De tuin als
buitenkamer
van het huis
Neem eigen argumenten mee
bij kopen van een keuken
IBittektjc
Slakken
MAANDAG 9 JULI 1990
"De tuin bij het huis moet eigenlijk een buitenkamer
zijn. Niet alleen in de zomer moet het er goed toeven
zijn maar ook in de winter moet de tuin een gebruiks
ruimte zijn.
Bij de inrichting moet je daar rekening mee houden.
Een kronkelend paadje, een blikvanger zoals een
beeld en een waterpartij zorgen in alle jaargetijden
voor leven. Zo hou je voeling met de tuin", zegt de
Oosterbeekse tuin- en landschapsarchitecte Arda
door
John Benschop
Begin dit jaar won de Gelder
se een prijsvraag met haar
ontwerp voor een 'thematuin'
voor de Botanische Tuinen
van de Rijksuniversiteit
Utrecht. In haar ontwerp met
de titel 'Windgong' heeft Arda
Wijsbek tal van oriëntatiepun
ten voor visueel gehandicap
ten opgenomen. Geurende
planten staan daarbij als weg
wijzers op strategische pun
ten. Vogelbosjes en kleine wa
terpartijen vervullen dezelfde
functie op het akoestische
vlak.
Met deze aandachtspunten
speelde Arda Wijsbek goed in
op een van de belangrijkste
beoordelingscriteria van de
jury: de toegankelijkheid
voor bezoekers zoals blinden
en slechtzienden, lichamelijk
gehandicapten, kleine kinde
ren en bejaarden. Daarnaast
moest de nieuwe thematuin in
de Centrale Hortus gelegen
bij Fort Hoofddijk in de Uit
hof natuurlijk ook nog inte
ressant zijn voor de studen
ten.
Ook in haar ontwerpen voor
particulieren heeft Arda Wijs
bek veel oog voor detail en bij
zondere elementen in een
tuin. "Mensen moeten meer
spelen met de ruimte in hun
tuin. Vaak wordt de (beperk
te) ruimte niet goed benut.
Door verfijning, detaillering
en bepaalde lijnen uit te zet
ten, kun je de illusie scheppen
dat een tuin groter is". Vol
gens Arda Wijsbek neemt de
behoefte aan leven in de tuin
weer toe. "De serre aan huis is
ook weer terug van weg ge
weest. Dat stukje glasbouw in
huis maakt de overgang naar
de tuin kleiner".
Relatie
De tuinarchitecte combineert
graag de wat formelere tuin
waarin haagjes, prieeltjes en
bankjes te vinden zijn met zijn
tegenhanger, de ecologische
tuin met de wildere planten.
"Mensen zien een tuin toch
ook als een stukje presentatie.
Vandaar het formele. Maar er
moet ook wat wilde natuur
zijn waar maar af en toe corri
gerend in wordt opgetreden.
van bepaalde delen van de
tuin aangegeven en sugges
ties gedaan. Maar het kan
flexibel worden ingericht met
gewassen die op dat moment
in de belangstelling staan".
De entree en het eerste deel
van de tuin zijn bedoeld voor
cultuurgewassen. Hier vind
men onder andere de siertuin,
eenjarige zaaibloemen, bol-
lenkweek maar ook granen.
Bij de vijver is een nog geen
twee meter hoge heuvel; in de
detailbakken is te zien dat er
al bij dit hoogteverschil ook in
de groei tussen dezelfde plan
ten verschil is. In het tweede
deel van de tuin heeft Wijsbek
gekozen voor organische vor
men. De loop van de paden is
meanderend (rivierloop) en
de bedden zijn schelpvormig.
Dit is de sector van de wilde
planten met brem, bottelroos,
varens en bosbessen.
Op de terugweg via de ande
re zijde ligt de kruidentuin.
"Dit is eigenlijk de oudste
vorm van plantenkweek", al
dus Wijsbek. "De planten
werden vroeger door de ge
neeskundige faculteit ge
bruikt om pillen van te ma
ken. De universiteit was pas
haar kruidentuin in de
Utrechtse binnenstad kwijt
geraakt, dus kwam het mooi
uit dat ik zo'n tuin in mijn ont
werp had meegenomen".
Tuinarchi
tecte Arda
Wijsbek:
"Mensen moe
ten meer spe
len met de
ruimte in hun
tuin".
(Foto Hans
Het moet wel volgens een
plan maar met behoud van na
tuurlijke accenten, zodat het
uiteindelijk geen chaos of
wanorde wordt".
