop van zo'n cursus
beter te slapen en niet of minder
gebruik te maken van slaapmid
delen. Het draaiboek 'Beter sla
pen' is te bestellen bij Interzorg
Nederland, postbus 74,2700 AG
Zoetermeer; tel. 079-712200.
omgaan met heftige emoties van pa
tiënten. Volgens de kankercentra
ontbreekt deze vaardigheid nogal
De meest aangewezen hulpverle
ners na vroege signalering van pro
blemen zijn de maatschappelijk
werker of psycholoog in het zieken
huis, maar slechts weinig patiënten
worden op deze manier benaderd,
zo constateren de kankercentra.
Volgens het actieplan moet de pa
tiënt meer worden betrokken bij de
besluitvorming rond zijn behande
ling en zo mogelijk tijd krijgen om
gebeurtenissen te verwerken. De
huisarts is daarbij de 'rode-draadfi
guur', maar het is wel nodig om
voor deze arts richtlijnen te maken
over wanneer en waarom zij contact
moeten opnemen met de patiënt.
Verder moeten de deskundigheid
en vaardigheid van hulpverleners
en samenwerking worden bevor
derd. Ook moet er een integraal be
leid komen op het gebied van pijn
bestrijding en bestrijding van onge
wenste bijwerkingen van chemo
therapie. Om het plan uit te voeren
dient qlk Integraal Kankercentrum
er wel 'een extra medewerker psy
chosociale zorg bij te krijgen.
de telecommunicatie.
Als thema is 'Randstad: gateway
of randgebied' gekozen. Twee eco
nomen van de provincie Noord- J
Holland bereiden daarover samen
met het hoofd economische zaken
van Zuid-Holland drs. Th.L.N. We-
terings een artikel in het blad Eco-
nomisch-Statistische Berichten
(ESB) voor. Dat wijdt in het najaar
een themanummer aan de Rand
stad-problematiek.
De ambtenaren kunnen vrijuit
hun mening geven en mogen bij
wijze van uitzondering zonder be
stuurlijke c.q. politieke dekking
opereren. De econoom Tom Huis-
sen staat samen met Vincent Wou
ters garant voor de Noordhollandse
inbreng in het ESB-artikel. Hij licht
vast een tipje van de Randstad-slui
er op en zegt: "Er ontstaan zoge
noemde ontwikkelingsassen die
steeds verder in het achterland
doorlopen en waarlangs veel activi
teiten plaats hebben. Door het vol
ler worden van de Randstad dreigt
een voortgaande uitschuiving. Die
ontwikkeling moet je kritisch vol
gen want het mag nooit zo zijn dat
de Randstad daardoor een soort
herstructureringsgebied wordt".
"Bestuurders moeten aangeven
waar ze met de Randstad naar toe
willen. Met het oog op Europa 1992
moet de Randstad zich specialise
ren en een herkenbaar imago krij
gen. Om dat te kunnen bereiken, is
het nodig dat de betrokken overhe
den vaker gezamenlijk optrekken.
Gebeurt dat niet, dan gaan andere
regio's in Europa waarvan som
mige er nu al beter voorstaan ons
voorbij en dreigt het gevaar dat de
Randstad ondanks de aanwezig
heid van toppers als Schiphol en de
Rotterdamse haven wordt gedegra
deerd tot een randgebied".
MISDAADBESTRIJDING - De
Rotterdamse politie gaat samen
met de korpsen in de Rijnmond, in
Dordrecht en rondom Den Haag
vo'or 3,6 miljoen gulden het compu
tersysteem Octopus bouwen. Het
systeem is bedoeld om de georgani
seerde misdaad beter te betrijden.
Van de 36 bussen bleef slechts een hoeveelheid schroot c
Onderhoud
aan kabel-tv
OEGESTGEEST - Tien televisie
zenders en twee radiostations wor
den donderdag enige uren onder
broken. Dit gebeurt wegens werk
zaamheden aan het Oegstgeester
grondstation van het regionale ka
belnet. De onderbreking begint om
06.00 uur en duurt waarschijnlijk
tot 15.00 uur. De getroffen tv-zen-
ders zijn: TV-5, Worldnet 'America
Today', One World Canennel, CNN,
Veronique, Kindernet, Eurosport,
Sportnet, Super Channel en Film-
Net. Tijdens de werkzaamheden
zullen voorts de radiozenders Sky
Radio en Radio 10 niet te ontvangen
zijn.