Arda Wijsbek probeert in
haar werk het karakter van de
mensen in een tuin vast te leg
gen. "Mensen weten vaak zelf
niet hoe ze hun tuin willen.
Door te kijken hoe men woont
en te praten over wat men met
de tuin wil kan ik onderlig
gende wensen aardig benade
ren. Al gauw krijg je dan het
'och ja, zo willen we het'. Er
moet ook een duidelijke rela
tie binnen-buiten zijn. Als
mensen burgerlijk wonen
moet je geen geraffineerde
tuin willen maken".
Een terugkerend element in
bijna al haar tuinen zijn de zit
plaatsen. Vaak heeft ze in één
tuin twee zitplekken gecre
ëerd. Eén bij het huis in het
wat formelere deel van de tuin
en één achter in de tuin. "Dat
is ook weer die relatie met het
huis. In de formele zithoek ga
je zitten met een groep men-
Verrassingen
De andere zitplek ziet de
tuinarchitecte meer als een
plaats waar iemand weer tot
rust en zichzelf kan komen.
"De tuin moet net als een huis
plekken bevatten waar je je
vrijer beweegt en waar je ge
nieten kunt van de vrije tijd".
De tuin wordt zo ook in twee
delen, een voor- en een achter
grond, gesplitst. "Dat kun je
met weinig middelen berei
ken. Een boom is al genoeg.
Je moet een tuin ook niet he
lemaal kunnen overzien. Er
moeten verassingen zijn".
Om optimaal van een tuin te
kunnen genieten pleit Arda
Wijsbek er ook altijd voor om
enkele voorzieningen te tref
fen. Een wateraansluiting
noemt ze bijna een absolute
noodzaak en verder buiten
verlichting en als er eventueel
plaats is een vaste barbecue.
"Dat wateraansluitpunt is
niet alleen makkelijk om de
planten te sproeien, maar je
kunt er bijvoorbeeld in de zo
mer ook een douchekop op
aansluiten. Lekker ontspan
nen buitenleven in de zon kan
ook veel stress voorkomen".
Windgong
Diezelfde gedrevenheid en
gevoel voor detail lag ook ten
grondslag aan haar ontwerp
voor de thematuin van de
Utrechtse universiteit. Alle
planten in de thematuin kun
nen in verschillende groei sta
dia bekeken, gevoeld en gero
ken worden. Boven de plan
ten komen vergrootglazen
voor detailbestudering. Ook
de wortelgroei van de planten
in de grond is zichtbaar door
dat het gewas op verhoogde
bedden is gepoot waartegen
een glazen wand is geplaatst.
De naam Windgong ver
wijst naar palen die bij elk ge-
wasbed staan. Aan de palen
hangen naast elkaar enkele
metalen staafjes die door
wind tegen elkaar worden ge
dreven en bij de minste bewe
ging geluid maken. Aan de
paal is een tekstbord beves
tigd met informatie zowel in
geschreven woord als in brail
le. Zo kunnen blinden zich
oriënteren en ook lezen wat
voor gewas daar staat.
Het ontwerp Windgong zal
zonder veel wijzigingen wor
den uitgevoerd en is medio
1991 voor het publiek toegan
kelijk. "Het heeft zo'n eigen
gezicht. Daar is moeilijk iets
in te veranderen zonder dat je
de essentie verliest", zegt Ar
da Wijsbek. "Blinden kunnen
natuurlijk niets zien groeien.
Daarom is het hier zo belang
rijk dat de tuin veel elementen
bevat voor het gehoor, en de
reuk- en tastzin. Eén van die
aspecten is de windgong, een
ander de bijenkast die het ein
de van de tuin aangeeft watje
weer hoort door het zoemen
van de bijen; ik heb bijvoor
beeld ook de zitbankjes alle
maal bij geurende bloemen
gezet".
De thematuin heeft een sterk
didactisch karakter. "Over de
inrichting en plaatsing van
planten heb ik niet hoeven na
denken. Wel heb ik de functie
Onder drie vriesladen en daarboven het koelgedeelte, waar
jan de deur vele malen per dag open moet. (foto gpd)
Van onze medewerkster
Thea Wamelink
Een keuken kopen met
alles erop en eraan,
waarin je niet alleen pri
ma kunt werken maar die
er ook prachtig uitziet,
dat kost behalve een flin
ke grijpstuiver ook veel
hoofdbrekens.
Noch de keukenruimte,
noch de portemonnee is
van elastiek, dus wordt
het vaak een zaak van
kiezen of delen, van prio
riteiten stellen. Maar het
is soms moeilijk op te
tornen tegen de argu
menten van vlot pratende
verkopers.
Omdat je zelf niet zo
thuis bent in de keuken
finesses en niet meteen
kunt beoordelen of hij
helemaal gelijk heeft dan
wel gewoon probeert u
wat meer te verkopen.
Laat ik u daaróm een
aantal minder bekende
argumenten in de hand
geven, die u kunnen hel
pen een juiste beslissing
te nemen.
Werkhoogte
Een veel verstrekt advies van
keukeninrichters is: een oven
op ooghoogte. Om te begin
nen dat woord 'ooghoogte'.
Volg je dat advies letterlijk op
dan moetje waarschijnlijk op
je tenen gaan staan om de juis
te tijd en/of temperatuur in te
stellen. Beter is installatie ©p
werkhoogte. Alleen het scha
kelpaneel, meestal boven de
ovenruimte, komt op oog
hoogte. Dan kun je gerechten
en schalen moeiteloos in en
uit de oven halen en via de ruit
goed bekijken hoe het er daar
binnen voorstaat.
Praktisch hoor, zo'n oven
op werkhoogte, maar de vraag
is natuurlijk wel of u hem veel
gebruikt. Hebt u een op hoog
te ingebouwde magnetron of
combi-oven die dagelijks en
kele malen wordt ingescha
keld, dan is dat erg plezierig.
Maar wordt bij u een oven al
leen benut voor de kalkoen
met Kerstmis en af en toe een
appeltaart, vraag u dan eens af
of er geen andere apparaten
zijn waarvan je op werkhoog
te meer nut hebt. Want in de
meeste keukens is er vaak
geen plaats om die oplossing
voor meer dan een apparaat te
kiezen.
De koelkast gaat vele tien
tallen keren per dag open of
dicht. Steeds vaker wordt een
koel/vriescombinatie aange
schaft, waarbij de vriesladen
zich achter de onderste deur
bevinden en het koelgedeelte
erboven. De vakman noemt
zoiets een upside-down-mo-
del.
En er ooit wel eens aan ge
dacht om bij aanschaf van een
afwasmachine dit apparaat
hoger te laten inbouwen? Het
in-en uitruimen van de machi
ne kan dan met rechte rug ge
schieden. Heel wat minder
vermoeiend.
Toekomst
Over de afwasmachine ge
sproken. Lijkt u wel wat, maar
ja, een complete keuken is
toch al zo duur... Misschien
stelt u die aankoop nog een
jaartje uit. Maar houd er
met het oog op morgen bij
de installatie van de keuken
alvast rekening mee. Door een
spoelunit te kiezen die boven
een 60 cm brede kast inge
bouwd kan worden. Onder
het spoelcentrum wordt
meestal een dubbele kast ge
pland. Door nu voor één kast
de totale hoogte vrij te hou
den, kunt u deze later simpel
vervangen door een afwasma
chine. Bezitters van zo'n auto
matische vaatwasser hebben
meestal voldoende aan één
spoelbak. Maar er zijn ook
heel slimme spoelcentra met
anderhalve bak en afdruipge-
deelte die boven een enkele
kast passen. En het comfort
bieden van een dubbele bak.
Open kasten
Als uw droomkeuken toch
een beetje boven uw budget
dreigt te gaan, heb je tegen
woordig ook een aantal voor
deliger inrichtingsoplossin
gen. Open kasten en vakken.
Schappen en zichtbare wan
den zijn vaak in hetzelfde ma
teriaal uitgevoerd als de fron
ten. Soms is het mogelijk om
later als zo'n open keuken u
niet bevalt toch voor deu
ren te kiezen. Neem dan bij
voorbeeld glasdeuren, want
dan kunt u blijven profiteren
van het fraai afgewerkte kas-
tinterieur. Wist u overigens
dat open kasten heel wat tijd
besparen bij keukenwerk?
Wanneer u geen deuren (of la
den) open en dicht hoeft te
doen bij het pakken of weg
zetten van spulletjes, werkt u
in doorsnee drie a vier keer zo
snel. De moeite waard.