Verlies van 36 bussen kan dank zij vakantietij d worden opgevangen
UTRECHT De grote
brand die vrijdagnacht een
stallingsruimte van streek-
vervoermaatschappij Cen
traal Nederland in Utrecht
en 36 daarin geparkeerde
bussen vernielde, heeft geen
gevolgen voor de reizigers.
Vanwege de vakantietijd
zijn er veel minder passa
giers. Hierdoor is de bus
maatschappij in staat toch
alle lijndiensten uit te voe
ren. In het weekeinde zijn in
allerijl uit andere vestigin
gen van Centraal Nederland
bussen naar Utrecht gere
den om de plaats van de uit
gebrande bussen in te ne
men.
De NZH, de andere maatschappij
die in deze regio het busvervoer ver
zorgt, heeft aangeboden een deel
van de busdiensten van de CN met
NZH-bussen uit te voeren, maar dat
bleek niet nodig te zijn.
Centraal Nederland wil na de zo
mer extra bussen huren van onder
meer touringcarbedrijven. De NZH
is bereid een deel van haar bussen
aan CN te verhuren. De verzor
gingsgebieden van Centraal Neder
land en de NZH grenzen bij de snel
weg A 4 aan elkaar.
Dat de schade zo groot is - de bus
maatschappij houdt het op 10 mil
joen gulden - komt omdat de bussen
in de stallingsruimte dicht opelkaar
geparkeerd staan. Als er één bus in
brand staat, slaat het vuur door de
hitte' vrij gemakkelijk over naar de
andere bussen. De brandweer kon
wel bijtijds een aantal op straat ge
parkeerde nieuwe bussen op veilige
afstand zetten.
Ook de stallingsruimte brandde
geheel uit. Er was juist toestem
ming gegeven om in de garage een
Sprinklerinstallatie aan te leggen.
De installatie zou in november wor
den aangebracht. Bij braijd treedt
Een ritje op de fiets door Leider
dorp in oostelijke richting, bij
voorkeur via het pad langs de
Rijn, brengt je bij het pittoreske
ophaalbruggetje over de Does.
Een honderd meter verderop is
het opeens heel landelijk.
Op het ogenblik, in de zomertijd,
liggen de huizen en boerderijen
links van de weg veilig opgebor
gen tussen de bomen,en de strui
ken, en de landerijen zijn uitbun
dig groen.
Aan de overkant van de Rijn,
waar slordig aaneengevoegd wat
huizen, schuren en bedrijfshallen
staan, is de beschaving van van
daag uitzicht-vervuilend aanwe
zig. Maar aan 'onze' kant kun je je
even een paar eeuwen terug wa
nen - niet overal trouwens, want
hier en daar zijn de vale bedrijfs
gebouwen de Rijn al overgesto
ken...
Het valt daardoor niet mee om
een goed beeld te krijgen van het
leven langs de Rijn in vroeger
eeuwen, zoals dat zich afspeelde
in en om de boerderijen en bui
tenplaatsen. Desondanks een po
ging hiertoe met de aandacht spe
ciaal op het buitengoed dat op de
stenen posten van het inrijhek
met de naam 'Agt Hoven' pronkt.
De eerste vermelding van Agtho-
ven dateert uit het eind van de
14de eeuw. Of het dan alleen een
samenhangend blok agrarisch
land is, of al een echte boerderij
met opstallen, is niet duidelijk.
Het zijn niet de geringsten in de
kleinstedelijke hiërarchie van
Leiden en Leiderdorp die we er
als bewoners aantreffen: een
schout uit Leiden; de heer Van
der Does, eigenaar van het kasteel
Ter Does (toentertijd vlak bij de
in de eerste zin genoemde brug
gelegen); een dijkgraaf van Rijn
land. Die trend zet zich in de vol
gende eeuwen voort, zoals we zul
len zien.
Kalkbrander
In het allereerste begin van de
18de eeuw gaat Agthoven, dat tot
op dat moment in handen was
van de weduwe van de Leider-
dorpse schout Van der Mark, over
naar drie broers: Paulus, Pieter
en Jacob van Lelyveld; zij kopen
het uit de nalatenschap.