Pannen
Bij de aanschaf van een kook
plaat (gas, elektrisch, glaske-
ramisch, halogeen, inductie)
komt de vraag; welke pan-
Open kasten en schappen zijn in dezelfde houtsoort afgewerkt als het werkblad, de deurlijsten,
zijwanden en het nispaneel. De open kasten kunnen later stofvrij worden afgewerkt met glasdeu-
ren (foto Gruco)
nen? De oven speelt ook mee
bij die keuze. Hebt u een con
ventionele oven, een solo-
magnetron of een combi-
Pannen voor ronde elektri
sche kookplaten moeten een
vlak afgedraaide bodem heb
ben. Dat is voor glaskera-
misch eveneens gewenst,
maar panbodems met een rib
beltjesstructuur zijn weer niet
geschikt. Omdat zich daarin
bijvoorbeeld korreltjes zand
uit groente kunnen nestelen,
waardoor mogelijk krassen
op de glasplaat ontstaan.
Kiest u voor een magnetron
dan kunt u hierin bepaalde
soorten kunststof, porselein,
aardewerk en glas gebruiken..
Geen metaal! Hebt u een
combi-oven, waarbij dus on-
der/bovenwarmte, hetelucht
of grill met de magnetron
functie gecombineerd kun
nen worden, dan liever geen
kunststof of andere niet-oven-
vaste materialen nemen. Je
hebt net de oven gebruikt en
wilt dan alleen met magne
tron iets opwarmen. En ver
geet dat de zojuist uitgescha
kelde oven nog bloedjeheet is.
Een ramp met kunststof en
riskant met porselein of glas.
Om vergissingen te voorko
menis het handiger te kiezen
voor serviesgoed van oven
vast glas dan wel steenachtige
materialen. En die kun je
meestal zo van de oven/mag
netron op tafel zetten. Heb je
veel minder pannen nodig.
Een pan met metalen bo
dem is per se nodig als u een
inductie kookplaat wilt, die
werkt volgens elektromagne
tische principes. Momenteel
nog een vrij kostbare aan
schaf, maar voor mensen met
een handicap (geen gevoel in
de handen) bijzonder prak
tisch. De kookplaat wordt al
leen heet op die plaatsen waar
het metaal van de pan ermee
in aanraking komt. Haal je de
pan weg dan wordt er geen
warmte meer ontwikkeld.
Aangezien de plaat om de pan
heen koud blijft, kan wegspat-
Om royale ruimte te scheppen op een beperkte ruimte worden
steeds slimmer vormgegeven bouwunits ontwikkeld. Door de
diagonale vorm van de grote bak kunnen aan de voorzijde toch
grote pannen worden gespoeld, hret extra afgietbakje is bijzon
der handig. (foto gpd)
I brandt. Ook weer praktisch
I voor mensen met een handi
cap, die gevoelloze vingers
hebben. En voor kinderen bij
voorbeeld. Maar dan vooral in
de badkamer voor wastafel,
douche of bad. In de keuken
heb je nu eens koud spoelwa
ter voor het wassen van groen
ten nodig, dan weer de hete
kraan om een vette lepel af te
spoelden. Voor normaal keu
kengebruik is een thermos
taatkraan meestal niet effi
ciënt.
Bij het kopen van een keu
ken moetje uiteraard met nog
veel meer factoren rekening
houden. Ik heb u hier slechts
een aantal tips willen meege
ven, waaraan je in eerste in
stantie vaak niet denkt.
Wees in elk geval zo wijs
naar een goede keukenspecia
list te gaan, liefst aangesloten
bij de Algemene Nederlandse
Vereniging van Keukenspe
cialisten. Die zijn aan een vig
net op de deur of de etalage
ruit onmiddellijk als zodanig
herkenbaar. Daar krijgt u
goed, vakkundig advies en
mocht er toch iets fout gaan,
dan kunt u een beroep doen
op de vereniging.
tend vet ook niet inbranden.
Veel minder poetsen en boe
nen dus.
Kranen
Kranen zijn er op het moment
te kust en te keur. Mengkra-
nen heb je met een en met
twee grepen. Bij de eerste
wordt zowel de watertempe
ratuur als de hoeveelheid wa
ter met een greep geregeld.
Ouderen hebben met dit type
kraan soms wat moeite. Maar
er zijn ook prachtige twee-
greepsmodellen waarbij je de
warm- en koudwaterhoeveel-
heid afzonderlijk regelt. De
kraan kan tegen de wand of
op het werkblad worden ge
monteerd. In het laatste geval
past er meestal geen emmer
onder. Neem dan een kraan
met uittrekbare douche. Dan
kan de emmer bij het vullen
op het werkblad of de vloer
wordengezet.
Sommige keukenverkopers
zullen u wijzen op de voorde
len van een thermostaat-
kraan. De gewenste uit-
stroomtemperatuur van het
water kan vast worden inge
steld zodat je je nooit ver-
Een bericht uit de krant
van een dezer dagen: "M.
van Campen van Bont
voor Dieren kan een glim
lach niet onderdrukken
als ze vertelt dat een pels
fokkerij in Zeeland is over
gestapt op het kweken
van slakken". Een glim
lach van voldoening was
dat dus. Omdat de acties
tegen het fokken van die
ren terwille van hun harig
omhulsel resultaat had
gehad.
Mooi hoor denk ik dan.
Prettig voor die pelsdie-
ren. Maar evengoed heb
ik het idee dat ik als dier
liever met een goedge-
richte slag op t voorhoofd
gedood zou worden gelijk
de zeehondjes, dan ge
kookt te worden in mijn
huisje gelijk de slakken.
Of als kreeften, levend ge
kookt worden in een pan
vol borrelend water.
Als de schaaldieren net
zulke gevoelvolle ogen
hadden, door lange wim
pers omzoomd, als de
zeehondjes en ons daar
mee over de rand van de
pan weemoedig konden
aanstaren, dan zouden
we ze denk ik minder
makkelijk kwellend dood
maken. En dan kwam Bri
gitte Bardot ongetwijfeld
in het geweer.
Zelf houd ik niet zo van
schelp- en schaaldieren,
niet zozeer uit principe
maar meer omdat ik ze
niet lekker vind. En toch
ook om dé vanzelfspre
kendheid waarmee een
niet onaardige disgenoot
de kreeft van zijn keuze
aanwees in een glazen
bak in 't restaurant waar
we zaten te eten, waarna
het tegenstribbelende
beest met een schepnetje
eruit werd gevist. En, ge
lukkig buiten ons ge
zichtsveld, levend werd
roodgekookt en daarna
op een voorverwarmd
bord werd opgediend aan
tafel.
Ik twijfelde daarna toch
een beetje aan de aardig
heid van mijn metgezel.
Dierenliefde houdt op be
neden de twee centime
ter, en bij alles wat uit zee
komt. Behalve walvissen.
Kleinere zeewezens mag
je dood maken zo veel je
wilt en vaak op een zeer
pijnlijke manier zoals ha
ringen. Die nog springle
vend een jaap in de buik
krijgen waarna hun gehe
le binnenste er uit wordt
gewipt. Met welke uitvin
ding Willem Breukelzoon
glorieus de geschiedenis
boekjes haalde, 't Haring
kaken was uitgevonden.
Haringkwellen was er een
beter woord voor geweest
eigenlijk.
Misschien is die onver-
schillihgheid Voor zeebe
woners terug te leiden tot
de tijd dat we zelf als een-
celligen in de oceanen
rondkrioelden en steeds
bang moesten zijn door
zo'n enge grote vis opge
geten te worden. Of be
klemd te raken tussen
schelpen of scharen van
een prehistorisch week
dier. En is die angst diep
in ons onbewust in wrok
omgezet; in wrok en af
keer. En denken we 'net
goed' als we ze ombe-
kommerd naar 't leven
staan; haken door hun
bekken slaan, ze rauw
opeten of levend koken.
Met veel knoflook.
Net goed voor jullie.
INA DE RUYTER.
Uittrekbaar kook- en grillcentrum
Küppersbusch liet vorig jaar op de Domotechnica in Keulen
een prototype zien van een uittrekbaar kookcentrum en dit jaar
werd een aangepaste versie geïntroduceerd. 'Zoom' is de naam
die dit kook- en grillcentrum heeft meegekregen. Je kunt er
ook inderdaad mee in- en uitzoomen.
Het geheel is uitgevoerd in edelstaal. Koken en braden heeft
op een lager niveau plaats dan het grilleren, waarmee tevens de
ergnomisch meest geschikte kookhoogte is verwezenlijkt. De
glaskeramische kookplaat biedt in ingeschoven toestand toch
nog drie volledige kookzones en kan voor een groots kook- en
braadfestijn worden uitgetrokken tot vijf.
Boven de achterste twee zones van de ingeschoven kook
plaat bevindt zich een grillplateau. Het geheel is zodanig bevei
ligd dat de kookplaat niet kan worden ingeschoven als de beide
achterste zones nog te heet zijn. Boven het grill- en kookcen
trum is een afzuigunit in hetzelfde design aangebracht, die
eveneens kan worden uitgetrokken, zodat alle kook- en braad-
luchtjes snel en goed weggezogen kunnen worden.
Voor nadere informatie: Irgel Nederland, Gelccn, telefoon 04490 -
53917.