Paulus was kalkbrander van be
roep, en zijn broers moeten soort
gelijke middenstanders/klein-in-
dustriëlen geweest zijn. Er komt
dus - vergeleken met de tijd voor
dien - ander publiek op Agthoven
wonen. Maar in de volgende gene
ratie wordt dat al weer rechtge
trokken: het blijkt een zoon van
Paulus, Pieter van Lelyveld, erg
Het huis Agthoven aan de Rijn te Leiderdorp.
goed te gaan in de kalkbranderij.
Hij verwerft in de nabije omge
ving het ene bedrijf na het andere.
Het is niet precies bekend, maar
wel heel aannemelijk, dat Van Le*
lyveld op Agthoven ging wonen
ver weg va
meringen.
Hij moet gefortuneerd geweest
zijn, maar wat hij ons in geschrif
te over Agthoven heeft achterge
laten, toont óns dat hij geen voort-
Dijkman)
ven de bezigheijt daartoe, dat ver
andering van tijdverdrijf geeft,
zoo zouden het voor diegeenen
die het naar mij gebruiken van
nuttigheyt konnen zijn: dat wel
mijn grootste oogmerk is".
LEIDSE
KRONIEK OVER
Nageslacht
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
om vandaaruit zijn concern te be
heren.
In de daarop volgende jaren, tot
aan het begin van de 19de eeuw,
blijft Agthoven eigendom van de
familie Van Lelyveld. Ze woon
den er niet zelf. Het pand, een
stoer, vierkant herenhuis, in een
voor deze streek niet onaanzien
lijk park gelegen en boerderij-
schuren aan het gezicht onttrek
kend, werd door hen verhuurd.
Ene Hermanus Voosterman - van
wie overigens niets bekend is -
was de eerste huurder, en hij
woonde 18 jaar in het grote huis,
gezette opleiding had genoten.
Maar daarmee is zijn "Onpartijdi
ge Beschouwing" niet minder in
teressant.
In 1764 schrijft hij onder meer:
"Door een verblijf van omtrent 16
jaaren op dit Plaasje verbeele ik
mij, beeter als andre daarover te
konnen oordeelen, temeer omdat
ik in een reeks van vijftig jaaren
zoo veele buitenplaatsen bezogt
hebbe". Hij laat ons niet in het on
gewisse waarom hij zijn beschrij
ving heeft gemaakt: "de reeden
die mij tot dit schrijven noopen
zijn zeer eenvoudig: want behal-
En dan gaat hij door met dingen,
die wij allemaal wel eens voor het
nageslacht zouden kunnen op
schrijven, om hen die na ons ko
men, een indruk te geven hoe wij
leefden aan het einde van de 20ste
eeuw: "Nu ga ik beginnen met het
huis. Dat heeft voor een landhuis
zeer veel fraaije eijgenschappen,
het staat rondsom in het geboom
te, en dies des zoomers koel, des
winters voor zwaar winden ge
dekt, het is zeer droog van vloe
ren en muuren die behangen zijn
in de drie kamers benenen". En:
..."de keuken is ligt en groot, als
de fornuizen onder de schoor
steen waren, zouden die van bee
ter gebruijk zijn, bij noordewin
den rookt het, maar een opletten
de keukenmeid kan dat veel ver
helpen met een glas open toe te
doen".
Veei aandacht besteedt Vorster-
man ook aan de boomgaard en de
moestuin - kennelijk was hij een
verwoed tuinier - en hij geeft al
lerlei aanwijzingen die voor een
toekomstige huurder van nut
kunnen zijn (zoals hij had be
loofd): "het 2e quartier aan de lin
kerhand daar eenige fijne appe
len en peeren staan heeft wijnig
zon voormiddags, door de Linde-
boomen de twee quartieren aan
de regte hand hebben vrugt-
boomen genoeg voor de keuken,
alleen hier en daar is wel een oude
boom uitterooijen en nieuwe te
planten... Laagstammen konnen
in deze quartieren niet groeijen,
behalven wat besseboomen om
de lindenshalven".
Aan het slot komt hij over het
boerenhuis te spreken. Men stelle
zich een deftige, gepoederpruikte
rentenier voor, die zijn dagen slijt
op Agthoven en veel bij anderen
op bezoek gaat: "het boerenhuis
op de plaats, zouden zommigen
daar liever niet zien, als gevende
wat onvrijheijd, maar de voordee-
len zijn daartegen zooals ik die
beschouwe zeer groot, en wel in-
zonderheijd voor die er woonen
en 's winters zoowel als zoomers
hun verblijf houden. Eerst geeft
het vrij veel gerustheijd voor aan
loop of onraad, ten anderen ver
maak van de koestal des winters,
het voeren, melk, boter maken, 't
kalven van de beesten, de warmte
van de stal, en andere bedrijven
van 't boerewerk is zeer aange
naam voor veel menschen... die
zijn fatsoen bewaard en er zig niet
al te familjaar nog al te groots bij
houd, kan er goed genot en ge
noegen bij vinden".
Slopershamer
Er hebben nog heel wat huurders
na Vorsterman van huis en tuin,
en van het contact met de boeren
familie kunnen genieten. Maar in
de tweede helft van de vorige
eeuw was er kennelijk niemand
die er nog iets in zag het inmid
dels al heel wat eeuwen oude he
renhuis op te knappen! Ook een
verbouwing halverwege de eeuw
had dat niet kunnen voorkomen.
Het "grote huis" viel onder de slo-
pershamer, de boerderij bleef ge
spaard.
De huidige bewoners zijn in 1980
begonnen met de boerderij op te
knappen - een jaar of wat geleden
waren ze klaar. Gekortwiekt, dat
wel, maar Agthoven bestaat nog
steeds.
L.D. COUPRIE
automatisch een omvangrijke blus
installatie in werking, waardoor de
schade waarschijnlijk tot één bus
beperkt kan blijven. Andere bussen
lopen dan hoogstens waterschade
op.
Derde keer
Het is de derde keer in ruim twee
jaar tijd dat op het Utrechtse terrein
van het Centraal Autobus Bedrijf
brand is ontstaan. In oktober vorig
jaar gingen enkele sloopbussen in
vlammen op. Twee jaar geleden
werden twee bussen die binnen
stonden, in as gelegd. Ook deze
branden zijn volgens de politie het
gevolg van brandstichting. De poli
tie heeft nooit een dader van de
brandstichtingen kunnen achterha-
len.
Het CAB is een onderneming van
de gezamenlijke oepenbaar-ver-
voersbedrijven in Nederland, die
reparaties en renovaties uitvoert.
Het CAB had de loods, waar de
brand is gesticht, als stalling aan CN
verhuurd. Het Gemeentëlijk Ver
voerbedrijf Utrecht heeft de gedu
peerde streekvervoermaatschappij
tijdelijk vervangende stallings
ruimte aangeboden.
- Naar de „Haarl. Crt." ver
neemt, heeft $e cantinehouder
op het Zendingsfeest van verle
den Woensdag op "Leyduin",
onder Vogelenzang, eene schade
geleden van een vijftien gulden
ten gevolge van de kwade prak
tijken van eenige oplichters, die
zelfs bij dergelijke feesten niet
schijnen te ontbreken. Gelijk
men weet, waren bij den canti-
ne-houder vouwstoeltjes te krij
gen; men deponeerde bij ont
vangst een gulden en ontving bij
het terugbrengen 75 cents terug,
zoodat de huur van het stoeltje
een kwartje kostte. Nu waren
echter aan de muzikanten ook
stoeltjes verstrekt, die: zij na af
loop van het feest eenvoudig lie
ten staan. En daarvan hebben
gauwdieven misbruik gemaakt.
Zij hebben nl. deze stoeltjes me
degenomen, aan de cantine in
geleverd en per stuk drie kwart
jes1 ontvangen, af schoon zij voor
af geen gulden hadden gedepo
neerd!
Vijf en twintig jaar geleden:
Europese primeur in Harder
wijk. Dartele dieren in dolfina-
Toeristisch Harderwijk heeft er
gistermiddag met het dolfinari
um een attractie bijgekregen. De
basins met de vier dolfijnen zijn
zelfs een primeur voor het Eu
ropese vasteland. Dat verklaart
dan ook wel de grote belangstel
ling, die voor de officiële ope
ning bestond. De vier hoofdper
sonen trokken zich in hun ver
warmde basin met kunstmatig
zeewater al bijzonder weinig
van die drukte aan. Zij toonden
nog slechts weinig van hun spec
taculaire capaciteiten. Maar
dat is anderszijds ook weer geen
wonder, want ze zullen door bio
loog Dudok van Heel nog hele
maal móeten worden getraind.
Thema op groot symposium Noord- en Zuid-Holland
